خواص دارویی میوه نسترن

خواص گل نسترن و عکس هایی از این گل

گل نسترن یک گل بسیار خوشبو و پر خاصیت است که امروز در سایت پزشکی و
بهداشتی دکتر سلام قصد داریم شما را با گل نسترن آشنا کنیم به همین منظور
عکس هایی از گل نسترن و اطلاعاتی در رابطه با این گل را آماده کرده ایم

نَستَرَن (Rosa canina) یکی از گونه‌های وحشی رز و بومی اروپا، آسیای
باختری و شمال خاوری آفریقا است. گونه های بسیاری از آن در جنگلهای شمال،
منطقه ارسباران، و ارتفاعات فوقانی مناطق دیگر ایران بصورت خودرو یافت
میشود. گل‌های آن ریز هستند که به رنگ‌های صورتی، سفید، قرمز و گاهی زرد
یافت می‌شوند. بوی آن‌ها ملایم و مطبوع است.

نسترن‌ها در طول جنگ جهانی دوم در باغ‌های پیروزی آمریکا کاشته می‌شدند و
هنوز هم در نواحی مرطوب و شنی نوار ساحلی خاوری یافت می‌شوند.

ویژگی‌های ظاهری

نسترن درختچه‌ای برگریز است. ارتفاع آن از ۱ تا ۵ متر متغیر است و ممکن
است بیشتر هم رشد کند. گل‌های نسترن کوچک و دارای پنج گلبرگ هستند. رنگ
آن‌ها از صورتی تا سفید (معمولاً صورتی کمرنگ) متغیر است. این گیاه بر روی
ساقه‌هایش تیغ‌های کوچک و تیزی دارد که در بالا روندگی کمکش می‌کنند.
استفاده ها

میوه نسترن شامل برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها است. بعلاوه، این میوه، بخاطر
دارا بودن ویتامین سی در سطح بالا[۲]، در تهیه شربت، چای و نوعی مربا
استفاده میشود. در بلغارستان گلبرگ‌ها را در تهیه شراب شیرین بکار میبرند.
در طبّ سنتی اتریش جوشیده میوه نسترن برای درمان عفونتهای ویروسی،
نارسایی‌های کلیوی و مجاری ادراری مورد استفاده بود.

در طبّ سنتی ایران مورد توجه خاصی است. برای مثال، خواص زیر برای عرق نسترن ذکر شده است:

تقویت کننده قلب و اعصاب آرامبخش و رفع خستگی
برطرف کننده عوارض کمبود ویتامین ث
درمان ورم کلیه
درد معده و اسهال
دفع سنگ کیسه صفرا
رفع بی خوابی

در منطقه ارسباران آش نسترن غذایی محبوب است. نسترن وحشی را خیس کرده
بعد از سه روز از آبکش رد میکنند. آب آبکش شده راجوشانده و کفّ آن را
میگیرند. بعد برنج را اضافه میکنند. بعد از اینکه برنج پخت حبوبات پخته
شده، میوه خشک را اضافه کرده بعد از یک ربع ساعت رشته وروغن رااضافه
میکنند. وقتی که رشته پخت، آش آماده است.
نسترن به مثابه بوته مزاحم

بوته نسترن، گونه‌ای مهاجم است، و ممکن است جاگزین گیاهان بومی شده و
تعادل زیستی را به هم بزند. بنابر این، هنگام کاشت تزیینی این بوته در یک
محیط جدید باید احتمال مزاحمت محیط زیستی در نظر گرفته شود.

گل نسترن طبیعت گرم وخشک دارد

گل نسترن: dog rose
▪ نام علمی : rosa canina
نسترن كه دركتابهای قدیمی به نام نسرین،نسترن ونستر نیز نامیده شده است
درختچهای كوچكی است كه درحاشیه جنگل ها،چاههاوگودال های آب می رویدوارتفاع
آن به حدود سه مترمی رسد.
برگهای آن دارای ۷-۵برگچه به رنگ سبز سیر است.گل نسترن مانندگل سرخ بوده
وبه رنگهای سفید،صورتی وسرخ می باشدكه به حالت منفردویامجتمع ظاهرمی شود.
میوه آنبیضی شكل وبه رنگ قرمزتیره یاروشن است كه به نام سای نورودون
Cynorhodonخوانده می شود.جدار داخلی میوه دارای الیاف باریك وابریشمی است
كه درآن فندقه های سختی جادارد.پس ازخشك شدن دارای طعمی قابض وكمی شیرین
بابوئی ضعیف می باشد.
▪ تركیبات شیمیای:
قسمت گوشتدار سای نورودون دارای مقدارزیادی ویتامین C،اسید سیتریك،اسیدمالیك،قندوتانن است.
دانه های آن دارای حدود ۱۰%روغن بوده كه به رنگ زردكمرنگ متمایل به قرمزودارای بوئی مطبوع می باشد.البته دانه ها سمی است.
▪ خواص داروئی:
۱) دم كرده:۵۰گرم سای نورودون رادریك لیترآب جوش ریخته وبه مدت ۱۰دقیقه دم كرده وسپس آن راصاف كنید.
۲) جوشاندهمقدار۵۰گرم سای نورودون رادریك لیترآب جوش ریخته وبگذاریدبه
آرامی برای مدت ۱۰دقیقه بجوشدسپس آن راصاف كنید.این جوشانده به عنوان ضد
بیماری اسكوربوت(كمبودویتامین C)به كارمی رود.
۳)جوشانده غلیظ:مقدار۵۰گرم سای نوردون رادریك لیترآب جوش ریخته وبگذاریدبه
آرامی بجوشدتاحجم آن نیم لیتر شودسپس آن راصاف كنید.این جوشانده بسیار
ادرارآوربوده وبرای برطرف كردن حبس البول بكار می رود.
۴)گرد سای نورودون:مقدار مصرف این گرد۵/۰تا۱گرم می باشدوبه عنوان ضدبیماری اسكوربوت مصرف می شود.
۵)مربای سای نورودون:ابتداباید سای نورودون را به خوبی تمیز
كرده،پوست،الیاف داخلی ودانه هارااز آن خارج كنیدودرداخل ظرفی كه سركه
داردبریزید وبهم بزنیدتا نرم شودسپس آن راكوبیده وباالك كنید،وقسمت صاف شده
رابا۵/۱برابروزنش قندیاشكرمخلوط كرده وبپزیدتابه صورت خمیر یكنواختی
درآید.
۶)شربت نسترن:یك گیلوگرم سای نورودون رابا۲۵۰گرم نبات كوبیده یاشكرمخلوط
كرده و۵/۱لیترنیزعرق نعناع به آن اضافه كنیدودرجای گرمی بگذاریدبماند.البته
هرروزآن راتكان دهیدبعدازدوهفته آن راصاف كنید.مقدار مصرف آن یك فنجان سه
بار درروز است.
۷)عرق نسترن:یك چهارم لیوان ازعرق نسترن راعرق نسترن رابایك لیوان آب مخلوط
كرده،سپس آن راشیرین كنید.ازاین شربت می توانیدچندلیوان درروز بنوشید
▪ خواص طبی:
گل نسترن ازنظرطب قدیم ایران گرم وخشك است:
۱) سرشارازویتامین Cمی باشد.درصدگرم آن ۶۰۰میلی گرم (۶گرم)ویتامین
Cوجوددارددرحالی كه ۱۰۰گرم پرتقال فقط دارای ۵۰میلی گرم ویتامین Cاست
بنابراین مقدارویتامین Cگل نسترن۱۲۰برابرپرتقال است.
۲) درمان كننده حبس البول است.
۳) بوی بد بدن رادفع می كند.آنهائی كه عرق زیادمی كنندوبوی بد می
گیرندبایدتن خودرابعدازحمام كردن بادم كرده گل وبرگ نسترن آبكشی كنند.
۴) آرام كننده اعصاب است.
۵) اسهال رابرطرف می كند.دم كرده آن را می توان به كودكان برای رفع اسهال داد.
۶) خونریزی سینه رابندمی آورد.
۷) سنگ وورم كلیه رارفع می كند.
۸) الیاف داخلی سای نورودون ضدانگل است مخصوصاًكرم اسكاریس راودراین موردباید۵/۰گرم آن رامخلوط باعسل خورد.
۹) اگردرادرارآلبومین وجود داشته باشدبرای برطرف كردن آن ازدم كرده این گیاه استفاده كنید.
۱۰) بی خوابی رابرطرف می كند.
۱۱) انقباض ماهیچه های معده رابرطرف می كند.
۱۲) سرعت جریان خون رادرپوست زیادكرده وباعث لطافت پوست می شود.
۱۳) دررفع غم وغصه مؤثراست.
۱۴) برای رفع طپش قلب ازدم كرده آن بنوشید.
۱۵) معده راتقویت می كند.
۱۶) مصونیت بدن رادر مقابل بیماریها بالا می برد.
۱۷) برای ترمیم شكستگی استخوان ورفع ورم مقعدضمادی ازبرگ این گیاه درست كرده وروی قسمت شكستگی یاتورم قرار دهید.
۱۸) چون گل نسترن شیرین است حشرات رابهخودجذب می كندمخصوصاًحشره مخصوصی به
نام سای نیپس Cynipsكه درنیش زدن،برجستگی های كوچكی پوشیده ازتاروبه رنگ
سبز مایل به قرمز درآن به وجودمی آوردكه به نام (به دگار)Bedegarمعروف است
كه خواص طبی مهمی دارد.مخصوصاًبرای بیماران مسلول تقویت كننده بوده ومانع
عرق كردن می شود؛وهمچنین مقدارآلبومین درادرار راكم می كند.(به دگار)اثر
آرام كننده اعصاب نیز دارد.
▪ مضرات نسترن:
نسترن به هیچ وجه خطری ندارد وهمه می توانندازآن استفاده كنندولی همانطوركه گفته شددانه های آن سمی است ونبایدمصرف شود.

ميوه و خواص گل نسترن

گياه‌شناسي:

گياه نسترن درختچه‌ کوچکي است که ارتفاع آن تا
3 متر مي‌رسد. برگ‌ها شامل پنج تا هفت برگچه دندانه‌‌دار و به شکل بيضي نوک‌تيز و
گل‌ها به رنگ‌هاي گلي(قرمز کم‌رنگ)، سفيد مايل به گلي و يا سفيد مي‌باشند که تک‌تک
و يا به صورت مجتمع ديهيم بر روي شاخه قرار مي‌گيرند. نهنج گل پس از رشد به جسم
کوزه‌مانند و قرمزرنگي تبديل مي‌شود و قسمت داخلي آن الياف ظريف و باريکي دارد که
ميوه‌هاي فندقه‌اي درون کوزه‌ را در بر مي‌گيرد. گل نسترن در اکثر نقاط ايران به
طور خودرو مي‌رويد. قسمت مورد استفاده اين گل، کوزه‌هاي مذکور مي‌باشد که به هيپس‌
مشهورند.

تاريخچه:

استفاده از ميوه گل نسترن (R. canina hips) در قرون وسطي رواج داشت و زماني در ميان
عامه مردم براي بيماري‌هاي قفسه سينه مصرف مي‌شد. ميوه رز منبع طبيعي ويتامين C مي‌باشد که موجب
کاربرد گسترده آن در مکمل‌هاي ويتامين طبيعي، چاي و محصولات متنوع ديگر از جمله
سوپ و مارمالاد شده است. اگرچه اين محصولات، به لحاظ تاريخي، مکمل غذايي به شمار
مي‌آمدند، ولي به عنوان داروي ملين و ادرارآور نيز مصرف شده‌اند. پيش‌تر، ميوه رز
به عنوان نوشيدني مغذي براي کودکان و همچنين به منظور طعم‌دهنده در چاي و مربا
استفاده مي‌شد.

ترکيبات مهم:

ميوه تازه گل نسترن (هيپس) حاوي 5/0 تا 7/1
درصد ويتامين C مي‌باشد
که ترکيبي از آسکوربيک اسيد و هيدرو اسکوربيک اسيد است.

ميزان ويتامين C ميوه خشک موجود در بازار، ممکن است مختلف باشد. در آزمايشي که
با روش رنگ‌سنجي و تين لايه کروماتوگرافي انجام گرفت، مشخص شد کاهش ويتامين C بستگي به مقدار خرد
کردن و ذرات اين ميوه دارد؛ به عنوان مثال در صورتي که ميوه فقط نصف شود، ميزان
ويتامين C موجود در
آن پس از يک سال و نيم نصف مي‌شود، در حالي که اگر خرد شود، پس از شش ماه صددرصد
ويتامين C آن از
بين مي‌رود.

با وجودي که در بعضي منابع از ميوه گل سرخ به
عنوان غني‌ترين منبع ويتامين
C ياد شده، ولي منابع طبيعي غني‌تري نيز گزارش شده‌اند. مرکبات 50 ميلي‌گرم،
کلم بروکلي خام و کيوي حدود 100 ميلي‌گرم، بعضي سبزيجات مناطق گرمسيري 200 تا 300
ميلي‌گرم، ميوه گل‌سرخ 1250 ميلي‌گرم، آسرولا 1000 تا 2330 ميلي‌گرم و مارجون 3150
ميلي‌گرم در هر صد گرم ويتامين
C دارند.

ميوه گل‌ سرخ همچنين حاوي ويتامين‌هاي A1، B1،
B2، B3 و K مي‌باشد.

از ديگر ترکيبات اين ميوه، پکتين (11 درصد)،
تاتن‌ها (2 تا 3 درصد)، اسيد سيتريک و اسيد ماليک، فلاونوئيدها، رنگدانه‌هاي زرد و
قرمز مخصوصاً کاروتنوئيدها، وانيلين، اسانس و قندها را مي‌توان نام برد.

داروشناختي و اثرات مهم:

ويتامين C يک مکمل غذايي است و به عنوان ضد اسکوربوتيک مصرف مي‌شود.
براي جبران کمبود اين ويتامين مي‌توان از ميوه گل‌سرخ استفاده کرد. متأسفانه چون
ممکن است مقدار زيادي از ويتامين
C هنگام خشک کردن و يا تهيه محصول از ميوه گل سرخ از بين برود، مقداري
ويتامين C مصنوعي
به اين محصولات اضافه مي‌شود که روي بسته‌بندي آنها ذ کر نمي‌گردد. در صورتي که
ميوه اين گياه به صورت تازه مصرف شود، داراي مقدار زيادي ويتامين است که مستقيماً
جذب بدن مي‌شود. ميوه گل سرخ ادرارآور و مسهل است و از آن براي کاهش تشنگي، کاهش
التهاب معده و نيز به عنوان طعم‌دهنده و همچنين، تهيه مربا استفاده مي‌شود.

مسهل بودن اين گياه به خاطر اسيد ماليک، اسيد سيتريک،
گلوکوزيدهاي پورگاتيو، مانند مولتي‌فلورين A و
B و پکتين موجود در آن است.

سميت و عوارض جانبي:

مصرف خوراکي ميوه گل سرخ هيچ‌گونه مسموميتي
ايجاد نمي‌کند و 100 گرم از آن حاوي بيش از 1200 ميلي‌گرم ويتامين C مي‌باشد. مصرف
مقادير کم آن هيچ‌ عارضه‌اي در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زياد و طولاني‌ آن
هم گزارشي ارائه نشده است. در کتب اروپايي، مانند کميسيون E، عوارض مصرف
مقدار زياد اين ميوه ناشناخته گزارش شده است.

البته کارگراني که به طور مداومدر معرض ميوه‌هاي گل‌سرخ
هستند، ممکن است دچار حساسيت و مشکلات تنفسي شوند. بعضي از اين عوارض در واقع،
حساسيت نيستند، بلکه پرزهاي ريز ميوه گل‌سرخ هستند که مانند پشم ‌شيشه بر روي پوست
تحريکات مکانيکي پوستي ايجاد مي‌کنند.

طريقه و ميزان مصرف:

1
تا 3 قاشق ميوه خردشده را در آب جوش ريخته و 15 تا 20 دقيقه بگذاريد به
همان حال بماند؛ سپس آن را صاف و مصرف ‌کنيد. اين مقدار را مي‌توان روزي سه بار
تکرار کرد. ميزان مصرف مي‌تواند بر حسب وزن تا روزي 12 گرم باشد.