طب سنتی در طول زمان های متعددی به دنبال کشف خواص دارویی گیاهان است. شاخه گیاهان دارویی و خواص آن یکی از به روز ترین و پرکاربردترین شاخه پزشکی جامعه کنونی است. سیاه دانه نیز یکی از مهمترین گیاهانی است که دارای خواص درمانی بی شماری است. اما ذکر این نکته مهم است که قبل از استفاده از هر دارویی حتی داروی گیاهی بهتر است از پزشک مربوطه کمک های لازم را بطلبید و خودسرانه اقدام به درمان نکنید. در طول تاریخ برای سیاه دانه خواص درمانی بسیاری را ذکر کرده اند. سیاه دانه و عسل هر کدام به خودی خود دارای خواص و فواید فراوانی دارند. برخی از افراد ترکیب عسل طبیعی با کیفیت با سیاهدانه نیم کوب شده را دوسین می‌نامند. از جمله خواص سیاه دانه با عسل می‌توان به مواردی مانند تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت سیستم گوارش، کاهش وزن، درمان سرماخوردگی، تسکین درد کلیوی، درمان جوش‌های زیرپوستی، افزایش شیر مادران شیرده، افزایش تولید اسپرم و درمان تنبلی تخمدان اشاره کرد.
خواص سیاه دانه
آسم
تحقیقات نشان می دهد که مصرف عصاره سیاه دانه باعث بهبود سرفه ، خس خس و عملکرد ریه در افراد مبتلا به آسم می شود. با این حال ، سیاه دانه ممکن است به اندازه داروهای تئوفیلین یا سالبوتامول مؤثر نباشد.
تقویت قوای جنسی
یکی دیگر از فواید سیاه دانه این است که می تواند مشکلات قوای جنسی را تا حدودی درمان کند. برای این منظور باید جوهر سیاه دانه بر روی کمر خود ماساژ دهید ، این کار باعث می شود قدرت جنسی افزایش یابد.
کاهش کلسترول
کلسترول به دستهٔ چربی‌ها تعلق دارد و در بدن یافت می‌شود. بدن به مقادیری از کلسترول نیاز دارد. اما تجمع مقادیر بالای آن در خون خطر بروز بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.
سیاه دانه در کاهش کلسترول مؤثر است. براساس یک بررسی از ۱۷ مطالعهٔ مختلف مصرف مکمل‌های سیاه دانه می‌تواند کلسترول کل، کلسترول بد و تری گلیسیرید خون را به‌طور چشمگیری کاهش بدهد. روغن سیاه دانه در کاهش کلسترول موفق‌تر از پودر سیاه دانه عمل کرد. ولی تنها پودر سیاه دانه توانست موجب افزایش کلسترول خوب بشود.
محافظت از کبد
کبد یک عضو بسیار مهم است. کبد به دفع سموم، پردازش داروها، پردازش مواد مغذی و تولید پروتئین ها و مواد شیمیایی حیاتی برای سلامت کمک می کند. براساس برخی مطالعات جانوری سیاه دانه می تواند از کبد در برابر آسیب ها محافظت بکند. در یک مطالعه که به موش ها یک مادهٔ شیمیایی سمی تزریق شد، سیاه دانه توانست سمیت مواد شیمیایی را در آنها کاهش داده و از آنها در برابر آسیب های کبد و کلیه محافظت بکند.
فشار خون بالا
تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف عصاره سیاه دانه دو بار در روز به مدت 8 هفته ممکن است اندکی فشار خون را در برخی افراد بهبود بخشد.
سیاه دانه برای درمان دیابت نوع ۲
مصرف تنها ۲ گرم سیاه دانه در روز میزان قند خون و هموگلوبین گلیکوزیه (HbA۱C) را کاهش می‌دهد. همچنین قادر است عملکرد سلول بتا را افزایش داده، در حالی که مقاومت به انسولین را کم میکند.
خواص سیاه دانه با عسل برای تنبلی تخمدان
بر اساسا مطالعات و تحقیقات صورت گرفته یکی دیگر از خواص سیاه دانه با عسل تاثیر این ترکیب در درمان تنبلی تخمدان است. مصرف منظم و اصولی سیاه دانه ترکیب شده به نسبت مساوی با عسل طبیعی، می تواند اثرات بسیار قوی برای رفع و درمان تنبلی تخمدان داشته باشد. همچنین از دیگر فواید سیاه دانه با عسل این است که می‌تواند ناباروری ناشی از تنبلی تخمدان را نیز برطرف کند. تقویت تخمک گذاری در بدن بانوان و در نتیجه افزایش شانس باروری از دیگر خواص سیاه دانه با عسل است. یکی از ویژگی‌های مهم ترکیب سیاهدانه با عسل، تاثیرگذاری این ترکیب پر خاصیت برای برطرف کردن کمبود آهن در بدن بانوان است که نقش چشم گیری در رفع تنبلی تخمدان دارد. با بهبود تخمک گذاری هم قاعدگی منظم می شود، هم باروری بهتر در انتظار بانوان است و هم بسیاری از مشکلات هورمونی در بدن به طور کلی رفع خواهد شد. استفاده از ترکیب سیاه دانه با عسل یک گزینه دارویی گیاهی مناسب برای جایگزینی داروهای شیمیایی برای رفع تنبلی تخمدان است.
درمان انواع سرطان
سیاه دانه خاصیت ضد التهابی دارد. این خصوصیت موجب تقویت دستگاه ایمنی بدن است. مطالعات نشان می دهد که سیاه دانه از بروز انواع سرطان ها جلوگیری می کند. برای مثال یکی از بدخیم ترین سرطان ها، سرطان پانکراس است. ترکیبات شیمیایی موجود در سیاه دانه با کاهش التهاب پانکراس رشد سلولهای سرطانی را متوقف میکند.
پیشگیری از زخم معده
زخم معده زخم‌های دردناکی هستند که در اثر آسیب اسید معده به پوشش مخاطی معده بروز می‌کنند. براساس مطالعات سیاه دانه می‌تواند به حفظ پوشش معده و پیشگیری از بروز زخم معده کمک بکند.
در یک مطالعهٔ جانوری ۲۰ موش مبتلا به زخم معده با سیاه دانه تحت درمان قرار گرفتند. سیاه دانه به درمان ۸۳٪ موارد کمک کرد و توانست به‌اندازهٔ داروهای رایج درمان زخم معده مؤثر باشد.
عوارض جانبی سیاه دانه
بارداری
براساس اعلام مرکز سرطان “Memorial Sloan-Kettering” زنان بادار نباید به هر دلیلی از سیاه دانه استفاده کنند. این امر بیشتر به آن خاطر است که سیاه دانه می‌تواند بر انقباضات ماهیچه‌های صاف رحم تأثیر بگذارد. برای تعیین دقیق تأثیر سیاه دانه بر بارداری ارزیابی‌های بیشتر موردنیاز است. بنابراین بهتر است در دوران بارداری از سیاه دانه استفاده نکنید.
دیابت
سیاه دانه ممکن است قند خون را در برخی افراد کاهش دهد. در صورت ابتلا به دیابت و استفاده از سیاه دانه ، علائم قندخون پایین (هیپوگلیسمی) را رعایت کنید و قند خون را با دقت کنترل کنید .
درماتیت تماسی
یکی از عوارض جانبی بالقوه ی سیاه دانه بروز درماتیت تماسی است. درماتیت تماسی نوعی واکنش آسیب زا در برابر آلرژن ها یا مواد تحریک کننده است. تنها لمس سیاه دانه می تواند موجب بروز جوش های قرمز در پوست برخی افراد شود. معمولا این جوش ها با خارش پوست همراه هستند. همچنین ممکن است در محل تماس علائمی مانند تاول زدن، درد و حساسیت پوستی نیز مشاهده شود.
بیماری کلیوی
آزمایش های انجام شده روی موش ها نشان می دهد مصرف دوز بالایی از روغن سیاه دانه به کلیه ها آسیب می زند. همچنین افرادی که دچار بیماری کلیوی هستند باید در مصرف آن دقت کنند.
درمان دل پیچه و دل درد
از سیاه دانه می توان برای درمان دل پیچه استفاده نمود. می توانید سیاه دانه را با عسل خالص مخلوط کرده و در موقع دل پیچه مصرف کنید.
درمان اسهال
برای درمان اسهال باید از معجون مست و روغن سیاه دانه استفاده شود. برای تهیه این معجون یک قاشق چایخوری روغن سیاه دانه را به همراه یک لیوان ماست معمولی ترکیب کنید و خوب مخلوط کنید تا یکدست شوند.
سپس روزانه دو بار از این معجون به صورت خوراکی مصرف کنید تا علائم اسهال به طور کامل از بین برود. جالب است بدانید سیاه دانه علاوه بر اینکه برای درمان اسهال مفید است می توانید برای رفع یبوست نیز مفید عمل کند.
روش دیگر درمان اسهال با سیاه دانه استفاده از مخلوط سیاه دانه و سبزی شاهی است. برای این منظور یک قاشق غذاخوری سیاه دانه را آسیاب کنید و با نصف استکان عصاره تره تیزک یا همان شاهی مخلوط کنید و در سه وعده میل نمایید.
