احادیثی گهربار از امام محمد باقر(ع)
احادیثی گهربار از امام محمد باقر(ع)
1. دقت در حساب به اندازه عقول در دنیا
انما يداق الله العباد في الحساب يوم القيامة علي قدر ما اتاهم من العقول في الدنيا. (1)
خدا در روز قيامت نسبت به حساب بندگانش به اندازه عقلي كه در دنيا به آنها داده است باريك بيني مي كند.
2. در زمان غیبت باید چنین باشیم
اِصبِروا عَلي اداء الفَرائضِ، وَ صابِرو عَدُوُّكم ، وَ رابِطوا امامَكمُ المُنتَظَرِِ (2)
صبر كنيد برگزاردن احكام شرع و شكيبايي ورزيد در برابر دشمنتان و آماده و حاضر باشيد براي امامتان كه در انتظار او هستيد.
3.سخن نیک را از هرکس بگیرید
خُذُوا الكلِمَةَ الطَّيبَةَ مِمَّن قالَها و إن لَم يعمَل بِها (3)
سخن طيب و پاكيزه را از هر كه گفت بگيريد، اگر چه او خود، بدان عمل نكند.
4. نافرمان خداشناس نیست
ما عَرَفَ اَللهَ مَن عَصاهُ. (4)
خدا را نشناخته آن كه نافرماني اش كند.
5. حسد و تحقیر با دانش نمی سازد
لا يكونُ اَلعَبدُ عالِماً حَتّي لا يكونَ حاسِداً لِمَن فَوقَهُ و لا مُحَقِّراً لِمَن دُونَهُ. (5)
هيچ بنده اي عالم نباشد تا اينكه به بالا دست خود حسد نبرد و زير دست خود را خوار نشمارد.
6. جهادی مانند مبارزه با نفس نیست
لا فَضيلَةَ كالجِهادِ ، ولا جِهادَ كمُجاهَدَةِ اَلهَوي . (6)
فضيلتي چون جهاد نيست ، و جهادي چون مبارزه با هواي نفس نيست.
7. ترک جماعت مبطل نماز
من ترك الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمين من غير علة فلا صلاة له. (7)
كسي كه از روي بي ميلي ،بدون عذر و علت نمازجماعت را كه اجتماع مسلمانان است ترك كند، نمازي براي او نيست.
8. گفتار بگونه ای که دوست داریم بشنویم
قولوا للناس احسن ما تحبون ان يقال لكم. (8)
بهترين چيزي را كه دوست داريد درباره شما بگويند ، درباره مردم بگوييد.
9. حفظ زبان سبب مصونیت از گناه
لا يسلم احد من الذنوب حتي يخزن لسانه. (9)
هيچ كس از گناهان سالم نمي ماند ، مگر اينكه زبانش را نگه دارد.
10. صله رحم سریعترین طاعت
ان اعجل الطاعة ثوابا لصلة الرحم. (10)
نزديكترين و سريعترين طاعت در ثواب ، پيوند با خويشان است.
11. مدارا قفل ایمان است
ان لكل شيءٍ قفلاً و قفل الايمان الرفق. (11)
هر چيزي قفلي دارد و قفل ايمان مدارا كردن و نرمي است
12. غضب فرونشان تا عذاب فرونشیند
ومن كف غضبه عن الناس كف الله تبارك وتعالى عنه عذاب يوم القيامة. (12)
كسي كه خشمش را از مردمان باز دارد خداوند نيز در روز قيامت عذابش را از او باز مي دارد.
13. حق بندگی ادا کن تو خدا ترا کفایت کند
من عَبَد الله حق عبادته آتاه الله فوق امانيه و كفايته. (13)
هر كه خدا را، آنگونه كه سزاوار اوست، بندگى كند، خداوند بيش ازآرزوها و كفايتش به او عطا مى كند.
14. شوخی کننده بدون ناسزاگویی محبوب خدا است
ان الله عزوجل يحب المداعب في الجماعه بلا رفث. (14)
خداوند عزوجل كسي را كه در ميان جمع ، بدون ناسزاگويي شوخي كند ، دوست دارد .
15. مبارزه با نفس مانند مبارزه با دشمن
جَاهِد هَوَاك كمَا تُجَاهِدُ عَدُوَّك. (15)
با هواي نفساني خود مبارزه كن همانگونه كه با دشمنت مبارزه مي كني.
16. خوش نیتی باعث افزایش رزق
من حسنت نيته ، زيد في رزقه (16)
هر كه خوش نيت باشد ، روزي اش افزايش مي يابد.
17. دوست داشتن میزان محبوبیت
اعرف المودة في قلب اخيك بما له في قلبك (17)
دوستي قلبي برادرت را از اندازه دوستي قلبي خودت نسبت به او بفهم.
18. بهترین آمیزه
ما شيب شي ء بشي ء احسن من حلم بعلم. (18)
چيزي با چيزي نياميخته است كه بهتر از حلم با علم باشد.
19. دعا درپشت سر برادر دینی
اَوشَك دَعوَهُ و اَسرَعُ اِجابَه دُعاءَ المَرءِ لِاَخيهِ بِظَهرِ الغَيبِ. (19)
دعاي انسان پشت سر برادر ديني اش ، نزديكترين و سريعترين دعا به اجابت است .
20. بهترین نیکی در دنیا
مَا حَسَنَةُ الدُّنيا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ. (20)
خوبي دنيا جز در پيوند با برادران و آشنايان نيست.
احادیث و آیات درباره امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر
قرآن
وَ
لْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلىَ الخَْيرِْ وَ يَأْمُرُونَ
بِالمَْعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ أُوْلَئكَ هُمُ
الْمُفْلِحُون ( آل عمران آیه 104 ) { باید از میان شما گروهی باشند که به
خیر دعوت کنند و به خوبی فرمان دهند و از بدی باز دارند، اینان رستگارانند
}
كُنتُمْ
خَيرَْ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ
تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ ءَامَنَ
أَهْلُ الْكِتَابِ لَكاَنَ خَيرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ
أَكْثرَُهُمُ الْفَاسِقُون ( آل عمران آیه 110 ) { شما بهترین امتی هستید
که برای مردم پدید آمده است ، به خوبی فرمان می دهید و از بدی باز می دارید
و به خدا ایمان دارید .اگر اهل کتاب نیز ایمان بیاورند برایشان بهتر
است.بعضی از ایشان مومنند ولی بیشترشان تبهکارند }
يَابُنىََّ
أَقِمِ الصَّلَوةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ
اصْبرِْ عَلىَ مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَالِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور ( لقمان
آیه 17 ) { ای پسرک من ! نماز بگزار و به خوبی فرمان ده و از بدی باز دار و
بر هر چه به تو رسد صبر کن ؛ زیرا این از کارهایی است که نباید سهلش گرفت }
وَ
الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ
يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَر ( توبه آیه 71 ) {
مردان مومن و زنان مومن دوستان یکدیگرند ، به نیکی فرمان می دهند و از
ناشایست باز می دارند }
حدیث
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن أمَرَ بِالمَعروفِ و نَهى عَنِ
المُنكَرِ فهُوَ خَليفَةُ اللّه ِ في الأرضِ ، و خَليفَةُ رَسولِهِ .پيامبر
خدا صلى الله عليه و آله :هر كه امر به معروف و نهى از منكر كند، او
جانشين خدا در زمين و جانشين رسول اوست.مستدرك الوسائل : ۱۲/۱۷۹/۱۳۸۱۷.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام :غايَـةُ الدِّينِ الأمرُ بِالمَعروفِ ، و النَّهيُ
عَنِ المُنكَرِ ، و إقامَةُ الحُدودِ .امام على عليه السلام :نهايت دين،
امر به معروف و نهى از منكر و بر پا داشتن حدود [الهى ]است.غرر الحكم :
۶۳۷۳.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام :قِوامُ الشَّريعَةِ الأمرُ بِالمَعروفِ، و النَّهيُ
عَنِ المُنكَرِ ، و إقامَةُ الحُدودِ .امام على عليه السلام :قوام شريعت به
امر به معروف و نهى از منكر و بر پاداشتن حدود [الهى ]است.غرر الحكم :
۶۸۱۷.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام 🙁 ـ في وَصِيَّتِه لِمُحَمَّدِ بنِ الحَنَفيَّةِ ـ )وَ
أمُرْ بِالمَعروفِ تَكُنْ مِن أهلِهِ ؛ فإنَّ استِتمامَ الاُمورِ عِندَ
اللّه ِ تَبارَكَ و تَعالى الأمرُ بِالمَعروفِ و النَّهيُ عَنِ المُنكَرِ .
امام على عليه السلام ( ـ در سفارش به محمّد بن حنفيّه ـ ) فرمود : به
خوبى فرمان ده تا اهل آن باشى؛ زيرا تماميّت و كمال كارها نزد خداوند تبارك
و تعالى امر به معروف و نهى از منكر است.كتاب من لا يحضره الفقيه :
۴/۳۸۷/۵۸۳۴.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام :و ما أعمالُ البِرِّ كُلُّها و الجِهادُ في سَبيلِ
اللّه ِ عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهيِ عَنِ المُنكَرِ ، إلاّ
كَنَفثَةٍ في بَحرٍ لُجِّيٍّ .امام على عليه السلام :همه كارهاى خوب و جهاد
در راه خدا، در مقايسه با امر به معروف و نهى از منكر نيست مگر همچون آب
دهانى كه در دريايى ژرف انداخته شود.نهج البلاغة : الحكمة ۳۷۴.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام 🙁 ـ لِرَجُلٍ قالَ لَهُ في وَقعَةِ صِفِّينَ : تَرجِعُ
إلی عِراقِکَ و نَرجِعُ إلی شامِنا ) : لقَد عَرَفتُ أنَّما عَرَضتَ هذا
نَصيحَةً و شَفَقَةً … إنَّ اللّه َ تَبارَكَ و تَعالى لَم يَرضَ مِن
أولِيائهِ أن يُعصى في الأرضِ و هُم سُـكوتٌ مُذعِنـونَ لا يَأمُرونَ
بِالمَعروفِ و لا يَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ ، فوَجَدتُ القِتالَ أهوَنَ
عَلَيَّ مِن مُعالَجَةِ الأغلالِ في جَهَنَّمَ .امام على عليه السلام ( ـ
خطاب به مردى كه در جنگ صفين به آن حضرت گفت : تو به عراق خود برگرد و ما
به شاممان بر می گردیم ) فرمود : مى دانم كه اين سخن تو از روى خيرخواهى و
دلسوزى است… خداوند تبارك و تعالى راضى نمى شود كه در زمين نافرمانى شود
و دوستان او خاموش بنشينند و دم بر نياورند و امر به معروف و نهى از منكر
نكنند. بنا بر اين، من جنگيدن را آسانتر ازکند و زنجيرهاى دوزخ يافتم.وقعة
صفّين : ۴۷۴
الامام
علی عليه السلام( ـ في قولِهِ تَعالى : و اصْبِرْ عَلى ما أصابَکَ ) :
مِنَ المَشَقَّةِ و الأذى في الأمرِ بِالمعروفِ و النَّهيِ عَنِ المُنكَرِ .
امام على عليه السلام ( ـ درباره آيه « و در برابر هر آن چه به تو مى رسد
صبر کن { لقمان آیه 17 } ) فرمود : مقصود سختيها و آزارهايى است كه در راه
امر به معروف و نهى از منكر به انسان مى رسد.مجمع البيان : ۸/۵۰۰ .
الإمامُ
الباقرُ عليه السلام : الأمرُ بِالمَعروفِ و النَّهيُ عَنِ المُنكَرِ
خُلُقانِ مِن خُلُقِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ ، فمَن نَصَرَهُما أعزَّهُ اللّه
ُ، و مَن خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ .امام باقر عليه
السلام : امر به معروف و نهى از منكر دو خوى از خوهاى خداوند عزّوجلّ
هستند. هر كه آنها را يارى دهد خداوند عزّتش بخشد و هر كه تنهايشان گذارد
خداوند عزّو جلّ او را تنها گذارد. الخصال : ۴۲/۳۲.
الإمامُ
الباقرُ أو الإمامُ الصّادقُ عليهما السلام : وَيلٌ لِمَن لا يَدينُ اللّه
َ بِالأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهيِ عَنِ المُنكَـرِ .امام باقر يا امام
صادق عليهما السلام :واى بر كسى كه با امر به معروف و نهى از منكر، خدا را
ديندارى نكند. الزهد للحسين بن سعيد : ۱۹/۴۱.
امر به معروف
قرآن
قُلْ
أَمَرَ رَبىِّ بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُواْ وُجُوهَكُمْ عِندَ كُلِّ
مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مخُْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ كَمَا بَدَأَكُمْ
تَعُودُون ( اعراف آیه 29 ) بگو: پروردگار من به عدل فرمان داده است، و به
هنگام هر نماز روى به جانب او داريد و او را با ايمان خالص بخوانيد. و هم
چنان كه شما را آفريده است باز می گرديد.
إِنَّ
اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاحْسَانِ وَ إِيتَاءِ ذِى الْقُرْبىَ
وَ يَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنكَرِ وَ الْبَغْىِ يَعِظُكُمْ
لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُون ( نحل آیه 90 ) همانا خداوند به عدالت و احسان و
بخشش به خویشاوندان فرمان می دهد و از فحشا و زشتکاری و ستم باز می دارد
.شما را پند می دهد شاید که پند گیرید.
إِنَّ
اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الْأَمَانَاتِ إِلىَ أَهْلِهَا وَ
إِذَا حَكَمْتُم بَينَْ النَّاسِ أَن تحَْكُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ
اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكمُ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كاَنَ سمَِيعَا بَصِيرًا (
نساء آیه 58 ) همانا خدا به شما فرمان می دهد که امانتها را به صاحبانش باز
گردانید و هرگاه میان مردم داوری کردید ، به عدالت داوری کنید.خدا شما را
چه نیکو پند می دهد. هر آینه او شنوا و بیناست.
حدیث
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : جاءَني جَبرَئيلُ فقالَ لي: يا أحمدُ ،
الإسلامُ عَشرَةُ أسهُمٍ : … السّابِعَةُ : الأمرُ بِالمَعروفِ ، و هُوَ
الوفاءُ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : جبرئيل نزد من آمد و گفت: اى
احمد! اسلام ده بخش است… هفتمين بخش آن امر به معروف است و آن [نشانگر]
وفاست. علل الشرائع : ۲۴۹/۵.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : الأمرُ بِالمَعروفِ أفضَلُ أعمالِ الخَلقِ . امام على
عليه السلام : امر به معروف برترين كارهاى آفريدگان است. غرر الحكم :
۱۹۷۷.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : فمَن أمَرَ بالمَعروفِ شَدَّ ظُهورَ المُؤمِنينَ .
امام على عليه السلام : كسى كه امر به معروف كند، مسلمانان را تقويت و
پشتيبانى كرده است. نهج البلاغة: الحكمة۳۱.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : فَرَضَ اللّه ُ … و الأمرَ بِالمعروفِ مَصلَحَةً
لِلعَوامِّ . امام على عليه السلام :خداوند امر به معروف را براى اصلاح
عمومِ مردم واجب فرمود. .نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲
نهی از منکر
قرآن
فَلَوْ
لَا كاَنَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِكُمْ أُوْلُواْ بَقِيَّةٍ يَنهَْوْنَ
عَنِ الْفَسَادِ فىِ الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِّمَّنْ أَنجَيْنَا
مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مَا أُتْرِفُواْ فِيهِ وَ
كاَنُواْ مجُْرِمِين ( هود آیه 116 ) چرا در میان مردمانی که پیش از شما
بودند – جز اندکی که از آن میان نجاتشان دادیم – خردمندانی نبودند تا
مردمان را از تبهکاری در زمین باز دارند ؟ ستمگران از پی آسودگی و لذّات
دنیوی رفتند و گنهکار بودند.
حدیث
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ تَبارَكَ و تَعالى لَيُبغِضُ
المُؤمِنَ الضَّعيفَ الّذي لا زَبْرَ لَهُ ، و قالَ : هُوَ الّذي لا يَنهى
عَنِ المُنكَرِ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند تبارك و تعالى
مؤمن ضعيفى را كه هيبت و صلابت ندارد دشمن مى دارد. آن حضرت فرمود: او كسى
است كه نهى از منكر نمى كند. معاني الأخبار : ۳۴۴/۱.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : لا يَنبَغي لِنَفسٍ مُؤمِنَةٍ تَرى مَن
يَعصي اللّه َ فلا تُنكِرُ عَلَيهِ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هيچ
انسان مؤمنى را نشايد، كه ببيند كسى نافرمانى خدا مى كند و بر او خرده
نگيرد. كنز العمّال : ۵۶۱۴.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : جاءَني جَبرَئيلُ فقالَ لي : يا أحمدُ ،
الإسلام عَشرَةُ أسهُمٍ … الثامِنَةُ : النَّهيُ عَنِ المُنكَرِ ، و هِيَ
الحُجَّةُ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : جبرئيل نزد من آمد و گفت:
اى احمد! اسلام ده بخش است… هشتمين بخش آن نهى از منكر است و آن [براى
اتمام] حجّت مى باشد. علل الشرائع : ۲۴۹/۵.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : ظَهَرَ الفَسادُ فلا مُنكِرٌ مُغيِّرٌ ، و لا زاجِرٌ
مُزدَجِرٌ . .امام على عليه السلام : فساد و تباهى آشكار گشته، اما نه كسى
پيدا مى شود كه اعتراض كند و در صدد تغييرش بر آيد و نه كسى كه نهى كند و
مردم را از آن باز دارد. نهج البلاغة : الخطبة ۱۲۹.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : فَرَضَ اللّه ُ … النَّهيَ عَنِ المُنكَرِ رَدْعا
لِلسُّـفَهاءِ . امام على عليه السلام :خداوند… نهى از منكر را براى باز
داشتن سبك سران [از زشت كارى ]واجب فرمود. نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : و مَن نَهى عَنِ المُنكَرِ أرغَمَ اُنوفَ الكافِرينَ
(المُنافِقينَ) . امام على عليه السلام :و هر كه نهى از منكر كند، بينى
كافران (منافقان) را به خاك مالد. نهج البلاغة : الحكمة ۳۱.
الإمامُ
الحسينُ عليه السلام : كانَ يُقالُ : لا تَحِلُّ لِعَينٍ مُؤمِنَةٍ تَرَى
اللّه َ يُعصى فتَطرِفُ حتّى يُغَيِّرَهُ . امام حسين عليه السلام : گفته
مى شد: بر هيچ چشمِِ مؤمنِ به خدا روا نيست كه ببيند خدا نافرمانى مى شود و
خود را فرو بندد مگر آن وضع را تغيير دهد. تنبيه الخواطر : ۲/۱۷۹.
الإمامُ
الصّادقُ عليه السلام : قالَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ
عَزَّ و جلَّ لَيُبْغِضُ المُؤْمِنَ الضَّعيفَ الّذي لا دِينَ لَهُ ،
فقيلَ لَهُ : و ما المُؤْمِنُ الّذي لا دِينَ لَهُ ؟ قالَ : الّذي لا يَنهى
عَنِ المُنكَرِ . .امام صادق عليه السلام : پيامبر خدا صلى الله عليه و
آله فرمود : خداوند عزّ و جلّ از مؤمن ضعيفى كه دين ندارد نفرت دارد. عرض
شد: مؤمنى كه دين ندارد كيست؟ فرمود: كسى كه نهى از منكر نمى كند. الكافي :
۵/۵۹/۱۵.
الإمامُ
الصّادقُ عليه السلام : إذا رَأى المُنكَرَ فلَم يُنكِرْهُ و هُوَ يَقدِرُ
(يَقوى) عَلَيهِ فقَد أحَبَّ أن يُعصَى اللّه ُ ، و مَن أحَبَّ أن يُعصَى
اللّه ُ فقَد بارَزَ اللّه َ بِالعَداوَةِ . امام صادق عليه السلام : هر
گاه [كسى] منكر را ببيند و بتواند اعتراض كند و نكند، در واقع دوست داشته
است كه خدا نافرمانى شود، و هر كه دوست داشته باشد خدا نافرمانى شود، به
دشمنى با خدا برخاسته است. تفسير العيّاشي : ۱/۳۶۰/۲۵.
الإمامُ
الصّادقُ عليه السلام : ( ـ لِقَومٍ مِن أصحابِهِ ـ ) : إنَّهُ قَد حَقَّ
لي أن آخُذَ البَريءَ مِنكُم بِالسَّقيمِ ، و كَيفَ لا يحِقُّ لي ذلكَ و
أنتُم يَبلُغُكُم عَنِ الرَّجُلِ مِنكُمُ القَبيحُ و لا تُنكِرونَ عَلَيهِ و
لا تَهجُرونَهُ و لا تُؤذونَهُ حتّى يَترُكَهُ ؟ ! امام صادق عليه السلام (
ـ خطاب به گروهى از اصحاب خود ـ ) فرمود : من حقّ دارم بى گناه شما را به
سبب گنه كارتان مؤاخذه كنم. چرا حق نداشته باشم، در حالى كه وقتى شما از
كار زشتِ فردى از افراد خود خبردار مى شويد به او اعتراض نمى كنيد و با وى
قهر نمى كنيد و اذيّتش نمى كنيد تا از كار زشت خود دست بردارد. تهذيب
الأحكام: ۶/۱۸۱/۳۷۵ .
سزاوارترین مردم به امر و نهی کردن
قرآن
لَوْ
لَا يَنْهائهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبَارُ عَن قَوْلهِِمُ
الْاثْمَ وَ أَكلِْهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كاَنُواْ يَصْنَعُون (
مائده آیه 63 ) از چه روی خدا پرستان و دانشمندان ، آنان را از گفتار بد و
حرامخوارگی باز نمی دارند . چه بد می کردند.
لُعِنَ
الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن بَنىِ إِسرَْائِيلَ عَلىَ لِسَانِ دَاوُدَ وَ
عِيسىَ ابْنِ مَرْيَمَ ذَالِكَ بِمَا عَصَواْ وَّ كَانُواْ يَعْتَدُونَ(78)
كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ
يَفْعَلُونَ(79) ( مائده آیه 78 و 79 ) کسانی از بنی اسرائیل که کافر
گشتند ، به زبان داود و عیسی بن مریم لعنت شدند و این سزای عصیان و
تجاوزشان بود .از کار زشتی که مرتکب می شدند باز نمی داشتند .چه بد بود آن
چه می کردند.
حدیث
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : إنَّما هَلَكَ مَن كانَ قَبلَكُم بِحَيثُ ما عَمِلوا
مِنَ المَعاصي و لَم يَنهَهُمُ الرّبّانِيّونَ و الأحبارُ عَن ذلكَ ؛
فإنَّهُم لَمّا تَمادَوا في المَعاصي نَزَلَت بِهِمُ العُقوباتُ . امام على
عليه السلام : پيشينيان شما (يهوديان و مسيحيان) از آن رو هلاك گشتند كه
گناه مى كردند و علما و دانشمندانشان آنها را منع نمى كردند. پس، وقتى در
گناهان فرو رفتند، كيفرها بر آنان فرود آمد. الزهد للحسين بن سعيد :
۱۰۵/۲۸۸.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : إنَّ اللّه َ سُبحانَهُ لَم يَلعَنِ القَرنَ الماضِيَ
بَينَ أيديكُم إلاّ لِتَركِهِمُ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ
المُنكَرِ ، فَلعَنَ اللّه ُ السُّفَهاءَ لِرُكوبِ المَعاصي ، و الحُلَماءَ
لِتَركِ التَّناهي . .امام على عليه السلام : خداوند سبحان نسلهاى گذشته
پيش از شما را از رحمت خود دور نساخت مگر بدان سبب كه امر به معروف و نهى
از منكر را رها كردند. پس، خداوند سبك سران را به سبب ارتكاب گناهان، از
رحمت خويش دور ساخت و بردباران (دانايان) را به سبب ترك كردن نهى از منكر.
نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ .
الإمامُ
الحسينُ عليه السلام : اعتَبِروا أيُّها النَّاسُ بِما وَعَظَ اللّه ُ
بِهِ أولِياءَهُ مِن سوءِ ثَنائهِ عَلَى الأحبارِ ؛ إذ يَقولُ : «لَولا
يَنهاهُمُ الرَّبّانِيُّونَ …» و قالَ : «لُعِنَ الّذينَ كَفَروا مِن
بَني إسرائيلَ …» و إنّما عابَ اللّه ُ ذلكَ عَلَيهِم لأِنَّهُم كانوا
يَرَونَ مِنَ الظَّلَمَةِ الّذينَ بَينَ أظهُرِهِمُ المُنكَرَ و الفَسادَ
فلا يَنهَونَهُم عَن ذلكَ ، رَغبَةً فيما كانوا يَنالونَ مِنهُمُ ، و
رَهبَةً مِمّا يَحذَرونَ ، و اللّه ُ يَقولُ : «فَلا تَخشَوُا النّاسَ وَ
اخْشَونِ» . امام حسين عليه السلام :اى مردم! از پندى كه خداوند، با بدگويى
از عالمان يهود، به دوستان خود داده است عبرت گيريد، آن جا كه مى فرمايد :
«چرا علمايشان آنها را نهى نكردند…» و فرمود: «كسانى از بنى اسرائيل كه
كافر گشتند لعنت شدند…». خداوند بدين سبب بر علماى يهود خُرده گرفته است
كه آنان از ستمگران جامعه خود زشت كارى و تبهكارى مى ديدند، اما به طمع
بهره اى كه از آنان مى بردند، و نيز به سبب ترس از آنچه مى ترسيدند، آنان
را از زشت كارى منع نمى كردند، حال آن كه خدا مى فرمايد: «از مردم نترسيد و
از من بترسيد». تحف العقول : ۲۳۷.
نگهداشتن خود و افراد خانواده از گناهان
قرآن
يَأَيهَُّا
الَّذِينَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَكمُْ وَ أَهْلِيكمُْ نَارًا
وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الحِْجَارَةُ عَلَيهَْا مَلَئكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ
لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُون (
تحریم آیه 6 ) ای کسانی که ایمان آورده اید ، خود و خانواده خود را از آتشی
که آتشگیره اش مردم و سنگها هستند ، نگه دارید.فرشتگانی خشن و سختگیر بر
آن آتش گماشته شده اند که خدا را در آنچه به آنان دستور دهد ، نافرمانی نمی
کنند و همان کنند که دستور دارند.
حدیث
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام( ـ في قولِهِ تَعالى : «قُوا أنفُسَكُم و أهليكُم ناراً
) : عَلِّموا أهليكُمُ الخَيرَ . امام على عليه السلام ( ـ درباره آيه
«خود و خانواده خود را از آتش نگه دارید ) فرمود : به افراد خانواده خود
كارهاى نيك را آموزش دهيد. الترغيب و الترهيب : ۱/۱۲۱/۱۲.
الإمامُ
الصّادقُ عليه السلام( ـ في قولِهِ تَعالى : «قُوا أنفُسَكُم و أهليكُم
ناراً ) لَمّا سَأَلَهُ أبو بَصیرً عَن وِقایَةِ الأهل ِ : تأمُرُهُم
بِما أمَرَهُمُ اللّه ُ ، و تَنهاهُم عَمّا نَهاهُمُ اللّه ُ عَنهُ ، فإن
أطاعُوكَ كُنتَ قَد وَقَيتَهُم ، و إن عَصَوكَ فكُنتَ قَد قَضَيتَ ما
عَلَيكَ . امام صادق عليه السلام ( ـ در پاسخ به ابو بصير از آيه «خود و
خانواده خود را از آتشی …نگه دارید ) که پرسید چگونه خانواده را باید از
آتش نگه داشت – فرمود : آنها را به انجام آنچه خدا فرمان داده است فرمان
مى دهى و از آنچه خدا منعشان فرموده است منع مى كنى. اگر از تو اطاعت كردند
آنان را از آتش حفظ كرده اى و اگر نا فرمانيت كردند، تو وظيفه ات را انجام
داده اى. تفسير القمّي : ۲/۳۷۷.
الإمامُ
الصّادقُ عليه السلام : لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآيَةُ : «قُوا أنفُسَكُم و
أهليكُم نارا» جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ المُسلِمينَ يَبكي ، فقالَ : أنا عَجَزتُ
عَن نَفسي ، كُلِّفتُ أهلي ! فقالَ لَهُ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و
آله : حَسبُكَ أن تَأمُرَهُم بِما تَأمُرُ بِهِ نَفسَكَ ، و تَنهاهُم عَمّا
تَنهى عَنهُ نَفسَكَ . امام صادق عليه السلام :چون آيه «خود و خانواده خود
را از آتش نگه داريد» نازل شد، مردى از مسلمانان نشست و شروع به گريستن
كرد و گفت: من خودم را نمى توانم حفظ كنم؛ حالا مسئوليّت خانواده ام نيز به
عهده من گذاشته شد. رسول خدا به او فرمود: براى تو همين كافى است كه آنچه
را به خودت فرمان مى دهى، به آنان نيز فرمان دهى و از آنچه كه خودت را منع
مى كنى، آنان را نيز منع كنى. مشكاة الأنوار : ۴۵۵/۱۵۲۷ .
جانمایه فرایض
الإمامُ
الحسينُ عليه السلام : اعتَبِروا أيُّها النَّاسُ بِما وَعَظَ اللّه ُ بِه
أولِياءَهُ … و قالَ : «المُؤمِنونَ و المُؤمِناتُ بَعضُهُم أولِياءُ
بَعضٍ يَأمُرونَ بِالمَعروفِ و يَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ» التوبة : ۷۱ .
فبَدَأ اللّه ُ بِالأمرِ بِالمَعروفِ ، و النَّهيِ عَنِ المُنكَرِ فَريضَةً
مِنهُ ؛ لِعِلمِهِ بِأنَّها إذا اُدِّيَت و اُقيمَتِ استَقامَتِ الفَرائضُ
كُلُّها هَيِّنُها و صَعبُها ، و ذلكَ أنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ
عَنِ المُنكَرِ دُعاءٌ إلَى الإسلامِ مَعَ رَدِّ المَظالِمِ و مُخالَفَةِ
الظّالِمِ ، و قِسمَةِ الفَيءِ و الغَنائمِ ، و أخذِ الصَّدَقاتِ مِن
مَواضِعِها ، و وَضعِها في حَقِّها ..امام حسين عليه السلام : اى مردم! از
پندى كه خداوند به دوستان خود داده است، عبرت گيريد… و فرمود: «مردان
مؤمن و زنان مؤمن برخى بر برخى ديگر ولايت دارند امر به معروف و نهى از
منكر مى كنند». خداوند از امر به معروف و نهى از منكر به عنوان يك فريضه از
جانب خود، آغاز كرد؛ زيرا مى دانست كه اگر اين فريضه انجام گيرد و برپا
شود، همه فرايض ديگر، از آسان و سخت، به كار بسته خواهد شد؛ چون امر به
معروف و نهى از منكر دعوت به اسلام است با ردّ مظالم (باز گرداندن حقوقِ به
ناحق گرفته مردم به آنان) و مخالفت با ستمگر و تقسيم [عادلانه] بيت المال و
غنايم و گرفتن بجاى زكات و خرج كردن بجاى آنها. تحف العقول : ۲۳۷
الإمامُ
الباقرُ عليه السلام : إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ المُنكَرِ
سَبيلُ الأنبياءِ ، و مِنهاجُ الصُّلَحاءِ ، فريضَةٌ عَظيمَةٌ بِها تُقامُ
الفَرائضُ ، و تَأمَنُ المَذاهِبُ ، و تَحِلُّ المَكاسِبُ ، و تُرَدُّ
المَظالِمُ ، و تَعمُرُ الأرضُ ، و يُنتَصَفُ مِنَ الأعداءِ ، و يَستَقيمُ
الأمرُ . امام باقر عليه السلام : امر به معروف و نهى از منكر راه پيامبران
است و شيوه نيكوكاران. فريضه بزرگى است كه ديگر فرايض به واسطه آن برپا مى
شود و راه و روشها امن مى گردد و درآمدها حلال مى شود و حقوق و اموالِ به
زور گرفته شده به صاحبانش بر مى گردد و زمين آبادان مى شود و از دشمنان
انتقام گرفته مى شود و كارها سامان مى پذيرد. الكافي : ۵/۵۶/۱.
حق گويى در برابر پيشواى ستمگر
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أفضَلُ الجِهادُ كَلِمَةُ عَدلٍ عِندَ
إمامٍ جائرٍ ، أفضَلُ الجِهادِ كَلِمَةُ حُكمٍ عِندَ إمامٍ جائرٍ . پيامبر
خدا صلى الله عليه و آله : برترين جهاد، سخن عادلانه در برابر پيشوايى
ستمگر است. برترين جهاد سخن حق در برابر پيشواى ستمگر است. .كنز العمّال :
۵۵۷۶.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : سَيِّدُ الشُّهَداءِ : حَمزَةُ بنُ عَبدِ
المُطَّلِبِ ، و رَجُلٌ قامَ إلى إمامٍ جائرٍ فأمَرَهُ و نَهاهُ فقَتَلَهُ.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سرور شهيدان، [يكى ]حمزه فرزند عبد
المطلب است و [ديگرى ]مردى است كه در برابر پيشوايى ستمگر بر پا خيزد و او
را امر و نهى كند و آن پيشوا او را بكشد. .الترغيب و الترهيب : ۳/۲۲۵/۸.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أحَبُّ الجِهادِ إلَى اللّه ِ عَزَّ و
جلَّ كَلِمَةُ حَقٍّ تُقالُ لإِمامٍ جائرٍ .پيامبر خدا صلى الله عليه و آله
:محبوبترين جهاد نزد خداوند عزّ و جلّ، سخن حقى است كه به پيشواى ستمگر
گفته شود. كنز العمّال : ۵۵۱۰.
الترغيب
و الترهيب : عَرَضَ لِرَسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله رَجُلٌ عِندَ
الجَمرَةِ الاُولى ، فقالَ : يا رَسولَ اللّه ِ ، أيُّ الجِهادِ أفضَلُ ؟
فسَكَتَ عَنهُ ، فلَمّا رَمَى الجَمرَةَ الثّانِيَةَ سَألَهُ ، فسَكَتَ
عَنهُ ، فلَمّا رَمى جَمرةَ العَقَبَةِ وَضَعَ رِجلَهُ في الغَرزِ
لِيَركَبَ ، قالَ : أينَ السّائلُ ؟ قالَ : أنا يا رَسولَ اللّه ِ . قالَ :
كَلِمَةُ حَقٍّ تُقالُ عِندَ ذي سُلطانٍ جائرٍ . الترغيب و الترهيب :
هنگام رمى جمره اوّل، مردى نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض
كرد: اى رسول خدا! كدام جهاد برتر است ؟ حضرت پاسخش را نداد. چون به جمره
دوم سنگريزه انداخت آن مرد باز همين را پرسيد. حضرت جوابش را نداد. وقتى به
جمره عقبه سنگريزه انداخت و پا در ركاب نهاد تا سوار شود، فرمود: آن سؤال
كننده كجاست؟ مرد عرض كرد: من هستم اى رسول خدا! حضرت فرمود: سخن حقى كه در
برابر قدرتمندى ستمگر گفته شود. الترغيب و الترهيب : ۳/۲۲۵/۷.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : و إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ المُنكَرِ
لا يُقَرِّبانِ مِن أجَلٍ و لا يَنقُصانِ مِن رِزقٍ ، و أفضَلُ مِن ذلكَ
كُلِّهِ كَلِمَـةُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائرٍ . امام على عليه السلام : امر
به معروف و نهى از منكر، نه اجل را نزديك مى كنند و نه روزى را كم و برتر
از همه اينها، سخن عادلانه و حقى است كه در برابر پيشوايى ستمگر گفته شود.
.نهج البلاغة : الحكمة ۳۷۴.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ المُنكَرِ
لا يُقَرِّبانِ مِن أجَلٍ و لا يَنقُصانِ مِن رِزقٍ ، لكِن يُضاعِفانِ
الثَّوابَ و يُعظِمانِ الأجرَ ، و أفضَلُ مِنهُما كَلِمَةُ عَدلٍ عِندَ
إمامٍ جائرٍ . امام على عليه السلام : امر به معروف و نهى از منكر، نه اجلى
را نزديك مى گردانند و نه از روزى مى كاهند، بلكه ثواب را دو چندان و مزد
را بزرگ مى سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منكر سخن عادلانه و حقى
است كه در برابر پيشواى ستمگر گفته شود. غرر الحكم : ۳۶۴۸.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : مَن آثَـرَ رِضـى رَبٍّ قادِرٍ فليَتَكَلَّمْ
بِكَلِمةِ عَدلٍ عِندَ سُلطانٍ جائرٍ . امام على عليه السلام : هر كه
خشنودىِ پروردگار توانا را برگزيد، پس بايد سخن حق را در برابر پيشواى
ستمگر بر زبان آورد. غرر الحكم : ۸۹۵۷.
الإمامُ
الباقرُ عليه السلام : مَن مَشى إلى سُلطانٍ جائرٍ فأمَرَهُ بِتَقوَى
اللّه ِ و وَعَظَهُ و خَوَّفَهُ ، كانَ لَهُ (مِثلُ) أجرِ الثَّقَلَينِ
مِنَ الجِنِّ و الإنسِ و مِثلُ أعمالِهِم . امام باقر عليه السلام : هر كه
نزد پيشوايى ستمگر برود و او را به تقواى خدا فرمان دهد و موعظه اش كند و
[از عذاب و خشم خدا ]بترساندش، برايش همانند اجر جنّ و انس و همانند اعمال
آنها باشد. مستطرفات السرائر : ۱۴۱/۱.
نهى از منكر تقدير را عوض نمى كند
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ
المُنكَرِ لا يَدفَعُ رِزقا، و لا يُقَرِّبُ أجَلاً . پيامبر خدا صلى الله
عليه و آله : همانا امر به معروف و نهى از منكر، نه از روزى و رزقى جلو
گيرد و نه اجلى را نزديك گرداند. الترغيب و الترهيب : ۳/۲۳۱/۲۲.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ المُنكَرِ ،
لَخُلُقان مِن خُلُقِ اللّه ِ سُبحانَهُ ، و إنَّهُما لا يُقَرِّبانِ مِن
أجَلٍ و لا يَنقُصانِ مِن رِزقٍ . امام على عليه السلام : همانا امر به
معروف و نهى از منكر دو خصلت از خصلتهاى خداوند سبحان هستند و اين دو نه
مرگ را نزديك مى كنند و نه از روزى [انسان ]مى كاهند. نهج البلاغة : الخطبة
۱۵۶.
الإمامُ
عليٌّ عليه السلام : اعلَموا أنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ
المُنكَرِ لَم يُقَرِّبا أجَلاً ، و لَم يَقطَعا رِزقا . امام على عليه
السلام : بدانيد كه امر به معروف و نهى از منكر، اجل كسى را نزديك نكرده
اند و روزى كسى را نبريده اند. الكافي : ۵/۵۷/۶.
الإمامُ
الصّادقُ عليه السلام : إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ
المُنكَرِ لَم يُقَرِّبا أجَلاً ، و لَم يُباعِدا رِزقا . امام صادق عليه
السلام : امر به معروف و نهى از منكر، اجلى را نزديك نمى سازند و روزى اى
را دور نمى گردانند. بحار الأنوار : ۱۰۰/۷۳/۱۰.
خطرِ امر به معروف و نهى از منكر نكردن
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إذا لَم يأمُروا بِمَعروفٍ و لَم يَنهَوا
عَن مُنكَرٍ و لَم يَتَّبِعوا الأخيارَ مِن أهلِ بَيتي ، سَلَّطَ اللّه ُ
عَلَيهِم شِرارَهُم ، فيَدعوا عِندَ ذلكَ خِيارُهُم فلا يُستَجابُ لَهُم .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هرگاه [مردم] امر به معروف و نهى از منكر
نكنند، و از نيكان خاندان من پيروى ننمايند، خداوند بَدان آنها را بر
ايشان مسلّط گرداند، و در اين هنگام نيكانشان دعا كنند و دعايشان مستجاب
نشود . الأمالي للصدوق : ۳۸۵/۴۹۳ .
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إذا عَظَّمَت اُمَّتيَ الدّنيا نُزِعَت
مِنها هَيبَةُ الإسلام ، و إذا تَرَكَتِ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ
عَنِ المُنكَرِ حُرِمَت بَرَكَةَ الوَحيِ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله
: هرگاه دنيا در نظر امّت من بزرگ آيد، شكوه اسلام از آنان گرفته شود و هر
گاه امر به معروف و نهى از منكر را وا گذارند، از بركت وحى محروم گردند.
كنز العمّال : ۶۰۷۰.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : لَتَأمُرُنَّ بِالمَعروفِ و لَتَنهَوُنَّ
عَنِ المُنكَرِ أو لَيَلحِيَنَّكُمُ (في هذا الكلام موضع استعارة و هو قوله
عليه الصلاة و السلام: ليلحينّكم اللّه ، و المراد ليتنقّصنّكم اللّه في
النفوس و الأموال و ليصيبنّكم بالمصائب العظام ، فتكونون كالأغصان التي
جُرِّدت من أوراقها و عُرِّيت من ألحِيَتِها و ألياطها ، فصارت قُضبانا
مجرّدة و عيدانا مفردة . (المجازات النبويّة: ۳۵۳/۲۷۱). ) اللّه ُ كما
لَحَيْتُ عَصايَ هذِه ـ لِعودٍ في يَدِهِ ـ . پيامبر خدا صلى الله عليه و
آله : بايد امر به معروف و نهى از منكر كنيد، و گر نه همان گونه كه من پوست
اين چوبدستى خود را كنده ام، خداوند پوست شما را مى كَنَد. (جمله «خدا
پوست شما را مى كند» استعاره است و مقصود اين است كه خداوند از اموال و
نفوس شما مى كاهد و به مصائب و گرفتاريهاى بزرگ مبتلايتان مى سازد و مانند
شاخه هاى درختى مى شويد كه از برگ و پوست برهنه شده اند و به شاخه هايى
برهنه و چوبهايى خشك و بى شاخ و برگ تبديل گشته اند ـ المجازات النبويّه،
۳۵۳/۲۷۱.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إذا تَرَكَت اُمَّتيَ الأمرَ بِالمَعروفِ و
النَّهيَ عَنِ المُنكَرِ فَلْيُؤذَنْ بِوِقاعٍ مِنَ اللّه ِ جلَّ اسمُهُ .
بحار الأنوار : ۱۰۰/۷۸/۳۳. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر گاه امّت
من امر به معروف و نهى از منكر را فرو گذارد، بايد با خداوند جليل اعلان
جنگ كند [و خود را براى بلايى سخت از جانب خداوند جليل آماده گرداند]. بحار
الأنوار : ۱۰۰/۷۸/۳۳.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : لَتَأمُرُنَّ بِالمَعروفِ و لَتَنهُنَّ
عَنِ المُنكَرِ ، أو لَيَعُمَّنَّكُم عَذابُ اللّه ِ . پيامبر خدا صلى
الله عليه و آله : يا امر به معروف و نهى از منكر مى كنيد، يا عذاب خدا همه
شما را فرا مى گيرد. وسائل الشيعة : ۱۱/۴۰۷/۱۲.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ النّاسَ إذا رأوُا الظّالِمَ فلَم
يأخُذوا عَلى يَدَيهِ ، أوشَكَ أن يَعُمَّهُمُ اللّه ُ بِعِقابٍ مِنهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اگر مردم، ستمگر را ببينند و دستش را [از
انجام ظلم] نگيرند، زود باشد كه خداوند كيفر خود را شامل همه آنان كند.
كنز العمّال : ۵۵۷۵ ، أقول : في معناه أحاديث كثيرة، راجع : كنز العمّال :
۳/۶۶ إلى آخر الباب.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : لا يَزالُ النّاسُ بِخَيرٍ ما أمَروا
بِالمَعروفِ و نَهَوا عَنِ المُنكَرِ و تَعاوَنوا عَلَى البِرِّ ، فإذا لَم
يَفعَلوا ذلكَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَكاتُ ، و سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى
بَعضٍ ، و لَم يَكُن لَهُم ناصِرٌ في الأرضِ و لا في السَّماءِ . پيامبر
خدا صلى الله عليه و آله : مردم تا زمانى كه امر به معروف و نهى از منكر
كنند و در كارهاى نيك هميارى نمايند ، در خير و خوبى خواهند بود. اما هر
گاه چنين نكنند، بركتها از آنان باز گرفته شود و عدّه اى از آنان بر عدّه
ديگر سلطه پيدا كنند و ديگر نه در زمين برايشان ياورى باشد و نه در آسمان.
مشكاة الأنوار : ۱۰۵/۲۳۹ .
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ أوَّلَ ما دَخَلَ النَّقصُ عَلى بَني
إسرائيلَ أنَّهُ كانَ الرَّجُلُ يَلقَى الرَّجُلَ فَيقولُ : يا هذا اتَّقِ
اللّه َ و دَعْ ما تَصنَعُ بِهِ فإنَّهُ لا يَحِلُّ لَكَ ، ثُمَّ يَلقاهُ
مِنَ الغَدِ و هُوَ عَلى حالِهِ ، فلا يَمنَعُهُ ذلكَ أن يَكونَ أكيلَهُ و
شَريبَهُ و قَعيدَهُ ، فلَمّا فَعَلوا ذلكَ ضَرَبَ اللّه ُ قُلوبَ بَعضِهِم
بِبَعضٍ ، ثُمَّ قالَ : «لُعِنَ الّذينَ كَفَروا مِن بَني إسرائيلَ» …
الآيات . … كَلاّ و اللّه ِ لَتَأمُرُنَّ بِالمَعروفِ ، و لَتَنهَوُنَّ
عَنِ المُنكَرِ ، و لَتَأخُذُنَّ عَلى يَدِ الظّالِمِ ، و لَتَأطُرُنَّهُ
عَلَى الحَقِّ أطْرا . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : نخستين عيب و نقصى
كه بر بنى اسرائيل وارد شد اين بود كه هر گاه مردى با مردى [خلافكار] رو
به رو مى شد، به او مى گفت: اى مرد! از خدا بترس و گناه نكن كه اين كارها
بر تو روا نيست. اما فرداى آن روز وى را با همان وضع (خلافكارى و گناه)
مشاهده مى كرد ولى، براى اين كه هم كاسه و هم پياله و همنشين او باشد او را
از گناه منع نمى كرد. چون اين رفتار را در پيش گرفتند، خداوند دلهاى آنها
را به جان يكديگر انداخت و آن گاه فرمود: «كسانى از بنى اسرائيل كه كافر
گشتند، لعنت شدند…». … آرى، به خدا سوگند كه بايد امر به معروف و نهى
از منكر كنيد و دست ستمگر را بگيريد و او را با زور هم كه شده، به سمت حق
بكشانيد. الترغيب و الترهيب : ۳/۲۲۸/۱۷.
رسولُ
اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ الأحبارَ مِنَ اليَهودِ و الرُّهبانَ
مِنَ النّصارَى لَمّا تَرَكوا الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهيَ عَنِ
المُنكَرِ لَعَنَهُمُ اللّه ُ عَلى لِسانِ أنبِيائهِم ، ثُمَّ عُمُّوا
بِالبَلاءِ . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : چون عالمان يهود و راهبان
نصارا كار امر به معروف و نهى از منكر را رها كردند، خداوند به زبان
پيامبرانشان آنها را لعنت كرد و سپس بلا همه آنها را فرا گرفت. الترغيب و
الترهيب : ۳/۲۳۱/۲۲.
