کلاس مبانی مهندسی روشنایی و نرم افزار دیالوکس
این کلاس تاکنون چندبار توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان در پژوهشسراي صائب (شهراصفهان ) برگزار
شده است. هدف از برگزاری آن ارتقاء مهارت و دانش فنی مهندسین در طراحی
روشنایی داخلی ساختمان ها به کمک نرم افزار دیالوکس است و محتویات کاربردی و
عملی دارد .
نظرسنجی انجام شده در دوره های قبلی حاکی از رضایت بالای شرکت کنندگان و درخواست آنان برای برگزاری دوره پیشرفته بوده است.
مدت دوره 10 جلسه 3 ساعتی است .تدریس اصول پایه و مبانی مهندسی روشنایی را طی 2 جلسه دوست و همکار عزیزم آقای مهندس وحید دستجردی بعهده داشته اند. در 8 جلسه بعدی هم بنده به شرح امکانات و نحوه استفاده از نرم افزار دیالوکس پرداخته ام.
امید است با برگزاری دوره های جدید بتوانیم خدمت کوچک دیگری به جامعه مهندسین شهرمان بنماییم.
سرفصل های دوره عبارتند از :
1 – تعاریف پایه روشنایی ( شار نوری، شدت نور، شدت روشنایی و . . .)
2 – معرفی و دسته بندی انواع چراغها، لامپ ها و ویژگیها و کاربردهایشان
3 – اصول طراحی روشنایی و کمیت های مورد توجه(حداقل شدت روشنایی،ضریب یکنواختی، خیرگی و . . .)
4 – معرفی نرم افزار دیالوکس و توانایی ها ی آن، تهیه و نصب نرم افزار
5 – ترسیم فضاها، وارد کردن پلان ساختمان از نرم افزار اتوکد
6 – قرار دادن اشیا و اجزا فضاهای ترسیم شده (مانند در، پنجره، میز، صندلی و . . .)
7 – رنگ آمیزی اجزا فضاها و اشیا و قراردادن تصاویر بر روی آنها (مانند رنگ آمیزی دیوارها، کف، سقف، سطوح
اشیا وارد شده)
8 – تنظیم ضرایب انعکاس و سایر پارامترهای موثر در محاسبات روشنایی
9 – معرفی و نصب فایلهای اطلاعاتی سازندگان چراغ (Plugins)
10-طریقه انتخاب چراغ برای فضای مورد نظر و نحوه قرار دادن و آرایش چراغ ها
11-انجام محاسبات و گزارش گیری از پروژه در قالب های مختلف و اخذ دفترچه محاسبات از نرم افزار
12-نحوه تهیه گزارشات خاص به کمک صفحات محاسباتی، نقاط محاسبه و . . .
13- تنظیمات نرم افزار
14- ارسال پروژه طراحی شده در دیالوکس به نرم افزار اتوکد
چرا باید از نرم افزار برای طراحی روشنایی استفاده کنیم
بشر از
دیرباز به زیبایی محیط پیرامون خود توجه نموده و در آراستن آن کوشیده است. یکی از
دستاوردهای گرانقدر این کوشش طولانی مدت، هنر معماری است که در روزهای روشن و نیز در
شب های تاریک زیبایی های خاص خود را عرضه می نماید. بی تردید برای هر کسی نقش های چشم نوازی که نور بر اجزا یک بنای
زیبا ایجاد می کند، منظره ای دل پسند است. بسیاری از تخیلات لطیف شاعران و دیگر
هنرمندان در باره شب های خیال انگیز ناشی از ترکیب نور با معماری و یا با چشم
انداز های زیبا و تاثیر روانی آن بر ذهن و روح انسان هاست. ولی جامه عمل پوشاندن به
بازی زیبای نور و معماری چندان هم آسان نیست و رسیدن به آن نیازمند داشتن مهارت و
خلاقیت و انجام محاسبات فنی وقت گیر و دشواری است. چرا که روشنایی هم دارای جنبه
های زیبایی و هم جنبه های تکنیکی است.
محاسبات
روشنایی مبتنی بر نمودار پخش نور ، نحوه نصب و سایر مشخصات چراغ ها، شکل و ابعاد
فضای مورد نظر و ضرایب انعکاس سقف، دیوارها، کف و اشیا موجود در آن فضا می باشد.
معمولاً در هر فضای مشخص، چراغ های متعددی بکار می رود که نمودار پخش نور و نحوه
نصب هر کدام با دیگری تفاوت دارد، شکل فضای مورد نظر نیز اغلب دارای پیچیدگی هایی
است. از طرف دیگر بازتاب های پی در پی و مکرر نور که بین دیوارها، سقف، کف و اشیا
موجود در این فضا رخ می دهد، وضعیت را پیچیده ترمی کند.این مشکلات در حدی است که
اگر محاسبه را غیر ممکن نکند، قطعاًبسیار طولانی و خسته کننده خواهد کرد.
به همین
دلیل روزگار درازی طراحان به انجام بعضی محاسبات تقریبی و ساده بسنده نموده و
طراحی را بیشتر بر اساس سعی و خطا، آزمایش و تجارب قبلی خود پیش می بردند. روش های
شناخته شده محاسبات روشنایی از قبیل روش لومن و روش تقسیم ناحیه ای
نیز اطلاعات محدودی از وضعیت روشنایی را در اختیار طراحان قرار می دادند. این روش
ها هیچ اطلاعی از چگونگی توزیع نور روی سطح کار را بدست نمی دهند و فقط
مقدار میانگین نور را نشان می دهند. به عبارت دیگر از روی نتایج حاصل از این روش
ها نمی توان فهمید کدام یک از نقاط روی سطح پرنور و کدام یک کم نور است. این در
حالی است که در دست داشتن چگونگی توزیع نور روی سطح (اینکه در هر نقطه شدت روشنایی
چقدر است) یکی از نیازهای اساسی یک طراحی مدرن و چشمگیر است.
گفته
شد که طراحی روشنایی هم دارای نگرش فنی و هم نگرش تکنیکی است. طراحان باید از یک
سو ویژگی ها و نکات فنی مانند شدت روشنایی، خیرگی و یکنواختی
را در نظر داشته باشند، و از سوی دیگر به جلوه ها و نمودهای روشنایی در فضای مورد
نظر بپردازند. تا منظره های دلفریب و چشم نواز شب را در بیرون و یا درون فضاهای
مختلف پدید آورند.
امروزه
مردم بیش از پیش به زیبایی بناها توجه می کنند و توقعاتشان مرتباً افزایش می یابد.
از این روست که می توان گفت دیگر دوران طراحی های کلاسیک و تکراری به پایان رسیده
است و معماری های متنوع امروزی، طرح ها و ابتکارات نوی را در طراحی روشنایی می
طلبند. کاملاً پیداست که نمی توان با محاسبات دستی چنین نیازهایی را برآورده کرد.
بسیار دشوار است که بتوان بطور ذهنی برای ساختمانی که در مرحله طراحی است و هنوز
ساخته نشده، یک نورپردازی نو و ابتکاری ارائه کرد. برای این کار بایستی فضای مورد
بحث را درون ذهنمان تصور کنیم، چراغ ها را در آن بچینیم و نتیجه را در عالم خیال
تشخیص دهیم. سپس چراغ ها را در همان عالم خیال آنقدر بالا و پایین کنیم و تغییر
نوع بدهیم تا بهترین و زیباترین طرح را برای آن فضا خلق کنیم و در عین حال همه
موازین فنی و استانداردهای لازم برای شدت روشنایی، خیرگی، نمود رنگ، درخشندگی و
. .
. را منظور کنیم. و علاوه بر آن مصرف انرژی را هم بهینه کنیم !!!
شما
برای انجام این کار به چند سال تجربه نیاز دارید؟ از کجا می فهمید که فکر همه جای
کار را کرده اید؟ چگونه تضمین می کنید که پس از اجرای ساختمان وضعیت همان طوری
خواهد بود که شما تصور کرده اید؟؟؟
این
پرسش ها تنها یک پاسخ دارد و آن استفاده از کامپیوتر است. کامپیوتر های مدرن با
توانایی انجام محاسبات مفصل و پیچیده بدون اشتباه و در زمان اندک به یاری طراحان
روشنایی آمده اند و همه آنچه را لازم است یکجا ارائه می دهند. شما فقط به یک نرم
افزار توانا و یک ذهن خلاق نیاز دارید. حالا به کمک نرم افزار فضای مورد بحث را
بصورت سه بعدی ترسیم کنید. چراغ های مورد نظرتان را بسرعت جانمایی کرده و از نرم
افزارتان بخواهید همه چیز را محاسبه کند. و آنچه را در آینده ساخته خواهد شد، هم
اکنون به شما نشان دهد. اکنون به بهبود طرحتان بپردازید و دوباره نتیجه را ببینید.
این فرایند را آنقدر تکرار کنید تا رضایت خاطرتان فراهم شود. انجام همه این کارها
در زمانی نسبتاً کوتاه امکان پذیر است. و این هنر یک نرم افزار توانا و خوش دست
مانند دیالوکس (Dialux) یا سایر نرم افزارهای از این قبیل است.
