آیا در کنترل قند خون دیابتی ها سرکه تاثیر دارد؟
آیا در کنترل قند خون دیابتی ها سرکه تاثیر دارد؟
سرکه فقط برای مزه دار کردن سالاد استفاده نمی شود بلکه این
چاشنی تند و تیز به پایین آمدن قندخون نیز کمک می کند. بر پایه پژوهشی که
جدیدا در دانشگاه ایالتی آریزونا انجام گردید استفاده سرکه سدار سیب پیش
از خواب، تأثیر مفیدی بر اندازه قندخون ناشتا در اشخاص مبتلا به دیابت نوع 2
بر جا می گذارد.
دراین تحقیق پرفسور Carol Johnstonو
همکارانش بروی یازده بیمار دیابتی با محدوده ی سنی 40 تا 72 سال
تمرکزکردند، تقریباً سه چهارم از این افراد از داروهای ضد دیابت در طی دوره
ی مطالعه استفاده می کردند ولی هیچکدام تحت درمان با انسولین نبودند.
شرکت کنندگان مقدارغذای مصرفی و مقدار قندخون ناشتای خود را 3 روز قبل از
شروع تحقیق، گزارش نمودند. سپس آنها با رعایت یک رژیم غذایی استاندارد
برای دو روز به دو گروه تقسیم شدند یا آب را همراه با یک اونس پنیر یا دو
قاشق غذاخوری سرکه سدار سیب را با یک اونس پنیر قبل از خواب استفاده می
کردند.
هر دو این درمانها برای هر یک از شرکت کنندگان بصورت ضربدری
با زمان پاکسازی 3 تا 5 روز بین دو درمان تکرار شد. محققین دریافتند که
ترکیب پنیر با سرکه در حفظ قند خون نرمال این افراد بخصوص درافراد دیابتی
که قند خون ناشتای آنها بالاتر از130 میلی گرم در دسی لیتر بود، موثر است.
در این شرکت گنندکان قند خون ناشتا تا 6 در صد کاهش یافت.
پرفسور Johnstonخاطر نشان می کند که
این تحقیق از نظر اندازه کوچک است و نیاز به تحقیقات بیشتری بروی این
موضوع وجود دارد، در عین حال می گوید: افراد دیابتی نباید داروهای خود را
قطع کرده و شروع به مصرف مقادیر زیادی سرکه نمایند و باید بر اساس گفته
های پزشک خود به مصرف داروهایشان ادامه دهند. او می افزاید: افراد مبتلا به
پیش دیابت بیشترین فواید را از مصرف سرکه ی سدار سیب می برند.چه تحقیقاتی
بعدی نتایج دانشگاه آریزونا را تایید کند یا نکند مصرف مقداری سرکه در رژیم
غذایی هیچ ضرری ندارد. به گفته ی دکتر Rasabi:
سرکه یک طعم دهنده ی بدون کالری است و برای کنترل وزن درهنگام مصرف سالاد
بسیار مفید است. سرکه ی بالزامیک نسبت به سرکه ی سدار دارای طعم ملایم تری
است. شما می توانید نان خود را بجای تر کردن با روغن زیتون درانواع سرکه
(بالزامیک، سفید، سدار) زده و با غذاها میل کنید. بهتر است سرکه را در ظرف
چاشنی کنار سایر چاشنی ها بروی میز قرار دهید تا از آن بجای سس سالاد
استفاده شود. برای تهیه ی سس سالاد می توانید دو سوم میزان از سرکه و یک
سوم روغن زیتون را با هم مخلوط کنید.همچنین مقداری سبزیجات تازه یا خردل
برای افزودن طعم به آن اضافه نمایید.
تغذیه و دیابت
اولینو
مهمترین هدف برنامه ریزی غذایی افراد دیابتی حفظ ثبات نسبی قند خون در
محدوده طبیعی است. جهت تحقق این امر، باید بین غذای مصرفی با انسولین
(تزریقی یا طبیعی) و فعالیت بدنی یا ورزش تعادل برقرار کنید.
از
این رو شما به یک برنامه ریزی نیاز دارید. چنین برنامه ای بر اساس
احتیاجات تغذیه ای و روش زندگی شما خواهد بود و به شما می گوید چه بخورید ،
چه مقدار و کی بخورید؟
اگر
انسولین تزریق می کنید، مقدار انسولین مورد نیاز، باید مطابق با مقدار
غذای دریافتی شما باشد. مقدار و نوع انسولین مورد نیاز، باید به وسیله
دریافت منظم و ثابت غذا و پیگیری قند خون تعیین شود.
اگر
مبتلا به دیابت نوع دو هستید ، توجه به مقدار و نوع غذای مصرفی به شما کمک
خواهد کرد که قند خون خود را در حد طبیعی حفظ کنید. اگر چاق هستید رسیدن
به وزن مناسب بسیار مهم است. چون معمولاً با کاهش 5 تا 10 کیلوگرم وزن، قند
خون به حد طبیعی باز می گردد.
دومینهدف
برنامه ریزی غذایی بازگشت میزان چربی به مقادیر طبیعی است. دو نوع چربی
خون که به طور معمول مورد آزمایش قرار می گیرند، کلسترول و تری گلیسرید
هستند. افزایش چربی های خون اغلب سبب ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی می
شود.
هدف
برنامه ریزی غذایی حفظ مقدار کلسترول خون کمتر از 200 میلی گرم در دسی
لیتر و تری گلیسرید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر می باشد( برای کودکان
و نوجوانان مقدار کلسترول زیر 170 میلی گرم توصیه شده است).
سومینهدف
برنامه ریزی غذایی، تامین مقدار کافی انرژی برای حفظ وزن متناسب است.
البته برای کودکان این مقدار انرژی باید طوری محاسبه شود که نیازهای رشد و
تکامل آنها را نیز تامین کند.
چهارمینو مهمترین هدف برنامه ریزی غذایی تعیین غذای سالمی است که تامین کننده کلیه احتیاجات غذایی فرد می باشد.
از این رو براساس راهنمای رژیم غذایی انجمن غذای آمریکا در سال 1990 هر فرد بالای 2 سال باید:
1- غذاهای متنوع مصرف کند.
2- وزن مطلوب را حفظ کند.
3- رژیم کم چربی با چربیهای اشباع شده و کلسترول پایین انتخاب کند.
4- رژیم غذایی هر فرد باید انواع مختلف سبزیجات ، میوه جات و غلات را در برگیرد.
5- در مصرف قندها احتیاط را رعایت کند.
6- از افراط در مصرف نمک خودداری کند.
7- از مصرف الکل پرهیز کند.
این دستورات تغذیه ای بین افراد دیابتی و غیر دیابتی مشترک است پس برای همه، توجه به آنچه می خورند حائز اهمیت است.
مواد مغذی موجود در غذاها
غذا
خوردن و نیاز ما به آن دلایل مختلفی دارد: تامین انرژی ، رشد، نگهداری و
ترمیم بافتها، تنظیم فرآیندهای بدن و همچنین آنچه که نبایستی فراموش شود
لذت از خوردن مواد غذایی است. در واقع غذا بخش عمده ای از زندگی اجتماعی ما
را نیز تشکیل می دهد.
کلیه این احتیاجات توسط شش نوع ماده مغذی تشکیل دهنده غذاها تامین می شود:
· کربوهیدارت ها،
· پروتئین ها،
· چربی ها،
· ویتامین ها،
· مواد معدنی
· آب
سه
ماده مغذی اول ( کربوهیدرات، پروتئین و چربی) مسئول تامین انرژی بدن هستند
که با انرژی سنجیده شده و جهت استفاده ی صحیح بدن از آنها، احتیاج به
انسولین است. سه ماده غذایی بعدی ( ویتامین ها، مواد معدنی و آب) برای
کارکرد صحیح اعمال بدن لازمند، اما نقش انرژی زایی نداشته و هنگام مصرف در
بدن نیازی به انسولین هم ندارند.
قندها یا کربوهیدرات ها
کربوهیدرات
ها مناسبترین منبع یا سوخت تامین کننده انرژی بوده و از این رو در رژیم
روزانه بسیار مهمند. به طور طبیعی سه نوع کربوهیدرات در مواد غذایی یافت می
شود:
· قندهای ساده،
· نشاسته
· فیبر.
قندهای
ساده در مواد طبیعی ( مثل میوه جات، سبزیجات و شیر) و یا به صورت تصفیه
شده ( در نوشابه ها، مربا، ژله، عسل، شربت، آب نبات و دسرها) یافت می شوند.
نشاسته در نان، غلات، خمیرها و سبزیجات نشاسته ای دیده می شود. در حالیکه
فیبرها توسط بدن انسان قابل هضم نبوده و فقط ساختمان مواد غذایی را حفظ می
کنند. اینگونه فیبرها در نان غلات کامل ، دانه های غلات، میوه ها ، سبزیجات
و حبوبات از قبیل نخود، لوبیا و عدس وجود دارند.
سوال
مهم این است که افراد دیابتی باید کدام نوع از این کربوهیدراتها را مصرف
کنند؟اگر چه معمول است که قندهای ساده محدود شده و در عوض نشاسته تجویز
شود، اما مطالعات اخیر نشان دهنده این امر است که کربوهیدراتهای موجود در
مواد غذایی مختلف ، اثر متفاوتی روی قند خون دارند و این تفاوت تنها به این
موضوع که یک غذا حاوی قند و دیگری حاوی نشاسته است، ارتباط ندارد.
عقیده
شایع در گذشته این بود که کربوهیدراتهای ساده سبب افزایش بیشتر و سریع تر
قند خون می شوند اما براساس تحقیقات اخیر ثابت شد، وقتی اغلب افراد خصوصاً
به همراه سایر غذاها، قند مصرف می کنند قند خونشان بیشتر از وقتی که نشاسته
مصرف می کنند، بالا نمی رود. از این رو منع مصرف قندهای ساده کم و بیش
برداشته شده اما برای استفاده از اینگونه مواد غذایی باید اطلاع کامل از
چگونگی مصرف صحیح آنها داشته باشید.
قند
فقط می تواند با دیگر کربوهیدراتها جانشین شود ولی به هیچ وجه نباید بیش
از مقدار پیشنهادی در برنامه روزانه مصرف گردد . از طرف دیگر باید اندازه
هر سهم آن کوچک باشد. زیرا حجم کوچکی از این غذاها می تواند مقدار زیادی
قند و حتی چربی در خون پنهان کند که منبع زیادی از انرژی خواهند بود.
سوال بعدی اینست که هر چند وقت یکبار می توانید این جایگزینی را انجام دهید؟
بهترین
توصیه مصرف متعادل است. بهتر است جایگزینی نشاسته یا میوه به جای قندها ی
ساده به طور محدود صورت گیرد. به طوری که تنها یک نوع دسر ساده ( شیرینی
کوچک یا بستنی) در روز خورده شود. به خاطر داشته باشید که کربوهیدراتها در
هر فرد ، اثر خاصی دارند.
بنابراین
پیگیری قند خون می تواند واکنش بدن شما را نسبت به غذاهای مختلف روشن کرده
و بدین ترتیب به کارشناس تغذیه در تدوین یک برنامه غذایی مناسب کمک کند.
پروتئین ها
برای
تامین پروتئین ها، دو منبع در رژیم وجود دارد: منبع حیوانی و گیاهی .
پروتئینهای حیوانی در مواردی چون گوشت قرمز ، ماهی، گوشت پرندگان، لبنیات (
از قبیل شیر و پنیر ) و تخم مرغ وجود دارند.
منابع
پروتئین گیاهی عبارتند از : حبوبات( مانند لوبیا، نخود و عدس) سویا ،
مغزها ( مثل گردو، بادام و فندق)، دانه های غلات و سبزیجات که مقدار کمتری
پروتئین دارند. پروتئین ها حاوی اسیدهای آمینه هستند که واحدهای ساختمانی
بافت های بدن را تشکیل می دهند. همچنین پروتئین ها می توانند به قند تبدیل
شوند و لیکن باعث افزایش قند خون نمی شوند.
چربی ها
چربی
ها برای عملکرد طبیعی بدن لازم بوده و منبع فشرده ای برای تامین انرژی
هستند. واحد سازنده چربیها اسیدهای چرب اند که بر سه نوع اشباع شده، اشباع
نشده با یک اتصال دو گانه یا اشباع نشده با بیش از یک اتصال دوگانه وجود
دارند.
تمام
غذاهای چرب از ترکیبی از این اسیدهای چرب ساخته شده اند. چربی ها از مواد
غذایی چون گوشت ها، لبنیات، مارگارین، روغن ها، سس ها، دسرها و بسیاری از
میان وعده ها و غذاهای آماده تامین می شوند. رژیمی که دارای مقدارزیاد
اسیدچرب اشباع شده باشد،موجب افزایش کلسترول خون می شود که به نوبه خود
عامل مهمی در بروز بیماریهای قلبی- عروقی می باشد. همچنین غذاهای چرب ارزش
انرژی زایی بیشتری نیز دارد، از این رو کاهش آنها در رژیم غذایی پیشنهاد می
شود.
چگونه بدن، کربوهیدراتها ، پروتئینها و چربیها را مصرف می کند؟
بیشتر
کربوهیدراتها از سلولهای دیواره روده کوچک به شکل گلوکز ، جذب شده و به
وسیله دستگاه گردش خون به سلولهای بدن می رسند. در سلولها، قند ممکن است به
عنوان یک منبع انرژی مصرف شود یا در ارگانهایی چون کبد و عضلات به شکل
گلیکوژن ذخیره شود. گلیکوژن می تواند در صورت لزوم دوباره به قند تبدیل شده
و جهت تامین انرژی استفاده شود. همچنین کربوهیدراتهایی که به عنوان انرژی
مصرف نشده و یا به صورت گلیکوژن ذخیره نمی شوند می توانند به چربی تبدیل
شده و در سلولهای چربی ذخیره شوند تا در صورت لزوم مورد مصرف قرار گیرند.
انسولین برای تنظیم کلیه این اعمال ضروری است.
پروتئین
هایموجود در غذا در روده کوچک به واحدهای سازنده خود یعنی اسیدهای آمینه
شکسته می شوند که توسط سلولهای روده جذب و به وسیله خون حمل می شوند.
اسیدهای آمینه جهت ساخت و ساز پروتئینهای جدید و برای ترمیم یا رشد مورد
نیاز هستند. همچنین به عنوان یک منبع بالقوه انرژی محسوب می شوند زیرا
هنگامی که کربوهیدرات کافی در دسترس نباشد، کبد اسیدهای آمینه را به قند
تبدیل می کند. در صورت افزایش اسیدهای آمینه در رژیم غذایی ، بدن آنرا به
چربی تبدیل کرده و در بافت چربی ذخیره می کند.
برای
اینکه اسیدهای آمینه بتوانند بعنوان منبع انرژی یا ذخیره چربی بکار روند،
باید انسولین حضور داشته باشد. انسولین کمک می کند تا بدن از اسیدهای آمینه
برای رشد و ترمیم بافتها استفاده کند. به همین جهت اگر کودکان دیابتی درست
مراقبت نشوند، رشد کامل نخواهند داشت و در فرد بالغ دیابتی ، ترمیم بافتها
به سرعت عادی صورت نمی گیرد.
چربی
هابه شکل تری گلیسرید پس از این که در روده کوچک جذب شدند به بافت چربی
برده شده و در آنجا ذخیره می شود تا هنگام نیاز جهت منبع انرژی استفاده
شوند. انسولین ، ورود تری گلیسرید ها به سلولهای بافت چربی را تحریک می
کند. از این رو هنگامی که به قدر کافی انسولین در بدن یافت نشود، میزان تری
گلیسرید و کلسترول خون نیز افزایش می یابد. در حالیکه افزایش انسولین ، از
خروج چربی ها از بافت چربی جلوگیری کرده و موجب چاقی شده و در کاهش وزن
ایجاد مشکل می کند.
پس
می بینیم که انسولین چه نقش مهمی دراستفاده از کربوهیدرات، پروتئین و چربی
ها دارد. در واقع اصل مراقبت از دیابت، تنظیم انسولین به نحوی است که
میزان قند و چربیهای خون در حد طبیعی حفظ شوند.
در صد انرژی حاصل از کربوهیدرات ، پروتئین ها و چربی ها چه مقدار است؟
ارزش
انرژی زایی مواد مغذی ، به وسیله سوزاندن آنها و مقدار انرژی تولید شده
محاسبه می گردد. یک گرم کربوهیدرات و یک گرم پروتئین هر کدام معادل 4 کالری
انرژی دارند.در حالیکه یک گرم چربی دارای 9 کالری انرژی می باشد.
برای
دیابتی ها مصرف 65%-50% انرژی حاصل از کربوهیدرات پیشنهاد می شود. انرژی
حاصل از پروتئین حدود 20%-15% رژیم را تشکیل دهد. مقدار انرژی ایده ال حاصل
از چربیها حدود 25%-20% است که البته در مورد اشخاص مختلف باید مورد
بازبینی قرار گیرد.
چگونه یک برنامه غذایی صحیح تنظیم کنیم؟
برنامه
ریزی برای همه به خصوص افراد دیابتی ضروری است و باید در این زمینه به
خوبی فکر کرد. برای تسهیل این امر (انجمن دیابت آمریکا ) کلیه غذاها را به 6
گروه به نام فهرست جانشینی تقسیم کرده است که هر کدام بر اساس مقدار
کربوهیدرات، پروتئین و چربی موجود در غذای مورد نظر طبقه بندی شده اند.
این 6 گروه عبارتند از:
1- نشاسته/ نان،
2- گوشت یا جانشین های گوشت
3- سبزیجات
4- میوه جات
5- شیر
6- چربی
در
هر یک از گروه ها اندازه هر سهم به گونه ای است که تقریبا مقدار مساوی
کربوهیدرات ، پروتئین، چربی و در نتیجه انرژی را دارا می باشند در نتیجه می
توان هر یک را با دیگری جانشین کرد فقط نکته اصلی توجه به اندازه سهم
توصیه شده می باشد.
برای مثال:
1برش نان= سه چهارم فنجان غلات= 1 سیب زمینی کوچک
1 سیب= نصف موز= یک و یک چهارم فنجان توت فرنگی
طرز استفاده صحیح از فهرست جانشینی
غذاها در فهرست جانشینی، در قالب اندازه سهم(serving size)آورده
شده اند. برای یک برنامه ریزی صحیح مهم است که مقادیر تعیین شده به طور
صحیح انتخاب شوند. بهتر است در ابتدای کار، مواد غذایی مورد مصرف را وزن
کنید تا مقادیر صحیح را به دقت شناسایی نمایید. در این صورت شما با یک نگاه
مقدار مصرف خود را تشخیص خواهید داد . همچنین بهتر است سالی یک یا دو بار
مجدداً سهم های مصرفی وزن شوند تا از درست بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
مقیاسهای
اندازه گیری بیشتر قاشق غذاخوری یا فنجان است، اگر چه برای گوشت وزن به
گرم سنجیده می شود اما 30 گرم گوشت پخته شده بدون استخوان و بدون چربی هم
معادل یک سهم است بدین ترتیب 90 گرم گوشت معادل یک تکه گوشت به اندازه کف
دست به ضخامت 25/1 سانتی متر است. شما به کمک این طبقه بندی به راحتی منابع
تامین فیبر را هم تعیین می کنید، به طوری که اگر در یک سهم ماده غذایی
مورد نظر 3 گرم یا بیش از 3 گرم فیبر وجود داشته باشد، غذای مورد نظرتان
غنی از فیبر است.
شاخص
دیگری که با این روش تعیین می گردد آن دسته از مواد غذایی هستند که بیش از
400 میلی گرم سدیم داشته باشند در نتیجه به آسانی می توانید مواد مغذی غنی
از سدیم را تشخیص دهید.
آشنایی با گروه های جانشین
گروه اول: نشاسته یا نان
این
گروه را در صدر لیست قرار داده ایم، زیرا بالاترین مقادیر کربوهیدراتها و
فیبر را در خود گنجانیده و از این رو مهمترین بخش یک برنامه غذایی را تشکیل
می دهند. هر یک از مواد غذایی موجود در این طبقه حاوی حدود 15 گرم
کربوهیدرات، 3 گرم پروتئین ، مقدار ناچیزی چربی و 80 کالری انرژی هستند.
همچنین مواد غذایی تهیه شده از دانه کامل غلات حاوی 2 گرم فیبر در هر سهم
می باشند.
آن
دسته از مواد غذایی که دارای مقدار بیشتر فیبر باشند با علامتی بعد از نام
آن مشخص می شوند. اعضای این گروه عبارتند از: غلات، دانه ها، خمیرها(
ماکارونی)، لوبیا و نخودهای خشک ، سبزیحات نشاسته ای، نان، بیسکویت و بعضی
مواد نشاسته ای است که با چربی تهیه شده اند. قانون کلی اینست که یک سهم از
مواد غذایی این گروه معادل نصف لیوان غلات یا دانه ها یا ماکارونی و یا 30
گرم نان می باشد.
گروه دوم: گوشت و جانشینهای گوشت
در
یک برنامه غذایی، این گروه از لحاظ شایستگی در درجه دوم قرار دارد. گروه
گوشت با توجه به مقدار چربی موجود در این گروه، به 3 زیر گروه تقسیم می
شوند. 30گرم گوشت کم چرب حاوی 7 گرم پروتئین ،3 گرم چربی و 55 کالری انرژی
است. در حالیکه 30 گرم گوشت با چربی متوسط دارای 7 گرم پروتئین ، 5 گرم
چربی و 75 کالری انرژی بوده و 30 گرم گوشت پر چرب حاوی 7 گرم پروتئین 8 گرم
چربی و 100 کالری انرژی است.
اعداد
فوق برای گوشت های طبخ شده بدون استخوان و بدون چربی، فاقد چربی اضافی یا
آرد می باشد. به شما پیشنهاد می کنیم که بیشتر از گوشت های کم چرب یا با
چربی متوسط مانند گوشت پرندگان و ماهی مصرف کنید.
گروه سوم : سبزیجات
هر
واحد سبزیجات تامین کننده 5 گرم کربوهیدرات ، 2 گرم پروتئین و 25 کالری
انرژی هستند. سبزیجات حاوی 2 تا 3 گرم فیبر در هر واحد می باشند. اندازه هر
واحد ، نصف لیوان سبزیجات پخته شده یا آب سبزیجات و یا یک لیوان سبزیجات
خام است.
باید توجه داشت که سبزیجات نشاسته ای ( ذرت، نخود سبز و سیب زمینی ) در گروه نان/ نشاسته قرار می گیرند.
گروه چهارم: میوه جات
هر
واحد میوه یا آب میوه معادل 15 گرم کربوهیدرات و 60 کالری انرژی در هر
وعده غذایی است . این مقدار میوه جات خام، یخ زده یا خشک شده به طور متوسط
تامین کننده 2 گرم فیبر نیزهستند. در حالیکه آب میوه ها مقدار بسیار کمی
فیبر دارند. اندازه سهم میوه ها بسیار متفاوت است، زیرا مقدار آب آنها با
یکدیگر فرق دارد. اندازه سهم هر واحد معمولاً معادل یک میوه تازه کوچک، نصف
لیوان کمپوت یا آب میوه یا یک چهارم لیوان میوه ی خشک است.
گروه پنجم: شیر
هر
واحد شیر تامین کننده 12 گرم کربوهیدرات و 8 گرم پروتئین است. مقدار چربی
شیر بسته به در صد چربی کره و مقدار کالری آن، بسته به نوع شیری است که
انتخاب می کنید. برای مصرف، شیر بدون چربی یا کم چرب پیشنهاد می گردد که
مقدار ناچیزی چربی داشته و 90 کالری انرژی را تامین می کند.
گروه ششم: چربی
اندازه سهم هر جانشین چربی بسیار متغیر بوده و معمولا ً حجم کمی را تشکیل می دهد که دارای 5 گرم چربی و 45 کالری انرژی باشد.
غذاهای آزاد:
اینگونه
مواد غذایی در هر واحد حاوی کمتر از 20 کالری انرژی هستند. غذاهای آزاد
خاصی که بعد از نامشان ، اندازه سهم تعیین شده است، باید به 2 یا 3 جانشین
روزانه و یا یک جانشین در هر وعده یا میان وعده، محدود شوند. به طوری که در
مجموع روزانه 50 تا 60 کالری انرژی را تامین کند. البته شما می توانید هر
مقدار که بخواهید از موادی که در لیست دارای سهم مشخص شده ای نیستند،
استفاده کنید.
غذاهای ترکیبی:
این
گروه فقط به یک گروه از لیست جانشینی تعلق نداشته، بلکه ترکیبی از
جانشینهای مختلف هستند. این فهرست به شما در زمینه تطبیق برخی غذاهای
ترکیبی رایج، با برنامه غذایی شما کمک می کند . در این مواقع باید ترکیب
جداول گروههای مختلف را در نظر داشت.
غذاهایی که در بعضی مواقع مصرف می شوند:
در
صورتی که قند خون در سطح خوبی حفظ شده باشد، می توانید برخی ازمواد غذایی
را با وجود شکر یا چربی آنها گهگاه مصرف کنید. البته از آنجایی که این گونه
مواد کربوهیدرات و چربی زیادی دارند، اندازه هر سهم آنها ناچیز است. به هر
حال استفاده هر چه کمتر از آنها برای سلامتی مفیدتر است.
جدول زیر ارزش غذایی هر گروه را به طور خلاصه ذکر می کند:
(ارزش تغذیه ای جانشین ها)
|
برنامه غذایی شخصی
کاربرد
فهرست جانشینی علاوه بر ایجاد انعطاف پذیری در برنامه غذای سبب تنظیم بهتر
دیابت می گردد. باید توجه داشت که هر ماده غذایی در هر گروه جانشینی ، روی
قند خون همه افراد اثر یکسانی نخواهد داشت. پیگیری قند خون به شما اجازه
می دهد تا اثر این مواد غذایی را بهتر بشناسید. باید بدانید که حداکثر اثر
غذا بر قند خون، حدود 5/1 ساعت پس از صرف غذا ظاهر شده و بازگشت به حالت
اولیه 4 تا 5 ساعت بعد از آن می باشد.
برنامه ریزی غذایی شما به چند عامل بستگی دارد:
1- احتیاجات غذایی و کالری
2-
شیوه زندگی: احساس شما می تواند جهت ثبات قدم مفید باشد. اگر شما نخواهید و
یا نتوانید از یک برنامه غذایی پیروی کنید، آن برنامه کاملاً بی ارزش می
شود.
3- نوع درمان دیابت
انسولین: مقدار
و زمان مصرف مواد غذایی را باید با زمان اثر پیش بینی شده ی انسولین تنظیم
کرد. در افرادی که دیابت ندارند، پس از صرف غذا ، مقدار انسولین مورد نیاز
جهت تنظیم قند خون توسط لوزالمعده آزاد می شود. ولی متاسفانه این دقت در
مورد انسولین تزریقی میسر نیست. از این رو مهم است که تزریقات انسولین در
ساعات خاصی از شبانه روز انجام گرفته، در نتیجه مقدار و ساعت وعده ها یا
مصارف بین وعده ها نیز باید از قبل برنامه ریزی شده باشند.
قرص های پایین آورنده قند خون: بعضی
افراد برای تنظیم بهتر قند خون از قرصهای پایین آورنده قند خون استفاده می
کنند از این رو در اینگونه موارد مصرف غذا باید با زمان اثر این قرصها،
هماهنگ گردد.
رژیم غذایی:اگر
برای تنظیم قند خون، فقط به رژیم غذایی متکی هستید، زمان مصرف غذا دیگر
اهمیتی ندارد. اما مقدار مصرف را باید رعایت کنید. سه وعده اصلی و چند میان
وعده به شما در اعمال این تنظیم کمک می کند.
4- سطح فعالیت فیزیکی( فعالیت روزانه و فعالیت های ورزشی):
فعالیت فیزیکی عامل مهمی در تعیین احتیاجات انرژی شماست. در صورتیکه نیاز
به تزریق انسولین دارید، بدانید که فعالیت فیزیکی سبب استفاده موثرتر بدن
از انسولین و در نتیجه کاهش سطوح قند خون می شود.
بنابراین
قبل یا پس از انجام ورزش باید با توجه به سطح قند خون ، مقداری غذا صرف
شود. زمان ورزش روزانه باید در یک برنامه ریزی غذایی صحیح ، محاسبه شود. در
صورتی که تنظیم قند خون شما فقط وابسته به رژیم غذایی است، تحت تاثیر
فعالیت فیزیکی سلولهای شما نسبت به انسولین حساس تر شده، در نتیجه به تنظیم
قند خون کمک خواهد کرد.
روی
هم رفته آنچه اهمیت دارد این است که شما رژیم غذایی خود را بپذیرید و باور
داشته باشید که با آن خوب زندگی خواهید کرد. تنها در این صورت است که می
توانید واحد انسولین خود را با توجه سطوح قند خونتان قبل و پس از یک وعده
غذایی تنظیم کنید.
مثالهای زیر دو نوع برنامه غذایی مفید است:
رژیم 1500 کالری
|
وعده های غذایی |
جهت تامین 190 گرم کربوهیدرات(25%)، 75 گرم پروتئین(20%) و 45 گرم چربی (28%) |
|
|
نوع غذا |
مقدار مصرف |
|
|
صبحانه |
نان/ نشاسته |
1 کف دست نان سنگک، نصف فنجان |
|
برشتوک |
|
|
|
میوه |
نصف گریب فروت |
|
|
شیر |
نصف لیوان شیر بدون چربی |
|
|
چربی |
1قاشق چایخوری کره گیاهی |
|
|
ناهار |
نان/ نشاسته |
2 کف دست نان سنگک |
|
گوشت |
60 گرم ماهی (بخار پز) |
|
|
سبزیجات |
1 لیوان سبزیجات خام |
|
|
میوه |
1 سیب |
|
|
شیر |
1 لیوان ماست بدون چربی |
|
