معرفي رشته مهندسي کامپيوتر از نگاه دانشجوي دانشگاه تهران
نرم افزار
مهندسان کامپيوتر در بخش نرم افزار به توليد، راه اندازي و
نگهداري کاربردهاي نرم افزاري با کمک فناوريها و مهارتهاي علوم کامپيوتر مي
پردازند. برخي زمينه هاي کاري و تحقيقاتي دانش آموختگان اين رشته به شرح زير است:
- توليد سيستمهاي نرم‌افزاري براي
حيطه‌هاي مختلف صنعتي، تجاري و علمي - مديريت پروژه‌هاي توليد سيستمهاي
نرم‌افزاري - طراحي و بهينه‌سازي پايگاه‌هاي
داده - ايجاد سازوکارهاي امنيتي در
سيستم‌ها - طراحي و پياده‌سازي پروتکل هاي
شبکه‌هاي کامپيوتري منظور برقراري ارتباط سريع، مطمئن و امن - مهندسي اينترنت، طراحي و پياده
سازي موتورهاي جستجو در وب و نرم‌افزارهاي مبتني بر وب - طراحي و پياده سازي سيستمهاي
عامل، و سيستمهاي توامان سخت افزار و نرم افزار
دانشجويان در دوره کارشناسي 141 واحد درسي را ميگذرانند.واحدهاي
درسي در رشته مهندسي کامپيوتر گرايشهاي نرم افزار و سخت افزار الاخصوص در دوره
کارشناسي بسيار شبيه هم بوده تا جايي که اختلاف اين دو گرايش تنها در حدود 20 واحد
درسي است. از دروس تخصصي گرايش نرمافزارمي توان به مهندسي نرمافزار، پايگاه
داده، مهندسي اينترنت، هوش مصنوعي، نظريه زبانها و … اشاره کرد.
سخت افزار
بخش مهندسي کامپيوتر – سختافزار – در
زمينه توليد روشها و ابزارهاي طراحي مدارهاي ديجيتال، فعاليت ميکند. فعاليت هاي
ديگر اين گرايش نيز که در زمينه هاي تحقيقات بر روي پروتکل هاي چند رسانه اي و باس
هاي استاندارد بوده از جايگاه بالايي برخوردار مي باشد. همچنين تحقيقات به روزي در
زمينه متدهاي طراحي
FPGA ها در اين بخش در جريان است. مهندسان کامپيوتر سختافزار در سطح کارشناسي، کارشناسي ارشد و
دکترا در زمينه‌هاي زير فعاليت مي کنند:
- ابزار CAD براي
طراحي و ساخت مدارهاي ديجيتال - زبانهاي توصيف سخت افزار در سطوح
مختلف و تدوين روشهاي طراحي، شبيه‌سازي و سنتز - برنامه‌هاي تست و توليد تست و
آزمون‌پذيري مدارهاي ديجيتال - استفاده زبانهاي سخت افزاري براي
بررسي مدارها از نظر استفاده توان، قابليت اطمينان و سرعت - فشرده‌سازي تصوير، پردازش سيگنال‌هاي
ويديويي - طراحي و ساخت پروتکل‌هاي
چندرسانه‌اي و استانداردهاي مربوطه به آن - پژوهش‌هايي در جهت ساخت
پروسسورهاي شبکه و پروتکل‌هاي آن - روشهاي ساخت مدارهاي توان پايين
از آنجايي که دانشجويان در اين گرايش آماده طراحي مدارهاي
الکترونيکي مي شوند، دروس تخصصي آنها تا حدود زيادي مشابه دروس رشته مهندسي برق
گرايش الکترونيک است. از دروس تخصصي آن مي توان الکترونيک2، الکترونيک ديجيتال، طراحي
مدارهاي مجتمع در ابعاد خيلي بزرگ، موضوعات پيشرفته در سخت افزار، طراحي مدارهاي
واسط و … را نام برد.
دو گرايش نرمافزار و سختافزار در مقطع کارشناسي بيش از آن که
درس هاي اختصاصي داشته باشند درس هاي مشترک زيادي دارند، بخشي از آنها عبارتند از:
مباني کامپيوتر و برنامه سازي، برنامه نويسي پيشرفته، ساختمان گسسته، ساختمان
داده، مدار منطقي، مدار الکتريکي1، الکترونيک1، طراحي الگوريتم، ميکروپروسسور،
معماري کامپيوتر، سيستم عامل، آمار و احتمال مهندسي، رياضيات مهندسي، شبکه هاي
کامپيوتري و …
در کل نمي توان تفاوت زيادي در مقطع کارشناسي بين نرمافزار و
سخت افزار قائل شد چرا که دانشجويان هر گرايش با داشتن حق انتخاب در دروس
اختياري(که در حدود 15 واحد است) در صورت علاقه مي توانند دروس اختصاصي گرايش ديگر
را بگذرانند. تفاوت ها در مقطع کارشناسي ارشد بسيار زياد شده تا جايي که به ندرت
مي توان دروس مشترک بين اين دو گرايش پيدا کرد.
دانشجوياني که وارد رشته مهندسي کامپوتر ميشوند بايد پيش
زمينه رياضي قوي، الاخصوص در رياضيات گسسته و آمار و احتمال
داشته باشند.
در نهايت يک پيشنهاد دوستانه: اگر در دانشگاه به دنبال رفاه
و آسايش مي گرديد و از تکاليف و پروژه هاي درسي پي در پي واهمه داريد، بهتر است
دور اين رشته خط بکشيد.
فناوري اطلاعات
بخش مهندسي فناوري اطلاعات (IT) يکي از جديدترين و به‌روزترين رشته ها
مي باشد. اين بخش با توجه به نفوذ روز افزون فناوري اطلاعات در همه ابعاد زندگي
بشر و احساس نياز مبرم کشور به فارغ التحصيلان آن، با هدف آموزش و تعليم دانشجويان
و انجام تحقيقات گسترده و روزآمد در حوزه پر رونق و پوياي فناوري اطلاعات و
ارتباطات (ICT) تشکيل شده است.
يکي از اهدافي که از ابتدا حين طراحي اوليه برنامه درسي، و پس
از آن در به روز رساني‌هاي سالانه اين رشته همواره مد نظر بوده است اين است که
فارغ التحصيلان آن قابليت‌هايي را بدست آورند که بتوانند نياز بازار کار داخلي را
در پروژه‌هايي نظير موارد زير برطرف نمايند:
- پروژه‌هاي تدوين، پياده‌سازي و
راهبري برنامه‌هاي جامع فناوري اطلاعات در بنگاه‌ها و سازمان‌ها. - پروژه‌هاي حوزه خدمات الکترونيکي
نظير تجارت الکترونيکي، يادگيري الکترونيکي، بهداشت الکترونيکي و دولت
الکترونيکي. - پروژه‌هاي طراحي، پياده‌سازي،
ارزيابي کيفي و نگهداري زيرساخت‌هاي شبکه و خدمات ارزش افزوده - پروژه‌هاي طراحي و پياده‌سازي
سيستمهاي مديريت دانش و مراکز داده. - پروژه‌ها و تحقيقات در حوزه عامل‌هاي
هوشمند و کاربرد آنها در فناوري اطلاعات.
در مقطع کارشناسي، دانشجويان اين رشته در کنار آشنايي با توليد
نرمافزار با مباحث ديگري نظير سخت افزار کامپيوتر، شبکه، مخابرات، مديريت فناوري
اطلاعات و خدمات الکترونيکي نيز در حد لازم آشنا مي شوند.
همکاران بخش فناوري اطلاعات در آزمايشگاهها در زمينه هاي
تحقيقاتي زير به تحقيق مشغول مي باشند. اکثر اين موضوعات از محورهايي است که براي
راهبري و اجراي کلان پروژه‌هاي حوزه فناوري اطلاعات لازم مي باشد.
- سيستمهاي محاسباتي انسان محور
- تجارت و پرداخت الکترونيکي و
همراه - تشخيص تقلب در تعاملات
الکترونيکي - سيستمهاي چندعاملي
- يادگيري الکترونيکي
- سيستمهاي اطلاعات پزشکي
- شبکه‌هاي اجتماعي
- وب معنايي
- داده‌کاوي
- بازيابي، پردازش، و ترکيب
اطلاعات - ارزيابي کيفيت شبکه
- مخابرات و شبکه‌هاي سيار
- سيستمهاي حمل و نقل هوشمند
- بيوانفورماتيک
- پردازش‌هاي چندرسانه‌اي (مالتي‌مديا)
- آينده‌نگاري حوزه فناوري اطلاعات
و تدوين نقشه راه
اين گرايش با هدف ارتباط مهندسي کامپيوتر و بخش مديريتي آن
راه اندازي شده و يک رشته بين رشته ايست. اين گرايش در حدود 60 تا 70 واحد درسي
مشترک با نرم افزار دارد و از دروس تخصصي آن مديريت، اقتصاد مهندسي، مباني فناوري
اطلاعات، تجارت الکترونيک و … قابل ذکر هستند.
معرفی رشته ی مهندسی کامپیوتر
“انسان باید بیندیشد ولی ماشین باید کار
کند.” این شعار متخصصان کامپیوتر است. متخصصانی که با پیشرفت و توسعه ی
کامپیوتر توانسته اند مغز و عضلات انسان را از اشتغالات تکراری و پیش پا
افتاده نجات بخشند و او را در دفع مشکلات و مسایل یاری دهند تا جایی که در
کشورهای صنعتی و پیشرفته، کامپیوتر در زندگی افراد حضوری اجتناب ناپذیر
دارد. به همین دلیل رشته ی مهندسی کامپیوتر که به طراحی و ساخت اجزای مختلف
و نیز نرم افزارهای مورد نیاز جهت کار با کامپیوتر می‌پردازد، از اهمیت
بسیاری برخوردار است.
این رشته در کشور ما نیز اهمیت بسیاری
داشته و تا مقطع دکتری تدریس می‌شود. گفتنی است که رشته ی مهندسی کامپیوتر
در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش سخت افزار و نرم افزار است که البته این
دو گرایش در مقطع کارشناسی تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند.
گرایش سخت افزار
هر کامپیوتر دارای دو جزء متفاوت سخت
افزار و نرم افزار است که در این میان سخت افزار جزء فیزیکی کامپیوتر بوده و
شامل صفحه کلید، صفحه نمایش، چاپگر و دیسک‌ها می‌شود. اجزای فیزیکی و قابل
لمس کامپیوتر مانند مدارها و بردهای الکترونیکی، سخت افزار نامیده می‌شود.
مهم ترین واحد سخت افزار در مقطع لیسانس به مطالعه و بررسی طراحی سخت
افزاری، کنترل سخت افزاری و شبکه های کامپیوتری می‌پردازد.
برای مثال یک مهندس سخت افزار می‌تواند به
طراحی بخش های سخت افزاری کامپیوتر شامل پردازش گر مرکزی (CPU) ، پورت های
ورودی و خروجی و سیستم‌ها و مدارات جانبی می‌پردازد، مباحث درسی در رشته ی
سخت افزار به مطالب درسی در رشته ی مهندسی برق و الکترونیک نزدیک بوده
خصوصا تمام مطالب شاخه ی دیجیتال شامل مدارهای مختلف، معماری کامپیوتر و
میکروپروسسورهای 1 و 2، الکترونیک دیجیتال و … را شامل می‌شود که البته
به این بخش از سخت افزار بیشتر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری پرداخته
می‌شود.
گرایش نرم افزار
نرم افزار جزء غیر قابل لمس کامپیوتر است.
برنامه‌ها و داده هایی است که به کامپیوتر فرمان می‌دهند که چه عملی را
انجام دهد. نرم افزار در حقیقت روح و جان کامپیوتر است که به سخت افزار
هویت می‌بخشد و اصولا به برنامه ای گفته می‌شود که برای به کارگیری سخت
افزار ساخته شده باشد. نرم افزار‌ها را می‌توان به دو رده ی کلی دسته بندی
کرد که عبارت اند از: نرم افزارهای سیستمی و نرم افزارهای کاربردی. نرم
افزارهای سیستمی برنامه هایی هستند که کاربر، یا خود آنها را می‌نویسد یا
شرکت های نرم افزاری آنها را تهیه کرده و برای فروش عرضه می‌کنند. این
گونه برنامه‌ها معمولا عمومیت برنامه های سیستم را نداشته و برای زمینه های
مختلف مهندسی، علمی، تجاری، آموزشی، تفریحی و یا طراحی نوشته می‌شوند.
توان مندی‌ها و ویژگی های لازم
یک مهندس کامپیوتر باید سخت کوش و با
پشتکار باشد چون رشته ی کامپیوتر رشته ی پویایی است و دانشجو باید همیشه
اطلاعاتش به روز بوده و به دنبال فرا گرفتن مطالب جدید باشد. در نتیجه
کسانی که می‌خواهند فقط چهار سال درس بخوانند و بعد مطالعه را کنار گذاشته و
وارد بازار کار شوند، در این رشته موفق نخواهند شد و بر عکس افرادی که
همیشه به دنبال مطالعه و فراگیری هستند، در این رشته موفق می‌شوند. مهندس
کامپیوتر باید پایه ی ریاضی قوی داشته و توانایی اش در زمینه ی فیزیک خوب
باشد. هم چنین لازم است که فردی خلاق باشد تا بتواند مسایل را از راه حل
های ابتکاری حل کند. راه حل هایی که کمترین هزینه و بهترین کارآیی را داشته
باشد.
درس های مهم در این رشته:
ضرایب و عنوان درس های اختصاصی رشته ی
مهندسی کامپیوتر در هر دو گرایش در آزمون سراسری به شرح زیر است:
ریاضیات:4، فیزیک:3، شیمی:2 (همانطوری که ملاحظه می کنید، این ضرایب با
بسیاری از دروس مهندسی ای که بیشتر مورد اقبال دانش آموزان هستند، یکسان
است)
