رنگ زبان نشان‌دهنده چیست؟
تغییرات رنگ و بافت زبان در مواردی
بسیار، هشداردهنده و نشان‌دهنده احتمال بروز بیماری‌های خطرناکی چون سرطان
حفره دهان و زبان یا بیماری‌های مزمن کلیوی و کبدی است، ولی در برخی موارد
نیز تغییر رنگ زبان نشانه بیماری نیست و نیاز به درمان خاصی نیز ندارد که
سفید شدن سطح زبان از این موارد است.
تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا پزشکان در معاینات اولیه خود از بیمار، زبان وی را می‌بینند؟
متخصصان
گوش و حلق و بینی، رنگ زبان را نشانه‌ای از سلامت تلقی می‌کنند، به خصوص
وقتی که در کودکان، زبان دچار نوعی بیماری قارچی به نام برفک می‌شود، یا در
بزرگسالان زمانی که رنگ و بافت سطحی زبان به دلیل رعایت نکردن بهداشت یا
استعمال سیگار و مواد مخدر دچار تغییراتی می‌شود.
بی‌جهت نیست که در طب سنتی نیز داشتن یک زبان مرطوب، صورتی‌رنگ و کمی زبر، از علائم سلامت بدن شناخته شده است.
اما
تغییرات رنگ و بافت زبان در مواردی بسیار، هشداردهنده و نشان‌دهنده احتمال
بروز بیماری‌های خطرناکی چون سرطان حفره دهان و زبان یا بیماری‌های مزمن
کلیوی و کبدی است، ولی در برخی موارد نیز تغییر رنگ زبان نشانه بیماری نیست
و نیاز به درمان خاصی نیز ندارد که سفید شدن سطح زبان از این موارد است.
دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش، حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می گوید:
اگر روی زبان زخمی ایجاد شود که بیش از دو هفته بماند، نیاز به بررسی جدی دارد، چراکه می‌تواند نشانه اولیه‌ای از سرطان حفره دهان و زبان باشد.
زخم‌های ایجاد شده روی زبان که طی دو هفته بهبود پیدا نکند، می‌تواند نشانه‌ای جدی از خطر ابتلا به سرطان دهان و زبان باشد تغییر رنگ زبان
متخصصان
اطفال به پریدگی رنگ زبان که می‌تواند از رنگ سفید تا خاکستری را شامل
شود، به عنوان نشانه‌ای برای بررسی سلامت سیستم گوارشی کودک بسیار توجه
می‌کنند.
به اعتقاد این متخصصان، معمولا چنین تغییر رنگی
در زبان، بیشتر در اطفال بالای یک سال به چشم می‌خورد و علت آن رژیم غذایی
نادرست و مشکلات گوارشی ناشی از آن است.
این بچه‌ها معمولا روده تنبلی دارند و عمل بازدم را به راحتی انجام نمی‌دهند. در رژیم غذایی آنها از فیبر غذایی به اندازه کافی استفاده نمی‌شود و خشک شدن زبان این کودکان نیز به علت کم بودن ترشح غدد بزاقی و آب بدن است.
دکتر رزم‌پا با اشاره به اینکه تغییرات بافت زبان در برخی موارد مادرزادی است و به بیماری خاصی برنمی‌گردد، می‌گوید:
برخی
از افراد به صورت ژنتیکی دارای زبان‌های پرزدار هستند، بدون آنکه دچار
بیماری خاصی باشند. همچنین زبان برخی افراد در نقاط مختلف، دارای چند رنگ
است که به آن زبان جغرافیایی می‌گویند.
جدای
از این موارد، تغییرات رنگ و بافت زبان تنها در چند مورد باید جدی گرفته
شود: در هنگام بروز بیماری قارچی برفک (بروز لکه‌های سفید روی زبان)، به
دنبال رعایت نکردن بهداشت و مصرف دخانیات و مواد مخدر و نیز به علت
بیماری‌هایی چون ایدز که با نقص سیستم ایمنی بدن همراه است.
زبانم را ببین، از بیماری خبرم کن
شاید شناخته‌شده‌ترین بیماری‌ای که با تغییر رنگ زبان بروز پیدا می‌کند، بیماری قارچی برفک دهان باشد. اما به گفته دکتر رزم پا، بسیاری از بیماری‌های مزمن کلیوی و کبدی نیز با تغییرات رنگ و بافت زبان قابل شناسایی است.
این متخصص گوش، حلق و بینی اضافه می‌کند:
برخی اوقات رنگ زرد مایل به سبز زبان، به بیماری‌های کبدی و زردی مربوط است. کبود شدن زبان نیز در مبتلایان به بیماری‌های کبدی و افرادی که مشکلات تنفسی طولانی و پیشرفته دارند، دیده می‌شود.
همچنین خشکی زبان نشانه‌ای از کمبود آب بدن است. برخی بیماری‌های خطرناک چون سرطان خون نیز می‌تواند با بروز زخم‌هایی روی زبان همراه باشد. البته آفت‌ها از ضایعات دردناک زبان، لثه و دهان محسوب می‌شود که بدون نیاز به درمان، پس از یک هفته بهبود می‌یابد.
باردار
بودن زبان نیاز به پیگیری خاصی ندارد و می‌تواند ناشی از استرس، مصرف برخی
ادویه‌جات، و داروها و حتی ناشی از تغییرات قاعدگی در خانم‌ها باشد زخم‌های
ایجاد شده روی زبان که طی دو هفته بهبود پیدا نکند، می‌تواند نشانه‌ای جدی
از خطر ابتلا به سرطان دهان و زبان باشد. بی‌شک شناسایی سریع این بیماری
به درمان و کنترل آن کمک می‌کند، در حالی که تشخیص دیرهنگام آن به گسترش
سریع این نوع سرطان به سایر نواحی بدن منتهی می‌شود.
ناگفته نماند که عدم رعایت نکات بهداشتی و تحریک زبان توسط دندان‌های شکسته یا دندان مصنوعی که بخوبی جاسازی نشده باشد، می‌تواند به بروز این نوع سرطان کمک کند.
زبان باردار، درمان نمی‌خواهد
بر اساس طب سنتی، سفید شدن رنگ زبان یا باردار شدن زبان، نشانه‌ای از یبوست است.
بر
اساس این تشخیص، هنگام یبوست مواد زائدی که باید دفع شود، در بدن می‌ماند و
گازها و مواد مانده در روده روی پرزهای چشایی زبان، عامل ایجاد تغییر رنگ
آن می‌شود.
اما متخصصان گوش، حلق و بینی نظر دیگری دارند،
آنها معتقدند باردار شدن زبان در بسیاری موارد به دنبال علل ناشناخته نه
چندان مهم اتفاق می‌افتد که نیاز به پیگیری درمانی خاصی ندارد و تنها توصیه
می‌کنند که اگر این تغییر رنگ باعث بدبویی دهان شود، می‌توان زبان را با کمک پرزهای مسواک به آرامی تمیز کرد تا مواد باقی‌مانده روی زبان از بین پرزهای چشایی خارج شود.
دکتر رزم‌پا اضافه می‌کند: باردار بودن زبان نیاز به پیگیری خاصی ندارد و می‌تواند ناشی از استرس، تروما (ضربه)، مصرف برخی ادویه‌جات، و داروها و حتی ناشی از تغییرات قاعدگی در خانم‌ها باشد.
توصیه بهداشتی: در ماه رمضان چه کنیم؟
ب، روغن و نمک سه عنصر مهم تشکیل دهنده بدن آدمی هستند؛ این سه ماده
اصلی مثلث الکیان نامیده شده که ریشۀ آن از 4 عنصر به نام مربع الطبایع اخذ
گردیده است که اگر این سه عنصر درست باشد بدن انسان در ماه صیام سلامت و
قدرتمند است
.اگر این سؤال پیش آید که چه کنیم در ماه مبارک رمضان مقاومتمان در
برابر گرسنگی و تشنگی بیشتر شود؟ این موضوع فقط به این ماه اختصاص ندارد؛
بهتر است بپرسیم چرا مقاومت ها کم شده است؟ چرا عمرهای بالای 120 سال به
یکباره به زیر 50 سال اخیراً 40 سال کاهش یافته است. /.روغن نباتی های
کنونی طبیعت سرد دارند . ما باید روغنی مصرف کنیم که طبیعت آن گرم باشد .
تا وقتی وارد بدن می شود با گرمای بدن سازگار باشد . روغن حیوانی ، روغن
زرد ( که از ماست تهیه می شود ) و روغن ارده کنجد همگی مزاجشان گرم و تر
است .
روغن سرد هنگامی که در پخت و پز حرارت می بیند شروع به سخت شدن می کند .
و این ماده در کبد که گرمایش39 تا 40 درجه است سخت می شود و ما در
سونوگرافی کبد های چرب را به وضوح می بینیم . در واقع روغن سوخته در کبد
رسوب کرده است . درحالی که اگر روغن سالم مصرف کنیم آن ، چربی سوخته داخل
کبد را حل کرده و از بین می برد .
جراحان قلب و عروق همواره پس از جراحی روغنهای سرد را سفارش می کنند اما
حتمأ نمی دانند که چه روغنی مناسب است . در طب ایرانی اسلامی سفارش شده
است که غذای ارجح قلب روغن و غذای کبد نمک و غذای مغز آب است . آنچنان است
که دلیل کاهش قدرت حافظه در حال حاضر همین آلودگی آبهاست . اگر قلب ها مشکل
دارند مصرف روغن بد منجر به آن است و ترانس روغن کمکی به ما نخواهد کرد
بلکه فقط روغن های گرم هستند که با ذوب شدن به عروق راه پیدا می کنند و به
بافت ها رفته و غذای آنها را تعبیه می نمایند .
متأسفانه برای بهداشتی کردن آب ها مواد نگهدارنده و … به آن می
افزایند که در آزمایشات بی ضرر به نظر نمی رسد . ریخته شدن کلر، وایتکس،
سولفات آلومینیوم و … در آب بسیار مضر است به آن دلیل که امروزه پزشکان
در رشتۀ انکولوژی (سرطان شناسی) بر این باورندکه التهاب های مزمن منجر به
سرطان می شود آب های کلر دار و نوشابه های گاز دار این التهابات را تشدید
می کنند .
همواره توصیه می گردد که در ماه مبارک رمضان مواد قندی، و غذاهایی با
طبیعت گرم مصرف شود اما مصرف قند و شکر خود نیازمند تأمل و کنترل است. نکته
ای که در مورد شکر مطرح است ، بحث تصفیۀ آن است که برای سفید کردن شکر در
مرحلۀ آخر ،این عصاره تبدیل به مادۀ مؤثره می شود که بسیار قوی و خطرناک
است کما اینکه بدون زدن این اسید و سفید کردن شکر رنگ سرخ قبلی آن بسیار هم
بهتر است ضمن آنکه شکر سرخ از بین برنده خلط سوداست یعنی از مالیخولیا،
وسواس، سرطان و… پیشگیری می کند. حال آنکه با تصفیه آن این خاصیت کاملاً
دگرگون شده و شکر سفید مولد سودا می باشد و در ضمن با این تغییرات و تبدیل
ماده آن به ماده مؤثره می بینیم که مصرف مادۀ مؤثره به تنهایی باعث التهاب
سلول های بدن می شود که به صورت مزمن منجر به سرطان می گردد . نوشابه هم به
دلیل وجود مواد قندی از همین نوع است . بر روی نوشابه ها نکته ای را متذکر
می شوند که حداکثر استفاده از مواد قندی را ذکر می کنند این به آن معنا
نیست که شما با خوردن این اندازه صدمه نمی بینید بلکه منظور آن است شما
فورأ نمی میرید بلکه مدت ها طول می کشد تا دچار آسیب جدی و مرگ شوید .
علم امروز با تمام پیشرفتی که داشته است وبه برجستگی هایی که دانشمندان
نائل گشته اند ، انسجامی در ارائۀ آن نمی بینیم . در دانشگاه علوم پزشکی
هرگز در مورد طبایع و بنیان طب سخنی گفته نمی شود .
مصرف نوشابه به هیچ وجه مجاز دانسته نمی شود؛ نوشابه ها و ماء شعیرها
همگی گاز دارند . علم جدید این نکته را بیان می کند و نیز در منابع کهن و
در رساله ها هم علما می گویند : « فوت کردن و دمیدن به غذا مکروه است .»
منظور گاز co2 است که هنگامی که از ریۀ شما بیرون می آید نباید در غذا
دمیده شود . گاز co2 به سه نقطه از بدن آدمی حمله می کند : « مغز، استخوان و
عضلات » که باعث کندی حافظه ، پوکی استخوان و ضعف عضلات می گردد . و اتفاق
بد تر آن است که با آنکه با کمبود کلسیم مواجهیم مغز در بخشی که باید
بیاندیشد آیا کلسیم لازم را در بدن دارد یا خیر ؟ به لحاظ آسیبی که دیده
است نمیتواند این نکته را دریابد و دستور به روده می دهد که اگر کلسیم در
مواد غذایی هست آن هم جذب نگردد. چون کلسیم جدا شده از بافت همگی به سمت
جریان خون رفته و یک افزایش کاذب کلسیم ایجاد می کند چرا که به طور کاذب می
اندیشد که کلسیم دارد . و دلیل سنگ کلیه هم وجود این کلسیم های جذب نشده
در خون است .
پذیرش سیستم غذا خوردن در ماه رمضان خیلی هم متفاوت و عجیب نیست چون
اطبا از دیرباز نهار را در وعده های غذایی نمی گنجاندند و اصلاً وعده غذایی
نهار قبلاً نبوده است .
در طی روز که روزه داریم به علت گرسنگی حرارت بدن بالا می رود( به علت
خالی بودن شکم حرارت به خارج کشیده می شود ) و این حرارت در ذوب چربیها
بسیار مفید و دوای درد چاقهاست! البته این گرما قطعاً برای روماتیسمی ها
مفید است
اما برای لاغرها شرایط متفاوت است. لاغرها باید مراقب باشند، چرا که بدن
ایشان گرم می شود و در نتیجه شاید لاغرتر شوند؛ برای جلوگیری از این روند
باید از هر چیز که آنها را گرمتر می کند دوری کننداز آن جمله در معرض آفتاب
قرار نگیرند، غذای فلفل دار و ادویه دار نخورند، برای مهزولین (لاغران)
حتی دوش سرد و گرم هم ممنوع است ولی دوش ملایم خوب است. غذاها باید آبدار،
رطوبی و ملایم باشند. میوه های مصرفی هم در ماه مبارک رمضان نباید خشک باشد
مثل برگه هلو.همچنین بخورهای سرد برای محیط لاغران بسیار خوب و مناسب
است.خوردن سحری برای افراد لاغر اجباری است! چون گرسنگی زیاد باعث گرمی
بیشتر می شود و این گرما معده را مجبور می کند که رطوبات و اخلاط مفید بدن
را پخش کرده و موجب بروز عوارض و بیماری در بدن شود! اگر خیلی لاغر هستید
از فعالیت های شدید خودداری کنید.در مقابل افراد چاق اگر از غذاهای کم
رطوبت استفاده کنند لاغر می شوند ولی باید از گرما دوری کنند.
نکته مهم و ضروری آن است که روزه داران باید حتماً مزاج و خلط غالب بدن
خود را بشناسند و با در نظر گرفتن آن برنامه غذایی خود را منظم کنند.
حال باید بدانیم که سحری و افطار چه بخوریم؟
سحری را نباید با آب شروع کرد مگر گرم مزاج ها(محرورین دموی و یا
صفراوی) که حتی مقداری آب سرد هم برایشان اشتها آور است!!! اما هرگز یخ را
در آب نیاندازید ،یخ در آب لقوه می آورد بلکه از یخ در بهشت و بستنی های
قدیمی.
مصرف مواد شیرین هنگام سحر در اولویت است اما به شرطی که قندها و شیرینی های طبیعی باشد؛ مثل خرما،عسل، شکر سرخ وحلوای طبیعی
پیامبر گرامی اسلام ^ می فرمایند: [ خرما چه خوش سحری است.]
خوردن کله پاچه، آبگوشت، سیرابی ، گوشت، خورش های گوسفندی
، فیله و …در این ماه برای سحر مفید است چرا که غذاهای چرب طبیعی از
گرسنگی جلوگیری می کنندو در مقابل هرچه برنج کمتر بخورید بهتر است به جای
آن نان سبوس دار بدون آرد غنی شده میل کنید؛ کسانی که زیاد ضعف می کنند
گاهی شربت
عسل با زنجبیل بخورند و از مصرف سردی ها پرهیز نمایند. مصرف یک قاشق
غذاخوری نمک دریا در هنگام سحر برای کسانی که زیاد دچار ضعف و تشنگی می
شوند بسیار مفید است.
هرگز در هنگام سحری ماهی نخورید و کلاً گوشت های سرد را مصرف نکنید که
عامل ضعف هستند. از غذاهای شکم پرکن، حجیم و فیبری مانند کاهو، میوه و آب
میوه درسحری تناول نکنید بلکه از مرباها استفاده کنید.غذاهایی که هنگام سحر
می خورید همگن باشند و اصلاً خوراک های خام و نپخته را با آن میل نکنید.
کسانی که مبتلا به دیابت هستند می توانند هر شیرینی فراوری شده با عسل
یا توت را در سحر میل کنند؛ در مورد عسل مانند مربا با عسل، کمپوت با عسل،
شربت و حلوا با عسل و حتی فسنجان با عسل.در مورد توت مانند توت، شیره توت،
حلوای توت و مربای توت.
خوردن خیلی از خوراکی ها همراه هم مضر است و همواره اطبا و حکما این نوع
خوراکی ها را منع می کرده اند معذالک گاهی همچنان رعایت نمی شود از آن
جمله است: مصرف شیر با میوه، ماهی با ماست، ماست و گوشت و خربزه با عسل،
انگور و کله پاچه، سرکه با حلیم،چای با هندوانه.
بعد از سحری خواب ممنوع است. قدما بعد از سحری بیدار بوده اند و فعالیت
می نمودند زیرا باید قبل از خواب مطمئن بود که غذای تناول شده از معده به
روده گذر کرده باشد زیرا که معده انسان بر خلاف روده در موقع خواب رفتن از
فعالیت باز می ایستد و غذای مانده در آن عفونت می کند یا می گندد به علت
طعم بد دهان و یا آروغ بد بوی صبح گاهان همین امر است. پیشنهاد: مصرف غذایی
که به راحتی نمی گذرد مصرف کنید مانند حلوا ارده عسلی، ارده عسلی، نمک، آب
سالم، نان سالم
چای را ترک کنید چرا که مرکز تشنگی را خفه می کند و این خود هلاکت بی
صدا به دنبال دارد. با توجه به تحقیقات در زمینۀ چای و ممنوع کردن آن باید
متذکر شد که این چای جزو چای های ایرانی نبوده است و بسیاری از فرآورده
هایی را که در فرهنگ و سفرۀ ما وارد شده اند رد شده و مصرفشان ممنوع است
.در مورد چای باید گفت کسانی که چای را وارد ایران زمین کردند زمانی دست به
این کار زدند که ما قهوه خانه داشتیم و قهوه می نوشیدیم.اما امروزه با
تحقیاتی که صورت گرفته است فقط یک درخت قهوه در ایران یافته شد که احتمالاً
آن هم یادگاری است برای خاطر نشان کردن بلایی که بر سر ما آمده است؛ البته
قهوه موجود در بازار هم مورد تأیید نمی باشد.
واما در نهایت اشاراتی برای افطار؛ از همه مهم تر آنکه حافظین صحت و
تندرستی در هنگام افطار هرگز آب یخ نخورند!! البته محرورین مخصوصاً کسانی
که با مصرف آب خنک اشتها می یابند می توانند بعد از افطار با نمک آب خنک
بنوشند.باید توجه داشت که حتی آب جوش هم مضر است چون حرارت معده را بیشتر
می کند. شروع افطار با نمک سالم دریایی که در شرایط تصفیه قرار نگرفته تا
املاح مهم چون پتاسیم خود را از دست دهد ، آب جوشیده ولرم که اخلاط فاسد را
دفع کند و بعد خرما بسیار خوب است و توصیه می گردد.در پایان غذا نیز مقدار
بسیار کمی نمک دریاچه های ایران را بخورید.البته امام صادق (ع) هم می
فرمایند: [خرما و حلوا معده و جگر را پاک می کند و سر درد را از میان می
برد.]
و حال که امسال(1392 ه.ش) ماه رمضان در گرمای طاقت فرسا و خصوصاً مصادف
با حزیران و تموز است باید به نکات حفظ تندرستی در این دوران توجه داشت و
موارد ذیل را نیز مورد نظر داشت:
1- پرخوری نکردن در سحر
2- عدم مصرف مواد غذائی خیلی شیرین ، تند و شور
3- استفاده از مواد غذائی تفه (بی مزه) مانند خورش کدو ، کلم و بامیه …
4- مصرف تنقلات ما بین افطار و سحر در هنگام بیداری مفید است.
5- تا چند روز مانده به ماه رمضان ساعات ناهار را کم کم به طرف عصر ببرید.
6- ماده غذایی باید سالم باشد.
ماه رجب گذشت و ماه ولایت نیز خوشا به حال سالک طریق الی الله که شاهد رمضان است
احادیث مربوط به توصیه بزرگان درباره نمک، آب، و مضرت های دمیدن به غذا
امام صادق (ع) :[بنی اسرائیل غذای خود را با سرکه آغاز می کردند و با
همان نیز به پایان می بردند ولی ما با نمک آغاز می کنیم و با سرکه به پایان
می بریم.] (الکافی: ج6 ص330 ح12(
امام صادق (ع) :[هر کس بر نخستین لقمه از غذای خود نمک بپاشد کک مک صورت او از میان می رود.] (الکافی: ج6 ص326 ح8(
امام علی (ع) :[هر کس غذای خود را با نمک آغاز کند هفتاد درد و دردهای
بسیار دیگری که کسی جز خداوند آنها را نمی داند از وی دور می
شوند.[(الخصال: ص623 ح10(
پیامبر خدا ^ :[هر کس پیش از هر چیز و
پس از هر چیز نمک بخورد خداوند سیصدوسی نوع بلا را که کمترینش جذام است از
او بر می دارد.] (مکارم الاخلاق: ج1 ص412 ح1395(
نمك چه فوایدی دارد؟
رسول اللّه ^:]إنَّ اللّهَ عز و جل أوحى إلى موسَى بنِ عِمرانَ أن :
اِبدَأ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ فِي المِلحِ دَواءً مِن
سَبعينَ داءً ، أهوَنُهَا الجُنونُ ، وَالجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، ووَجَعُ
الحَلقِ وَالأَضراسِ ، ووَجَعُ البَطنِ . ]
پيامبر خدا ^:]خداوند عز و جل به موسى بن عمران وحى كرد كه : «با نمك ،
آغاز كن و با نمك ، پايان ده ؛ چرا كه درمان هفتاد درد ، در نمك است و
كمترينِ اين دردها ديوانگى ، جذام ، پيسى ، گلودرد ، دنداندرد و شكمدرد
است .] (المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 425 ، حديث 2490 عن الإمام الصادق
عليهالسلام ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 398 ، حديث 21 دانش نامه
احاديث پزشكي : 2 / 494)
الإمام الباقر عليهالسلام : ]كانَ فيما أوصى بِهِ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم عَلِيّا عليهالسلام أن قالَ :
يا عَلِيُّ ، اِفتَتِح طَعامَكَ بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ فيهِ شِفاءً مِن
سَبعينَ داءً ، مِنهَا: الجُنونُ ، وَالجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، ووَجَعُ
الحَلقِ وَالأَضراسِ ، ووَجَعُ البَطنِ . ]
امام باقر عليهالسلام : ]از سفارشهاى پيامبر خدا به على عليهالسلام
اين بود كه فرمود : «اى على ! غذاى خويش را با نمك ، آغاز كن ؛ چرا كه
درمان هفتاد درد ، در نمك است و ديوانگى ، پيسى ، گلودرد ، دنداندرد و
شكمدرد ، از جمله اين دردهاست] .المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 425 ، حديث 2488
عن الإمام الكاظم عن أبيه عليهماالسلام ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 307
، حديث 975 من دون إسنادٍ إلى الإمام الباقر عليهالسلاموزاد فيه «واختتم
به» بعد «بالملح» ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 398 ، حديث 20 دانش نامه
احاديث پزشكي : 2 / 494
رسول اللّه ^:]مَن أكَلَ المِلحَ قَبلَ كُلِّ شَيءٍ وبَعدَ كُلِّ شَيءٍ
، رَفَعَ اللّهُ عَنهُ ثَلاثَمِئَةٍ وثَلاثينَ نَوعا مِنَ البَلاءِ ،
أهوَنُهَا الجُذامُ . ]
پيامبر خدا ^:]هر كس پيش از هر چيز و پس از هر چيز ، نمك بخورد ،
خداوندْ سيصد و سى نوع بلا را كه كمترينش جذام است ، از او برمىدارد .
]مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 412 ، حديث 1395 عن عائشة ، طبّ النبيّ صلى
الله عليه و آله و سلّم ، صفحه 4؛ الفردوس ، جلد 3 ، صفحه 589 ، حديث
5845 عن عائشة دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 494
الكافي عن محمّد بن مسلم [عن الإمام الباقر عليهالسلام]: ]إنَّ
العَقرَبَ لَسَعَت رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم ، فَقالَ :
لَعَنَكِ اللّهُ ! فَما تُبالينَ مُؤمنا آذَيتِ أم كافِرا . ثُمَّ دَعا
بِالمِلحِ فَدَلَكَهُ فَهَدَأَت . ]
ثُمَّ قالَ أبوجَعفَرٍ عليهالسلام : ] لَو يَعلَمُ النّاسُ ما فِي المِلحِ ما بَغَوا مَعَهُ دِرياقا . ]
به نقل از محمّد بن مسلم ، از امام باقر عليهالسلام: ]كژدمى ، پيامبر
خدا را نيش زد . پيامبر عليهالسلام فرمود : «خدايَت لعنت كند كه هيچ برايت
تفاوتى نمىكند كه مؤمنى را بگزى يا كافرى را ! ] .
سپس قدرى نمك خواست و بر جاى گزِش ماليد و در نتيجه درد ، فرو نشست .
]اگر مردم از آنچه در نمك هست ، آگاهى داشتند ، با وجود آن ، ديگر هيچ
پادزهرى نمىجستند] .ما بين المعقوفين أثبتناه من المحاسن.في المصدر :
«فهدّت» ، والتصويب من مرآة العقول وبحار الأنوار.الكافي ، جلد 6 ، صفحه
327 ، حديث 9 ، المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 422 ، حديث 2477 ، بحار الأنوار ،
جلد 64 ، صفحه 273 ، حديث 41 دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 494
الإمام عليّ عليهالسلام :]مَنِ ابتَدَأَ طَعامَهُ بِالمِلحِ ؛ ذَهَبَ عَنهُ سَبعونَ داءً وما لا يَعلَمُهُ إلاّ اللّهُ عز و جل . ]
امام على عليهالسلام :]هر كس غذاى خود را با نمك آغاز كند ، هفتاد درد و
دردهاى بسيار ديگرى – كه كسى جز خداوند عز و جل آنها را نمىداند – از وى
دور مىشوند . ]الخصال ، صفحه 623 ، حديث 10 عن أبي بصير ومحمّد بن مسلم عن
الإمام الصادق عن آبائه عليهمالسلام ، المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 424 ، حديث
2483 عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عليهالسلام ، بحار الأنوار ، جلد
66 ، صفحه 397 ، حديث 13 دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 496
الإمام الصادق عليهالسلام :]مَن ذَرَّ عَلى أوَّلِ لُقمَةٍ مِن طَعامَهِ المِلحَ ؛ ذَهَبَ عَنهُ بِنَمَشِ الوَجهِ . ]
امام صادق عليهالسلام :]هر كس بر نخستين لقمه از غذاى خود نمك بپاشد ،
كَـكمكِ صورت او از ميان مىرود . ]الكافي ، جلد 6 ، صفحه 326 ، حديث 8 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 426 ، حديث 2491 وفيه «ذهب اللّه عنه» بدل «ذهب
عنه» ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 399 ، حديث 22 دانش نامه احاديث پزشكي
: 2 / 496
رسول اللّه ^
– لِعَلِيٍّ عليهالسلام: ] عَلَيكَ بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّهُ شِفاءٌ مِن
سَبعينَ داءً ؛ أدناهَا الجُذامُ ، وَالبَرَصُ ، وَالجُنونُ . ]
پيامبر خدا ^]- خطاب به امام على عليهالسلام: بر تو باد نمك ؛ چرا كه
در آن ، شفاى هفتاد درد است كه كمترين آنها جذام ، پيسى و ديوانگى است .
]عيون أخبار الرضا عليهالسلام ، جلد 2 ، صفحه 42 ، حديث 142 عن أحمد بن
عامر الطائي عن الإمام الرضا عن آبائه عليهمالسلام ، صحيفة الإمام الرضا
عليهالسلام ، صفحه 249 ، حديث 165 عن الإمام الرضا عن آبائه عليهمالسلام ،
مسند زيد ، صفحه 480 ، الدعوات ، صفحه 145 ، حديث 377 ، بحار الأنوار ،
جلد 66 ، صفحه 397 ، حديث 14 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 480
الإمام الصادق عليهالسلام :]عَلَيكُم بِالأَبيَضَينِ الخُبزِ
وَالرُّقَّةِ ، – يَعنِي المِلحَ – . . . وإنَّ فِي الرُّقَةِ أمانا مِنَ
الجُذامِ ، والبَرَصِ ، وَالجُنونِ . ]
امام صادق عليهالسلام :]بر شما باد آن دو سفيد : نان و نمك . . . كه ايمنى از جذام و پيسى و ديوانگى ، در نمك است . ]
فوت كردن در غذا
پيامبر خدا ^] :فوُت كردن (دميدن) در غذا ، بركت را [از آن] مى برد . ]
امام على عليه السلام در بيان نهى هاى پيامبر ^ : ] از فوت كردن در غذا يا نوشيدنى ، نهى فرمود ].
سنن أبى داوود به نقل از ابن عبّاس] : پيامبر خدا از رساندنِ بازْدم به ظرف خوراك يا دميدن در آن ، نهى فرمود ].
امام على عليه السلام] :انسان نبايد در محلّ سجده اش يا در غذايش و يا در نوشيدنى اش فوت كند . ]
امام صادق عليه السلام] :دميدن در تعويذ و غذا و محلّ سجده ، مكروه است . ]
دعائم الإسلام:از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه ايشان دميدن
در غذا و نوشيدنى را اجازه داد و فرمود : ] اين كار براى كسى كه ديگرى با
او [هم غذا] باشد ، مكروه است ، براى اين كه باعث اشمئزاز وى نشود]
علل الشرائع به نقل از بكّار بن ابى بكر حضرمى ، در باره فوت كردن در
كاسه] : امام صادق عليه السلام فرمود : ]اشكالى ندارد . اين كار ، زمانى
مكروه است كه ديگرى با او [هم سفره يا هم كاسه] باشد ؛ چون ممكن است موجب
اشمئزاز وى گردد.]
نيز در باره دميدن شخص در غذا سؤال شد . فرمود : ] براى سرد شدن غذا اين كار را مى كند]
گفت : آرى .
نوشيدن آب در ميان غذا خوردن چه ضرري دارد؟
الإمام الرضا عليهالسلام :]مَن أرادَ أن لا تُؤذِيَهُ مَعِدَتُهُ فَلا
يَشرَب عَلى طَعامِهِ ماءً حَتّى يَفرُغَ مِنهُ ، ومَن فَعَلَ ذلِكَ رَطِبَ
بَدَنُهُ ، وضَعُفَت مَعِدَتُهُ ، ولَم تَأخُذِ العُروقُ قُوَّةَ
الطَّعامِ ؛ لِأنـَّهُ يَصيرُ فِي المَعِدَةِ فِجّا إذا صُبَّ الماءُ عَلَى
الطَّعامِ أوَّلاً فَأَوَّلاً . ]
امام رضا عليهالسلام :]هر كس مىخواهد معدهاش او را آزار ندهد ، ميان
غذا خوردن ، آب ننوشد تا آن را به پايان برساند ؛ زيرا كه هر كس چنين كند ،
رطوبت در بدنش مىنشيند و معدهاش ضعيف مىشود و رگها نمىتوانند نيروى
موجود در غذا را بگيرند ؛ چه ، اگر پىدرپى آب به معده ريخته شود ، معده ،
فراخ مىگردد . ]في المصدر: «فجأ»، والتصويب من بحار الأنوار. والفِجّ
منكلّ شيء: ما لم ينضج (لسان العرب، ج2، ص340).طبّ الإمام الرضا
عليهالسلام ، صفحه 35 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 323 نحوه دانش نامه
احاديث پزشكي : 1 / 426
نوشیدن آب چه فايده اي دارد؟
الكافي عن أبي طيفور المتطبّب :]دَخَلتُ عَلى أبِي الحَسَنِ الماضي
عليهالسلام فَنَهَيتُهُ عَن شُربِ الماءِ ، فَقالَ عليهالسلام : وما
بَأسٌ بِالماءِ ؛ وهُوَ يُديرُ الطَّعامَ فِي المَعِدَةِ ، ويُسَكِّنُ
الغَضَبَ ، ويَزيدُ فِي اللُّبِّ ، ويُطفِئُ المِرارَ . ]
– به نقل از ابوطيفور طبيب :«بر امام كاظم عليهالسلام وارد شدم و او را از نوشيدن آب ، باز داشتم . »
فرمود : ] نوشيدن آب ، اشكالى ندارد . آب ، غذا را در معده مىچرخانَد ،
خشم را فرو مىنشاند ، بر هوش مىافزايد و تلخه را خاموش مىكند] .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 381 ، حديث 2 ، المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 398 ،
حديث 2391 ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 336 ، حديث 1083 كلاهما نحوه ،
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 456 ، حديث 42 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 /
454
الإمام الصادق عليهالسلام :]كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و
آله و سلّم إذا أفطَرَ بَدَأَ بِحَلواءَ يُفطِرُ عَلَيها ؛ فَإِن لَم
يَجِد فَسُكَّرَةٍ أو تَمَراتٍ ، فَإِذا أعوَزَ ذلِكَ كُلَّهُ فَماءٍ
فاتِرٍ . وكانَ يَقولُ : يُنَقِّي المَعِدَةَ والكَبِدَ ، ويُطَيِّبُ
النَّكهَةَ وَالفَمَ ، ويُقَوِّي الأَضراسَ ، ويُقَوِّي الحَدَقَ ويَجلُو
النّاظِرَ ، ويَغسِلُ الذُّنوبَ غَسلاً ، ويُسَكِّنُ العُروقَ الهائِجَةَ
والمِرَّةَ الغالِبَةَ ، ويَقطَعُ البَلغَمَ ، ويُطفِئُ الحَرارَةَ عَنِ
المَعِدَةِ ، ويَذهَبُ بِالصُّداعِ . ]
امام صادق عليهالسلام :]پيامبر خدا ، به هنگام روزه گشودن ، با حلوا
افطار مىكرد . اگر حلوا نبود ، با شكرينهاى ديگر يا چند دانه خرما ، و
اگر آن نيز نبود ، با آبِ خالى . مىفرمود : «آب ، معده و كَبِد را تميز
مىكند ، دهان را خوشبو مىكند ، دندانها را محكم مىسازد ، چشم را قدرت
مىدهد و ديده را جلا مىبخشد ، گناهان را از انسان مىشويد ، رگهاى
برآشفته و تلخه تحريك شده را فرو مىنشانَد ، بلغم را از ميان مىبَرَد ،
حرارت را از معده برمىدارد ، و سردرد را نيز از ميان مىبَرَد] .الكافى،
ج4،ص153،ح4، المقنعة، ص317 نحوه وكلاهماعنعبداللّهبنمسكان،
المصباحللكفعمى،ص835 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 454
الفقه المنسوب للإمام الرضا عليهالسلام :]أروي فِي الماءِ البارِدِ
أنَّهُ يُطفِئُ الحَرارَةَ ، ويُسَكِّنُ الصَّفراءَ ، ويَهضِمُ الطَّعامَ ،
ويُذيبُ الفَضلَةَ الَّتي عَلى رَأسِ المَعِدَةِ ، ويَذهَبُ بِالحُمّى . ]
الفقه المنسوب للإمام الرضا عليهالسلام :]درباره آب سرد ، روايت مىكنم
كه حرارت بدن را فرو مىنشانَد ، صفرا را آرام مىسازد ، غذا را هضم
مىكند ، پسماندهاى را كه در سرِ معده هست ، ذوب مىسازد و تب را از ميان
مىبَرَد . ]الفقه المنسوب للإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 346 ، مكارم
الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 339 ، حديث 1093 عن الإمام الصادق عليهالسلام نحوه
، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 450 ، حديث 16 دانش نامه احاديث پزشكي : 1
/ 454
