مضرات افزودنی‌های خوراکی (2)
5- کافئین
“کافئین” که به طور طبیعی در چای، قهوه و کاکائو یافت می شود، در کارخانه ها به بسیاری از نوشابه‌های گازدار نیز افزوده می گردد.
کافئین سبب افزایش ترشح اسید معده، افزایش موقتی فشار خون و گشاد شدن برخی عروق، هم زمان با تنگی عروق دیگر می شود.
مصرف زیاد کافئین سبب بروز بیماری “کافئینیسم” می گردد که علائمی از قبیل عصبانیت یا بی خوابی را ایجاد می کند. در کودکانی که هر روز نوشابه می خورند، این علائم دیده می شود.
کافئین سبب بروز اختلالاتی در تولید مثل شده، و رشد و تکامل جنین را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. بر
اساس مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی، ارتباط بین مصرف کافئین و
بروز نقص‌هایی نظیر لب شکری، فقدان انگشتان دست و پا و بد شکلی‌های
جمجمه‌ای در نوزاد ثابت شده است.
کافئین تا حدی اعتیاد آور
ست و به همین سبب، افرادی که به خوردن مواد غذایی حاوی کافئین مثل چای و
قهوه عادت دارند، با کاهش مصرف آن، دچار سردرد می شوند.
مصرف
مقادیر کم کافئین هیچ مشکلی را به وجود نمی آورد، اما چنانچه باردار
هستید یا قصد بارداری دارید، از مصرف آن پرهیز کنید. همچنین مواد غذایی
حاوی کافئین را از برنامه ی غذایی کودکان حذف کنید.
6- مونو سدیم گلوتامات (MSG)
در
اوایل قرن حاضر، یک شیمی دان ژاپنی “مونو سدیم گلوتامات” را به عنوان
ماده‌ای در چاشنی‌های خاص که به غذاهای پروتئینی افزوده می شدند، شناسایی
کرد.
استفاده ی بیش از حد از این ماده سبب سردرد، گرفتگی در ناحیه ی سینه و احساس سوزش در بازوها و پشت گردن می شود.
در
صورت داشتن حساسیت نسبت به این ماده، قبل از مصرف غذاها، برچسب آنها را
بخوانید. در ضمن از مصرف پروتئین‌های گیاهی هیدرولیز شده که ممکن است دارای
مونو سدیم گلوتامات باشند، اجتناب نمایید.
7- نیترات و نیتریت
قرن‌هاست که از “نیترات و نیتریت” به عنوان نگهدارنده در گوشت ها
استفاده می شود. البته نیترات به تنهایی بی ضرر است، اما به آسانی به
نیتریت تبدیل می شود که در این صورت زیان آور است.
نیتریت
با ترکیباتی به نام آمین‌های ثانویه ترکیب شده و نیتروزآمین‌ها را که
فوق‌العاده سرطان زا هستند، به وجود می آورد. این واکنش شیمیایی، اغلب به
آسانی در درجه حرارت سرخ کردن ایجاد می شود.
نیتریت به عنوان عامل ایجاد سرطان معده شناخته شده است.
در
صورت عدم دسترسی به گوشت تازه، سعی کنید از گوشت‌های فرآیند شده ی عاری از
نیتریت مثل گوشت‌های یخ زده استفاده نمایید، چون عمل انجماد نیاز به
استفاده از نیتریت را کم می کند.
اصولاً صرف نظر از وجود
نیتریت یا نیتروزآمین، از انتخاب گوشت‌های فرآیند شده‌ای(مثل سوسیس و
کالباس) که حاوی چربی و نمک زیاد هستند، پرهیز نمایید.
8- اولسترا (Olestra)
“اولسترا”، یک روغن مصنوعی خطرناک است و استفاده از آن ضرورتی ندارد.
این
افزودنی هر چند عاری از چربی است، اما اثرات جانبی خطرناکی دارد، زیرا به
عناصر غذایی ارزشمند چسبیده و آنها را از بدن دور می سازد. از جمله ی این
عناصر غذایی می توان کاروتنوئید‌ها را نام برد که به عنوان محافظ بدن علیه
سرطان ریه، سرطان پروستات، بیماری قلبی و تحلیل عضلانی شناخته شده است. مصرف
درازمدت میان وعده‌های حاوی اولسترا، سبب افزایش مرگ و میر ناشی از
سرطان‌های ریه و پروستات، و همچنین ابتلا به کوری ناشی از تحلیل عضلات چشم
می شود.
اولسترا در مقادیر کم سبب بروز ناراحتی‌های گوارشی به ویژه اسهال می شود.
9- ساخارین
بهتر است در مصرف “ساخارین” که جزء شیرین کننده‌های مصنوعی می باشد، “زیاده روی” نشود.
بعضی مطالعات بر روی حیوانات آزمایشگاهی، سرطان زایی این ماده را ثابت کرده‌اند. البته مصرف آن در مقدار “متناسب” بی خطر است.
10- سولفیت‌ها
“سولفیت‌ها”
دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که برای حفظ تازگی سبزیجات و میوه‌ها و
همچنین جلوگیری از تغییر رنگ برگه ی زرد آلو، کشمش و سایر میوه‌های خشک
استفاده می شوند.
چندین مطالعه، بروز واکنش‌های آلرژیک را در اثر دریافت سولیفت‌ها ثابت کرده‌اند. این ترکیبات هر چند ایمن شناخته شده‌اند، اما بهتر است مورد استفاده قرار نگیرند.
افراد
مبتلا به آسم، در مورد مصرف مواد غذایی حاوی سولفیت ها باید احتیاط بیشتری
کنند. البته مدت‌هاست که دیگر از سولفیت استفاده نمی شود!
مضرات افزودنی‌های خوراکی (1)
اصطلاح “افزودنی مواد غذایی” معمولاً برای توصیف ماده ی شیمیایی به کار می رود که به طور طبیعی در مواد غذایی وجود ندارد.
استفاده از بیشتر افزودنی‌های زیر به دلیل مضراتی که دارند، غیرمجاز شناخته شده است.
1- مواد رنگی مصنوعی
اغلب مواد رنگی مورد استفاده برای غذاها جزء رنگ های مصنوعی می باشند. متجاوز از چندین دهه است که سمیت و سرطان زا بودن این رنگ ها مورد بحث قرار گرفته است و چندین نوع آن ممنوع اعلام شده است. در صورت امکان باید از غذاهای بدون رنگ استفاده شود. مورد استفاده ی آنها غالباً در غذاهایی است که ارزش تغذیه‌ای چندانی ندارند و متأسفانه کودکان نیز خیلی از آنها استفاده می کنند. همانند آدامس‌ها، پاستیل‌ها، آب میوه‌ها و … .
2- آس سولفام کا (Acesulfame K)
آزمایش‌های انجام شده حاکی از نقش سرطان زایی این ماده در حیوانات و افزایش احتمال ایجاد سرطان
در انسان می باشد و لازم است که از این ماده و فرآورده‌هایی که حاوی آن
است، پرهیز شود. “آس سولفام کا” در تجارت به عنوان سونت (Sunette) یا شیرین
کننده ی شماره ی یک شناخته می شود و به عنوان جانشین‌های قند به شکل بسته
یا قرص فروخته می شود و در آدامس، آمیزه‌های خشک نوشابه‌ها، قهوه و چای فوری، دسرهای ژلاتینی، پودینگ‌ها و خامه‌های غیرلبنی استفاده می گردد.
3- آسپارتام
“آسپارتام”
که با نام تجارتی Nutrasweet وEqual به فروش می رسد، بعد از شناخته شدن
عوارض ناخوشایند ساخارین(قند مصنوعی)، مدت‌ها مورد توجه رژیم شناسان بوده
است. در خصوص این ماده مسائل معدودی عنوان می شود.
اولین مسئله
بیماری “فنیل کتونوریا” می باشد که از هر 2000 نوزاد، معمولاً یک نوزاد با
این بیماری به دنیا می آید. در این بیماری بدن قادر به متابولیزه کردن
اسید آمینه ی فنیل آلانین نیست. این اسید آمینه که از عناصر سازنده ی
آسپارتام می باشد، در صورت تجمع در جریان خون، منجر به پیدایش اثرات سمی و در نهایت عقب ماندگی ذهنی می شود.
مسئله
ی دیگری که عنوان می شود تغییر رفتار ناشی از تغییر عملکرد مغز بر اثر
مصرف فراوان آسپارتام در افراد می باشد. از علائم و نشانه‌های آن می توان
گیجی، سردرد، تشنج‌های صرع مانند و اختلالات عادت ماهانه را نام برد.
چنانچه
از بیماری”فنیل کتونوریا” رنج می برید یا باردار هستید یا تجربه ی
ناخوشایندی از مصرف آسپارتام دارید، این ماده را کنار بگذارید و برای اینکه
جانب احتیاط را رعایت کنید، از دادن آن به کودکان خودداری نمایید.
4- BHA و BHT
این دو ماده که از نظر شیمیایی فرمول‌های مشابهی دارند، به منظور جلوگیری از عمل اکسایش و عمل تند شدگی به غذاهای دارای روغن اضافه می شوند. مرکز تحقیقات بین المللی سرطان که بخشی از سازمان بهداشت جهانی می باشد، BHA را برای انسان سرطان زا شناخته است. در مطالعات دیگر نیز احتمال سرطان
زایی BHT گزارش شده است. از آنجایی که استفاده از این دو ماده ضرورت خاصی
ندارد، بنابراین جهت حفظ سلامتی برچسب‌های مواد غذایی را بخوانید و در
صورتی که از این مواد در تهیه ی غذاها استفاده شده باشد، از خوردن آن اجتناب نمایید.
