بيماري هاي «روان تني» مشكل امروز سلامت
«مشکل شما ريشه عصبي دارد.» جمله آشنايي که بسياري از ما بارها و بارها آن
را در هنگام دردهاي جسماني شنيده ايم. اما بيماري هاي «روان تني» صرفا به
وضعيت سيستم اعصاب و روان ما برنمي گردد بلکه گاهي بيماري هاي جسمي هم در
بروز استرس، اضطراب، تپش ناگهاني قلب، به هم ريختگي ذهن، افسردگي و حتي
خستگي مزمن نقش مهم و موثري ايفا مي کنند.
فشارهاي محيطي و روحي به
طور ناگهاني و يکدفعه آثار خود را بر سلامت فرد نشان نمي دهد؛ بلکه به مرور
زمان، سلامت فرد را دچار مخاطره مي کند و باعث بروز اختلالات سايکوسوماتيک
(روان تني) مي شود. بيماري هايي همچون ميگرن، سردردهاي تنشي، آسم، تهوع و
استفراغ، کوليت مزمن (ورم مزمن روده بزرگ)، جوش و آکنه، کهير، واکنش هاي
آلرژي، کاهش قند خون، افزايش ترشح غدد داخلي، زخم معده و اثني عشر، سندرم
روده تحريک پذير، آرتريت روماتوئيد، ديابت نوع دو، چاقي، فشار خون اساسي،
بيماري کرونر قلب و افزايش ضربان قلب ازجمله مواردي هستند که عوامل رواني
مي تواند در بروز يا تشديد آنها نقش موثري داشته باشد.
رويکردهاي
متفاوتي درباره علت بروز مشکلات روان تني و نحوه درمان آنها وجود دارد.
برخي عوامل شناختي و روان شناختي، برخي استرس (فشارهاي رواني) و بعضي ديگر
عوامل ارثي را در بروز اين اختلالات موثر مي دانند.
منشا درد شما عصبي است
دکتر
سيدمسعود ارزاقي، فوق تخصص سايکوسوماتيک (روان تني) در اين زمينه به جام
جم مي گويد: همان گونه که بيماري هاي رواني مي توانند باعث اختلال فعاليت
هاي جسمي شوند، بيماري هاي جسمي نيز مي توانند سلامت روان را به مخاطره
بيندازند. وي با اشاره به جمله رايج «منشا درد شما عصبي است» اضافه مي کند:
بيماري هايي که منشا جسمي ندارند و اصطلاحا منشا روحي دارند، بسيار شايع
هستند و سال هاست متخصصان اعصاب و روان در اين زمينه پاسخگوي بيماران
هستند. برعکس، بيماري هاي جسمي هم مي توانند باعث استرس، اضطراب، تپش
ناگهاني قلب، به هم ريختگي ذهن، افسردگي و حتي خستگي مزمن و بي خوابي شوند
که مراجعه به موقع فرد به متخصصان طب روان تني مي تواند مانع بروز اين
مشکلات در فرد شود.
روماتيسمي ها در خطر اختلال حافظه
فوق
تخصص روان تني با بيان اين که ديابت، فشار خون، ام اس و بيماري هاي
روماتيسمي، تنفسي و قلبي ازجمله بيماري هايي هستند که مي توانند باعث بروز
اختلالات رواني در فرد شوند، مي گويد: اين بيماري ها با منشا جسمي مي
توانند باعث بروز افسردگي، اضطراب يا ساير مشکلات روان تني در فرد شوند.
فردي که براي بهبود بيماري جسمي خود مجبور به مصرف طولاني مدت دارو ست، با
مراجعه به متخصصان روان تني و دريافت داروهاي مهارکننده آثار بيماري و
داروهاي آن مي تواند از بروز مشکلات رواني ناشي از آن بيماري پيشگيري کند.
رزاقي
مي افزايد: فرد مبتلابه روماتيسم به دنبال مصرف کورتون ممکن است دچار
اختلال حافظه، پرخاشگري و حتي بي خوابي شود. عفونت اداري نيز مي تواند باعث
بروز توهم در فرد شود که نمونه آن را در يک بيمار مبتلابه آلزايمر شاهد
بوده ايم.از سوي ديگر، مصرف قرص ضداضطراب براي کنترل قند مبتلايان به ديابت
ضروري است، چراکه استرس براي اين بيماران، سم است و به مرور موجب افسردگي
آنان مي شود. بنابراين افرادي که به يکي از بيماري هاي مزمني که در بالابه
آنها اشاره شد، مبتلاهستند بايد تا زماني که بيماري برقرار است، داروهاي
روان تني را به عنوان مهارکننده بيماري مصرف کنند.
بيماري روان تني چه دارويي مي خواهد؟
عضو
هيات علمي دانشکده علوم پزشکي دانشگاه تهران درباره فرآيند مراجعه بيماران
به متخصصان روان تني و نوع داروهايي که تجويز مي کنند، مي گويد: عمدتا
بيماران را همکاران و متخصصان رشته هاي ديگر به ما ارجاع مي دهند و کسي در
ابتدا و به صورت مستقيم نبايد به ما مراجعه کند. نوع داروهايي که از سوي
متخصصان اين رشته تجويز مي شود، عمدتا تک دارويي با حداقل دوز است و با
داروهاي تجويزي از سوي روانپزشکان متفاوت است. به همين دليل ميان بيمار
رواني اوليه با علامت روانپزشکي ثانويه که از جسم فرد نشات گرفته است،
تفاوت قابل توجهي وجود دارد.
وي درباره مقاومت برخي مردم براي
مراجعه به متخصصان روان تني مي گويد: مردم به اشتباه تصور مي کنند با
مراجعه به دکتر اعصاب و روان حتما داروي اعصاب با دوز بالابراي آنها تجويز
مي شود. ميانگين طول درمان براساس شرايط فرد متفاوت است. ممکن است کسي مدت
زمان طولاني دچار استرس شغلي و فردي ديگر تنها به مدت چند ماه درگير آن
باشد.
تاثير درمان هاي غيردارويي
«هميشه به
مريض هايم مي گويم، وقتي آسم و الرژي داريد تا هوا پاک باشد، حال شما هم
خوب است، اما به محض آلودگي هوا شما نيز دچار تنگي نفس مي شويد. بنابراين
در اين رابطه دو راه داريد؛ پيشگيري و ممانعت از ورود به هواي آلوده يا
بايد منتظر بمانيد تا بيماري تان عود کند.»
دکتر رزاقي با بيان
مطالب فوق مي افزايد: کساني که دردهاي سايکوسوماتيک دارند، استعداد نهفته
اي در درون خود دارند که اگر به موقع به آن توجه نشود، تبديل به علامت جسمي
مي شود که آن وقت فرآيند درمان بايد آغاز شود.
وي درباره استفاده
از روش هاي غيردارويي در درمان بيماري هاي روان تني مي گويد: از ساير روش
ها هم مي توان براي درمان دردهاي مزمن استفاده کرد. در درمان هاي غيردارويي
مانند نوروفيدبک، تحريک پذيري مغز را براي بروز درد پايين مي آوريم.
نوروفيدبک روشي غيرتهاجمي است که به فرد کمک مي کند با استفاده از اصول
روان شناسي به اصلاح امواج مغزي اش بپردازد. خوشبختانه اقدامات درماني با
کمک نوروفيدبک براي درمان ميگرن هاي عصبي قابل قبول بوده و مي توان به
عنوان يک مکانيسم کمکي از آن استفاده کرد. از يوگا، مديتيشن، ورزش هايي تحت
نظر متخصصان طب ورزشي و ساير روش ها نيز مي توان استفاده کرد.
این نقطه های مرگ آور بدن را بشناسید
کسی را نمی توان یافت که روی بدن اش نقطه های رنگی ریز و
درشتی به نام خال نداشته باشد اما آیا می دانستید که این نقطه ها که گاهی
باعث زیبایی می شود شاید روزی منجربه مرگ شود؟ بله درست خواندید مرگ.این
خال ها ممکن است در شرایطی قرار بگیرند که تبدیل به خال های بدخیم شوند و
فرد را درگیر سرطانی مرگ آور کنند. آیا می خواهید بدانید خال های روی
پوستتان طبیعی هستند یا غیر طبیعی این گزارش را دنبال کنید.
خال در واقع یک تومور
خوش خیم، سلول های رنگ دانه ساز پوست است. وظیفه سلول های رنگ دانه ساز
پوست (ملانوسیت) تولید رنگدانه های طبیعی پوست می باشد . گاهی اوقات این
سلول ها در محل اتصال اپیدرم به درم ، تعداد زیادی از ملانوسیت ها تجمعی
دورهم پیدا می کنند و یک توده خوش خیم به نام خال را می سازند .
دکتر حسین فودازی متخصص
رادیوتراپی و انکولوژی در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان کرد: بیشتر افراد
فکر می کنند که خال ها تنها قهوه ای رنگ هستند ولی در واقع خال ها تنوع
رنگ گسترده ای دارند مانند قهوه ای کم رنگ ، قهوه ای تیره ، آبی و حتی سیاه
رنگ .
به
گفته او خال ها انواع مختلفی دارند ، خال های مادر زادی و خال های اکتسابی
. خال های مادر زادی چیزی حدود حداکثر 2% تا 3% نوزادان در ابتدای تولد
خال هایی دارند که معمولا مخملی و با اندازه بزرگی هستند که این نوع خال ها
به عنوان «ماه گرفتگی» شناخته شده است. خال هایی که در نوزادان بصورت مادر
زادی وجود دارد طبیعی هستند و جای هیچ نگرانی وجود ندارد مگر اینکه اندازه
خال بیش از 20سانتی متر باشند و یا در ناحیه ای از بدن قرار گرفته باشند
که از نظر زیبایی باعث ایجاد اختلال در ظاهر نوزاد شود.
این سرطان شناس هشدار داد : خال
هایی که درهر قسمت از بدن نوزاد بیش از 20 سانتی متر باشد حتما باید
برداشته شود زیرا احتمال بدخیمی در آنها زیاد است.
دکتر فودازی بیان کرد که نوع
دوم خالها که شایع ترین نوع هستند ، خال های اکتسابی نام دارد که بیشتر با
این نوع خال ها سروکار داریم. همه انسان ها با یک نگاه سطحی به بدن خود می
توانند این خال ها را مشاهده کنند. تا سنین 20سالگی معمولا افراد تا حدود
25 تا 40 خال روی بدن خود ممکن است داشته باشند بعد از این سنین که به
مرحله میان سالی میرسند امکان دارد تعداد این خال ها بیشتر شوند و بعد از
دوره میان سالگی خال ها به صورت کک و مک ظاهر می شوند این تغییرات ناشی از
آفتاب سوختگی پوستی است و این خال ها معمولا خال های خوش خیمی هستند و
نیازبه برداشتن ندارند.
مهم ترین و اصلی ترین راه
پیشگیری از این اتفاق تماس کمتر نور آفتاب با پوست است، ولی اگر افرادی
مجبور شدند در مدت طولانی زیر نور آفتاب باشند باید از ضد آفتاب های مناسب و
کلاه های لبه دار استفاده کنند.
این متخصص رادیوتراپی و
انکولوژی اذعان کرد: خال هایی که در سطح پوست صورت و دست ها قرار دارند،
چون بیشتر در تماس با نور آفتاب و اشعه ماورابنفش هستند احتمال بد خیمی
بالایی دارند و شخص خود باید مراقب باشد تا با مشاهده تغییر رنگ و اندازه
خال حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کند.
وی درباره ظاهر و ویژگی خال های بدخیم بیان کرد: خال های غیر طبیعی و بدخیم دارای عدم تقارن هستند به این معنا که اگر با خط کش خال را نصف کنیم دو نیمه با هم برابر نیستند.
این پزشک افزود : اطراف یا
حاشیه خال های بدخیم ناهموار است و تغییر رنگ و اندازه در خال مشاهده می
شود . سفتی ، خارش شدید و خونریزی نشانه های دیگر خال بدخیم است. خال های
طبیعی و خوش خیم دردناک نیستند ولی اگر تغییرات بد خیمی درش ایجاد شود ممکن
است خال دردناک هم بشود.
با مشاهده هر یک از موارد ذکر
شده فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند و در صورت لزوم، خال بصورت کامل و
با حاشیه مناسب حتما برداشته و به پاتولوژی فرستاده شود و به هیچ عنوان
کوتر یا لیزر نشود.
این متخصص درباره تبدیل شدن خال
خوش خیم به بدخیم هشدار داد: برخی تغییرات و حساسیت های ژنتیکی فرد و بیش
از حد قرار گرفتن در معرض اشعه ماورابنفش و نورآفتاب ، تغییرات ساختاری
مولکولی در خال بوجود می آورند و خال را از حالت خوش خیم به بد خیم تبدیل
می کنند .
به گفته فودازی خال هایی که در
معرض تماس و ضربه مستقیم هستند مانند خال های روی بازو و گردن ، بهتر است
که برداشته شود زیرا ضربه و تحریک پذیری در خال باعث بدخیم شدن آن می شود.
