کارشناسی ارشد مجموعه مهندسی برق (کد 1251)
مهندسی برق
در ایران با استقبال زیادی مواجه شده است، شاید بتوان گفت طی سه دهه اخیر
برجسته‌ترین استعداد‌ها و رتبه‌های برتر دوره‌های كارشناسی جذب این رشته
شده‌اند. با توجه به سطح آموزش در دانشگاه‌های كشور به لحاظ علمی و تئوریك و
هماهنگی كتابهای مرجع با منابع دانشگاه‌های معتبر دنیا، فارغ‌التحصیلان
این رشته قابل مقایسه با دانشجویان دانشگاه‌های معتبر جهان هستند و در صورت
عزم به ادامه تحصیل در خارج از كشور با مشكلات كمتری (در قیاس با دیگر
رشته‌ها) روبه‌رو خواهند شد.
مهندسی برق در کارشناسی ارشد دارای پنج
گرایش اصلی قدرت، الكترونیك، كنترل، مخابرات و مهندسی پزشكی و همچنین
گرایش‌های فرعی راه‌آهن برقی و مكاترونیك می‌باشد. تقریباً 70 درصد دروس
گرایش‌ها در دوره كارشناسی یكسان می‌باشد و به دلیل تفاوت در مابقی دروس،
معمولاً در آزمون كارشناسی ارشد اكثر دانشجویان با توجه به رشته خود در
دوره كارشناسی در این آزمون شركت می‌كنند. البته موارد نادری كه دانشجویان
به دلیل علاقه با مطالعه دروس گرایش دیگری خود را به سطح مطلوب رسانده
وموفق شده‌اند نیز دیده شده است، اما به طور عام توصیه به تغییر گرایش در
كارشناسی ارشد نمی‌شود.
در زمان فعلی با توجه به تعداد پذیرش و خروجی
دانشگاه‌ها، شاید بتوان گفت بازار كار یكسانی براساس گرایش‌های مختلف
مهندسی برق پیش‌بینی می‌شود (هر چند سیاست‌های كلان دولت و همچنین وضعیت
فعالیت بخش‌های خصوصی در زمان‌هایی ممكن است این توازن را به هم بزند.)
اما به عنوان توصیه‌های تكمیلی می‌توان گفت دانشجویانی كه در دروس
الكترونیك 1، 2 و 3 و مدار منطقی دارای ضعف هستند، بهتر است گرایش‌های
الكترونیك و مهندسی پزشكی را انتخاب نكنند. داوطلبانی كه در دوره كارشناسی
در دروس ماشین‌های الكتریكی 1، 2 و 3 و بررسی سیستم‌های قدرت و الكترونیك
صنعتی ضعف داشتند، بهتر است وارد گرایش قدرت نشوند و به داوطلبان گرایش
مخابرات توصیه می‌شود اگر در دروسی نظیر سیگنال و سیستم، الكترومغناطیس،
آمار و احتمال و ریاضیات دارای ضعف هستند، این گرایش را انتخاب نكنند و
دانشجویانی كه در دروس كنترل خطی، و ریاضی و آمار مشكل دارند، بهتر است
گرایشی غیر از كنترل را انتخاب كنند.
نام دروس و ضرایب کارشناسی ارشد مجموعه مهندسی برق (کد 1251) (سراسری)
دروس امتحانی آزمون کارشناسی ارشد مهندسی برق
سوالات آزمون کارشناسی ارشد رشته برق
شامل 10 عنوان درسي مي‌باشد (البته از آزمون اسفند 88، درس مدار منطقي و
ريز پردازنده‌ها ويژه دانشجويان گرايش مكاترونيك نيز اضافه شده است) كه تا
آزمون کارشناسی ارشد 92 (بهمن 91) از هر درس به طور مساوي 15 سئوال مطرح
می شد. اما در آزمون کارشناسی ارشد سال 1391 از تعداد سوالات کسر شده و از
هر درس (غیر از زبان) به طور مساوی 12 سوال مطرح شد. به طور خلاصه این
دروس را در ادامه معرفي مي‌كنيم:
« زبان عمومي و تخصصي »
اين درس با ضريب (3) براي تمام گرايش‌ها
نقش مهمي در قبولي آزمون كارشناسي ارشد دارد. تسلط نسبي به لغات و مطالب
گرامري در حد دوره كارشناسي و آشنايي كامل با لغات و اصطلاحات تخصصي رشته
برق در گرايش‌هاي مختلف براي پاسخگويي به تست‌هاي اين درس كاملاً ضروري
مي‌باشد. در دانشگاه‌ها اساتيد با توجه به سليقه خود از جزوات و كتاب‌هاي
خاصي استفاده مي‌كنند، مراجعه به كتاب زبان عمومي مدرسان شريف و سپس
مطالعه كتاب زبان تخصصي و مرور كامل سؤالات 10 سال اخير كه تمام آن‌ها در
كتاب موسسه ترجمه فارسي شده‌اند. دانشجويان را به آمادگي خوب در اين درس
مي‌رساند. مطالعه‌ي كتاب 504 و در صورت اضافه وقت ترجمه‌ي مقالات IEEE
براي آمادگي هرچه بهتر توصيه مي‌شود. در صورت مديريت وقت در روز آزمون و
آشنايي با روش‌هاي مرور سريع صورت سئوال و گزينه‌ها در درس زبان، كسب
درصدي در حدود 45 تا 50 به راحتي امكان دارد. لازم به ذکر است تعداد
سوالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد 1392, 30 سوال بود.
« مدارهاي الكتريكي »
اين درس با ضريب (4) براي تمام گرايش‌های
مهندسی برق به دليل ضريب بالاي آن و تسلط نسبي تمام دانشجويان از اهميت
بالايي در آزمون برخوردار است. در ساليان گذشته به دليل نظارت مستقيم
«دكتر پرويز جبه‌دارمارالاني» بر سوالات اين درس، معمولاً هر ساله 2 يا 3
سوال از اين سوالات غير قابل حل بودند!! (دست كم در مدت زمان اختصاص يافته
براي هر سوال در آزمون غيرقابل حل بودند.) منابع مهم اين درس در
دانشگاه‌ها كتاب نظريه اساسي مدارها و شبكه‌ها تأليف چارلزدسور و
ارنست‌كوه، ترجمه دكتر پرويز جبه‌دارمارالاني مي‌باشد. از كتاب هيت، نلسون
و چند مرجع ديگر نيز در دانشگاه‌ها براي آموزش اين درس استفاده مي‌شود.
كتاب مدارهاي الكتريكي موسسه مدرسان شريف با حل كامل سوالات كنكور
کارشناسی ارشد از سال 70 تا 94 و ارايه مثال‌هاي متعدد تأليفي و آوردن
تست‌هاي متفاوت در اين كتاب تقريباً دانشجو را از مراجعه به منابع مختلف
بي‌نياز مي‌كند، ارائه روش‌هاي تستي در حل مسائل آموزش مفاهيم، قوانين و
فرمول‌هاي اساسي توضيحات فارسي ضمن آموزش مطالب، اين كتاب را در نوع خود
بي‌نظير كرده است. با نگاهي به كارنامه قبولي‌هاي آزمون کارشناسی ارشد،
مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه كسب درصد 40% به بالا براي اين درس خيلي دور
از دسترس نيست. تعداد سؤالات این درس 12 تست می باشد.
« رياضيات »
همان طور كه گفتيم مانند بقيه دروس،
تعداد سوالات اين درس در آزمون 92 (آزمون بهمن 1391) 15 مورد بوده است، كه
معمولاً 7 تا از اين سوالات از درس رياضي مهندسي، 4 سؤال از درس معادلات
ديفرانسيل و 3 سؤال از درس آمار انتخاب می شده است. عموماً دانشجويان رشته
برق قيد سوالات آمار را مي‌زنند و وقت خود را به دو درس معادلات
ديفرانسيل و رياضي مهندسي اختصاص مي‌دهند، اما با تغییر سوالات به 12 سوال
این بودجه بندی نیز تغییر کرد، به طوری 7 سوال به ریاضیات مهندسی 3 سوال
به معادلات دیفرانسیل و 2 سوال به درس آمار و احتمال اختصاص یافته بود. كه
البته نمي‌توان به طور كلي اين تصميم را رد كرد ولي با كمي مطالعه در
بعضي از مباحث آمار و با توجه به اينكه همه دانشجويان پيش‌زمينه‌هايي از
دبيرستان را در اين درس يدك مي‌كشند و مراجعه به كتاب آمار مدرسان شريف
مي‌توان با زحمت كم به بخشي از سوالات آمار جواب داد. با توجه به اينكه
ضريب درس رياضي براي تمام گرايش‌ها (4) مي‌باشد، لذا به دست آوردن درصد
مناسب در اين درس حائز اهميت مي‌باشد. پراهميت‌ترين بخش از سؤالات رياضيات
رشته برق، رياضي مهندسي است. كتاب كرويت سيك مهمترين مرجع تدريس اين درس
مي‌باشد، كه به لحاظ حل مثال‌هاي زياد و تشريح كامل مطالب خصوصاً در بخش
توابع مختلط داراي ضعف مي‌باشد و بعضاً به دليل ترجمه گزينشي در فصول
معادلات با مشتقات جزيي مطالب پيچيده‌تر نيز شده است. كتاب رياضي مهندسي
مدرسان شريف با حل (950) مثال حل شده، حل تمام تست‌هاي كنكور رشته‌هاي
مختلف در 15 سال اخير و همچنين ارايه 10 آزمون خودسنجي و ارايه (300) تست
با پاسخ كليدي با ارايه روش‌هاي خاص در حل تست‌ها دانشجو را مي‌تواند در
پاسخگويي به تمام تست‌هاي اين درس ياري كند. معمولاً جز مواردي خاص، طرح
تست‌هاي عجيب و غريب در اين درس ديده نشده است. بخش ديگري از سئوالات
رياضي به درس معادلات ديفرانسيل اختصاص دارد. درس معادلات ديفرانسيل ذاتاً
درس سختي نيست و اكثر تست‌هاي اين درس از فرمول‌هاي دسته‌بندي شده خاصي
پيروي مي‌كنند. كتاب‌هاي بويس، سيمونز از منابع مهم اين درس هستند. كتاب
معادلات ديفرانسيل مدرسان شريف نيز با حل كامل تمام تست‌هاي كنكور 15 سال
اخير در بيش از 10 رشته، آموزش پايه‌اي مطالب به صورت گام به گام و ارايه
تست‌هاي فراوان مي‌تواند دانشجويان را براي پاسخگويي به تست‌هاي اين درس
به تسلط كامل برساند. تست‌هاي اين درس نيز به غير از مواردي خاص دچار
نوسان نمي‌شود و قابل حدس زدن مي‌باشد.
« كنترل خطي »
تعداد سؤالات این درس 12 تست بوده و با
ضريب (4) براي گرايش‌هاي قدرت و كنترل و مهندسي پزشكي و ضريب (3) براي
گرايش‌هاي الكترونيك و مخابرات در آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه دولتی در
چند سال اخير مورد توجه دانشجويان رشته برق به عنوان يك درس جهت كسب درصد
بالا قرار گرفته است. البته نوع طرح سوالات اين درس ممكن است معادلات را
به هم بزند، چرا كه در بعضي مباحث مانند طراحي، كنترلرها و جبران
كننده‌ها مي‌توان تست‌هاي جديد مطرح نمود ولي به طور كلي با توجه به آساني
مطالب اين درس نسبت به بقيه دروس مي‌تواند به عنوان يك درس جهت كسب درصد
بالاي 50 مدنظر قرار گيرد. كتاب‌هاي اوگاتا، درف، بنجامين‌كو از منابع
معروف دانشگاهي اين درس هستند و هر كدام در فصولي خاص مطالب را خوب توضيح
داده‌اند، ولي به دليل ترجمه بودن تمام اين كتاب‌ها، مشكلاتي در آن‌ها ديده
مي‌شود. كتاب كنترل خطي دكتر هومن سجاديان استاد دانشگاه خواجه‌نصير،
عصاره‌اي مفيد از كتاب‌هاي فوق با اضافه كردن تعداد زيادي تست حل شده و
آموزش مطالب با زباني ساده‌تر مي‌باشد. كه توسط مدرسان شريف به چاپ رسيده
است. و پرفروش ترین کتاب کنترل خطی در بازار ایران است و داوطلبان آزمون
کارشناسی ارشد رشته برق مطمئناً با خواندن دقیق این کتاب دیگر لازم نیست به
کتاب دیگری مراجعه کنند.
« الكترونيك »
از جمله كتاب‌هايي كه براي آموزش اين درس
در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند، كتاب‌هاي صدرا، مدارهاي
مجتمع‌گري، كتاب مهندس تقي شفيعي و كتاب الكترونيك دكتر ميرعشقي مي‌باشند.
شايد به عنوان يك كتاب پايه‌اي براي دانشجويان ضعيف بتوان به كتاب دكتر
ميرعشقي اشاره كرد، در قسمت حل مسائل در فصول مربوط به ديود كتاب مهندس
تقي شفيعي و در بقيه فصول استفاده از كتاب‌هاي گري و صدرا توصيه مي‌شود.
تست‌هاي درس الكترونيك در سال‌هاي اخير پايداري نسبي پيدا كرده و تاكيد
بيشتر بر روي مباحث فيدبك، تقويت كننده‌هاي تفاضلي و توان مي‌باشد. ولي
قابليت طرح تست جديد همه ساله انتظار مي‌رود (البته طرح تست‌هاي تكراري
نيز به همين اندازه انجام شده و اميد آن مي‌رود!) كتاب الكترونيك مدرسان
شريف تأليف مهندس امير كاشي (عضو هئيت علمي دانشگاه اميركبير) خلاصه‌اي
مفيد از مباحث الكترونيك براي دستيابي به درصدي مناسب به دانشجو ارائه
مي‌كند. استفاده از كلاس‌هاي حضوري ايشان فرصتي است كه فقط در اين موسسه
امكان‌پذير است. ضريب اين درس براي گرايش الكترونيك (4) و براي گرايش قدرت
صفر و براي گرايش‌هاي ديگر (3)، و تعداد تست های این درس 12 سؤال می
باشد. با توجه به كارنامه رتبه‌هاي برتر درصد بالاي 40 در اين درس
امكان‌پذير مي‌باشد.
« ماشين‌هاي الكتريكي »
ضريب اين درس براي گرايش قدرت (4)، براي
گرايش كنترل (3) و براي 3 گرايش ديگر صفر مي‌باشد و با 12 سؤال مهمترين
درس براي داوطلبان گرايش قدرت مي‌باشد. در سال‌هاي اخير بخشي از سوالات به
صورت مفهومي طراحي مي‌شود. كتابهای نسبتاً خوب و متنوعي در اين زمينه
وجود دارد كه هر كدام از آن‌ها مي‌تواند جهت فصول خاص مورد استفاده قرار
گيرد، مثلاً در مورد ميدان‌هاي مغناطيسي كتاب سلمون در مورد مفاهيم تبديل
انرژي كتاب پ ـ س ـ سن و چاپمن، ماشين‌هاي dc و ترانسفورماتور‌ها و
موتور‌هاي القايي كتاب بيم‌باهارا مي‌توانند مورد استفاده قرار گيرند، كه
كتاب اخير، منبع نسبتاً كاملي نسبت به بقيه منابع مي‌باشد. و تنها ايراد
آن مي‌تواند ضعف در طرح مسائل جديد و همچنين عدم پرداختن به بعضي از
مفاهيم مشكل باشد. كتاب ماشين‌هاي الكتريكي موسسه مدرسان شريف با تأليف
مهندس پژمانفر كه از اساتيد حاذق اين درس مي‌باشند، با حل تعداد زيادي
مسئله، آموزش گام به گام مفاهيم و ارايه روش‌هاي تستي در حل بعضي مسائل
كمك شاياني به يادگيري اين درس مي‌كند. به دست آوردن درصد حدود 40 در اين
درس با توجه به قبولي‌هاي رشته برق به راحتي امکان پذیر است.
« تجزيه و تحليل سيستم‌ها »
اين درس با ضريب (4) براي گرايش‌هاي
الكترونيك، مخابرات، كنترل و مهندسي پزشكي. اهميت خاصي براي شركت كنندگان
اين گرايش‌ها دارد و 12 سؤال از آن طرح می شود. ضريب اين درس براي گرايش
قدرت صفر مي‌باشد. با كمي مطالعه مي‌توان به درصد قابل توجهي در اين درس
دست يافت. كتاب «اپنهايم» از منابع مهم اين درس مي‌باشد ولي به دليل
پراكندگي در تدريس فصل‌هاي مختلف اين درس از سوي مدرسين دانشگاه‌ها، هنوز
دانشجويان نمي‌دانند كل كتاب را بايد بخوانند يا نه!؟ عدم دسترسي به
تست‌هاي متنوع در اين درس، مي‌تواند مهمترين مشكل جهت آمادگي براي اين درس
باشد. ولي با اين حال چون شيب سوالات تغييرات چنداني ندارد، مي‌توان اين
موضوع را ناديده گرفت. تدريس اين درس توسط دكتر هومن سجاديان استاد دانشگاه
خواجه‌نصير در موسسه صورت مي‌گيرد و ايشان تسلط ويژه‌اي بر اين درس و
آشنا كردن دانشجويان با نمونه سوالات دارد. قابل ذكر است كتاب تجزيه و
تحليل سيستم‌ها با تأليف دكتر هومن سجاديان توسط انتشارات مدرسان شريف به
چاپ رسيده است و تاکنون چاپ های متعدد آن با ویراستاری جدید به بازار کتاب
عرضه شده است.
« الكترومغناطيس »
ضريب اين درس براي گرايش مخابرات (4)،
براي گرايش مهندسي پزشكي (1) براي گرايش كنترل صفر و براي دو گرايش ديگر
(3) مي‌باشد و با 12 سؤال به نظرِ دانشجويان رشته برق این درس سخت‌ترين
درس در آزمون کارشناسی ارشد مي‌باشد. اما دانشجويان رشته مخابرات در اين
درس داراي تسلط بالائي هستند. قوي بودن درس رياضي عمومي (2) و تسلط بر
مباحث توابع برداري كمك شاياني در يادگيري مباحث اين درس به دانشجويان
مي‌كند. كتاب‌هاي چنگ و هيت از منابع معروف اين درس هستند كه كتاب هيت جهت
مطالعه اوليه و شروع به يادگيري مباحث پايه‌اي بايد مورد استفاده قرار
گيرد و حل مسائل مختلف كتاب چنگ در وهله دوم پيشنهاد مي‌شود. كتاب
الكترومغناطيس مدرسان شريف تأليف آقاي شفيعي با حل كامل تمامي سوالات
مربوط به رشته برق، فيزيك و هسته‌اي مجموعه نسبتاً كاملي از تست‌ها را
جمع‌آوري كرده و به طرز كاملاً ماهرانه‌اي مسائل فرمول‌بندي شده‌اند و
مشكل محاسبات پيچيده رياضي تا حدي براي دانشجويان برطرف شده است.
« بررسي سيستم‌هاي قدرت »
ضريب اين درس براي گرايش قدرت (3) و براي
بقيه گرايش‌ها صفر مي‌باشد و 12 سؤال از آن طرح می شود. اين درس از
درس‌هايي است كه سابقه حضور آن به عنوان مواد آزمون کارشناسی ارشد مهندسی
برق از آزمون سال 84 مي‌باشد. به همين دليل تست‌هاي كمي از كنكور‌هاي
آزمون های کارشناسی ارشد سال های قبل در دسترس مي‌باشد. ماهيت اين درس
طوري است كه در قسمت طرح تست‌هاي محاسباتي براي كنكور محدوديت وجود دارد
چون مسائل محاسباتي مهم اين درس اكثراً راه‌حل‌هاي طولاني دارند و در
غالب تست قابل طرح نيستند به همين دليل داوطلبان بايد سعي كنند در قسمت
مفاهيم تسلط بهتري پيدا كرده و به روش‌هاي حل مسائل با محاسبات كمتر ،توجه
بيشتري كنند. كتاب‌هاي استيونسون، گلاور، برگمن از جمله كتاب‌هاي مورد
استفاده براي اين درس مي‌باشند. كتاب مدرسان شريف به صورت خلاصه تمام
مطالب مورد نياز را كاملاً پوشش داده و خواندن تمام كتاب با توجه به حجم كم
آن پيشنهاد مي‌شود. با نگاهي به كارنامه نفرات قبول شده كسب درصد حدود 60
در اين درس دور از ذهن نيست.
ضرایب و گرایش های مجموعه مهندسی برق (آزمون سراسری) براساس دفترچه سال 94
عناوین دروس امتحانی: 1- زبان عمومی و تخصصی، 2-
ریاضیات (معادلات دیفرانسیل، ریاضیات مهندسی، آمار و احتمالات)، 3- مدارهای
الکتریکی (1و2)، 4- الکترونیک (1و2)، 5- ماشین های الکتریکی (1و2)، 6-
سیستم های کنترل خطی، 7- الکترومغناطیس، 8- تجزیه و تحلیل سیستم ها، 9-
بررسی سیستم های قدرت 1، 10- مدار منطقی و ریزپردازنده ها.
| رشته | گرایش | ضرایب دروس امتحانی به ترتیب دروس (از راست به چپ) | |||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | ||
| 1) مدارهای مجتمع الکترونیک | – | 3 | 4 | 4 | 4 | 0 | 3 | 3 | 4 | 0 | 0 |
| 2) افزاره های میکرو و نانوالکترونیک | – | 3 | 4 | 4 | 4 | 0 | 3 | 3 | 4 | 0 | 0 |
| 3) سیستم های الکترونیک دیجیتال | – | 3 | 4 | 4 | 4 | 0 | 3 | 3 | 4 | 0 | 0 |
| 4) سیستم های قدرت | – | 3 | 4 | 4 | 0 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 0 |
| 5) الکترونیک قدرت و ماشین های الکتریکی | – | 3 | 4 | 4 | 0 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 0 |
| 6) برنامه ریزی و مدیریت سیستم های انرژی | – | 3 | 4 | 4 | 0 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 0 |
| 7) سامانه های برقی حمل و نقل | – | 3 | 4 | 4 | 0 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 0 |
| 8) مخابرات میدان و موج | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 |
| 9) مخابرات نوری | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 |
| 10) مخابرات سیستم | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 |
| 11) مخابرات امن و رمزنگاری | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 |
| 12) شبکه های مخابراتی | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 4 | 4 | 0 | 0 |
| 13) کنترل | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 4 | 0 | 4 | 0 | 0 |
| 14) راه آهن برقی | – | 3 | 4 | 4 | 0 | 4 | 4 | 3 | 0 | 3 | 0 |
| 15) مهندسی پزشکی (بیوالکتریک) | – | 3 | 4 | 4 | 3 | 0 | 4 | 1 | 4 | 0 | 0 |
| 16) مکاترونیک | – | 2 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 0 | 0 | 0 | 4 |
در گرایش «مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)» یکی از دو درس الکترومغناطیس یا مقدمه ای بر مهندسی پزشکی به عنوان درس هفتم الزامی است.
