آیا می توان ذائقه را تغییر داد؟
همان طور که می دانید گیرنده‌های چشایی در سراسر زبان ما پراکنده‌اند. هر یک از این گیرنده‌ها مخصوص یک یا دو مزه‌اند.
البته برخی مزه ها مثل مزه تلخ، گیرنده خاص خود را دارند و برخی دیگر مثل شیرین و شور، گیرنده ویژه‌ای ندارند.
وقتی یک گیرنده چشایی، مزه خاص خود را می یابد، پیامی به بخش چشایی در مغز ارسال می کند.
پیام دقیقا به کورتکس جلوی پیشانی و کورتکس مداری پیشانی ارسال می شود.
وقتی
ماده ی غذایی مزه خوبی دارد، مغز دستور ترشح مشتقات بنزودیازپین و
بتاآندورفین را می دهد که خوردن غذا و نوشیدنی را راحت تر می کند.
دوپامین ترشح شده نیز، ما را به خوردن ترغیب می کند.
دوست داشتن یا نداشتن یک مزه همیشه ذاتی نیست. بسیارند آدم‌هایی که با وجود داشتن گیرنده های یکسان روی زبان، مزه غذاها را متفاوت از هم تعبیر
می کنند.
شاید غذایی که برای یک نفر ترش یا شور است، برای دیگری خوش طعم و متعادل به نظر بیاید. این که پرتقالی از نظر یک نفر ترش است، از نظر دیگری ملس و از نظر فرد سوم شیرین، به نوع آموزش مزه‌ها به فرد از سوی والدین بازمی گردد.
ما
مزه تلخ را به کمک گیرنده‌هایی از خانواده T2R حس می کنیم. ژنی وجود دارد
که سبب می شود برخی افراد نسبت به این مزه حساس تر از دیگران باشند.
تحقیقات
پژوهشگران نشان داده است افرادی که ژن PROP را دارند، تلخی را بیشتر از
دیگران حس می کنند. اما احساس مزه ی ترش چندان جنبه ژنتیکی ندارد.
محققان معتقدند شناسایی مزه ترش از طریق اصلاح شبکه مجاری حمل یون به وجود می آید. به عبارت دیگر نوعی پروتئین که روی زبان و نخاع شوکی وجود دارد، مزه ترش را شناسایی کرده و نقشی همانند دیده بان PH را در سیستم عصبی مرکزی بازی می کند.
در مورد مزه شیرین و لذیذ، گیرنده ها یکی است و شناسه آن گلوتامات، نمک اسید آمینه ای است که در بافت های عصبی موجود است.
در
نهایت در مورد “مزه کلسیم” که به تازگی به عنوان “مزه ششم” شناخته شده
است، باید گفت دو ژن به درک آن وابسته است. اما فراموش نکنید که عواملی
نظیر داروها، جنسیت، دخانیات و برخی هورمون ها نیز بر این موضوع اثر دارند.
میكروب ها و بوی بد دهان
دهان شامل حفره دهان – دندان ها- زبان- بزاق – لثه و سقف دهان است .
دهان به علت وجود بزاق كه از غدد بزاقی ترشح می شود دائماً مرطوب است.
میزان ترشح بزاق دریك شخص سالم معادل 1500 -500 میلی لیتر در روز است و
میزان تولید به عوامل متعددی از جمله سن – جنسیت – ساعات متفاوت روز- ماه
های مختلف سال ، حالات روحی و وضعیت غذایی بستگی دارند. بزاق بدون رنگ بوده
و كمی حالت چسبندگی دارد و چون حاوی انواع متفاوت تركیبات آلی و معدنی است
، محیط مناسبی برای رشد باكتری ها در دهان است.
باكتری های موجود در
دهان می توانند بر روی مواد موجود در بزاق مخصوصاً ذرات غذا در بین دندان
ها تأثیر گذاشته و در اثر عمل تخمیر و فساد ، گازهای بدبو تولید نمایند.
بنابراین عمل باكتری ها در دهان را می توان مهم ترین عامل تنفس بدبو به
حساب آورد. علاوه براین باكتری های موجود در دهان می توانند با تأثیر بر
مواد قندی ، اسیدهای آلی تولید نموده و اسیدهای حاصله به تدریج باعث
پوسیدگی دندان ها بشوند. برخی از باكتری های دهان درعمق دندان ها و اطراف
لثه فعالیت بیشتری داشته و می توانند بیماری های عفونی لثه و دندان را موجب
شوند. در طول روز به علت باز و بسته شدن دهان و در نتیجه دفع گازهای تولید
شده توسط باكتری ها از شدت بوی دهان كاسته می شود.
علاوه براین در
طول روز بلع بزاق به تنهایی و یا همراه با مواد غذایی ، از تجمع باكتری های
داخل دهان كاسته و موجب كاهش متابولیسم باكتری ها در دهان می شوند. به عكس
در طول شب به علت محبوس شدن گازهای تولید شده در دهان و تولید تركیبات
متعدد مخصوصاً توسط باكتری هایی كه برای رشد به كمی اكسیژن نیاز دارند بوی
دهان شدت می یابد. درحقیقت تنفس بد بوی صبحگاهی دهان، در رابطه مستقیم با
فعالیت شبانه باكتری ها در دهان است. اغلب میكروب های موجود در دهان بیماری
زا نبوده و جزو ساكنان طبیعی دهان انسان سالم به حساب می آیند. در دهان ،
انواع میكروب های بیماری زا نیز موجود بوده و در شرایط خاص قادر به تولید
بیماری های عفونی در دهان و سایر قسمت های مجاور هستند. میكروب های موجود
در دهان می توانند به سادگی توسط بزاق از فردی به فرد دیگر با جمعیت
میلیونی منتقل شوند. تعداد میكروب های موجود در دهان به حدی زیاد است كه هر
انسان درهنگام صحبت كردن ، میلیون ها میكروب را با ترشحات فوق العاده كوچك
بزاق درهوای اطراف خود پراكنده می نماید.
اگر فردی دهانش همیشه بوی
بد نمی دهد و دفعتاً چنین می شود، بدون شك باید نشانه هایی ازیك بیماری را
در بدن خود حس كند و بی درنگ درصدد رفع بوی بد دهان و شناخت بیماری برآید.
بوی بد ناگهانی دهان می تواند به دلایل زیر باشد:
– عفونت و تورم لثه ها و یا آبسه دندان
– عفونت گلو و یا متورم شدن آن
– سینوزیت
– عفونت ریه
-Sjogren (بیماری كه در آن چشم و دهان به طور مزمن خشك می شوند)
– بیماری ناشی از الكلی بودن افراد
– بیمارهای كلیه كه درآن كلیه ها قادر نیستند به درستی سموم را به خارج بفرستند
– یبوست
– بیماری كبد
بعضی
اوقات بوی بد دهان از میكروبی به نام ( هلیكوباكتر پیلوری)Helico Bacter
Pglori است. این میكروب در جهاز هاضمه باقی می ماند و ممكن است تولید زخم
معده هم بكند و درهرحال بوی بد دهان را باعث شود . در این موارد ضمن این
كه به پزشك معالج خود مراجعه می كنید با انجام آزمایش های لازم و پیگیری
های مداوم درصدد رفع این عارضه برآیید چون در مراحل بعدی می تواند خطرناك
تر باشد.
با رعایت بهداشت دهان می توان میكروب های دهان و در نتیجه
اعمال ناخواسته آنها را به حداقل رساند. بهترین روش برای كاهش میكروب های
دهان ، شستشوی مداوم دهان و دندانها پس از صرف غذا ( مخصوصا هنگام شب) است.
شستشو موجب خارج شدن ذرات غذای موجود درحفره دهان شده و دراصل با حذف مواد
غذایی مورد نیاز میكروب ها ، از جمعیت آنها كاسته می شود. به خصوص عامل
مؤثری در به حداقل رساندن میكروب ها ی دهان و ممانعت از پوسیدگی دندان ها
است. مواد پروتئینی مانند ذرات گوشت در بین دندان ها محیط مناسبی برای رشد
باكتریها ایجاد می نماید . بنابراین بوی بد دهان اغلب درارتباط با فساد
مواد پروتئینی است. بلع بزاق ، نوشیدن مایعات ، دفع بزاق وشستشوی دهان با
مواد شیمیایی ضد میكروب از جمعیت میكروب های دهان به میزان قابل ملاحظه ای
می كاهد. اگرچه پس از چند ساعت جمعیت میكروب ها مجدداً به حالت اولیه برمی
گردند، اما مصرف مواد ضد بو مانند آدامس ، پوششی بر روی تنفسهای بدبو بوده و
به علت بالا بردن ترشح بزاق و بلع بزاق از جمعیت میكروبه ا می كاهند.
ناگفته نماند كه آدامس و تركیبات مشابه به علت داشتن قندهای ساده باعث رشد باكتری های موثر برپوسیدگی دندان ها می شود.
از
دیدگاه طب نتروتپ ، تغذیه دربوی بد دهان بسیار اهمیت دارد. سعی كنید
حدوداً دو لیتر آب در روز حتماً استفاده كنید. همچنین از خوردن گوشت تا آن
جایی كه امكان دارد پرهیز كنید و به جای آن از پروتئین های گیاهی استفاده
كنید. غذاهای سرخ كردنی به هیچ عنوان استفاده نشود ، فقط بخارپز، آب پز یا
در فر گذاشته شود.
از ادویه جات كمتر استفاده كنید . سعی كنید به
غذای خود كمی نمك برای مزه ، و زعفران به عنوان ادویه بزنید. از مصرف مواد
كارخانجاتی مانند سوسیس ، كالباس ، چیپس و پفك و غیره خودداری كنید.
سبزیجات سبز تیره كه دارای كلروفیل زیاد هستند استفاده كنید مانند جعفری ، اسفناج ، كاهو ، كدو ، شاهی آبی و غیره .
از
لحاظ بهداشت دهان سعی كنید بعد از هر وعده غذا دندان ها را مسواك كنید .
می توانید بعد از مسواك كردن كمی هل، رازیانه و تخم گشنیز در دهان بریزید و
بجوید.
ضمناً می توانید یك قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف لیوان
آب گرم حل كنید و وقتی نیمه گرم شد مقداری از آن را در دهان نگاه دارید و
مزمزه كنید و دندانها و دهان تان را با آن كاملاً بشویید. بدین طریق ، هم
دندان های تمیز و شفافی خواهید داشت وهم نفس تازه و خوشبویی پیدا می كنید.
بد نیست بدانید چنان چه پوست شما دچار آفتاب سوختگی شده است اگر خمیری از
جوش شیرین درست كنید و روی آن بگذارید بسیار مؤثر خواهد بود.
