شنبلیله گیاهی است که با نام علمی Trigonella foenum-graecum شناخته می‌شود. اندازه‌ی این گیاه به حدود ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌های سبز و کوچکی دارد و گل‌های سفید آن دارای غلافی است که تخم‌های کوچک و قهوه‌ای گیاه در آن قرار دارند. این گیاه بومی خاورمیانه است و به صورت گسترده در شبه‌قاره هند کاشت می‌شود. برخی معتقدند که مصریان باستان نخستین انسان‌هایی بوده‌اند که مزایای این گیاه را کشف کرده‌اند. در بسیاری از مقبره‌ها و آرامگاه‌های فراعنه‌ی مصر می‌توان ردپایی از شنبلیله پیدا کرد. هرچند این گیاه در اکثر نقاط دنیا کشت می‌شود،‌ اما خاستگاه اصلی آن هند است. البته در طب سنتی چین نیز از شنبلیله برای درمان ناراحتی های پوستی و بسیاری از بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود.

شنبلیله گیاه پر فایده و مفیدی است و خواص بسیار زیادی دارد که همگی این خواص را نمی توان به طور کامل در یک مقاله گنجاند ، به همین جهت خلاصه ای از خواص این گیاه ارزشمند را برایتان جمع آوری کرده ایم. برای شناخت بیشتر مهم ترین خواص شنبلیله در ادامه با لادین همراه باشید.

 

خواص دارویی گیاه شنبلیله چیست؟

 

1. شنبلیله و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی
نتایج بسیاری مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شنبلیله به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) کمک می‌کند و در نتیجه خطر ابتلا به تصلب شرایین، حملات قلبی و سکته قلبی را کاهش می‌دهد. از آنجایی که گیاه شنبلیله سرشار از فیبر است، کلسترول موجود در سلول‌های خونی و شریان‌ها را تصفیه می‌کند، زمانی که کلسترول موجود در شریان‌های خونی کاهش پیدا کند خطر لخته شدن خون نیز به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. علاوه بر این تخم شنبلیله حاوی نوعی فیبر محلول به نام “گالاکتومانان” است که مانع بروز بیماری‌های قلبی می‌شود.

 

2. تقویت میل جنسی
تستوسترون را بالا برده و تعداد اسپرم ها را تقویت می کند
یکی از کاربردهای قدیمی شنبلیله تقویت میل جنسی و تولید تستسترون است. فرهنگ های مدیترانه ای و آسیای غربی برای تقویت میل جنسی این گیاه را هزاران سال در رژیم های غذایی خود گنجانیده اند . مطالعات اخیر حاکی از آن است که شنبلیله در مردان و زنان ممکن است میل جنسی را افزایش دهد.

 

3. درمان طبیعی سوزش سر دل
دانه شنبلیله حاوی مقدار زیادی موسیلاژ است که باعث کاهش التهاب روده و معده می شود بنابراین اگر شما به بیماری سوزش سر دل مبتلا شده اید می می توانید 1 قاشق چای خوری دانه شنبلیله را به غذاهای خود اضافه کنید. هم چنین می توانید 1 قاشق چای خوری دانه شنبلیله را در درون آب و یا آب میوه حل کنید و قبل از هر وعده غذایی آن را میل کنید. از دیگر خواص شنبلیله می توان به خاصیت ملین و هضم کنندگی آن نیز اشاره کرد.

 

4. شنبلیله برای افزایش شیر مادران
شنبلیله به بیشتر شدن شیر مادر کمک می کند. تحقیقات نشان داده اند که ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از مصرف شنبلیله، شیر مادر تا ۵۰۰ درصد بیشتر می شود. با این که دلیل اصلی این مسئله هنوز شناخته نشده است امّا محققان حدس می زنند که روغن موجود در تخم شنبلیله دلیل آن باشد. بنابراین، به مادران شیردهی که می خواهند شیری بیشتری داشته باشند، توصیه می شود که روزی سه مرتبه و حداقل ۵۰۰ میلی گرم تخم شنبلیله مصرف کنند.

 

5. علائم یائسگی را به‌تعویق می‌اندازد
شنبلیله حاوی ماده‌ی شیمیایی دیوسگنین (diosgenin) و ایزوفلاون‌های استروژنیک (estrogenic isoflavones) است که مشابه هورمون استروژن در زنان است. فقدان استروژن باعث بروز نشانه های یائسگی در زنان می‌شود. بنابراین، مصرف شنبلیله موجب کاهش علائم یائسگی مانند تغییر خلق‌وخو، افسردگی، گرفتگی عضلات و اشتهای کاذب می‌شود. درواقع هورمون استروژن بر هورمون‌های دیگر بدن نیز تأثیر می‌گذارد و حفظ روند ترشح آن باعث حفظ سلامت بدن نیز می‌شود.

 

 

6. رفع چین و چروک پوست
با بذر شنبلیله می توان علائم چین و چروک پوست را کاهش داد و شنبلیله یک گیاه ضد پیری می باشد. برای درست کردن ماسک ضد پیری می توانید یک قاشق بذر شنبلیله را با مقداری ماست ترکیب کنید و ترکیب بدست آمده را بر روی صورت خود بمالید و بعد از گذشت سی دقیقه آن را بشویید. این ترکیب باعث می شود تا شما حس بهتری را بر روی پوست خود داشته باشید.

 

7. شنبلیله و تسکین درد مفاصل
گیاه شنبلیله حاوی ترکیبی به نام دیوسگنین است که تولید کورتیزون و دیگر کورتیکواستروئیدها را که به کاهش درد مفاصل کمک می‌کند در بدن افزایش می‌دهد. همچنین خواص ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی این گیاه درد و التهاب مفاصل را کاهش می‌دهد. مواد مغذی موجود در شنبلیله مانند آهن، کلسیم و فسفر برای استخوان‌ها و بافت‌های سالم مورد نیاز است.

 

8. تقویت مغز و حافظه
شنبلیله از گیاهان دارویی محسوب می شود که برای تقویت و سلامت مغز بسیار مناسب است. شنبلیله علاوه بر اینکه به سلامت مغز کمک می کند برای افزایش یادگیری و تقویت حافظه نیز یک گزینه بسیار مناسب محسوب می شود. ضمن اینکه مصرف شنبلیله با تقویت عملکرد مغز باعث می شود که خطر ابتلا به بیماری های شناختی مرتبط با افزایش سن مثل آلزایمر و پارکینسون ( یکی از بیماری های مخرب و تاثیرگذاری روی سیستم عصبی مغز ) نیز کاهش یابد.

 

9. رژیم لاغری و کاهش وزن
کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند بهتر است تخم شنبلیله را مصرف کنند. برای لاغر شدن می بایست مقداری تخم شنبلیله را خیس دهید و روز بعد ناشتا میل کنید. همچنین فیبر موجود در این گیاه باعث می شود که شما احساس سیری کنید. البته در برخی افراد به دلیل عطر و طعم عالی شنبلیله باعث افزایش اشتها می شود.

 

نکات مورد توجه در زمان مصرف شنبلیله:

زنان باردار باید از مصرف زیاد از حد شنبلیله خودداری نکنند. در مطالعات حیوانی تاثیر محرک این گیاه بر انقباضات رحم مشاهده شده است.

شنبلیله به دلیل داشتن مقادیر زیادی فیبر موسیلاژ، ویسکوزیته زیادی در روده ایجاد می کند. بنابراین ممکن است بر روی جذب داروهای خوراکی اثر بگذارد. در نتیجه داروهای خوراکی باید با فاصله از ترکیبات حاوی شنبلیله مصرف شوند.

مصرف شنبلیله در کنار داروهایی که سطح پتاسیم خون را کاهش می دهند مانند بعضی دیورتیک ها، مسهل ها، کورتون ها و مواردی از این قبیل ممکن است باعث تشدید افت پتاسیم خون شود.

 

سایر فواید و خواص شنبلیله
شنبلیله گیاهی بسیار مفید و پرخاصیت است که می‌تواند جایگزین بسیاری از داروهای شیمیایی باشد. اگرچه، برخی از فواید آن هنوز به‌صورت علمی اثبات نشده است و ابهامات زیادی در این زمینه وجود دارد.

تحقیقات اولیه نشان می‌دهد، مصرف شنبلیله می‌تواند در درمان برخی از بیماری‌ها مفید باشد:

کنترل اشتها: در سه مطالعه‌ی جداگانه‌ که در زمینه‌ی تأثیر مصرف شنبلیله بر کنترل اشتها انجام شده، میزان کاهش چربی در افرادی که ۱۴ روز متوالی شنبلیله مصرف کردند، حدود ۱۷ درصد بود.

سطح کلسترول: برخی شواهد حاکی از کاهش سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید در صورت مصرف شنبلیله است.

سوزش معده: بررسی‌ها نشان داد که مصرف شنبلیله در افراد مبتلا به ناراحتی و سوزش معده به مدت دو هفته موجب کاهش علائم و نشانه‌های بیماری می‌شود. جالب است بدانید تأثیر مصرف شنبلیله با مصرف داروهای ضدانسداد در بیماران برابری می‌کند.

التهاب: آزمایشات انجام‌شده بر روی موش‌ها حاکی از اثر ضدالتهاب شنبلیله است. هرچند تحقیقات بیشتری لازم است تا بتوان با قطعیت درمورد تأثیر آن بر انسان نظر داد.
همچنین، براساس برخی ادعاهای تأییدنشده در طب سنتی، مصرف شنبلیله در کاهش عوارض بیماری زخم کولیت و برخی بیماری های پوستی مؤثر است.

حرف‌آخر: اگرچه، تحقیقات بیشتری در زمینه‌ی تأثیرات مصرف شنبلیله بر سلامت انسان لازم است، بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که این گیاه خواص بی‌شماری دارد که می‌تواند به‌عنوان داروهای مکمل در درمان برخی بیماری‌ها استفاده شود.

 

عوارض جانبی مصرف شنبلیله
مطالعات انجام‌شده بر روی حیوانات نشان می‌دهد که مصرف شنبلیله هیچ عارضه‌ی خاصی ندارد و به‌نظر می‌رسد برای همه‌ی افراد مفید است. در این آزمایش‌ها به حیوانات نزدیک ۵۰ بار از دوز پیشنهادی داده شده و خوشبختانه هیچ اثر منفی مشاهده نگردید.

بررسی‌های انجام‌شده بر روی انسان نیز نشان می‌دهد مصرف شنبلیله در دوز پیشنهادی هیچ ضرری برای سلامت فرد ندارد. اگرچه، در برخی از افراد، مصرف آن موجب اسهال و سوءِهاضمه شده است که البته این مسئله تقریبا ممکن است درمورد تمام مکمل‌ها اتفاق بیفتد.

با توجه به گزارش‌های منتشرشده مبنی بر تأثیر شنبلیله بر کاهش اشتها می‌توان از این گیاه برای کاهش وزن و بهبود ناهنجاری‌های تغذیه‌ای استفاده کرد.