علائم نشانه های مصرف مواد مخدر و حشیش
وجود چه رفتارهایی در اعضای خانواده، نشان دهنده اعتیاد است؟
در ابتدای شروع مصرف، نمی توان از روی مشخصات ظاهری به اعتیاد افرادپی
برد، ولی با ادامه مصرف مواد، رفتارهایی در فرد ایجاد می شود که ممکن است
ما را به اعتیاد او مشکوک کند. دانستن این نشانه ها، خانواده ها را در
شناسایی اعتیاد اطرافیان یاری می دهد. هیچ گاه نباید با یک علامت، برچسب
اعتیاد به افراد زد، بلکه بهتر است خانواده ها مراقبت بیشتری از فرد به عمل
آورند و پس از دیدن چند مورد از نشانه های جسمانی و رفتاری، موضوع را با پزشک مرکز بهداشتی درمانی در میان بگذارند.
نشانه های جسمانی و رفتاری مصرف تریاک و مشتقات آن چیست؟
الف: نشانه های جسمانی
1-اثر سوختگی در انگشتان، اثر تزریق
بر دست ها و مشاهده وسایلی که برای مصرف مواد از آنها استفاده می شود در
محیط زندگی فرد مانند تیغ، سرنگ، زرورق آلوده و شیشه مربا ( با در سوراخ
شده ).
2- بی اشتهایی و بی نظمی در غذا.
3- استشمام بوی تریاک و مشتقات آن از شخص.
4- حالت خواب آلودگی و خواب دیر هنگام.
5- شکایت های فراوان جسمی، یبوست و شکایت از ناتوانی جنسی.
ب: نشانه های رفتاری
1- تغییر رفتار فرد مثل قفل کردن در اتاق به هنگام خروج از خانه و غیبت یا ترک کردن بی دلیل خانه و محیط.
2- در خواست مکرر پول از افراد به بهانه و دورغ های مختلف.
3- خرج کردن پول زیاد در مدت کوتاه و گم کردن پول، طلا و وسایل منزل.
4- طولانی شدن مدت ماندن در دستشویی.
5- کم توجهی و بی توجهی به وضع ظاهری تا حد آشفته بودن سر و وضع.
6- تمایل به کناره گیری از بستگان و ایجاد رابطه با دوستان ناباب .
7- کاهش احساس مسئولیت، وقت شناسی و غیبت از محل کار یا تحصیل و هم چنین کاهش کارآیی در خانه، مدرسه و محل کار.
8- افزایش استفاده سرخود از داروهای آرام بخش و درخواست بی رویه داروهای مسکن.
|
مصرف زیاد تریاک و مشتقات آن، موجب مسمومیت می شود که ممکن است کم شدن تعداد تنفس، بیهوشی و بالاخره مرگ را به همراه داشته باشد. |
علائم و نشانه های مصرف حشیش کدام است؟
علائم شایع: قرمزی چشم ها، افزایش ضربان و نبض، افزایش اشتها و عدم تعادل هنگام راه رفتن.
علائم مصرف بیش از حد:
حالت وحشت، بی قراری، گیجی و منگی و دیدن اشیا یا شنیدن صداها به شکل غیر
واقعی-(توهم) . این نوع جنون مسمومیت با حشیش است که در افراد مستعد، ممکن
است به جنون واقعی (بیماری شدید روانی) تبدیل شود.
|
با دیدن یک یا چند |
علل ایجاد اعتیاد و سوء مصرف مواد
در شروع جاسه، این
سیاهه (چک لیست) را در اختیار بهورزان قرار دهید و از آنها بخواهید نظر خود
را پیرامون عبارات زیر با گذاشتن ص (صحیح) و غ (غلط) مشخص کنند.سپس مطالب
درس را بازگو کنید و به بحث بگذارید و در پایان از آنها بخواهید بار دیگر
به همان پرسش ها پاسخ گویند و با پاسخ های قبل خود مقایسه کنید.
|
پاسخ |
سیاهه (چک لیست)نگرش |
|
|
– آگااهی نداشتن از عارضه های مصرف مواد، ممکن است در ایجاد اعتیاد مؤثر باشد. – مصرف مواد نشانه بزرگی و احترام است و فقط افراد بزرگ و سرشناس به مواد رو می آورند. – وجود فرد معتاد در خانواده ممکن است در ایجاد اعتیاد سایر اعضاء مؤثر باشد. – مصرف مواد مخدر مهم ترین راه کاهش درد و درمان بیماری ها است. – تریاک، فشار خون یا دیابت را کنترل می کند و ناتوانی جنسی را برطرف می سازد. – مصرف تفریحی مواد باعث اعتیاد نمی شود و فرد هر گاه بخواهد می تواند مصرف آن را قطع کند. – می توان با افراد معتاد دوستی کرد و معتاد نشد. – اعتیاد درمان پذیر نیست. – نوجوانی که مرتباً از پدرش کتک می خورد و در خانواده او درگیری وجود دارد ممکن است به استفاده از مواد گرایش پیدا کند. – در مناطقی که مواد مخدر ارزان و به آسانی در دسترس است احتمال مصرف مواد توسط جوانان و نوجوانان بیشتر می شود. |
برای پیشگیری از اعتیاد و سوء مصرف مواد چه آموزش هایی باید به افراد داد؟
آموزش ها در برنامه پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد این عبارتند از:
الف – آموزش جوانان و نوجوانان
آموزش جوانان و
نوجوانان به عنوان افراد در معرض خطر، می باید به شیوه غیر مستقیم، بدون
سرزنش و طرد و به صورت انفرادی (چهره به چهره) و یا گروهی داده شود. آن
آموزش ها عبارتند از:
1- خطرات و پیامدهای سوء مصرف مواد و الکل
2- توصیه
به آنان به دوری گزیدن از موقعیت هایی که امکان مصرف مواد در آن وجود
دارد مثل نرفتن به میهمانی و محلی که در آنجا الکل و تریاک
مصرف می شود.
3- تشویق آنان به مصرف نکردن مواد مخدر و الکل حتی برای درمان مشکلات جسمی و روانی خود
4- تشویق جوانان به اینکه مواد را بر خود حرام کنند و از مصرف مواد حتی برای یک بار و یا برای تفریح خودداری ورزند.
5- تشویق آنان به شرکت در تفریحات سالم و ورزش روزانه، عبادت، توجه به معنویت و شرکت در مراسم دینی.
ب – آموزش خانواده ها
به منظور آموزش
افراد خانواده، کافی است این آموزش ها به صورت فردی و یا گروهی به والدین و
یا یکی از افراد 15 ساله و بالاتر خانواده داده شود. این آموزش ها عبارتند
از:
1- آموزش خطرات و پیامدهای مصرف مواد و الکل
2- آشنا ساختن خانواده ها با نشانه های اعتیاد به مواد مخدر.
3- آموزش والدین مبنی بر این که:
– فرزندان آنان در سنین نوجوانی و جوانی، نیازمند رسیدگی و مراقبت بیشتری هستند.
– از درگیری و تشنج در محیط خانواده پرهیز کنند.
– در
صورتی که عضوی از خانواده، اعتیاد به مواد مخدر دارد لازم است برای درمان
اعتیاد خود اقدام کند تا الگوی سالمی برای سایر افراد خانواده باشد.
– بامراحعه به پزشک مرکز بهداشتی درمانی امکان درمان اعتیاد وجود دارد.
4- پس از شروع درمان، خانواده باید همچنان توجه و همکاری خود با فرد معتاد را حفظ کند و در پیدا کردن شغل مناسب، کمکش کند.
5- داروهایی
مثل اکسپکتورانت کدیین، دیازپام، اکسازپام و داروهای مشابه را باید فقط با
تجویز پزشک مصرف کرد و بطور جدی باید از مصرف خودسرانه داروها پرهیز کرد.
|
فرد معتاد تا |
آموزش مهارت های اجتماعی
|
نقش مهارت های اجتماعی در زندگی چیست ؟ انواع مهارت های اجتماعی کدام است؟ برای جلب مشارکت و همکاری مسئولان و افراد کلیدی چه باید کرد؟
|
مهارت های اجتماعی
در زندگی، یعنی قابلیت هاو توانایی های که فرد را برای برخورد مناسب و درست
با مسائل و موقعیت های زندگی یاری می دهند. این مهارت ها باعث می شوند تا
انسان رابطه ای صمیمی و مؤثر با دیگر انسان ها داشته باشد و در زمان روبرو
شدن با فشارهای روانی، اثرات زیانبار آن را به حداقل برساند. نداشتن مهارت
های اجتماعی ممکن است فرد را به سمت اعتیاد بکشاند. ازجمله مهارت های
اجتماعی می توان داشتن قاطعیت و مهارت حل مسئله را نام برد.
1- داشتن قاطعیت:
قاطعیت یعنی ایستادگی بر نظرات شخصی. شخصی که قاطع است نظر و اعتقاد خود
را به سادگی تغییر نمی دهد، تسلیم دیگران نمی شود و بدون توهین به دیگران،
مخالفت یا نظر خود را ابراز می کند.
2- مهارت قاطعیت دارای انواع زیر است:
الف- رد قاطعانه :
در این رفتار فرد درخواست های غیر منطقی فرد مقابل را رد می کند. مثلاً اگر
دوستی او را برای کشیدن سیگار و مصرف مواد دعوت کرد می گوید “ایکاش موردی
بود که می توانستیم با هم همفکری داشته باشیم اما من به سیگار حساسیت دارم و
در نتیجه نمی توانم پیشنهاد شما را بپذیرم”. همانطور که مشاهده می شود رد
قاطعانه با یک بازخورد مثبت شروع می شود سپس یک دلیل بسیار کوتاه ذکر شده و
در نهایت به بیان تصمیم ختم می شود.
ب- بیان قاطعانه،
مقصود این است که فرد احساسات مثبت خود را نسبت به دیگران بیان دارد یا از
دیگران در جای مناسب قدردانی کند مانند” چه اراده قوی ای دارید”، ” چه خوب
این خطرها را فهمیدید”، و بتواند احساسات منفی خود را در صورت لزوم در قالب
جملات مؤدبانه و بدون ابراز خشم به فرد دیگر منتقل کند مثلاً “این کار
درست نیست” و یا “این کار خلاف و حرام است”.
ج- درخواست
قاطعانه، بیان و مطرح کردن درخواست هایی از دیگران و یا کمک خواستن از
دیگران است مانند “امروز با مشکل جدیدی روبرو هستم می خواهم مشکلم را با تو
در میان بگذارم تا بتوانی کمکم کنی”، یا وقتی که بطور قاطعانه توقف
رفتاری نامناسب را ازسوی دیگران می خواهید می توانید با خواهش، درخواست خود
را نیز بطور قاطعانه مطرح کنید.
3- مهارت حل مسئله
از دیگر مهارت های
اجتماعی مهم در امر پیشگیری از اعتیاد”مهارت حل مسئله” است. افراد باید
بدانند وقتی در زندگی خود با مشکلی روبرو می شوند باید با روشی منطقی آن را
حل کنند. مراحل حل یک مسئله عبارتند از:
1- مشکل را خوب بشناسند
2- به راه های مختلف و فواید و ضررهای هر کدام فکر کنند
3- با دیگران مشورت کنند
4- از بین راه حل ها، راه حل مناسب را انتخاب کنند
5- برای اجرای آن زمان و فرصت کافی بگذارند
6- اگر با اجرای
راه حل اول نتیجه حاصل نشد نومید نشوند راه حل بعدی را شروع کنند. بسیاری
از افراد معتاد، به جای حل مشکل و مسئله، می خواهند با مصرف مواد از مشکل
خود فرار کنند.
