گل شقایق با نام علمی پاپاور روئاس (Papaver rhoeas L.) در اصل بومی جنوب اروپا، شمال آفریقا و مناطق معتدل آسیا است، اما اکنون می توان آن را در سرتاسر جهان در مناطقی که آب و هوای مناسبی دارند، یافت. نام‌های رایج دیگر گل شقایق عبارتند از خشخاش ذرت، خشخاش معمولی، خشخاش قرمز معمولی، خشخاش مزرعه، خشخاش فلندر.
گل شقایق در خاک های خشک، مغذی و غنی از مواد معدنی بهترین رشد را دارد و اغلب در مزارع کشت غلات و زمین های خالی و در نزدیکی راه آهن یافت می شود. گیاه شقایق همچنین به عنوان یک گیاه زینتی در باغ ها و پارک ها استفاده می شود. بری کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این گیاه در ادامه مقاله با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.
این گل معمولا گیاهی یک ساله است و کمتر اتفاق می افتد که دو ساله باشد. گل شقایق در دامنه کوه ها و دشت ها به صورت خودرو می روید و انواع مختلفی دارد. در فارسی و عربی به گل شقایق خشخاش منثور و خشخاش بری نیز گفته می شود.
در ایران یک نوع از گل شقایق به فراوانی یافت می شود که گلبرگ هایی به رنگ قرمز خونی با پرچم سیاه دارد و به شقایق نعمانی معروف است. گاهی هم به این گل، لاله می گویند.
انواع گل شقایق
1. پاپاور آرناریوم
شقایق پاپاور آرناریوم، Papaver arenarium ، گیاهی است بهطول ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر، یکساله با ساقه کمی کرکدار که انشعابات کمی دارد.
گلبرگ های این نوع از شقایق لکه های قهوه ای یا سیاهرنگ با تعداد پرچم های زیاد دارد.
2. پاپاور لاسروم
شقایق لاسروم، Papaver lacerum ، گیاهی است با ساقههای راست و کمی منشعب بدون کرک ، یکساله و دارای تارهای کم پشت و پراکنده. برگهای این نوع از گل شقایق بریدگیهای عمیق شانهای دارند و برگهای پایینی تخممرغی شکل یا کشیده هستند.
کاسبرگها در این گل کمی کرک دارند و گلبرگ های آن اغلب لکههای تیرهرنگی در قسمت پایین دارند و کوچک، تخممرغی شکل و ارغوانی رنگ هستند. طول گلبرگهای این گل شقایق به ۱.۵ سانتیمتر میرسد و تعداد کلالهها ۸ تا ۱۰ عدد است.
3. پاپاور ماکروستوموم
گل شقایق پاپاور ماکروستوموم در تاکستان های بین تهران و قزوین، آذربایجان، فارس و همچنین کرج در ارتفاع 500 تا 1800 متری از سطح دریا می روید.
این نوع از گل شقایق نیز گیاهی یکساله است و تارهایی پخششده در پایین و خوابیده روی دمگل دارد.
4. پاپاور تنویفولیوم
شقایق پاپاور تنویفولیوم، گیاهی است یکساله و پاکوتاه که حداکثر ۶ تا ۱۵ سانتیمتر رشد میکند و از کرکهای ظریف پوشیده شده است.
برگ های این نوع از گل شقایق کلا در پایین جمع شده اند و به طور شانه ای بریده شده اند و تقسیمات کوچکی را به وجود آورده اند. کاسبرگ های این گل اصطلاحا مژه دار هستند و ساقه های تک گلی که گلبرگ های آن به رنگ قرمز است و لکه های سیاه در پایین دارد؛
روش جمع آوری گل شقایق
گل ها و دانه های شقایق به عنوان داروی گیاهی استفاده می شود. گل‌ها و کپسول‌های گیاه شقایق را می توان از مارس تا اواخر تابستان جمع آوری کرد، اگرچه در فصل بهار، به ویژه در ماه می، فراوان تر است.
گلبرگ های گل از گل های تازه باز شده در هوای خشک و زمانی که شبنم تبخیر شده است، برداشت می شود. گلبرگ ها باید در سریع ترین زمان ممکن در سایه در دمای حداکثر ۴۰ درجه سانتی گراد خشک شوند. سپس گلبرگ های خشک شده را می توان در کیسه ها یا ظروف دربسته ای شیشه ای در جای خشک نگهداری کرد. آنها بیشتر در عصاره ها، دمنوش های گیاهی و شربت سرفه استفاده می شوند.
5 خاصیت مهم گل شقایق و فواید دارویی
آسم
استفاده از فرآورده‌های این گیاه به تنفس راحت تر و کاهش چشمگیر سرفه کمک میکند (۱۵ دقیقه دم کرده یک قاشق چایخوری گلبرگ خشک در یک لیتر آب، صبح نیم ساعت قبل از صبحانه یک لیوان و شب نیم ساعت قبل از شام یک لیوان میل شود).
خواص گل شقایق برای پوست
گل شقایق در درمان خشکی پوست و رفع چین و چروک پوست صورت مفید است. برای استفاده از این خواص و تهیه یک لوسیون(شستشوی) زیبایی، یک مشت گلبرگ شقایق را با مقداری آب (حدود 1 لیتر) بجوشانید و سپس از عصاره آن به عنوان لوسیون برای شستشوی صورت استفاده کنید، فقط هر بار 5 دقیقه استفاده کنید. این لوسیون صورت را به مدت یک 5دقیقه مالش دهید و سپس صورت خود را بشویید. این عصاره در درمان جذام نیز مفید است و لکه های پوستی ناشی از این بیماری را به راحتی از بین می برد.
درمان درد سیاتیک
جوشانده ریشه شقایق ساده ترین و ایمن ترین روش برای درمان سیاتیک است. برای استفاده از خواص ذکر شده، ریشه این گیاه را در دو فنجان آب بجوشانید تا آب آن به نصف برسد. سپس به ناحیه درد به صورت موضعی بر روی محل درد کمپرس نمایید
گلو درد
از خواص نرم کنندگی گل شقایق می توان برای تسکین درد و ناراحتی گلو ناشی از التهاب لوزه استفاده کرد (دم کرده ۱۰ دقیقه از یک قاشق غذاخوری گلبرگ خشک در یک لیتر آب، روزی دو لیوان بنوشید) (غرغره با دم کرده نیز در درمان خارش لوزه ها ناشی از گلودرد بسیار موثر است).
درمان بی خوابی
از خواص خواب آور گل شقایق می توان برای درمان بی خوابی استفاده کرد. دمنوش این گیاه به افرادی که مشکل خواب دارند کمک می کند ( در موارد شدید دم کرده دو قاشق چایخوری گلبرگ خشک به ازای هر لیتر آب، هر روز سه فنجان به خصوص یک بار قبل از خواب میل شود) (در موارد خفیف: دم کرده یک پیمانه گلبرگ خشک در هر فنجان آب، نوشیدن یک فنجان قبل از خواب توصیه می شود).
مضرات شقایق
شقایق یک گیاه دارویی است که در طب سنتی استفاده می شود. این گیاه حاوی عصاره شیرینی است که به عنوان دارو ضعیف می شود نام های دیگر عبارتند از: تریاک بی ضرر، کوکنار منجمد، تریاک کوهی، دختر گل و … طبیعت شقایق سرد و خشک است. برگ های آن مانند خشخاش است اما حاوی مورفین نیست و خطر مسمومیت بسیار کم است. از شقایق برای بی خوابی استفاده می شود.
از آنجا که خواص آرام بخشی زیادی دارد، همچنین ادرار آور، ملین، معرق و خلط آور است. در درمان آسم، برونشیت، سرفه مزمن بسیار موثر است و در واقع سینه را نرم می کند. در درمان زردی، ذات الریه، ذات الریه و سیاتیک نقش دارد. برای از بین بردن آکنه، چین و چروک، لک و جوش صورت مفید است و عصاره این گیاه باید با روغن زیتون مخلوط شود و روی پوست شما ماساژ داده شود. برای ضد عفونی زخم می توانید از شقایق بخارپز شده استفاده کرده و محل را با این محلول بشویید.
