نام لاتین درخت چنار Plane tree است. البته بعضی از گونه ها که به خصوص در آمریکا هستند Sycamore نام دارند. تنه ی اصلی چنار استوانه شکل و نسبتا پر چوب است. هر قدر عمر درخت چنار بیشتر شود، تنه آن تنومندتر می شود.
درخت چنار به دلیل داشتن شاخه های وسیع دارای برگ های زیاد است و به همین خاطر سایه وسیعی هم دارد. چنار درختی بلندقامت و پهنبرگ می باشد و ارتفاع این درخت به سی تا پنجاه متر می رسد و درختی خزان پذیر میباشد. این درخت بیشتر در کنار جویبارها و مناطق مرطوب رشد می کند. درخت چنار گونههای مختلفی دارد و درختی تک پایه است که گل های کوچک زیبایی دارد.
مشخصات درخت چنار
درخت چنار درخت چنار پیشنهاد ویژه برای ویلاها یا دفاتر و فضای سبز قدیمی تر از هزار سال. نام لاتین آن درخت چنار است ، اما برخی از گونه ها ، به ویژه گونه های بومی ایالات متحده ، درختان چنار نامیده می شوند. نمای از درخت چنار: بدنه اصلی موز استوانه ای و نسبتاً پر از چوب است. هرچه درخت بیشتر عمر کند ، تنه آن قویتر است. درخت چنار به دلیل شاخه های گسترده برگ های زیادی دارد و به همین دلیل سایه گسترده ای دارد. گونه های درخت موز: Platanus orientalis: به آلاچیق شرقی و شرقی موز لاتین معروف است و تا 30 متر رشد می کند. این گونه تاج ماندگار و زیبایی دارد و منشا آن ایران است. Platanus x acerifolia: نام انگلیسی این گیاه London London و Hybrid plane است. درخت چنار ترکیبی است بین Occidentalis و P. orientalis. این گیاه 20 تا 30 متر ارتفاع دارد.
برگ های درخت چنار به رنگ سبز و به صورت سه لوپی و گاها پنج لوپی می باشد. سطح زیرین رگبرگ های این گیاه کرکدار می باشد. درختی خزان پذیر می باشد طوری که با شروع فصل پاییز برگ ها تغییر رنگ می دهند و منظره زیبایی از طبیعت را به نمایش می گذارند. برگ های این گیاه دندانه دار می باشد، درخت چنار گونه های مختلفی دارد.
چنار درختی تک پایه است که گل های کوچکی دارد. گلدهی این گیاه از اوایل فصل بهار تا پایان فصل بهار می باشد. از درختان پهن برگ و محبوب به شمار می رود و میوه ای گرد، کروی مانند به رنگ سبز دارد. این درخت معمولاً در کنار زمین های مرطوب و جویبارها رشد می کند، در برابر خشک سالی نیز مقاوم است. از درختانی است که شاخ و برگ زیادی دارد و تنه این درخت استوانه ای شکل است.
بیماری ها و آفات درخت چنار
1. پروانه مینوز درخت چنار
پروانه مینوز یا کرم برگ چنار از آفات برگخوار درخت چنار است. این آفت حشره کوچکی به رنگ کرم مایل به زرد می باشد که روی برگ های چنار تخم گذاری میکند. لارو ها پس از خارج شدن از تخم از پوست برگ درخت چنار تغذیه کرده و باعث ایجاد لکه های سفید روی برگ ها میشوند.
2. سوسک چوبخوار
این سوسک از جمله مهم ترین آفات درخت چنار به خصوص در سطح شهر تهران میباشد که لارو آن از ریشه و طوقه درخت تغذیه میکند. برای کنترل این آفت ابتدا رعایت اصول آبیاری و در نهایت کوددهی و جلوگیری از ایجاد زخم بر روی ساقه لازم است. این آفت اغلب درختان ضعیف را مورد حمله قرار میدهد بنابراین هرس به موقع و قطع شاخه های آلوده بهترین روش مبارزه با این آفت است.
3. زنجرک
زنجرک تخم هایش را در فصل زمستان در زیر پوست سرشاخه های جوان(عموما یکساله) می گذارد. لارو ها در میانه فروردین ماه تا اواخر اردیبهشت از تخم خارج میشوند. حشرات در اواسط اردیبهشت ظاهر می گردند اما در تابستان از روی درختان مهاجرت کرده و به روی میزبان های دیگر میروند. آفت زنجرک باعث میشود برگ های درخت رنگ پریده شده و سطح آن ها نقطه نقطه شود. همچنین با تغذیه از شیره گیاه مانع رشد طبیعی درخت میشود. برای مبارزه با این آفت میتوان از سموم سیستمیک استفاده کرد. بدین ترتیب سم از طریق شیره درخت وارد بدن حشره شده و باعث مرگ آن میشود. از دیگر روش های معمول مبارزه با این آفت استفاده از شته کش هایی مانند مالاتیون و اتیون است.
4. کرم سفید ریشه
این حشره از ریشه و قسمت های سطحی چوب درخت تغذیه میکند. در اثر این آفت برگ های درخت بعد از مدتی زرد میشوند و حتی ممکن است در اثر از بین رفتن ریشه ها درخت سقوط کند. اولین قدم برای جلوگیری از آسیب درخت، جمع آوری و نابودی حشرات قبل از تخم گذاری است. حشره کامل قبل از گرم شدن هوا روی شاخه درخت ظاهر میشود اما غیرفعال است و به درخت آسیب نمیزند. با تکان دادن شاخه ها میتوان آن ها را از درخت دور کرد. برای مبارزه شیمیایی نیز می توان خاک درخت را با حشره کش اتیون آبیاری کرد. بهتر است این کار در مرداد ماه که لاروها از تخم خارج میشوند انجام شود.
نیازها و روش نگهداری از چنار
میزان آبیاری چنار
درخت چنار بسیار به رطوبت علاقه دارد، در حالی که به خشکی خاک مخصوصا گونهی بالغ آن مقاومت نشان میدهد. در حالت کلی خشکی خاک خیلی مناسب چنار نیست و سعی کنید همیشه رطوبت خاک را برای آن محیا کنید. در صورتی که خاک درخت رطوبت کافی رل نداشته باشد، برگها شروع به ریزش و زرد شدن خواهد کرد. سعی کنید درخت تازه کاشت و جوان را طبق برنامه منظم آبیاری نمایید. توجه کنید درخت دچار کم آبی نشود تا رشد مناسب و سریع داشته باشد و بتواند ریشه خود را در زمین بگستراند و نیازهای خود را تامین نماید. در نظر داشته باشید ریشههای این درخت بسیار قوی هستند و با رعایت نکردن فاصله تاسیسات ساختمانی(مانند لولهکشی، کابلکشی و…) احتمال آسیب رسیدن به آنها بسیار بالا خواهد بود. رعایت فاصله حدود 15 متر از تاسیسات ساختمانی و شهری هنگام کاشت درخت چنار از مواردی است که باید رعایت شود.
نور مناسب درخت چنار
چنار جهت رشد مناسب نیاز به نور فراوان و حتی مسقیم دارد. در صورتی که درخت در محل با نور کم کاشته شود، درخت رشد مناسبی نخواهد داشت. جوانههایی که روی شاخهها و شاخههای جدید نیاز نوری فراوانی برای رشد دارند.
دمای مناسب درخت چنار
درخت چنار با وجود اینکه در شرایط گرم مقاوم است، اما در مناطق گرمسیری و مرطوب عملکرد خوبی ندارد و مناطق با تابستان خنک برای درخت مناسبتر خواهد بود. در حالت کلی دمای 30 تا 40 درجه سانتیگراد را تحمل مینماید.
گونههایی از این درخت وجود دارد که تا سرمای 40- را تحمل میکند. درحالی که گونههایی در فضای شهری کاشته میشوند و از سایر گونهها شناخته شده هستند، حداکثر دمایی که در فصل زمستان آسیبی به درخت نمیرساند 23- میباشد. سرمای شدید جوانههای فعال درخت نسبت به سرمای شدید حساس هستند و از بین میروند.
خاک مناسب برای درخت چنار
خاک مناسب برای چنار خاک با زهکش مناسب است. چیزی که برای چنار خیلی مهم است رطوبت خاک است. البته این بدان معنی نیست که دائما خاک خیس باشد. خیس بودن همیشگی خاک موجب پوسیدگی و بیماری خواهد شد. قبل از کاشت درخت چنار گودالی به ابعاد 1×1×1 متر(طول، عرض و ارتفاع) حفر کنید و درخت را با مخلوطی از ((خاک برگ و شن و خاک معمولی)) بکارید. در مورد فاصله درختان همانگونه که گفته شد باید آینده درخت در نظر گرفته شود که درخت چنار 5 متر مناسب است. خاکهای کم عمق مناسب چنار نیستند و باید عمق مناسبی برخوردار باشد. در برخی درختان چنار خزان رود هنگام و زردی زود هنگام(قبل از فصل پاییز) مشاهده میشود. علت عمده این مشکل آهکی بودن خاک و سبک نبودن خاک آن است. درخت چنار به تهویه جهت تنفس ریشه نیازمند است که با تعویض خاک پای درخت و یا نرم کردن آن و نیز مخلوط خاک با کودها به رشد مطلوب درخت کمک بزرگی خواهیم کرد. این نکته را در نظر بگیرید که به هیچ عنوان طوقه درخت(محلی که درخت از خاک بیرون میآید) را با سیمان، سنگ و یا آسفالت نپوشانید و مانع تنفس ریشهها نشوید. از سنگ، آجر و غیره اطراف تنه درخت با فاصله استفاده نمایید.
تکثیر و ازدیاد درخت چنار
استفاده از روش کاشت قلمه یکی از راههای تکثیر این درخت است. در صورتی که با روش قلمه زنی آشنا باشید، قلمه را از شاخه یکساله به طول 30 سانتیمتر در فصلی که درخت اصطلاحا به خواب رفته(زمستان) بگیرید. بسیاری از تولیدکنندگان این قلمهها را دی ماه یا بهمن ماه میگیرند و به مدت سی تا سی وپنج روز به صورت افقی در زیر ماسه، در فضای آزاد و در دمای مناسب که موجب یخزدگی نشود نگهداری میکنند. سپس در فصل رشد و در اسفند و فروردین اقدام به کاشت میکنند. برخی از تولیدکنندگان نیز در اواخر زمستان اقدام به تهیه و کاشت قلمه مینمایند. برای کاشت این قلمهها از مخلوطی از خاک غنی و سبک مانند شن و خاک برگ استفاده نمایید. حداقل 10 سانتیمتر از 30 سانتیمتر قلمه را زیر این خاک سبک فرو ببرید. حفظ دمای مناسب حدود 18 درجه به دور از نور مستقیم آفتاب و کشیدن پلاستیک روی قلمه به ریشهزایی آن کمک خواهد کرد.