سیمین دانشور را اولین بانوی داستان نویس حرفه‌ای در ایران می‌دانند. او در خانواده‌ای تحصیل‌کرده و فرهنگی در شیراز متولد شد، تحصیلات آکادمیک خود را تا مقطع دکترا در دانشگاه‌های تهران و استنفورد آمریکا به پایان رساند و سالها به تدریس در هنرستان هنرهای زیبا و دانشگاه تهران پرداخت. او در جوانی با جلال آل احمد، نویسنده‌ی سرشناس ازدواج کرد اما همیشه هویت نویسندگی مستقل خود را حفظ کرد و در سایه‌ی شهرت همسرش قرار نگرفت.

 

بیوگرافی سیمین دانشور

سیمین دانشور در 8 اردیبهشت 1300 در شیراز به دنیا آمد. او فرزند محمدعلی دانشور (پزشک) و قمرالسلطنه حکمت (مدیر هنرستان دخترانه و نقاش) بود. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه انگلیسی مهرآیین انجام داد و در امتحان نهایی دیپلم شاگرد اول کل کشور شد. سپس برای ادامه تحصیل در رشته ادبیات فارسی به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت.

سیمین سه برادر و دو خواهر داشت و در خانواده ای هنرمند پرورش یافت و از همان کودکی با ادبیات و هنر آشنا شد.

اولین مقاله سیمین، «زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست» نام دارد که در 16 سالگی او نوشته شده است. در سال 1318 سیمین دانشور در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.

سیمین در دانشگاه تهران شاگرد استادانی نظیر ملک الشعرای بهار، علی اصغر حکمت، نصرالله فلسفی، احمد بهمنیار و لطفعلی صورتگر بود. او در سال 1328 با مدرک دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. رساله او علم الجمال و جلال در ادبیات فارسی تا قرن هفتم نام داشت، استاد راهنمای اولیه او فاطمه سیاح بود اما به علت فوت نابهنگام او، بدیع الزمان فروزانفر جایگزینش شد. سیمین در این دوران، کتاب سرباز شکلاتی، اثر جرج برنارد شاو را ترجمه کرد.

دانشور،پس از مرگ پدرش در ۱۳۲۰ خورشیدی، آغاز به مقاله‌نویسی برای رادیو تهران و روزنامه ایران کرد.

پدر سیمین فوت کرد و به همین دلیل مادرش از شیراز به تهران آمد، با وجود وضع مالی مساعد خانواده، سیمین تصمیم گرفت که کار کند. او در همان سال به عنوان معاون اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران استخدام شد، احمد شاملو و علی اکبر کسمایی از همکاران رادیویی او بودند. سیمین احساس کرد که این کار با روحیاتش سازگار نیست و دو سال بعد از رادیو استعفا داد و با اسم مستعار شیرازی بی نام به نوشتن مقاله و ترجمه برای نشریات مختلف مشغول گردید. مرتضی کیوان از او خواست تا یادداشت‌ها و داستان‌های پراکنده‌اش را جمع‌آوری کند. در سال 1327 او اولین کتاب خود را شامل 16 داستان کوتاه بود به نام آتش خاموش منتشر کرد. آتش خاموش نخستین مجموعه داستانی‌ای بود که به قلم یک نویسنده زن ایرانی منتشر می‌شد.

 

رمان‌ها

سَووشون معروف‌ترین اثر دانشور در تیر ۱۳۴۸ از سوی انتشارات خوارزمی و مدت کوتاهی پیش از مرگ جلال آل‌احمد منتشر شد. دربارهٔ این رمان نقدهای بسیاری منتشر شده‌است. این رمان به وقایع پس از پادشاهی رضاشاه می‌پردازد.

1. جزیرهٔ سرگردانی، ۱۳۷۲، انتشارات خوارزمی

2. ساربانْ سرگردان، ۱۳۸۰، انتشارات خوارزمی

3. کوه سرگردان، انتشارات خوارزمی

 

سیمین دانشور و دانشگاه استنفورد

دانشور در ۱۳۳۱ با دریافت بورس تحصیلی به دانشگاه استنفورد آمریکا رفت و در آنجا دو سال در رشتهٔ زیبایی‌شناسی تحصیل کرد. وی در این دانشگاه نزد والاس استنگر داستان‌نویسی و نزد فیل پریک نمایش‌نامه‌نویسی آموخت. در این مدت دو داستان کوتاه که دانشور به زبان انگلیسی نوشته بود در ایالات متحده چاپ شد.

پس از برگشتن به ایران، دکتر دانشور در هنرستان هنرهای زیبا به تدریس پرداخت؛ تا این که در سال ۱۳۳۸ استاد دانشگاه تهران در رشتهٔ باستان‌شناسی و تاریخ هنر شد. اندکی پیش از مرگ آل‌احمد در ۱۳۴۸، رمان سَووشون را منتشر کرد، که از جملهٔ پرفروش‌ترین رمان‌های معاصر است. در ۱۳۵۸ از دانشگاه تهران بازنشسته شد. وی نخستین زن ایرانی است که به صورتی حرفه‌ای در زبان فارسی داستان نوشت. مهم‌ترین اثر او رمان سووشون است که به ۱۷ زبان ترجمه شده و درباره رخدادهای زمان رضاشاه است.

شهری چون بهشت دومین مجموعه داستان او به طور کامل بیانگر تحول سبک و سیاق نوشتاری دانشور می‌باشد و انتشار آن در سال ۱۳۴۰ شهرت او را چند برابر کرد. در این کتاب نقش خواننده در درک داستان در نظر گرفته شده و کنکاش در دنیای درونی شخصیت‌ها به خواننده واگذار شده است. پختگی و پیچیدگی داستان‌سرایی سیمین دانشور در سال ۱۳۴۸ و با انتشار رمان محبوب سووشون به اوج خود رسید. این کتاب از پرفروش‌ترین آثار در ادبیات داستانی ایران به شمار می‌رود.

وی داستانی در مورد حضرت علی و مظلومیت‌های ایشان با عنوان ” برو به شاه بگو ” در سال ۱۳۸۶ نوشت. سیمین دانشور عضو و نخستین رئیس کانون نویسندگان ایران بود که خالق آثار فوق‌العاده و کم‌نظیری در ادبیات فارسی است.

 

 

ازدواج سیمین با جلال آل احمد

سیمین دانشور در آخر بهار سال 1327 پس از انتشار «آتش خاموش» در مسیر بازگشت از شیراز به تهران با جلال‌ آل‌احمد آشنا شد. این تاریخ نقطه عطفی در زندگی سیمین دانشور محسوب می‌شود؛ زیرا جلال ‌آل‌احمد نیز از نویسندگان بنام دوره است که اولاً با بزرگان این عرصه آمد و شد دارد، ثانیاً ذاتاً نویسنده‌پرور است.

ویکتوریا دانشور (خواهر سیمین دانشور) در مورد آشنایی سیمین با جلال آل احمد می‌گوید: “ما عید رفته بودیم اصفهان و در اتوبوسی که می‌خواستیم به تهران برگردیم، آقایی صندلی کنارش را به خانم سیمین تعارف کرد. آن دو کنار هم نشستند.

بعد آمدیم خانه. صبح دیدم خانم سیمین دارند آماده می‌شوند که بروند بیرون. من هم می‌خواستم بروم خرید. وقتی در را باز کردم، دیدم آقای آل احمد مقابل در ایستاده است.

نگو این‌ها روز قبل قرار مدارشان را گذاشته‌اند. روز نهم آشنایی‌شان هم قرار عقد گذاشتند. بعد همه را دعوت کردیم و در مراسمشان فامیل و همهٔ نویسندگان بودند.

صادق هدایت هم بود. بعد آن‌ها خانه‌ای اجاره کردند و رفتند سرزندگی‌شان.

 

درگذشت سیمین دانشور

او به علت مشکلات تنفسی در ۳۰ تیر ۱۳۸۶ در بیمارستان پارس بستری شد و در همان زمان شایعه‌ی مرگ او به گوش مردم رسید اما این خبر خیلی زود تکذیب شد و او در ۲۲ مرداد همان سال از بیمارستان مرخص شد. سیمین در ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ بعد از یک دوره آنفلوانزا در ۹۰ سالگی در خانه‌اش در شهر تهران درگذشت. آدرس محل دفن او را قطعه ۸۸ (هنرمندان)، ردیف ۱۵۰، شماره ۳۱ ذکر شده است.