جراحی با لیزر روش نهایی برای درمان آب سیاه چشم
تعریف بیماری
نوعی
بیماری چشم است که در آن به علت افزایش شدید فشار مایع درون چشم، دید از
بین می‌رود. به‌طور کلی اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در
پیرامون عنبیه (دایره رنگی چشم) است. در برخی موارد بطور مادرزادی منافذ
تنگ هستند. در موارد دیگر جلو آمدن عنبیه یا مسدود شدن این منافذ با
رنگدانه‌های عنبیه یا یاخته‌های خون پس از خونریزی داخل چشم مسیر تخلیه
مایع داخل چشم تقریباً مسدود می‌شود.
درمان بیماری
این
بیماری را نمی‌توان درمان قطعی کرد، اما علایم آن را می‌توان کنترل نمود.
در اکثر اوقات می‌توان فشار چشم را با دارو تا حدی پایین آورد که از آسیب
به عصب چشمی و از دست دادن احتمالی بینایی در آینده جلوگیری شود.
مهارکننده‌های آنزیم کربنیک آنهیدراز مانند دورزولامید به تنهایی یا
به‌همراه داروهای مسدد گیرنده بتاآدرنرژیک برای کاهش فشار داخل چشم به کار
می‌روند. داروهای ادرارآور (دیورتیک) برای کاهش تولید و در نتیجه کاهش تجمع
مایع در چشم استفاده می‌شوند. در صورتی که با قطره‌های چشمی نتوان بیماری
را کنترل نمود، می‌تواند از جراحی با لیزر کمک گرفت.
بیماری آب سیاه چشم چیست؟
آب سیاه به گروهی از بیماری های چشمی گفته می شود که در آن عصب بینایی
دچار آسیب می شود. میزان دیدی که در اثر آب سیاه از بین می رود غیرقابل
برگشت است ولی با تشخیص زودرس، پیگیری دقیق و استفاده منظم از داروهای
تجویز شده می توان از آسیب بیشتر جلوگیری کرد. عصب بینایی معمولا به دلیل
افزایش فشار چشم آسیب می بیند. در اثر فشار تعدادی از رشته های عصبی از بین
می رود و در نتیجه کاهش بینایی اتفاق می افتد. اگر آب سیاه تشخیص داده
نشود یا درمان نشود باعث از دست رفتن دایمی دید محیطی می شود. متاسفانه در
بسیاری از موارد این بیماری علایم ندارد و دید بیمار خوب است و چون به
تدریج میدان بینایی از دست می رود بیمار متوجه نمی شود.
در نهایت با از دست رفتن دید مرکزی باعث کوری کامل می شود. اگر تعادل ترشح
مایع داخل چشم و خروج آن به هم بخورد در نتیجه فشار چشم بالا می رود. در
اکثر بیماران نشانه و علایم کمی وجود دارد ولی در مراحل پیشرفته علایم زیر
دیده می شود: کاهش دید محیطی، ایجاد هاله های رنگی اطراف نور، نیاز به
تغییر مکرر و زود به زود عینک و مشکل در تطابق با تاریکی. آب سیاه می تواند
به طور ناگهانی و به صورت حاد به نام آب سیاه زاویه بسته حاد اتفاق افتد.
در این صورت مریض با سردرد و چشم درد شدید، قرمزی چشم و کاهش بینایی
مراجعه می کند که پس از درمان دارویی و درمان لیزری بیمار درمان می شود. به
طور کلی بیماری آب سیاه را به دو گونه زاویه باز و زاویه بسته تقسیم بندی
می کنند. گلوکوم زاویه باز از آنجا به این نام خوانده می شود که زاویه ای
که مایع از آن خارج می شود «باز» است. با این حال، به دلایل نامشخص، تخلیه
زلالیه به کندی صورت می گیرد.
کندی حرکت زلالیه سبب تجمع آن و بالا رفتن فشار داخل چشم می شود. در
گلوکوم زاویه بسته به دلیل تنگی شدید زاویه یا مسدود شدن آن، مایع زلالیه
نمی تواند از چشم خارج شود. در این بیماران یک افزایش ناگهانی و بسیار بالا
در فشار چشم دیده می شود. این افزایش فشار می تواند در مدت بسیار کوتاه
سبب آسیب دیدن عصب بینایی و کاهش دید شود. گلوکوم زاویه باز در ابتدا علامت
خاصی ندارد.
دید طبیعی بوده و هیچ گونه درد یا ناراحتی وجود ندارد. با ادامه یافتن
بیماری، آرام آرام میدان بینایی بیمار محدود و محدودتر می شود، اما دید
مرکزی تا مراحل نهایی بیماری حفظ می شود. به همین جهت بیمار نمی تواند در
مراحل ابتدایی متوجه بیماری اش شود. در صورت عدم درمان در مراحل انتهایی
بیمار ناگهان متوجه می شود که دید محیطی اش به شدت محدود شده است؛ درست مثل
اینکه که دارد از درون یک لوله تفنگ به اطراف نگاه می کند. با ادامه یافتن
بیماری باقیمانده دید در مرکز نیز از بین رفته و بیمار کور می شود.
بر عکس؛ گلوکوم با زاویه بسته معمولا بسیار پرسروصداست و با علایم شدید
درد چشم، تهوع، سردرد، قرمزی چشم و تاری دید که به صورت ناگهانی بروز می
کند، خود را نشان می دهد که یک اورژانس است و بیمار باید سریعا درمان شود.
در صورت عدم درمان، بیمار ممکن است در مدت بسیار کوتاهی برای همیشه نابینا
شود. نوع دیگر این بیماری می تواند در بدو تولد وجود داشته باشد یا به
تدریج در سنین پایین خود را نشان دهد که به آن آب سیاه مادرزادی می گویند.
کودکان مبتلا معمولا علایم واضحی نظیر بزرگی قرنیه؛ خاکستری و کدر شدن رنگ
قرنیه، حساسیت به نور و اشک ریزش شدید را دارند.
● توصیه های مهم
اگر سن شما بالای ۴۰ سال است حتما به چشم پزشک مراجعه و حداقل برای یک بار
از میزان فشار چشم خود اطلاع پیدا کنید (آب سیاه یعنی بالا بودن غیرطبیعی
فشار چشم). باید بدانیم بعضی از بیماری ها نیز می تواند ریسک ابتلا به آب
سیاه را بیشتر کند. سردسته این بیماری ها، بیماری قند و بیماری فشار خون
است. در چشم های با نزدیک بینی بالا نیز ریسک ابتلا به بیماری آب سیاه
بیشتر است. اگر در افراد فامیل و نزدیکان (نسبی) شما کسی را با بیماری آب
سیاه (بالا بودن فشار چشم) سراغ دارید در اولین فرصت سعی کنید از وضعیت
فشار چشم تان اطمینان پیدا کنید؛ چراکه احتمال ابتلا به بیماری آب سیاه در
کسانی که در خانواده شان سابقه این بیماری وجود دارد، بیشتر است.
اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما آب سیاه داشته باشد، شانس گرفتاری
چشم شما به این بیماری در حد ۲۰ درصد خواهد بود. اگر به هر دلیلی از داروی
کورتن (خوراکی، تزریقی، استنشاقی یا قطره) استفاده می کنید، در طول مدت
درمان باید از وضعیت فشار چشم خود اطلاع حاصل کنید؛ چراکه مصرف هر نوع
داروی کورتن دار به مدت حدودا بیش از یک هفته تا ۱۰ روز در بعضی از افراد
می تواند سبب بالا رفتن فشار چشم و آسیب دایمی و غیرقابل برگشت عصب بینایی
چشم شود. اگر قبلا تحت عمل آب مروارید از نوع مادرزادی قرار گرفته اید،
بهتر است که در هر ویزیت (حداقل سالی یک بار برای سالیان متوالی)، از چشم
پزشک تان سراغ میزان فشار چشم خود را بگیرید.
● درمان
هدف در درمان بیماری آب سیاه؛ پایین آوردن فشار داخل چشم به کمک روش های
مختلف مانند دارودرمانی، لیزردرمانی، جراحی یا ترکیبی از این روش هاست که
بسته به نوع و شدت بیماری توسط پزشک معالج انتخاب می شود. باید بدانیم که
درمان آب سیاه هیچ گاه افت دید و آسیب قبلی را نمی تواند جبران کند و در
بهترین شرایط فقط می تواند از آسیب بیشتر پیشگیری کند.
هدف از درمان هم متوقف کردن کامل تخریب عصب بینایی است.
ریختن قطره ها را همراه با ناهار، شام، صبحانه تنظیم کنید تا فراموش نشود.
پلک پایینی را پایین بکشیم و اجازه بدهیم که قطره در فضای بین چشم و پلک
قرار گیرد. سپس چشم را بسته و با یک انگشت به مدت دو دقیقه به آرامی گوشه
داخلی چشم را فشار دهیم تا خروج قطره از مجرای اشکی کاهش یابد.
فاصله بین دو قطره حتما ۱۰ دقیقه یا بیشتر باشد.
سر قطره به هیچ عنوان با پلک، مژه و چشم نباید تماس داشته باشد چون باعث آلودگی می شود.
داروهای خود را مرتب مصرف کنید.
به یاد بسپارید که درمان دارویی، لیزری و جراحی آب سیاه جهت بهتر شدن دید
شما نیست، صرفا جهت متوقف کردن این بیماری است و همین مقدار دید را برای
شما حفظ می کند.
