کاشت گیاهان دارویی در باغچه و گلدان
این کار چه فایده ای دارد؟
جالب است بدانید بسیاری از گیاهان
دارویی جنبه زینتی هم دارند بنابراین می توانند
مثل سایر گیاهان باغچه زینت بخش خانه ما
باشند. از آن گذشته معمولاً گیاهان دارویی به
مراقبت کمی نیاز دارند و بسیاری از آنها دائمی
هستند در صورتی که با روشهای مصرف این
گیاهان آشنا باشیم می توانیم با مشورت پزشک
یا متخصصین داروهای گیاهی آنها را در موارد
لازم مصرف کنیم. جالب اینکه امروزه در گوشه
و کنار بعضی از استانها صنایع تولید گیاهان
دارویی ایجاد شده و کارخانجات تولیدکننده این
داروها معمولاً آمادگی دارند تا برگها، گلها و یا
ساقه های گیاهان تولید شده را خریداری کنند
که این می تواند در مناطق روستایی منبع درآمد
خانواده و یا حداقل کمک هزینه باشد. در این
شماره شما را با تعدادی از گیاهان دارویی که
جنبه زینتی دارند آشنا می کنیم:
مهمترین گیاهان دارویی که جنبه زینتی
دارند عبارتند از:
گل همیشه بهار، ختمی، بابونه، نعنا، برگ
بو، گل ساعتی، گل محمدی، نسترن، بنفشه،
اسطوخودوس، رُزماری یا اکلیل کوهی،
شمعدانی عطری، گل گاوزبان، رازیانه و پونه،
لادن و سنبل الطیب.
روش تکثیر
همیشه بهار:
گیاهی است کوتاه با گلهای نارنجی که به
وسیله کاشت بذر تکثیر می شود. جزو گیاهان
نشایی است از برگها و گلهایش در صنعت
داروسازی استفاده می شود. این گیاه به خاکهای
قلیایی علاقه مند است. آن را در قسمتهای
آفتابگیر باغچه بکارید.
لادن:
گیاهی است گلدار، برگهایش گرد و پهن
هستند و رنگ گلهای زیبایش نارنجی است.
گلهایش مصرف دارویی دارند. لادن را
می توانید در گلدان یا باغچه بکارید. آخرین
روزهای زمستان زمان مناسبی برای کاشت
لادن است. لادن گیاهی است که خوب قد
می کشد، برایش قیم مناسب تهیه کنید و
ساقه هایش را روی نخ هدایت کنید.
اکلیل کوهی (رُزماری):
درختچه ای است کوتاه و پرشاخ و برگ.
برگهایش نازک و کوتاه و ضخیمند. گلهایش
بنفش رنگند.
گلها و برگها مصرف دارویی داشته و
صنایع تولید داروهای گیاهی خریداران خوب
برگها و گلهایش هستند. از سر شاخه های جوان
این گیاه برای تولید داروهای ضد رماتیسم
استفاده می شود. این گیاه به صورت گلدانی به
فروش می رسد. روش ازدیاد آن استفاده از
قلمه های ساقه آن است. اگر یک اکلیل کوهی را
در باغچه بکارید سالهای سال صاحب آن
خواهید بود. خزان نمی کند و زینت بخش
باغچه ها است. در بعضی از کشورها از برگهای
خشک شده آن به صورت ادویه استفاده
می کنند.
اسطوخودوس:
این هم شبیه اکلیل کوهی است اما کمی
کوتاهتر از آن بوده و برگهایش کمرنگ است.
گوشه و کنار باغچه را به اسطوخودوس
اختصاص دهید و مطمئن باشید که این هم
مثل اکلیل کوهی خزان ناپذیر بوده و در همه
فصول سبز است.
ختمی:
گیاهی است گلدار که خوب قد می کشد.
برگهای پهنی دارد و گلهایش صورتی رنگند.
ختمی چند نوع است. نوعی ختمی که گیاهی
است یکساله به وسیله کاشت بذر ازدیاد می یابد
اما انواع چندساله آن به روش تقسیم بوته
تکثیر می شوند. ختمی ژاپنی درختچه ای زیبا
برای داخل آپارتمان است که معمولاً به روش
قلمه تکثیر می گردد. این نوع ختمی به صورت
گلدانی نگهداری می شود.
شمعدانی عطری:
ازدیاد آن مانند شمعدانی های دیگر و به
صورت قلمه ساقه است. این شمعدانی برگهای
معطری دارد. آن را در گلدان بکارید و
گاهگداری تعدادی از برگهایش را خرد نموده و
همراه با چای دم کنید. چای معطر می شود.
حتی می توانید برگهای خشکش را با چای
مخلوط کنید.
نسترن و محمدی:
گیاهانی چون نسترن و محمدی را
می توانیم با استفاده از بذرهایشان تکثیر کنیم
ولی پیشنهاد ما این است که آنها را به صورت
گلدانی تهیه کرده و در باغچه بکارید گلبرگهای
محمدی به صورت گلاب یا خشک شده
مصرف می شوند.
سنبل الطیب:
هم گل است هم دارو. ساقه هایش کشیده
و بلندند و گلهای زرد، صورتی یا سفیدرنگش
در اواخر بهار ظاهر می شوند. می توانید
سنبل الطیب را به عنوان یک گیاه زینتی
پرورش دهید. ازدیاد این گیاه به وسیله کاشت
بذر میسر است.
گیاهانی از این دست فراوانند که ضمن
زینتی بودن، مصارف دارویی نیز دارند. ناگفته
نماند در این مطلب به طور کافی به خواص
دارویی این گیاهان نپرداختیم زیرا برخی از
گیاهان دارویی می توانند با روشهای سنتی
مانند دم کرده در منزل مصرف شوند اما برخی
دیگر باید در کارخانه های سازنده داروهای
گیاهی آماده شوند. ما آمادگی داریم به سؤالات
شما در مورد زراعت چنین گیاهانی پاسخ داده و
شما را راهنمایی کنیم.
ماریتیغال
مارتیغال گیاهی علفی,یکساله,با ساقه ی گل دهنده ی 50-250 سانتی متر می
باشد.برگ های ان پهن و شکننده بوده و ظاهری مرمری شکل دارند و در کناره های
ان خارهای زرد وجود دارد.خار مریم درشت و خاردار بوده و دارای گل های ابی
رنگ بوده که در انتهای ساقه تشکیل می شوند.در توده های بومی ان گاهی گل
سفید نیز رویت می شود.بذر های این گیاه نیز به اندازه ی دانه ی گندم بوده و
دارای ناف سفید رنگ و برجسته بوده و سطح صاف به رنگ قهوه ای روشن دارند. و
همچنین بذر ها دارای پاپوس هستند که هنگام رسیدن در اثر باد پراکنده
میشود.این گیاه ریشه راست و دارای انشعابات زیادی می باشد.
*ترکیبات شیمیایی*
در میوه های ان بین 1 تا 4 درصد فلاونوید های مختلف وجود دارد که به مجموعه
ان ها سیلی مارین گفته می شود و همچنین دارای مواد موثر تلخ و پلی استیلن
میباشد.مقدار مواد موثر ماریتیغال یا خار مریم در ایران بیشتر از سایر کشور
ها ذکر شده و رنگ گل در توده بومی خار مریم بنفش است.گاهی رنگ گل سفید هم
در ان دیده میشود که در بذر حاصل از انواع گل سفید ماده ی دارای اثر بالا
موجو نمی باشد.
*نحوه پرورش *
کاشت خار مریم بصورت ردیفی که در هر ردیف 7 تا 9 بذر در واحد طول و فاصله
هر ردیف 50 سانتی متر با عمق کشت 2 تا 3 سانتی متر صورت می گیرد و مناسب
میباشد. و گیاه تقریبا 80 روز پس از کشت به گل می نشیند. این گیاه از هر
گونه نیاز به کود ازته مبراست.
*نحوه برداشت*
امکان برداشت این محصول با کمباین غلات وجود دارد و هنگامی که کاپیتول های
اصلی وارد مرحله ی رسیدن شدند باید به سرعت اقدام به برداشت کرد و پس از
خشک کردن بذر ان را بوجاری نمود.در مساحت های کوچک می توان در چند نوبت
اقدام به برداشت کاپیتول های رسیده ی ان نمودکه در این صورت هزینه ی برداشت
قابل توجه می باشد.
*بخش موثردراندام گیاه*
بخش‌های درمانی این گیاه دانه و برگ آن است و بذر های ان از نظر مواد
موثر ارزشمند تر از دیگر قسمت های ان میباشد.
ماریتیغال گیاهی است یک ساله، مدیترانه ای و در جلگه های هموار با آب و هوای گرم و در خاکهای شنی سبک می روید.
از مواد موثره میوه های رسیده ماریتیغال برای معالجه بیماریهای کبدی(سیروز و مسمومیتهای کبدی) و پیشگیری از سرطان کبد
استفاده می شود. از مواد موثره این گیاه در اکثر کشورهای غربی داروهای فوق تخصصی فراوانی تهیه و در بازار دارویی به فروش می
رسد.
در میوه های این گیاه، فلاونوئیدهای مختلفی ساخته و ذخیره می شود که مقدار آنها متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی
محل رویش و نوع گیاه دارد و بین 2 تا 5 درصد است. مهمترین فلاونوئیدهای میوه ماریتیغال عبارتند از: سیلی بین، سیلی کریستین
و سیلی دیانین که مجموعه آنها تحت عنوان سیلی مارین شناخته می شوند. این فلاونوئیدها ضد مسمومیتهای کبدی هستند.
