از شگفت انگیزترین پرندگان در آفرینش، طاووس است، که خدا آن را در استوارترین شکل موزون بیافرید،

و رنگ‌هاى پر و بالش را به نیکوترین رنگ‌ها بیاراست،

با بال‌هاى زیبا که پرهاى آن به روى یکدیگر انباشته

و دم کشیده‌اش که چون به سوى ماده پیش مى رود آن را چونان چترى گشوده و بر سر خود سایبان مى سازد، گویا بادبان کشتى است که ناخدا آن را برافراشته است.

طاووس به رنگهاى زیباى خود مى نازد، خوشحال و خرامان دم زیبایش را به این سو و آن سو مى چرخاند، و سوى ماده مى تازد،

چون خروس مى پرد، و چون حیوان نر مست شهوت با جفت خویش مى آمیزد،

این حقیقت را از روى مشاهده مى‌گویم، نه چون کسى که بر اساس نقل ضعیفى سخن بگوید،

اگر کسى خیال کند که باردار شدن طاووس به وسیله قطرات اشکى است که در اطراف چشم نر حلقه زده و طاووس ماده آن را مى‌نوشد آنگاه بدون آمیزش با همین اشک‌ها تخمگذارى مى‌کند! بداند که این افسانه‌ای بى اساس است.

ولى شگفت‌تر از آن نیست که مى‌گویند: زاغ نر طعمه به منقار ماده مى‌گذارد که همین عامل باردار شدن زاغ است!

گویا! نى‌هاى پر طاووس چونان شاخه‌هایى است که از نقره ساخته، و گردی‌هاى شگفت انگیز آفتاب گونه که به پرهاى اوست از زر ناب و پاره‌هاى زبرجد بافته شده است،

اگر رنگ‌هاى پرهاى طاووس را به روییدنی‌هاى زمین تشبیه کنى، خواهى گفت: دسته گلى است که از شکوفه‌هاى رنگارنگ گل‌هاى بهارى فراهم آمده است

و اگر آن را با پارچه‌هاى پوشیدنى همانند سازى، پس چون پارچه‌هاى زیباى پرنقش و نگار یا پرده‌هاى رنگارنگ یمن است،

و اگر آن را با زیورآلات مقایسه کنى چون نگین‌هاى رنگارنگى است که در نوارى از نقره با جواهرات زینت شده است.

طاووس، چون به خود بالنده و مغرور راه مى‌رود، دم و بال‌هاى زیبایش را برانداز مى‌‌کند،

پس با توجه به زیبایى جامه و رنگ‌هاى گوناگون پر و بالش قهقهه سر مى‌دهد،

اما چون نگاهش به پاهاى او مى‌افتد، بانگى برآورد که گویا گریان است، فریاد مى زند گویا که دادخواه است، و گواه صادق دردى است که در درون دارد،

زیرا پاهاى طاووس چونان ساق خروس دو رگه، باریک و زشت و در یک سوی ساق پایش ناخنکى مخفى روییده است.

برفراز گردن طاووس به جاى یال، کاکلى سبزرنگ و پر نقش و نگار روییده،

و برآمدگى گردنش چونان آفتابه‌اى نفیس و نگارین است،

و از گلوگاه تا روى شکمش به زیبایى وسمه‌ی یمانى (برگ گیاهى با رنگ سبز بسیار سیر) رنگ آمیزى شده،

یا چون پارچه حریر براق یا آیینه‌اى شفاف که پرده بر روى آن افکندند،

بر اطراف گردنش گویا چادرى سیاه افکنده که چون رنگ آن شاداب و بسیار مى‌باشد، پندارى با رنگ سبز تندى در هم آمیخته است که در کنار شکاف گوش جلوه خاصى دارد،

کمتر رنگى مى‌توان یافت که طاووس از آن در اندامش نداشته باشد،

یا با شفافیت و صیقل فراوان و زرق و برق جامه‌اش آن را جلاى برترى نداده باشد.

طاووس چونان شکوفه‌هاى پراکنده‌اى است که باران بهار و گرماى آفتاب را در پرورش آن نقش چندانى نیست،

و شگفت‌آور آنکه هر چند گاهى از پوشش پرهاى زیبا بیرون مى‌آید، و تن عریان مى‌کند، پرهاى او پیاپى فرو مى‌ریزند و از نو مى‌رویند،

پرهاى طاووس چونان برگ خزان رسیده مى‌ریزند و دوباره رشد مى‌کنند و به هم مى‌پیوندند، تا دیگر بار شکل و رنگ زیباى گذشته خود را باز مى یابد،

بى آنکه میان پرهاى نو و ریخته شده تفاوتى وجود داشته باشید یا رنگى جابجا بروید.

اگر در تماشاى یکى از پرهاى طاووس دقت کنى، لحظه‌اى به سرخى گل و لحظه‌اى دیگر به سبزى زبرجد و گاه به زردى زرناب جلوه مى‌کند.

*********************************************************************************