آشنایی با قاعدگی ، پریود و عادت ماهانه
در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو ل
های اطرافش، مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد. این فولیکول ها تحت
اثر ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند.
اسم های متفاوتی داره . اما درد مشترک همه خانم هاست .
بانوان در سنین باروری به طور طبیعی، هر ۲۸ روز (این عدد می تواند ۷ روز
بیشتر یا کمتر از این هم باشد)، ۲ تا ۷ روز دچار خونریزی می شوند (در این
مقاله دوره ۲۸ روزه را در دوره قاعدگی و روزهای خونریزی را زمان عادت
ماهانه می نامیم.) در هر عادت ماهانه طبیعی روزانه حدود ۵ قاشق سوپ خوری
۲۰(ر۴۰ میلی لیتر) خون و ترشحات خارج شده و کمتر از ۸ نوار بهداشتی خیس می
شود. معمولا شدت خونریزی دو روز است.
چرا خونریزی؟
در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو ل های
اطرافش، مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد. این فولیکول ها تحت اثر
ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند.
۰ یک دوره قاعدگی طبیعی را، براساس وضعیت جدار داخلی رحم، می توان به سه مرحله تقسیم نمود:
۱) مرحله رشد
۲) مرحله ترشحی
۳) مرحله تخریب
در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمک گذاری است، فولیکول های
تخمدان تحت تاثیر ترشحات هیپوفیز، هورمونی به نام استروژن تولید می
نمایند. استروژن بر لایه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن می
شود. در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از
تخمدان ها رها می شود. پس از رها شدن تخمک، سلول های باقی مانده فولیکول
(که در این زمان، اصطلاحا جسم زرد نامیده می شوند) تغییر کرده و شروع به
ترشح هورمونی به نام پروژسترون می نمایند. هورمون پروژسترون باعث افزایش
ضخیم شدن جدار داخلی رحم می شود. بنابراین، با رها شدن تخمک و ترشح هورمون
پروژسترون، نیمه دوم قاعدگی آغاز می شود.
در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم
شود، در جدار داخلی رحم جایگزین شده و با کنش های پیچیده ای مانع از بین
رفتن جسم زرد می شود. اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار
رحم جایگزین نگردد، جسم زرد پس از چند روز ترشح پروژسترون، از بین می رود.
در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار
تخریب شده و تکه تکه فرو می ریزد. این ریزش جدار داخلی رحم، همان خونریزی
عادت ماهیانه است.
● علل خونریزی غیرطبیعی
در خونریزی غیرطبیعی رحم، طول دوره قاعدگی، میزان و یا زمان خونریزی
دچار اختلال می شوند. طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز
یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا دوره های آن نامنظم باشند. دوره قاعدگی
از وضعیت سلامت سایر ارگان ها نیز تاثیرمی پذیرد؛ به همین علت نه تنها
بیماری های دستگاه تناسلی، بلکه بسیاری از بیماری های ارگان های دیگر نیز
می توانند خونریزی غیرطبیعی رحمی ایجاد نمایند. اما شایع ترین علل خونریزی
غیرطبیعی مربوط به دستگاه تناسلی، اینها هستند:
۱) حاملگی
شایع ترین علت به هم خوردن نظم عادت ماهیانه در زنان در سنین باروری
۱۸-۴۰( سال)، حاملگی و عوارض مرتبط با آن مثل حاملگی خارج رحمی است. بسیاری
از زنان در چند ماه اول حاملگی طبیعی، دچار خونریزی می شوند. بنابراین
بسیار مهم است که در زنانی که تماس جنسی داشته اند، حتی اگر <مطمئن>
هستند که حامله نیستند، تست حاملگی انجام شده و حاملگی به عنوان شایع ترین
علت خونریزی غیرطبیعی، رد شود.
۲) مشکلات مربوط به تخمک گذاری
لزوما در تمام دوره های قاعدگی، تخمک گذاری اتفاق نمی افتد. در سال های
ابتدای بلوغ و در سال های نزدیک به یائسگی و حتی در اثر استرس هایی مثل
مسافرت یا تغییر شغل، شیوع دوره های فاقد تخمک گذاری افزایش می یابد. در دو
سال اول شروع قاعدگی ، ۸۵ درصد دوره های قاعدگی فاقد تخمک گذاریند، در
حالی که پس از ۶ سال از شروع قاعدگی این عدد به ۲۰ درصد می رسد. در روز ۱۴
قاعدگی در صورتی که تخمک گذاری انجام نشود، جسم زرد که تولیدکننده هورمون
پروژسترون است، ایجاد نخواهد شد؛ بنابراین تخمدان به تولید استروژن ادامه
داده و لایه داخلی رحم همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد. در اثر این
ازدیاد رشد، دوره قاعدگی طولانی شده و خونریزی نامنظم و لکه بینی ایجاد
خواهد شد. این امر می تواند زمینه را برای ایجاد پولیپ و سرطان رحم فراهم
نماید.
گرچه، در ابتدا و انتهای دوران باروری، عدم تخمک گذاری به طور شایع
اتفاق می افتد، اما بیماری هایی مثل تخمدان پلی کیستیک و اختلالات تیرویید
نیز می توانند آن را ایجاد نمایند.
۳) مشکلات رحمی
عفونت ها، تومورهای بدخیم و خوش خیم رحمی نیز می توانند خونریزی ایجاد
نمایند. برخی از این ضایعات بسیار شایع هستند، به طور مثال میوم که توموری
خوش خیم است در ۳۰ درصد زنان دیده می شود. این ضایعات همیشه منجر به
خونریزی نمی شوند و ممکن است فرد علی رغم ابتلا به آنها دچار خونریزی نشود.
ضخیم شدن لایه داخلی رحم نیز از علل خونریزی، خصوصا در خانم های ۴۰-۵۰
سال است. ضخیم شدن لایه داخلی رحم، هشداری بسیار جدی برای وقوع سرطان در
آینده محسوب می شود. احتمال سرطان رحم با افزایش سن زیاد می شود، بنابراین
بسیار مهم است که در زنان بالای ۴۰ سال مطمئن شویم که علت خونریزی، سرطان
نیست.
سرطان تنها علت خونریزی غیرطبیعی نبوده و هر خونریزی به معنی سرطان
نیست. بنابراین اگر به اختلالات قاعدگی دچار شدید، افکار مزاحم را از خود
دور نموده و از تفسیرهای عجولانه بپرهیزید، اما به هیچ وجه در مراجعه به
پزشک سهل انگاری نکنید.
گاهی وقت ها هم در اثر عواملی مثل آی.یو.دی، رحم دچار جراحت شده و
خونریزی می کند. خونریزی خفیف ناشی از آی.یو.دی طبیعی است و درمانی نیاز
ندارد، اما خونریزی های شدید باید حتما مورد توجه قرار گیرند.
۴) سایر علل
در زنان پس از یائسگی، یکی از علل مهمی که باید به خاطر داشت، خشک بودن
دیواره واژن به علت فقدان استروژن پس از یائسگی است که این امر موجب
خونریزی پس از تماس جنسی می شود.
داروهایی که جلوی انعقاد را می گیرند و اختلالات غددی مثل اختلالات تیرویید نیز می توانند موجب خونریزی غیرطبیعی رحمی شوند.
● وقتی مراجعه به پزشک ضروری است
خونریزی غیرطبیعی مسئله بسیار مهمی است و با رویت آن باید سریعاً به
پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که فقط دچار خونریزی غیرطبیعی شده اید، می
توانید در مطب تحت معاینه و معالجه قرار گیرید. اما اگر علایمی مثل سبکی
سر، شکم درد شدید و تب نیز همراه خونریزی وجود داشته باشد، بهتر است به
اوراژنس بیمارستان مراجعه کنید.
معمولاً پزشکان سعی می کنند به کمک تاریخچه ای که شما از بیماری ها و
حالات گذشته خود در اختیار آنها قرار می دهید و معاینات و آزمایش هایی که
درخواست می کنند، علت خونریزی شما را از میان علت های ذکر شده بیابند.
پزشکان علاقمندند، جهت یافتن علت خونریزی، اطلاعات کاملی در مورد زمان و
میزان خونریزی و دفعات تکرار آن، آخرین دوره طبیعی، حاملگی قبلی، آخرین
تماس جنسی، روش های پیشگیری از بارداری و داروهای مورد استفاده شما داشته
باشند.
به خاطر داشته باشید که ممکن است در ویزیت اول تشخیص دقیق بیماری میسر نشود و به چندین نوبت مراجعه نیاز باشد.
● مراقب خود باشید
ابتدا مطمئن شوید که منشا‡ خونریزی، دستگاه تناسلی است و از مقعد یا
دستگاه ادراری نیست. برای این کار می توانید از تامپون استفاده نمایید.
در صورتی که خونریزیتان زیاد است، در بستر استراحت کنید.
تعداد تامپون های مصرف شده و یا نوار بهداشتی های استفاده شده را حتماً
بشمرید؛ تعداد آنها به پزشک کمک می کند تا تخمینی از میزان خونریزی شما
داشته باشد.
آسپرین نخورید، چرا که زمان خونریزیتان را طولانی می کند.
● درمان
نوع درمان وابسته به علت خونریزی است و در هر مورد جداگانه تصمیم گرفته می شود.
در مواردی که اختلالات هورمونی علت خونریزی غیرطبیعی رحمی باشند،
معمولاً از داروهای هورمونی مثل قرص های پیشگیری از بارداری جهت درمان
استفاده می شود.
اگرچه خود این قرص ها نیز از علل خونریزی غیرطبیعی هستند اما در مواردی خاص، درمان موثری علیه آن محسوب می گردند.
با شروع درمان دارویی در مواردی که بی نظمی های هورمونی عامل خونریزی
هستند، معمولا پس از چند ماه، دوره های قاعدگی منظم می شوند؛ در صورت عدم
پاسخ به این درمان، حتماً مجدداً به پزشک خود مراجعه کنید، تا سایر علل
خونریزی مورد بررسی قرار گیرند.
به خاطر داشته باشید که تغییرات عادت ماهانه مسئله ای بسیار پراهمیت است
و ممکن است نادیده گرفتن آن هزینه بسیار سنگینی درپی داشته باشد.
ترشحات سینه در زنان نشانه چیست؟
ترشحات نوک سینه چیست؟
به
جز مواردی که فرد شیر می دهد، هر نوع مایعی که از نوک سینه خارج شود،
ترشحات سینه نامیده می شود. این ترشحات از همان منفذی خارج می شوند که شیر
در دوران شیردهی از آن خارج می شود. در نوک هرکدام از سینه ها حدوداً ده
خوشه از این منافذ وجود دارد.
این ترشحات ممکن است همزمان از هر دو سینه
و یا از یکی از آنها، خود به خود یا در مواقع فشار آوردن به سینه ها خارج
شوند. ممکن است شیر مانند، زردرنگ، سبز، قهوه ای یا حتی خونی باشند. غلظت
این ترشحات از غلیظ و چسبناک تا رقیق و آبکی متغیر است. با بالا رفتن سن و
افزایش تعداد حاملگی ها، احتمال ایجاد ترشحات سینه بیشتر می شود.
تشخیص پزشک
وقتی برای آزمایش ترشحات نوک سینه به پزشک مراجعه می کنید، باید بتوانید توضیح دقیقی از وضعیت خود شرح دهید:
– این ترشحات چه رنگی دارند؟
– مقدار این ترشحات چه میزان بوده است؟
– آیا در هر دو سینه یا فقط از یکی از آنها خارج می شود؟
– آیا این ترشحات از یکی از منافذ نوک سینه خارج می شوند یا از چند منفذ؟
– آیا خارج شدن این ترشحات خود به خود صورت می گیرد یا هنگامی که بر سینه ها فشار وارد می شود؟
– آیا علائم و نشانه های دیگری در خود مشاهده می کنید، مثل تب، قرمزی، درد در سینه ها، سردرد یا تغییرات بینایی؟
– آیا اخیراً آسیب و جراحتی متوجه سینه هایتان بوده است؟
– از چه داروهایی استفاده می کنید؟
علاوه بر این اطلاعات و معاینه فیزیکی،
ممکن است به آزمایشات دیگری نیز برای کشف علت این مشکل نیاز باشد. این
آزمایشات شامل، آزمایش خون، ماموگرافی، اولتراسون (فراصوت) سینه، داکتوگرام
(نوع خاصی از رادیولوژی) و MRI می شوند. پزشک شما ممکن است نمونه ای از
ترشح را به آزمایشگاه فرستاده تا مورد تجزیه و آزمایش قرار گیرد. اما حتی
پس از تحلیل آزمایشگاه، ممکن است نیاز به ارزیابی های دیگری نیز باشد.
علل ترشحات سینه
ترشحات
سینه ممکن است حالتی کاملاً طبیعی از عملکرد سینه ها باشد. اگر علت این
باشد، این ترشحات باید خود به خود برطرف شوند. در چنین موقعیتی حتی الامکان
از تحریک سینه ها—مثلاً برای چک کردن ترشحات—خودداری کنید چون در واقع
تحریک باعث تداوم ترشح می شود.
علل غیر طبیعی ترشحات سینه
علل غیر طبیعی ترشحات نوک سینه شامل موارد زیر است:
برآمدگی های داخل مجراهای سینه:
این برآمدگی ها معمولاً غده هایی
غیرسرطانی (خوش خیم) هستند که داخل مجراهای شیری سینه شروع به رشد میکنند.
این مشکل معمولاً در خانم های بین سن ۳۵ تا ۵۵ سال اتفاق می افتد. هنوز علت
مشخصی برای ایجاد این برآمدگی ها کشف نشده است.
ترشح در این حالت خونی و
چسبناک خواهد بود و معمولاً به طور خود به خود از یکی از مجراها بیرون می
آید. ممکن است لکه هایی از آن را روی لباس خود ببینید. همچنین با بررسی
سینه ها می توانید غده ی کوچکی را دقیقاً در نزدیکی نوک سینه احساس کنید.
پزشک ممکن است در آن محدوده برای پیدا
کردن برآمدگی، آزمایش اولتراسون (فراصوت) انجام دهد. درمان این وضعیت شامل
عمل جراحی برای برداشتن برآمدگی و آزمایش بافت برای جلوگیری از خطر احتمال
سرطان می شود.
گشاد شدن مجاری سینه:
این یکی از متداول ترین علل ترشحات
غیرعادی سینه می تواند باشد. در این وضعیت، یک یا دو مجرای زیر نوک سینه
ملتهب شده و با مایعی غلیظ، چسبناک، سبز یا سیاه رنگ بسته می شود. این مشکل
بیشتر در خانم های بالا ی ۵۰ اتفاق می افتد. برای کاهش این علائم می
توانید از کمپرس آب گرم بر روی سینه های خود استفاده کنید. مصرف آسپیرین یا
سایر داروهای ضد التهاب غیر استیروئیدی مثل ایبو پروفن هم می تواند این
علائم را کمتر کند. پزشک ممکن است آنتی بیوتیک هم برای از بین بردن هرگونه
عفونت برایتان تجویز کند. در برخی موارد برای برداشتن مجراها نیاز به عمل
جراحی است.
ترشحات سینه ممکن است حالتی کاملاً طبیعی از عملکرد سینه ها باشد
صدمات:
آسیب ها به طور مثال اثر کمربند ایمنی در
تصادفات ماشین یا ضربه ی سخت به روی سینه هنگام ورزش—هم ممکن است باعث
ایجاد ترشحات در هر دوسینه ها شود. این ترشحات به علت صدمات وارده بر بافت
ها ایجاد می گردند و شفاف، زردرنگ یا خونی هستند که معمولاً به صورت خودبه
خود از مجراهای مختلف نوک سینه بیرون می آیند.
ترشح زیاد شیر:
ترشح سینه در این وضعیت معمولاً سفید و
شفاف است، اما ممکن است زرد یا سبزرنگ هم باشد و ممکن است از یکی یا هر دو
سینه ها بیرون بیاید. علت این وضعیت به این دلیل است که بدن شما بیش از
اندازه پرولاکتین —هورمونی که مغز برای تحریک تولید شیر پس از بچه دار شدن
ترشح می کند– تولید می کند. این مشکل درصورت اختلالات هورمونی نیز ممکن است
اتفاق بیفتد، مثلاً درصورت استفاده از قرص های ضد بارداری، کم کار بودن
غده ی تیروئید، تومر (پرولاکتینوما) یا سایر اختلالات غده ی هیپوفیز، تحریک
موضعی سینه (به واسطه ی بررسی مداوم سینه ها یا رابطه ی جنسی ایجاد می
شود).
سرطان سینه:
ترشحات سینه به ندرت نشان سرطان سینه است
اما گاهاً ممکن است این ترشحات نشان دهد که داخل مجراهای سینه یا خارج از
آن سرطانی شده است. اگر ترشحات خونی، خود به خود و از یک مجرا است حتماً به
پزشک خود مراجعه کنید.
نوعی دیگر از سرطان – بیماری پاگت سینه –
نیز با ایجاد چنین ترشحاتی همراه است. این بیماری جزء بیماری های نادر است و
در ۱درصد از ۴ درصد خانم هایی که سرطان سینه دارند اتفاق می افتد. علائم
این بیماری شامل، خارش، سوزش، قرمز شدگی نوک سینه و محوطه ی قهوه ای رنگ
اطراف آن می باشد. همچنین ممکن است با ترشحات خونی همراه باشد. پزشک می
تواند با بیوپسی ناحیه ی آسیب دیده، بیماری را تشخیص دهد. درمان این بیماری
شامل برداشتن سینه است اما در برخی موارد برداشتن تومر سینه کفایت می کند.
پزشک احتمالاً پس از عمل برایتان شیمی درمانی یا استفاده از تشعشع را
تجویز خواهد کرد.
پزشک از طریق آزمایش، ماموگرافی و اولتراسون می تواند علت ترشحات سینه را تشخیص دهد
تغییرات فیبروکیستی:
این تغیرات باعث ایجاد ناهمواری ها و
برآمدگی هایی در سینه می شود و ترشحی شفاف، زرد یا سبز رنگ از نوک سینه ها
بیرون می آید. این تغییرات بسیار متداول هستند و تقریباً در نیمی از خانم
ها اتفاق می افتد. پزشک آزمایشاتی روی شما انجام می دهد مثل ماموگرافی یا
اولتراسون تا اطمینان حاصل کند که ترشحات به دلیل سرطان نیست. اگر آزمایشات
دلیل مشکل را تغییرات فیبرو کیستی تشخیص داد، دیگر نیازی به آزمایشات
بیشتر نیست.
ورم چرکی:
این مشکل که اکثراً در خانم های شیرده
اتفاق می افتد، در مواقعی که نوک سینه در اثر شیردهی عفونی شود، ایجاد می
شود. هرگونه شکاف یا بریدگی در نوک سینه ها باعث ورود باکتری ها شده که به
بافت های سینه صدمه می زنند و باعث ایجاد عفونت می شوند. این ترشحات
معمولاً چرکی هستند و سینه ها در این شرایط قرمز شده و ورم می کنند و هنگام
دست زدن گرم هستند. درمان این وضعیت شامل بیرون کشیدن ورم چرکی از طریق
جراحی است و پزشک برای شما انتی بیوتیک نیز تجویز خواهد کرد.
آسوده خاطر باشید
خیالتان
راحت باشد چون اکثر ترشحات نوک سینه علل خوش خیم دارند. اما خوب است که
درصورت مشاهده هرگونه اختلال در سینه ها، به پزشکتان مراجعه کنید چون ممکن
است آن وضعیت به درمان نیاز داشته باشد. و درصورت جدی بودن مشکل، هرچه
زودتر اقدام کرده باشید برایتان بهتر خواهد بود.
