زمینه کار در شرکت ملی نفت

رنجنامه یک مهندس ایرانی از روی سکوی نفتی قطری خطاب به بزرگان وزارت نفت

با سلام خدمت مسئولین سایت وزین نفت نیوز

چند صباحی است که با سایت شما آشنا شدم و هر چند روزی یک بار اخبار آن را رصد می کنم.
خبری با تیتر “برای جذب فارغ التحصیلان بیکار رشته مهندسی نفت چاره اندیشی کنید”
که از طرف یکی از خوانندگان تان و از فارغ التحصیلان رشته مهندسی نفت
بوده ؛ اگر چه واقعیتی غیر قابل انکار است ولی حقیقتی تلخ است که متاسفانه
رشته مهندسی نفت در ایران در چند سال اخیر با چالشی بزرگ مواجه شده و آن هم
سیل عظیم فارغ التحصیلان این رشته و از طرفی عدم به کارگیری فارغ
التحصیلان این رشته در شرکت ملی نفت ایران به عنوان تنها بازار کار وتنها
جایی که فارغ التحصیلان این رشته امکان به کارگیری شان وجود دارد. 
متاسفانه پذیرش دانشجو در این رشته تا کنون بدون ضابطه صورت گرفته که اگر
بخواهیم این رشته را با بقیه رشته ها مقایسه کنیم هیچ گونه امکان بکار
بگیری آنها در صنایع غیر وابسته به صنعت نفت وجود ندارد اگر چه متاسفانه از
چهار شرکت زیر مجموعه وزارت نفت یعنی شرکت ملی نفت – پتروشیمی-پالایش
و پخش و شرکت گاز- فقط شرکت ملی نفت آنهم به صورت محدود سالی سی الی چهل
نفر از فارغ التحصیلان این رشته را بکاری می کند درصورتی که از لحاظ منطقی و
با توجه به آموزش هایی که به فارغ التحصیلان این رشته داده شده تناسب
بیشتری نسبت به رشته هایی چون مکانیک وبرق وعمران و بهداشت محیط و تربیت
بدنی و روانشناسی و…. با صنعت نفت و گاز و پتروشیمی وجود دارد.

متاسفانه در آگهی های استخدامی وزارت نفت رشته هایی را فراخوان می زنند که هر انسانی عاقلی را به فکر فرو می برد.
بر کسی پوشیده نیست که مخازن نفت کشورمان در نیمه دوم عمرشان واقع شده اند و
استحصال از مخازن هیدروکربوری کشورمان جز سرمایه گذاری بر روش های ازدیاد
برداشت همچون: تزریق امتزاجی وغیر امتزاجی گاز، پلیمر،co2، میکروبیال
و…و با بکارگیری مهندسان نفت وجود نخواهد داشت.
حال چرا در بدنه صنعت نفت چنین تمایلی کمتر به چشم می خورد سوالی است که سال ها بی پاسخ مانده است!
اگر چه این حقیر و امثال این حقیر اکنون در شرکت های چند ملیتی خارج از
کشور چندین سالی است که از کشور خود به دوریم و تاوان بی مهری مسئولین نفتی
کشورمان را پس می دهیم و لی خیل عظیمی از جوانان و فارغ التحصیل این رشته
منتظر تغییر رویه مسئولان صنعت نفت کشورمان هستند. 
متاسفانه در شرکتی که اینجانب به عنوان مهندس شبیه ساز مخزن در آن مشغول به
کارم (شرکت قطر پترولیوم) بیش از صد مهندس نفت ایرانی برای کشوری کار می
کنند که در بزرگترین مخزن گاز کشف شده دنیا در دل خلیج فارس با کشور
عزیزمان در این مخزن مشترک المنافع است.
ایران عزیز چیزی در حدود یازده سال از قطر در برداشت از این مخزن عقب
افتاده ؛ حال این سوال درد آور وجود دارد که چگونه قطر خیل عظیمی از فارع
التحصیلان این رشته را از ایران جذب می کند ولی شرکت ملی نفت ایران فقط
سالی سی چهل نفر؟! آنهم بین فارغ التحصیلان دانشگاه صنعت نفت که خود بنده
هم مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشدم را از همین دانشگاه ه اخذ کردم.

کمی منطقی تر بیاندیشیم. چند مخزن مشترک با امارات ،عراق،عمان وقطرو…..
داریم؟ آیا زمان آن نرسیده که به این پتانسیل خدادی کشورمان که سالها آموزش
های سخت مهندسی نفت و آنهم در بهترین دانشکاههای ایران را دیده اند اتکا
کرده و با یک آموزش فشرده شش ماه برای این فارغ التحصیلان و آموزشهای حین
خدمت – همان کاری که امروز قطر پترولیوم برای فارغ التحصیلان مهندس نفت
ایرانی انجام می دهد و سودآن را هم برداشت میکند – گره اقتصاد کشور را باز
کنیم؟ 
از چه می ترسیم؟!
از فروش نرفتن نفتمان؟! 
از تحریم؟!
کمی جسارت به خرج دهیم. اگر چرخ صنعت نفت این کشور چرخید تمام صنایع ما
خواهد چرخید؛ از قطعه سازی تا ساخت دکل… از ساخت کشتی نفتکش تا دستگاه
های چاه پیمایی و…
اگر صنعت نفت کشورمان واقعا با این همه مهندس نفت احتیاجی ندارد پس یک
ضابطه ای برای پذیرش دانشجو قائل شویم. نیازی به این همه پذیرش نداریم چرا
که رشته مهندسی نفت با رشته هایی چون مهندسی شیمی یا مکانیک یا برق یا
عمران یک تفاوت آشکار دارد و آن هم این که این رشته ها یکی از بازار کارشان
بدنه صنعت نفت است در حالی که مهندسی نفت تنها بازار کارش، صنعت نفت است

بدون شک به عنوان یک ایرانی عاشق وطن تمایل دارم که بر سکوهای صنعت نفت
کشورمان به کار گرفته شوم تا اینکه با تجربه و سوادم برای یک کشور عربی کار
کنم. کشوری که در مخزن پارس جنوبی با ایران مشترک است و کار کردن در این
شرکت قطری را خیانت به خودم و خانواده و وطنم می دانم ولی چه کنم که شش سال
برای این رشته زحمت کشیده ام و 3سال سابقه کارم در این شرکت و مهم تر از
همه نیاز به درآمد و سابقه کار آن چاره ای جز برای من نوعی نگذاشته است….
خواهش میکنم این نامه من روی خروجی سایت نفت نیوز گذاشته شود تا زوایای پنهان و پیدای این رشته بهتر پیدا شود. 


چرا نفتی ها به مهاجرت فکر می کنند در حالی آرزوی کار در شرکت ملی نفت را دارند

بولتن
نیوز: مهدی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی مخازن هیدروکربوری دانشگاه صنعتی شریف
بود. ماه گذشته فارغ­التحصیل شد و حالا منتظر فرا رسیدن فصل پذیرش دانشگاه­های خارجی
است. تعداد دانشجویان روزانه و شبانه کلاس­های این رشته، ۱۰ نفر بود. مهدی می­گوید:
«دو نفر از هم­دوره­ای­های من رفته­اند به امریکا و دکتری می­خوانند. یکی به دانشگاه
جنوبی کالیفرنیا رفته است و یکی به دانشگاه آستین تگزاس. رفتن یک نفر دیگر هم به دانشگاه
آستین قطعی شده است. یک دانشجوی دیگر هم برای پذیرش اقدام کرده اما هنوز کارش برای
رفتن درست نشده است. از همدوره­ای­های من که مانده­اند، دو نفر دکتری دانشگاه­های داخل
می­خوانند و دو نفر هم رفته­اند سر کار که یکی از آنها من هستم. در یک شرکت خصوصی نفتی
کار می­کنم.» مهدی اضافه می­کند: «البته در دوره­ای که ما پذیرش می­گرفتیم، به دلیل
بحران­های اقتصادی و کاهش سرمایه­گذاری در پروژه­های نفتی، فرصت­های پذیرش کمتر بود.
وگرنه دانشجویان دوره­های پیش از ما یعنی ورودی­ سال­های ۸۳ و ۸۴، خیلی بیشتر از ایران
خارج شده­اند.»

تعداد
دانشجویانی که در دانشگاه­های کشور مهندسی نفت و گاز می­خوانند زیاد نیست اما در عوض،
بازار کار ایران به متخصصان نفت زیادی احتیاج دارد. البته در آگهی­های استخدامی شرکت
ملی نفت، تعداد مهندسان مورد نیاز نفت و گاز نسبت به مهندسی­های دیگر از جمله مهندسی
مکانیک، شیمی، عمران یا حسابدار، خیلی زیاد نیست اما باز هم نیازهای صنعت نفت و گاز
کشور به تعداد بیشتری از فارغ­التحصیلان فعلی مهندسی نفت و گاز احتیاج دارد. با این
حال، بسیاری از دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی برای ادامه تحصیل، پژوهش یا کار تخصصی
کشور به ترک می­کنند و به شرکت­های بزرگ نفتی بین­المللی یا دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی
کشورهای غربی می­روند. دکتر علی وطنی معاون پژوهشی و آموزشی انستیتو نفت دانشگاه تهران،
استاد دانشجویان مهندسی نفت در دانشگاه­های تهران، صنعتی شریف، صنعت نفت، فردوسی مشهد،
صنعتی امیرکبیر و صنعتی سهند بوده است. او در گفت­وگو با «تازه­های انرژی» می­گوید:
«من در بسیاری از دانشگاه­هایی که دانشجوی نفت تربیت می­کنند تدریس کرده­ام و متاسفانه
می­بینم اغلب دانشجویان ما وقتی به مقطع کارشناسی ارشد می­رسند، تقاضای مهاجرت می­کنند.
بخصوص آن دسته که از دانشجویان که به مقطع کارشناسی ارشد و دکتری می­رسند و چند سال
در یکی از مراکز صنعت نفت کار می­کنند، عمدتا موفق به گرفتن پذیرش از خارج از کشور
می­شوند و کشور را ترک می­کنند. واقعیت این است که آنهایی که می­مانند به خاطر تعلقات
شخصی خود به کشور و اصرار خانواده­هایشان مانده­اند.»

مهدی
دانشجوی سابق دانشگاه صنعتی شریف می­گوید: «در رشته مهندسی نفت رقابت نسبت به رشته­های
دیگر کمتر است و متقاضیان مقطع دکتری کمتری دارد، بنابراین دانشجویان ایرانی راحت­تر
می­توانند از دانشگاه­ها پذیرش بگیرند.» او از شرایط کاری مهندسان نفت در کشور می­گوید:
«فارغ­التحصیلان نفت انتخاب­های خیلی محدودی برای اشتغال دارند. معمولا شرکت­های نفتی
دولتی هستند و شرکت­های خصوصی در زمینه­های پژوهشی و مشاوره­ای نفت کار می­کنند که
حقوق کمی پرداخت می­کنند. مهندسان نفت در داخل ایران اغلب اپراتور هستند. تکنولوژی
و ابزار نفتی بسیار گران­قیمت است و شرکت­های خارجی آن را به ایران می­آورند و اغلب
این شرکت­ها هم مهندس نفت خارجی دارند.»

 

چه
دانشگاه­هایی مهندس نفت و گاز تربیت می­کنند؟

نفت
از هنگامی که کشف می­شود تا وقتی که برای سوختن به کار می­رود یا محصولات مختلفش پس
از پالایش به دست مصرف­کننده می­رسد، فرایندهای مختلفی را پشت سر می­گذارد و مهندسان
رشته­های مختلف در این فرایند شرکت دارند. به طور کلی، فعالیت­ها در زمینه نفت به دو
عملیات بالادستی و پایین­دستی نفت تقسیم می­شود. عملیات بالادستی به عملیات اکتشاف
نفت و گاز تا مرحله­ای که نفت و گاز پس از بیرون آمدن از چاه­های نفت تفکیک می­شوند،
می­گویند. عملیات پایین­دستی نیز به عملیاتی گفته می­شود که از مرحله تفکیک نفت و گاز
تا وقتی که محصولات به دست مشتری خرد می­رسد، روی مواد خام انجام می­شود. امروزه بیش
از ۷ میلیون فرایند در صنعت نفت و گاز وجود دارد که ۱۸۰۰ محصول تجاری باارزش از آنها
به دست می­آید. اکتشاف، استخراج، بهره­برداری، حفاری، مهندسی تاسیسات سرچاهی، انتقال
همزمان آب و نفت و گاز با خط لوله و جداسازی آنها از از یکدیگر، عمده عملیات بالادستی
صنعت نفت هستند که برای هر مرحله، دانش مهندسان رشته­های مختلف لازم است. مراحل پایین­دستی
گاز شامل انتقال گاز به خشکی، شیرین­سازی گاز و جداسازی ترکیبات ناخالص گاز است و تقریبا
همین مراحل نیز در عملیات پایین­دستی نفت صورت می­گیرد. مراحل پالایش نفت و گاز نیز
مراحل بسیار پیچیده­ای است که در پالایشگاه­ها انجام می­گیرد. بنابراین در صنعت نفت
و گاز، متخصصان بسیار زیادی نیاز است که پیچیده­ترین فرایندهای ممکن روی مواد را انجام
دهند و تعدادی از آنها مهندس نفت و گاز هستند اما به نظر می­رسد، تربیت چنین متخصصانی
چندان مورد توجه مدیران نفتی و نیز مدیران آموزش عالی کشور نبوده است و به جز در چند
دانشگاه محدود، تربیت نیروی انسانی نفت و گاز انجام نمی­شود و تا کنون عمده تکیه مسئولان
نفتی کشور روی نیروی انسانی پیمانکاران خارجی بوده است.

مهمترین
دانشگاهی که در سالهای پیش از انقلاب اسلامی در زمینه تربیت دانشجو فعالیت می­کرد،
دانشگاه صنعت نفت بود. این دانشگاه چند شعبه در شهرهای خوزستان و یک شعبه هم در تهران
دارد و از قدیمی­ترین واحدهای دانشگاهی نفت محسوب می­شود. اما علاوه بر دانشگاههای
صنعت نفت، دانشگاه تهران و به تازگی دانشگاه صنعتی شریف، هیچ دانشگاهی همت نکرده است
مرکزی تخصصی برای تربیت مختصصان نفت که از مهمترین نیازهای دانشگاهی کشور بوده است،
تاسیس کند.

تا
سال ۱۳۷۹ تنها در دانشگاه صنعت نفت رشته مهندسی نفت تدریس می­شد. تا پنج سال پیش هم
رشته مهندسی گاز در دانشگاه­های ایران نبود و تنها به صورت رشته مهندسی شیمی با ده
واحد دروس تخصصی به نام گرایش مهندسی گاز وجود داشت. در حال حاضر تنها دانشگاه صنعت
نفت رشته مهندسی گاز را تاسیس کرده است. در دانشگاه صنعت نفت رشته فرآوری و انتقال
گاز در مقطع کارشناسی ارشد نیز تاسیس شده است. سالهاست که در این دانشگاه در مقطع کارشناسی
ارشد رشته مهندسی مخازن هیدروکربوری نیز دانشجو پذیرش می­شود.

دانشگاه
تهران یکی از دانشگاه­هایی است که سالها در زمینه تربیت نیروی انسانی متخصص و دانشگاهی
صنعت نفت کشور تلاش کرده است. در این دانشگاه با سرمایه­گذاری شرکت ملی نفت، انستیتو
نفت نیز تاسیس شده است که از مراکز تحقیقاتی مهم ایران در زمینه مهندسی نفت و گاز است.
در دانشگاه تهران سالها مهندسی نفت به عنوان یکی از گرایشهای مهندسی شیمی تدریس می­شد.
دانشگاه صنعت نفت طبق قوانین وزارت علوم در سال ۱۳۶۶ نمی­توانست دانشجوی کارشناسی ارشد
بگیرد. بنابراین مجوز پذیرش دانشجو در این مقطع را دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه
نفت آبادان گرفت و از همان موقع در مقطع مهندسی مخازن هیدروکربوری دانشجو پذیرفت. امسال
دانشگاه تهران مجوز پذیرش دانشجو در رشته حفاری و بهره­برداری نفت را نیز کسب کرده
است. در مقطع کارشناسی مهندسی نفت امسال دومین سالی است که دانشجو در دانشگاه تهران
پذیرفته می­شود. برای سومین سال متوالی نیز فارغ­التحصیلان دکتری مهندسی نفت به بازار
کار و پژوهش راه یافته­اند. در این دانشگاه در رشته حفاری و بهره­برداری نفت هم دانشجوی
کارشناسی ارشد پذیرفته می­شود.

 

دانشگاه
صنعتی شریف هم در سالهای اخیر همکاری خود را با صنعت نفت افزایش داده است. بنا به همین
همکاری، ساختمان جدیدی در دانشگاه ساخته شد و دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه شریف به
دانشگاه مهندسی شیمی و نفت تغییر نام داد. در این دانشگاه علاوه بر دانشجوی کارشناسی
مهندسی نفت، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مخازن هیدروکربوری هم پذیرفته می­شود.

دانشگاه
صنعتی امیر کبیر نیز در مقطع کارشناسی ارشد، دانشجوی مهندسی نفت می­پذیرد. در دانشگاه
صنعتی سهند در تبریز هم کارشناسی ارشد مهندسی نفت پذیرفته می­شود. همچنین در دانشگاه
آزاد اسلامی در واحدهایی چون واحد علوم و تحقیقات، واحد گچساران، واحد ماهشهر و واحد
امیدیه دانشجوی رشته مهندسی مخازن هیدروکربوری پذیرفته می­شود. دانشگاه فردوسی مشهد
هم در رشته فراوری و انتقال گاز در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو تربیت می­کند.

 

از
دانشگاه­ها غافل بوده­ایم

با
وجود رشته­های مختلف مهندسی صنعت نفت در دانشگاه­های کشور، هنوز کمبود نیروی متخصص
در صنعت نفت و گاز کشور احساس می­شود. دکتر علی وطنی در این باره می­گوید: «در همه
رشته­های بالادستی و پایین­دستی نفت و گاز به شدت نیازمند متخصصان هستیم. تعداد استادان
رشته­های بالادستی نفت بسیار محدود است و استادان در بسیاری از دانشگاه­ها چرخشی هستند
و همین­ها استادان در دانشگاه آزاد نیز تدریس می­کنند.» به گفته او پیچیده­ترین رشته­های
مورد نیاز صنعت نفت، مهندسی مخزن است. وطنی می­گوید: «مخزن در اعماق زمین است و یکی
از پیچیده­ترین فرایندها را نیاز دارد. نرم­افزارهای این رشته نیز تجاری و بسیار گران­قیمت
و در اختیار کشورهای محدودی است. ظرفیت­های دانشگاه­های کشور در برابر حجم عظیم منابع
نفت و گاز بسیار معدود است. همچنین، حفاری یکی از رشته­هایی است که در آن بسیار نیاز
به متخصص داریم و متاسفانه در دانشگاه­های کشور نیز تعداد استادان این رشته به تعداد
انگشتان یک دست است.»

در
رشته بهره­برداری چه نفت و چه گاز، به تعداد میادین، چاه­ها، تاسیسات سرچاهی و شیفت­های
کاری این چاه­ها پرسنل نیاز است. معاون پژوهشی و آموزشی انستیتو نفت دانشگاه تهران
می­گوید: «بهره­برداری بسیار طاقت­فرساست. در برخی چاه­ها، پرسنل باید ساعت­ها با کشتی
به چاه­ها بروند. در بسیاری از این میادین، حتی از تاسیسات مخابراتی نیز نمی­توان استفاده
کرد و مهندسان بهره­برداری این چاه­ها، حتی هفته­ها نمی­توانند با خانواده خود تماس
تلفنی داشته باشند. خوردگی، نبود ایمنی، سر و صدا، آلودگی­های زیست­محیطی و اخیرا گرد
و غبار منطقه تاسیسات سرچاهی از مشکلاتی است که این مهندسان را بسیار اذیت می­کند.»

گاهی
اوقات گفته می­شود که پرداختی به کارکنان صنعت نفت بالاست و آنهایی که مهاجرت می­کنند،
توقعات زیادی از صنعت نفت دارند اما وطنی می­گوید: «مردم ما همیشه به کارکنان صنعت
نفت به عنوان کارمند دولت نگاه می­کنند. اما باید دید چقدر در مناطق دور افتاده زحمت
می­کشند، چقدر با خطرات شغلی مواجهند و چقدر از خانواده خود دورند. یکی از مهندسان
نفت در سکوهای مناطق نفتی تعریف می­کرد که وقتی من پس از ماه­ها به خانه­های خود باز
گشتم، کودک نوزادم که بزرگ شده بود، مرا نشناخت و به نام عمو مرا صدا زد، بس که از
خانواده خود دور بودم.»

تحصیلکرده­های
صنعت نفت که از ایران خارج می­شوند را می­توان به دو گروه متخصصان و پژوهشگران تقسیم
کرد. حقوق کم یا فشار ناشی از خانواده­ها بابت دوری از خانه، باعث نارضایتی کاری متخصصان
صنعت نفت و گاز می­شود. وقتی حقوق شرکت­های خارجی چند برابر شرکت­های داخلی است، آنها
ترغیب می­شوند که جذب شرکت­های بین­المللی شوند. دکتر وطنی می­گوید: «مجلس و شرکت نفت
باید قوانین ویژه پرداخت حقوق و تسهیلات خاصی برای کارکنان صنعت نفت تعیین کنند. مثلا
چه لزومی دارد که یک مهندس در فلات قاره ۳۰ سال در مناطق نفتی روی سکوها حضور داشته
باشند. همچنین در مورد به روز کردن دانش، چه ایجاد زمینه تحصیلات تکمیلی مهندسان و
چه به روز کردن تجهیزات نفتی، باید تلاش کرد. اشکالی ندارد که نیروهای متخصص مناطق
نفتی که توانایی علمی دارند، بتوانند مدرک کارشناسی ارشد و دکتری بگیرند. به این ترتیب
آنها احساس نمی­کنند که نسبت به کارمندانی که در تهران یا در مراکز استان­ها کار می­کنند،
دچار عقب­ماندگی شده­اند.»

پژوهشگران
و اعضای هیات علمی صنعت نفت و گاز برای بقای خود باید مقالات علمی در مجلات معتبر بین­المللی
منتشر کنند. به گفته معاون انستیتو نفت، همه استادان دانشگاه و محققان نفتی ایرانی
به وسیله همین مقالات در تمام دنیا شناخته­شده هستند و شرکت­های بزرگ نفتی و دانشگاه­های
معتبر دنیا آنها را می­شناسند و شبانه­روز فعالیت­های آنها را تعقیب می­کنند: «شرکت­ها
و دانشگاه­های دنیا با اینترنت به خانه محققان ما نفوذ کرده­اند و همیشه به نیروهای
پژوهشی و دانشگاهی ما پیشنهاد می­دهند که به خارج از کشور بروند و با مجهزترین دستگاه­ها
و مجرب­ترین دستیاران فعالیت خود را دنبال کنند.» کمبود پروژه­های تحقیقاتی نیز از
مشکلات پژوهشگران این رشته است. وطنی می­گوید: «محققان ما گاهی احساس ­می­کنند که پروژه
تحقیقاتی از صنعت نفت به آنها پیشنهاد نمی­شود. مثلا در انستیتو نفت که پس از پژوهشگاه
صنعت نفت بزرگترین مرکز تحقیقات بالادستی نفت است، قرار شده است که با گرفتن پروژه­های
تحقیقاتی بودجه برای ساخت آزمایشگاه­ها تامین شود اما اخیرا در تغییرات نظامنامه شرکت
ملی نفت آمده است که مراکز تحقیقاتی خارج از ملی نفت در لایه­های بعدی تخصیص پروژه­های
نفتی قرار بگیرند. این کار به صلاح کشور نیست. وقتی محقق ببیند که دارد هرز می­رود
و از او استفاده نمی­شود، چاره­ای جز مهاجرت ندارد. این افراد را با هیچ حقوقی هم نمی­شود
ارضا کرد و نگه داشت.»

بیش
از صد سال از بهره­برداری نفت در ایران گذشته است اما هنوز تعداد دانشگاه­هایی که در
زمینه نفت و گاز نیرو تربیت می­کنند کم است. وطنی در این باره می­گوید: «هنوز صنعت
نفت ما به کار خود به عنوان یک تولیدکننده و صادرکننده نفت و گاز نگاه می­کند. تا وقتی
که نگاه مسئولان ما به استفاده بهینه از نفت و گاز و ایجاد ارزش افزوده متمایل نشود،
این مشکل حل نخواهد شد. خود امریکا متخصصان نفت و گاز ایرانی خیلی زیاد است. در صنعت
نفت و گاز چند دانشمند ایرانی بسیار مشهورند و کتاب­هایشان از مهمترین کتاب­های درسی
صنعت نفت و گاز دنیاست. دکتر پروفسور علی دانش، پروفسور عباس فیروزآبادی، پروفسور محمد
سهیمی، دکتر علی محمد سعیدی و دکتر حسین گلشن از جمله این دانشمندان هستند. با این
دانشمندان می­توان صنعت نفت را به پیشرفت بسیار مطلوبی رساند. اما تا وقتی به جای سرمایه­گذاری
در نفت، میوه و کالاهای غیر ضروری وارد کنیم، اوضاع همین طور خواهد بود.»

نزدیک
به ۲۱۲ هزار نیروی انسانی در صنعت نفت مشغول به کار هستند. به گفته میر محمد میرصادقی،
معاون منابع انسانی وزارت نفت، در طول برنامه چهارم توسعه ۱۸ هزار و ۵۰۰ نفر نیرو جذب
صنعت نفت شده­اند. از این میزان ۱۰ هزار نفر دارای مدرک تحصیلی بالای لیسانس بوده­اند
و ۸۷۲ نفر آنها صنعت نفت را ترک کرده و جذب شرکتهای خارجی و خصوصی شده­اند. معاون انستیتو
نفت ایران می­گوید: «این را باید از ذهن بیرون کنیم که کسانی که به خارج از کشور رفته­اند،
کم هستند. اصلا نباید کمی به قضیه نگاه کرد. کتاب یک دانشمند مثل پروفسور دانش در دانشگاه­های
مختلف دنیا تدریس می­شود یا شاگردان پروفسور فیروزآبادی استادان نفت و گاز دانشگاه­های
بزرگ دنیا هستند. هر یک نفر از کسانی که به خارج می­روند می­توانند صدها نفر را تربیت
کنند و صدها تز کارشناسی ارشد و دکتری تعریف کنند.» به گفته او صنعت نفت ایران هیچ
امکاناتی کمتر شرکت­های نفتی جهان برای حفظ، جذب و نگهداری نیروی متخصص ندارد. او می­گوید:
«مگر امکانات و تسهیلاتی که شرکت­های خارجی می­دهند چیست که صنعت نفت ما نتواند آن
را تامین کند؟ یک مولفه در راس این امکانات و تسهیلات وجود دارد و آن هم محبت و برخورد
انسانی و اخلاقی است. ما باید تلاش کنیم که با همین برخوردهای عاطفی، مهاجرت در صنعت
نفت را وارونه کنیم و نه تنها نیروهای متخصص خود را از دست ندهیم بلکه زمینه بازگشت
نیروهایی که از زمینه کاری جهانی برخوردارند، فراهم کنیم تا ارز بیشتر و آبروی بیشتر
برای کشور به دست بیاورند. این کار تنها با همکاری وزارت کار، وزارت نفت، وزارت امور
خارجه و وزارت علوم میسر است.»

 

 

 

بخشی
از نامه یک مهندس نفت ایرانی فعال در قطر به وزارت نفت

با
سلام

خبری
با تیتر “برای جذب فارغ التحصیلان بیکار رشته مهندسی نفت چاره اندیشی کنید”
اگر چه واقعیتی غیر قابل انکار است ولی حقیقتی تلخ است که متاسفانه رشته مهندسی نفت
در ایران در چند سال اخیر با چالشی بزرگ مواجه شده و آن هم سیل عظیم فارغ التحصیلان
این رشته و از طرفی عدم به کارگیری فارغ التحصیلان این رشته در شرکت ملی نفت ایران
به عنوان تنها بازار کار وتنها جایی که فارغ التحصیلان این رشته امکان به کارگیری شان
وجود دارد.

متاسفانه
پذیرش دانشجو در این رشته تا کنون بدون ضابطه صورت گرفته که اگر بخواهیم این رشته را
با بقیه رشته ها مقایسه کنیم هیچ گونه امکان بکار بگیری آنها در صنایع غیر وابسته به
صنعت نفت وجود ندارد اگر چه متاسفانه از چهار شرکت زیر مجموعه وزارت نفت یعنی شرکت
ملی نفت – پتروشیمی-پالایش و پخش و شرکت گاز- فقط شرکت ملی نفت آنهم به صورت محدود
سالی سی الی چهل نفر از فارغ التحصیلان این رشته را بکاری می کند درصورتی که از لحاظ
منطقی و با توجه به آموزش هایی که به فارغ التحصیلان این رشته داده شده تناسب بیشتری
نسبت به رشته هایی چون مکانیک وبرق وعمران و بهداشت محیط و تربیت بدنی و روانشناسی
و…. با صنعت نفت و گاز و پتروشیمی وجود دارد.

متاسفانه
در آگهی های استخدامی شرکت ملی نفت رشته هایی را فراخوان می زنند که هر انسانی عاقلی
را به فکر فرو می برد.

بر
کسی پوشیده نیست که مخازن نفت کشورمان در نیمه دوم عمرشان واقع شده اند و استحصال از
مخازن هیدروکربوری کشورمان جز سرمایه گذاری بر روش های ازدیاد برداشت همچون: تزریق
امتزاجی وغیر امتزاجی گاز، پلیمر،
co2، میکروبیال و…و با بکارگیری مهندسان نفت وجود نخواهد داشت.

حال
چرا در بدنه صنعت نفت چنین تمایلی کمتر به چشم می خورد سوالی است که سال ها بی پاسخ
مانده است!

اگر
چه این حقیر و امثال این حقیر اکنون در شرکت های چند ملیتی خارج از کشور چندین سالی
است که از کشور خود به دوریم و تاوان بی مهری مسئولین نفتی کشورمان را پس می دهیم و
لی خیل عظیمی از جوانان و فارغ التحصیل این رشته منتظر تغییر رویه مسئولان صنعت نفت
کشورمان هستند.

متاسفانه
در شرکتی که اینجانب به عنوان مهندس شبیه ساز مخزن در آن مشغول به کارم (شرکت قطر پترولیوم)
بیش از صد مهندس نفت ایرانی برای کشوری کار می کنند که در بزرگترین مخزن گاز کشف شده
دنیا در دل خلیج فارس با کشور عزیزمان در این مخزن مشترک المنافع است.

ایران
عزیز چیزی در حدود یازده سال از قطر در برداشت از این مخزن عقب افتاده ؛ حال این سوال
درد آور وجود دارد که چگونه قطر خیل عظیمی از فارع التحصیلان این رشته را از ایران
جذب می کند ولی شرکت ملی نفت ایران فقط سالی سی چهل نفر؟! آنهم بین فارغ التحصیلان
دانشگاه صنعت نفت که خود بنده هم مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشدم را از همین دانشگاه
ه اخذ کردم.

کمی
منطقی تر بیاندیشیم. چند مخزن مشترک با امارات ،عراق،عمان وقطرو….. داریم؟ آیا زمان
آن نرسیده که به این پتانسیل خدادی کشورمان که سالها آموزش های سخت مهندسی نفت و آنهم
در بهترین دانشکاههای ایران را دیده اند اتکا کرده و با یک آموزش فشرده شش ماه برای
این فارغ التحصیلان و آموزشهای حین خدمت – همان کاری که امروز قطر پترولیوم برای فارغ
التحصیلان مهندس نفت ایرانی انجام می دهد و سودآن را هم برداشت میکند – گره اقتصاد
کشور را باز کنیم؟

از
چه می ترسیم؟!

از
فروش نرفتن نفتمان؟!

از
تحریم؟!

کمی
جسارت به خرج دهیم. اگر چرخ صنعت نفت این کشور چرخید تمام صنایع ما خواهد چرخید؛ از
قطعه سازی تا ساخت دکل… از ساخت کشتی نفتکش تا دستگاه های چاه پیمایی و…

اگر
صنعت نفت کشورمان واقعا با این همه مهندس نفت احتیاجی ندارد پس یک ضابطه ای برای پذیرش
دانشجو قائل شویم. نیازی به این همه پذیرش نداریم چرا که رشته مهندسی نفت با رشته هایی
چون مهندسی شیمی یا مکانیک یا برق یا عمران یک تفاوت آشکار دارد و آن هم این که این
رشته ها یکی از بازار کارشان بدنه صنعت نفت است در حالی که مهندسی نفت تنها بازار کارش،
صنعت نفت است .

بدون
شک به عنوان یک ایرانی عاشق وطن تمایل دارم که بر سکوهای صنعت نفت کشورمان به کار گرفته
شوم تا اینکه با تجربه و سوادم برای یک کشور عربی کار کنم. کشوری که در مخزن پارس جنوبی
با ایران مشترک است و کار کردن در این شرکت قطری را خیانت به خودم و خانواده و وطنم
می دانم ولی چه کنم که شش سال برای این رشته زحمت کشیده ام و 3سال سابقه کارم در این
شرکت و مهم تر از همه نیاز به درآمد و سابقه کار آن چاره ای جز برای من نوعی نگذاشته
است….



دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Back To Top