بین دو بارداری چقدر باید فاصله باشد؟
آمار و اطلاعات به دست آمده، نشان می دهد میزان مرگ و میر مادر و نوزاد،
عوارض و بیماری های ناشی از بارداری و زایمان در بارداری هایی که فاصله
زمانی آن با بارداری قبلی حدود 3 سال بوده است، نسبت به بارداری که این
فاصله حدود 2 سال بوده کمتر شده است. این آمار و اطلاعات از چهار گروه یعنی
خانم های باردار، نوزدان، کودکان زیر یک سال و کودکان زیر 5 سال به دست
آمده است و همه آنها نشان دهنده کاهش عوارض بارداری و زایمان با فاصله 3 سال از بارداری قبلی است.
چرا 3 سال فاصله؟
بررسی ها نشان می دهد، وقتی فاصله بین دو بارداری متوالی کمتر از 3 سال می شود در جمعیت مادران آن جامعه عوارض و بیماری های مختلف بیشتر بروز می کند.
*کم خونی مادر:
یکی از این بیماری ها که شیوع آن نسبتا بالاست، آنمی یا کم خونی در مادران
است، آمارها نشان می دهد وقتی بارداری های متوالی درست در زمانی کمتر از 3
سال اتفاق می افتد مادر به کم خونی مبتلا می شود. ممکن است این کم خونی به صورت مخفی باشد اما این بیماری زمانی آشکار می شود که آن خانم برای دومین بار در مدت کمتر از 3 سال باردار شود.
*شیردهی بهتر: نکته
دیگر، بحث شیردهی مادر است. طبق گفته تمام پزشکان، نوزاد باید تا 6 ماه
اول زندگی انحصارا با شیر مادر تغذیه شود و معمولا توصیه می شود که این
شیردهی تا پایان 24 ماهگی نوزاد در کنار غای کمکی ادامه یابد. تمام توصیه
های پزشکان، شیردهی به نوزاد تا پایان 2 سالگی است. حال اگر فاصله بین دو
بارداری متوالی را دو سال درنظر بگیریم، مادر زمان شیردهی نوزاد اول،
باردار خواهد بود و این بارداری در شیردهی نوزاد اول اختلال ایجاد می کند.
قطع شیردهی به نوزاد باعث ضعف سیستم ایمنی او می شود که این خود می تواند
احتمال بروز بیماری های عفونی در نوزاد اول را افزایش دهد.
*تامین مجدد ذخایر بدن مادر: ما می دانیم که تغذیه جنین در دوران بارداری از طریق خون مادر است. طبیعتا وقتی مادری مبتلا به کم خونی
باشد، اکسیژن رسانی و تغذیه جنین نیز مختلف می شود و این اختلال روی سلامت
جنین تاثیر می گذارد. گذشته از این، جنین برای رشد و تکامل، مواد
موردنیازش را از بدن مادر تامین می کند اما مادر نمی تواند تمام نیازهای
جنین را با دریافت روزمره مواد غذایی در اختیار جنین قرار دهد بلکه بخش قابل توجهی از این مواد لازم که به جنین
منتقل می شود از ذخایر بدن مادر است مثل کلسیم و برخی از ریزمغذی ها، اما
وقتی این ذخایر از بدن مادر برداشته می شود، چه مدت زمان برای جبران و
جایگزینی آن در بدن مادر لازم است؟
البته این زمان باتوجه به جوامع و ضرورت کشورهای مختلف متفاوت است و با
تغذیه مادر و میزان استرس وارده بر او پس از زایمان ارتباط دارد. اما اگر
بخواهیم یک میانگین از این زمان ارائه بدهیم، خانم ها حدود 3 سال زمان
احتیاج دارند که این ذخایر را مجددا جایگزین کنند. همچنین وزن توده بدنی و
انرژی مادر با بارداری هایی که فاصله بین آنها کمتر از 3 سال است، تحت
تاثیر قرار می گیرد.
*احتمال زایمان زودرس: بررسی شاخص زایمان های زودرس و پیش از موعد نشان می دهد در مادرانی که فاصله بین دو بارداری آنها کمتر از 3 سال بوده، احتمال زایمان زودرس
افزایش یافته است و نوع زایمان تفاوت نمی کند. شاید بعضی از خانم ها فکر
کنند که چون زایمان قبل از آنها به صورت طبیعی بوده، رعایت زمان 3 سال تا
بارداری بعدی برای آنها لازم نیست و این مدت زمان فقط برای خانم هایی است
که زایمان به صورت سزارین
را انجام داده اند. اما فرآیند بارداری در این روند مهم است. وقتی ما از
جایگزینی ذخایر بدن مادر، مساله کم خونی و شیردهی صحبت می کنیم، به نوع
زایمان و این مسایل ربطی ندارد.
با معضل سن ازدواج چه کنیم؟
امروزه یکی از مهم ترین مسایل مربوط به رعایت فاصله بین دو بارداری در خانم
ها به سن مادر برمی گردد. این خانم ها معمولا از دو طرف تحت فشار هستند و
قصد دارند در مدت زمانی که در اختیار دارند به هدف خود برسند و دو بارداری و
زامیان متوالی داشته باشند. ما نمی توانیم به خانمی که در سن بیش از سی و
چند سال ازدواج می کند، بگوییم فقط یک بار باردار شود چون اگر بخواهد فاصلفه مناسب بین دو بارداری را رعایت کند، سن بارداری دوم او از 35 سال که مرز بارداری در خانم هاست، می گذرد.
توصیه ما برای سن بارداری در خانم هاست، می گذرد. توصیه ما برای سن بارداری
بین 20 تا 30 سالگی است و سن 18 تا 35 سال به عنوان مرز بارداری به
خانواده و افراد آن باز می گردد و ما به عنوان کارشناس وظیفه داریم، افراد
را با خطرات بارداری در سنین بالا و همچنین بارداری های متوالی با فاصله کم
آگاه کنیم.
در این میان خانم هایی هستند که پس از 35 سال ازدواج می کنند یا قصد بارداری دارند. به این افراد توصیه می شود تمام مقدمات و بهداشت دوران بارداری را تحت نظر پزشک خود، با بالاترین کیفیت رعایت کنند تا حتی الامکان از عوارض بارداری در سنین بیش از 35 سال فاصله بگیرند.
در دوران شیردهی این خوراکی ها را بخورید!
مادرانی که نوزاد شیرخوار دارند و از شیر
خود به کودکشان می‌دهند باید در انتخاب مواد غذایی و میزان آن دقت زیادی
داشته باشند، زیرا هر چه می‌خورند بر میزان شیری که در سینه‌هایشان تولید
می‌شود تأثیر بسزایی خواهد داشت. در اینجا خوردنی‌هایی معرفی شده‌اند که
بهترین تأثیرگذاری را بر این روند دارند.
1. آب
حیاتی‌ترین،
ارزان‌ترین و تأثیرگذارترین خوردنی که می‌تواند به افزایش شیر تولید در
بدن کمک کند آب است. اگرچه آب، غذا محسوب نمی‌شود، اما تحقیقات پزشکی ثابت
کرده که بیشترین تأثیر را بر میزان شیر تولید شده در سینه‌ها خواهد داشت.
بر اساس یک سری مطالعات جدید پزشکی، 75 درصد آمریکایی‌ها معمولا دچار کم
آبی مزمن هستند. اگرچه توصیه نمی‌شود که روزانه ده‌ها لیوان آب نوشید، اما
بدن یک فرد بالغ و به خصوص مادران شیرده روزانه به حدود 8 لیوان آب نیاز
دارد که بخش قابل توجهی از آن را باید مستقیما با مصرف آب تأمین کرد و
البته بخشی از آن در غذایی که می‌خوریم وجود دارد. پس وقتی برنامه شیردادن
به نوزاد را دارید حتما یک بطری آب همراه با خود داشته باشید. هیچگاه
درحالی که حتی اندکی احساس تشنگی می‌کنید شیر دادن به نوزاد را آغاز نکنید.
ارزان‌ترین و تأثیرگذارترین خوردنی که می‌تواند به افزایش شیر تولید در بدن کمک کند آب است
2. جو دوسر
از
جو دوسر به عنوان یکی از صبحانه‌های مقوی و رایج در بسیاری از کشورهای
پیشرفته اروپایی و همچنین آمریکا یاد می‌شود. تحقیقات زیادی درخصوص خواص
این ماده غذایی انجام شده که نشان می‌دهد جو دوسر تأثیر حیرت‌انگیزی بر حفظ
روند تولید شیر در سینه‌ها دارد. خوردن یک کاسه جودوسر پخته شده به عنوان
صبحانه یا افزودن آن به ماست پیشنهاد مناسبی برای افزایش تولید شیر در
سینه‌هاست. این نوع از حبوبات به کاهش کلسترول خون کمک زیادی می‌کند. از آن
گذشته تأثیر این ماده غذایی بر تنظیم فشار خون نیز ثابت شده است.
جو دوسر تأثیر حیرت‌انگیزی بر حفظ روند تولید شیر در سینه‌ها دارد
3. سیر
بدون
شک یکی از مؤثرترین سبزیجات برای حفظ سلامت و تندرستی سیر است. این گیاه
ارزشمند در سراسر دنیا به عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه در تهیه انواع
غذاها به کار گرفته می‌شود و وقتی صحبت از دوران بارداری می‌شود، بیش از
هر زمان دیگری ارزش خود را نشان می‌دهد. سیر نه تنها مزه دل‌انگیزی به
غذاهای مختلف می‌دهد و موجب می‌شود تا با میل و اشتیاق بیشتری آنها را
بخوریم، بلکه تأثیر مثبتی بر فرآیند تولید شیر در سینه‌ها دارد. از قرن‌ها
پیش سیر به عنوان گیاهی ارزشمند در تغذیه مادران تازه صاحب فرزند شده
استفاده می‌شود. البته شاید برخی افراد به دلیل بوی خاص سیر، تمایلی زیادی
به خوردن این سبزیجات مفید نداشته باشند. به همین دلیل مصرف قرص سیر توصیه
می‌شود. این قرص‌ها هیچ‌گونه بوی خاصی ندارند.
سیر گیاهی ارزشمند است که تأثیر مثبتی بر فرآیند تولید شیر در سینه‌ها دارد
4. هویچ
هویچ
به عنوان یکی دیگر از سبزیجات ارزشمند به شمار می‌آید که بیش از هر چیز به
دلیل غنی بودن از بتاکاروتن مورد توجه کارشناسان امور تغذیه قرار گرفته
است. خوردن هویچ به خصوص در دوران شیردهی به شدت توصیه می شود، زیرا در این
دوران بدن به بتاکاروتن‌ها نیاز زیادی دارد. این ترکیب نوعی رنگدانه قرمز-
نارنجی محسوب می‌شود که بیشتر در گیاهان و میوه‌ها یافت شده و به عنوان
پیش‌ساز ویتامین A به شمار می‌آید. گذشته از آن، هویچ یکی از منابع غنی
کربوهیدرات‌هاست که میزان پتاسیم خون را نیز افزایش می دهد. توصیه می‌شود
در این روزها که بیشتر وقت‌تان را صرف نگهداری از نوزاد می‌کنید و مجبورید
برای شیر دادن به او، خارج از آشپزخانه باشید همواره مقداری هویچ خرد شده
در فریزر نگهداری کنید و در طول روز از آن بخورید. با هویچ‌های خرد شده حتی
به راحتی می‌توانید اسنک تهیه کنید.
خوردن هویچ در دوران شیردهی توصیه می شود، زیرا در این دوران بدن به بتاکاروتن‌ها نیاز زیادی دارد
5. رازیانه
این
گیاه ارزشمند را به شیوه های مختلفی می توان مصرف کرد. از سرخ کردن در
روغن گرفته تا پختن در آب یا خرد کردن به طور خام و استفاده در سالاد، هر
طور که دوست داشته باشید می‌توانید از این سبزی مهم و مغذی استفاده کنید.
مهم این است که در دوران شیردهی به نوزاد از رازیانه استفاده کنید. این
سبزی حاوی موادی است که ترشح شیر در سینه‌ها را زیاد می‌کند و به همین دلیل
به آن در اصطلاح علمی گالاکتاگوگ گفته می‌شود. گیاه رازیانه به هضم غذا در
سیستم گوارشی نیز کمک زیادی می‌کند.
رازیانه حاوی موادی است که ترشح شیر در سینه‌ها را زیاد می‌کند
6. مغزیجات
در
میان تمامی مغزیجات، بادام بیشترین تأثیر را بر افزایش تولید شیر در
سینه‌ها دارد. پس به مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند و نگران آن
هستند که بدن‌شان شیر کمی تولید می‌کند توصیه می‌شود، هر روز مقداری آجیل
حاوی مغزیجات مصرف کنند که در میان آنها باید بادام نیز وجود داشته باشد.
این میوه نه تنها حاوی چربی‌های مفید برای بدن است، بلکه به عنوان منبع
غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها نیز به شمار می‌آید.
در میان تمامی مغزیجات، بادام بیشترین تأثیر را بر افزایش تولید شیر در سینه‌ها را دارد
7. کنجد
دانه‌های
کنجد ارزش غذایی بالایی دارند و از جمله منابع غذایی به شمار می‌آید که
مصرف آن به تمام گروه‌های سنی از جمله مادرانی که در دوران شیردهی قرار
دارند و افراد مسن توصیه می‌شود. از این دانه‌های مغذی روغن مخصوصی تهیه
می‌شود که می‌توان آن را همراه با نان به عنوان صبحانه‌ای خوشمزه استفاده
کرد. کنجد حاوی کلسیم قابل توجهی‌ست.
دانه‌های کنجد ارزش غذایی بالایی دارند و برای دوران شیردهی مفید است
