تشخیص دیابت در کودکان
هر
روز تعداد کودکان مبتلا به دیابت درحال افزایش است برخی از کودکان حتی قبل
از تولد در حالیکه در شکم مادرشان هستند به دیابت مبتلا می باشند. دلیل
این افزایش شدید ابتلا به دیابت به دلیل شیوه ی زندگی ناسالم امروزی است.
کودکان شدیداً به فست فودها و نوشیدنیهایی که اشباع از شکر و مواد افزودنی
است اعتیاد یافته اند. علاوه بر همه ی این موارد ، بازیهای ویدئویی و
اینترنت سبب افزایش بی تحرکی شده است. باید به کودکانی که در سنین پایین به
دیابت مبتلا می گردند نحوه ی تطابق با بیماریشان را آموزش داد. در این
مقاله چگونگی تشخیص دیابت در کودکان مرور می شود.
دیابت
بامزه به دو گروه اصلی دیابت نوع 1 و 2 تقسیم می شود. دیابت نوع 1 بیشتر
در میان کودکان شایع است در این حالت بدن قادر به تنظیم قند خون نیست زیرا
به دلایلی پانکراس از انجام اعمال طبیعی خود باز می ماند . پانکراس که
مسئول ترشح هورمون انسولین است دیگر قادر به سنتز و ترشح انسولین نیست.
انسولین هورمونی است که برای ذخیره و اکسید اسیون گلوکز در کبد وسایر
سلولهای بدن ضروری است.
علایم تشخیص دیابت در کودکان
جستجوی
علایم مشخص درمیان کودکان کار بسیار دشواری است، حتی برخی از این علایم از
چشم والدین مخفی می مانند زیرا آنرا با ناآرامی کودک اشتباه می گیرند. با
این حال برای شناسایی این علایم نیاز به بررسی و توجه دقیق تری می باشد.
علایم زیر می تواند نشانه هایی از وجود دیابت در کودکان باشد:
· احساس ضعف دائمی
· خوابیدن بیش از حد معمول
· بی حالی و بد خویی کودک
· عدم علاقه به بازیهای بیرون از خانه و فعالیت های معمول
· شکایت کودک از سردرد و معده درد.
· عصبانیت سریع
· کودک از نوسانات خلقی و حالات روحی متفاوت رنج می برد
· کودک دست پاچه و آشفته حال باشد
· در
کودکان 2 تا 3 ساله ، وجود هر گونه ترشح چسبناک در ادرار می تواند نشانه ی
بالا بودن قند و وجود قند اضافه در ادرار باشد. این علامت نشانه ی احتمالی
وجود دیابت است و باید هر چه سریعتر آزمایش تشخیص دیابت انجام گیرد.
· یکی
ازعلائم گمراه کنند ه شب ادراری است. خیس کردن رختخواب در سنین پایین ممکن
است علامت هشدار دهنده ای برای والدین محسوب نشود. اما باید این مسئله را
جدی گرفت، بخصوص اگر قبلا ً زیاد این عمل از کودک سر نمی زده ولی در
چند ماه اخیر مکرراً شب ادراری داشته باشد.این حالت می تواند علامت دیابت
باشد زیرا این کودکان آنقدر آشفته هستند که رویا را از واقعیت تشخیص نداده و
در حالت خواب رختخواب خود را خیس می کنند.
· تشنگی
بسیار زیاد و به دنبال آن تکرر ادرار. تعداد دفعات مراجعه به دستشویی کودک
را همیشه مراقب باشید. از آن جایی که قند خون بالا می رود کلیه ها برای
دفع مقدار اضافی قند فعالیت بیشتری کرده و آنرا همراه با آب بصورت ادرار از
بدن خارج می کنند و از آن جایی که آب بیشتری از بدن خارج می شود بدن دچار
کم آبی شده و کودک بیشتر احتیاج به آب پیدا می کند.
· از
دست رفتن اشتها یا گرسنگی دائمی نیز ازعلایم دیابت است. هر دو این علایم
از طرف والدین نادیده گرفته می شود زیرا والدین عدم توجه به غذا را به
بازیگوشی بچه مرتبط می دانند و خوردن زیاد را مرتبط با سن رشد کودک در نظر
می گیرند.
· کودکان
مبتلا به دیابت نوع یک معمولاً غذای زیادی می خورند ، اما کاهش وزن دارند.
کاهش وزن بدون علت مشخص به خاطر عدم توانایی بدن در جذب انرژی ازغذاهایی
است که مصرف می شود. این موضوع سبب می گردد چربیهایی که در سلولها ذخیره
بوده اند مصرف شده و وزن بدن علیرغم خوردن غذا کاهش می یابد.
· یکی
از علائم خطرناک دیابت در کودکان از خواب بیدار نشدن است. این موضوع می
تواند مرتبط با افت شدید قند خون باشد در این حالت لازم است مقداری ماده ی
شیرین نظیر آب پرتقال یا یک قاشق پر شکر به کودک خوراند.
انواع آزمایشات قند خون
در نمونه های خونی تهیه شده از همه ی انواع دیابت نوع یک اتوآنتی بادی وجود دارد که بنام ketones معروف
است. این ماده بعد ازشکسته شدن چربی در بدن ساخته می شود وجود این محصول
جانبی در این نوع دیابت بسیار شایع است و می تواند در نمونه های خون یا
ادرار شناسایی شود.
– آزمایش قندخون ساده
چنانچه
اکثر نشانه های ذکر شده را در کودک خود مشاهده کردید باید پزشک را از آن
مطلع کرده و از پزشک بخواهید که برای کودک شما آزمایش اندازه گیری قند خون
در خواست کند. چنانچه قند خون کودک شما مساوی 200 میلیگرم در دسی لیتر یا
بیشتر باشد نشان دهنده ی ابتلا کودک به دیابت است.
– آزمایش A1C
برخی
از پزشکان چنانچه درمورد نتایج آزمایش ساده ی قندخون اطمینان نداشته باشند
برای تایید آزمایش از آزمایش هموگلوبین گلیکوزیه که به آن آزمایش A1C
نیز گفته می شود، استفاده می کنند. این آزمایش میزان قندی را که در خون به
هموگلوبین متصل شده است به درصد بیان می کند و از آن جایی که گلبولهای
قرمز هر 3 ماه تخریب شده و گلبولهای جدید ساخته می شوند، نتایج این آزمایش
نشان دهنده ی میزان اتصال قند به هموگلوبین در طی 3 ماهه گذشته است چنانچه
مقدار آن برابر 5/6 درصد یا بالاتر باشد نشانه ی ابتلا کودک به دیابت است.
– آزمایش قندخون ناشتا
در
این آزمایش بعد از یک شب ناشتا نمونه ی خون از کودک برای سنجش مقدار قند
خون تهیه می شود. برای این آزمایش کودک باید به مدت یک شب (حداقل 8 ساعت)
ناشتا باشد .اگر جواب آزمایش بیش از 100 میلیگرم در دسی لیتر باشد نشانه ی Pre- diabetes است و چنانچه برابر با 126 میلیگرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، نشانه ی ابتلا کودک به دیابت می باشد.
انجام آزمایش قند خون در خانه
همه
ی والدین کودکان دیابتی باید یک دستگاه اندازه گیری قند خون یا گلوکومتر
در خانه داشته باشند. استفاده از این دستگاه بسیار آسان است. از پزشک خود
در مورد نحوه ی استفاده از این دستگاه سوال کنید. تعداد دفعات آزمایش
قندخون در روز و زمان انجام آزمایشات را از پزشک معالج جویا شوید .چنانچه
باید با انسولین کودک خود را درمان کنید ،نحوه ی تزریق و محلهای تزریق را
از پزشک بپرسید. چنانچه از پمپ انسولین استفاده می کنید کار با پمپ و
مراقبت های لازم را آموزش ببینید . آموزش لازم را در هنگام افت قند خون از
پزشک جویا شوید. والدین باید مراقب میزان فعالیت کودک دیابتی خود باشند .
تا زمانی که کودک به تنهایی قادر به انجام مسئولیت های مراقبت از بیماری
خود نیست ، والدین باید این مسئولیت را با دقت برای او انجام دهند. کودکان
دیابتی با کودکان سالم تفاوتی ندارند تنها با درمان مناسب می توانند به
اندازه ی سایر کودکان فعال و شاد باشند.
پوشک های امروزی,مشخصات پوشک خوب
«پوشک با جذب بالا، دوست سلامت، محیط زیست و اقتصاد خانواده و …»
پرشین پرشیا-حتما این قبیل تبلیغات پوشک یکبار مصرف را شنیده یا دیده اید؛
تبلیغاتی که این حس را به شما القا می کنند که فرزند شما با محصولات آنها
همیشه خوشحال است و هرگز دچار مشکل نخواهد شد اما آیا واقعا پونشک های
امروزی با جذب فوق العاده ای که دارند، همراه اسانس هایی که بوی نامطبوع را
می گیرند و ژل های نرم کننده و هزاران ماده و ترکیب شیمیایی دیگر، واقعا
برای پوست فرزندمان مناسبند؟
در زمان های نه چندان دور، مادرها و مادربزرگ ها از پارتچه های کتان یا
تنظیف برای پوشک کردن بچه ها استفاده می کردند؛ هوا به خوبی داخل این پارچه
ها جریان داشت و به محض مرطوب شدن آن را عوض می کردند اما پوشک های یکبار
مصرف امروزی به قدری جذب بالایی دارند که نمناکی را نشان نمی دهند و به
همین دلیل و همچنین برای کاهش هزینه، مادرها گاهی فقط یک بار در روز پوشک
فرزندشان را عوض می کنند.
با دکتر کوشانفر، متخصص کودکان در مورد پوشک های امروزی گفتگو کرده ایم.
پوشک های امروزی جذب فوق العاده ای دارند. این از ویژگی های مثبت یک پوشک است یا از ویژگی های منفی آن؟
– پوشک ها نم را نشان نمی دهند و جذب فوق العاده ای دارند اما باعث ایجاد
نوعی حساسیت خاص در کودکان می شوند؛ دلیل آن هم وجود ماده ای شیمیایی به
نام پلی اکریلات سدیم است که ژلی با جذب بسیار بالاست و با گرفتن مایع به
خود، پوشک را کاملا خشک نشان می دهد. این ترکیب پیش از این در تامپون های
زنانه هم استفاده می شد اما در سال 1985 استفاده از آن ممنوع شد چون باعث
شوک سمی و کشنده می شد. ترکیب های این پودر جاذب اگر با چشم تماس پیدا کنند
یا استنشاق شوند، بسیار خطرناکند؛ به همین دلیل توصیه اکید می شود که هرگز
پوشک ها را پاره نکنید.
انعطاف پذیری پوشک چطور؟
– آن هم مزیت فوق العاده ای نیست. پوشک های امروزی کش های قابل انعطافی
دارند که به راحتی کشیده و دور کمر سفت می شود. همین موضوع باعث می شود
بخار آمونیاک بعد از ادرار راهی برای خروج نداشته باشد و زمینه را برای رشد
و تکثیر باکتری ها فراهم کند که نه تنها زمینه ساز مشکلات پوستی است، بلکه
مهمتر از آن باعث عفونت ادراری مخصوصا در دختران می شود که مجاری ادراری
باریکی دارند. به همین دلیل قبل از 2 سالگی برای بچه هایی که پوشک می شوند
حتما باید یک بار کشت ادرار انجام داد. در کودکان زیر 2 سال عفونت ادراری
شایع و بدون علائم است؛ به همین دلیل بررسی لازم و درمان باید انجام شود.
حرف و حدیث هایی هم در مورد ناباروری که پوشک های امروزی باعث آن می شوند می شنویم، این موضوع چقدر صحت دارد؟
– گفته می شود گرمای داخل پوشک روی بیضه کودکان پسر اثر منفی می گذارد و باعث ناباروری می شود اما این موضوع به نظر صحیح نیست.
با وجود این مسائل بعضی می گویند بهتر نیست از پوشک های قابل شستشو استفاده کنیم تا سالم باشد؟
– پوشکی سالم است که عاری از ترکیب و اسانس های شیمیایی باشد و از جنس
پلاستیک هم نباشد تا باعث تعریف شود. هر ماده شیمیایی که در پوشک وجود
دارد، می تواند حساسیت های پوستی ایجاد کند. البته هنوز هیچ تحقیقی ثابت
نشده که پوشک های یکبار مصرف سرطان زاست اما تحقیقات گسترده در مورد ترکیب
ها و موادی که در آنها استفاده شده مثل پلی اکریلات ها یا فتالات ها یا
دیتیلبن چندان مثبت نبوده و همگی یا سرطان زا بوده اند یا در زنان باردار
باعث نقص های جنینی شده اند. استفاده از پارچه های قابل شستشو نه تنها به
نفع سلامت کودک، بلکه به نفع محیط زیست و اقتصاد خانواده است.
پوشک های آلوده بعد از استفاده در محیط زیست پخش می شود؛ این موضوع نه
تنها باعث انتقال آلودگی می شود بلکه جنس پلاستیکی این پوشک ها تا سال ها
در محیط زیست باقی می ماند و تجزیه نمی شود.
اگر مادری اصرار دارد از این پوشک ها استفاده کند چند بار در روز باید پوشک را عوض کند؟
– این موضوع از یک شیرخوار به شیرخوار دیگر متفاوت است ولی گرچه هزینه
تهیه پوشک یک بار مصرف بالاست اما بهتر است اجازه ندهیم طولانی مدت پوشاک
آلوده در تماس با بدن کودک بماند. پوست کودکان بسیار نازک و حساس است و
مواجهه طولانی با ادرار و مدفوع حتی در پوشک هایی با جذب بالا باعث بروز
حساسیت های پوستی و قرمزی و التهابی می شود که گاهی به سختی رفع می شود.
بهترین راه این است که مادر چند ساعتی در روز کودک را آزاد بگذارد و به او
شورت نخی بپوشاند. نکته دیگر اینکه نباید اجازه داد کودک با پوشک تمیز
بازی کند یا آن را به دهان ببرد یا به چشم بزند. پوشک اسباب بازی و مایه
سرگرمی نیست. حتی قرار دادن بسته پوشک در اتاق کودک نیز درست نیست.
