تئوری رنگ و آشنایی با رنگ و کاربرد آن در نقاشی
برای آشنایی با تئوری رنگ
و شناخت و کاربرد رنگ در نقاشی، یادآوری این نکته لازم است که رنگ در
حقیقت همان نور است. زمانی که نور سفید از منشور عبور کرده و تجزیه می شود،
می توان طیف رنگ های خالص را با چشم دید. هر رنگی که در پیرامون خود می
بینیم در حقیقت نوری است که جسم به چشم ما بازتاب می کند. هر رنگ یا ماده
رنگ به دلیل ویژگی شیمیایی خود، برخی از نورها را جذب و برخی دیگر را
بازتاب می کند. به عنوان نمونه، جسمی را که ما ارغوانی می بینیم دارای این
ویژگی است که همه نورهای موجود در نور سفید به جز بنفش و قرمز را جذب می
کند. بر این اساس رنگ اجسامی که از آن ها نقاشی می کنیم ممکن است در شرایط
نوری گوناگون اندکی تغییر کند چون تعداد رنگ های طیف یک نور با نور دیگر
ممکن است متفاوت باشد. به همین دلیل است که طبیعت نیز تحت تاثیر موقعیت
خورشید و شرایط جوی در هر فصل و زمان به شکل های گوناگون دیده می شود. طیف
رنگی نورهای مصنوعی نیز متفاوت است. به عنوان نمونه طیف رنگی لامپ های
فلورسنت با طیف رنگی چراغ های معمولی فرق می کند. با دانستن این مقدمه
کوتاه درباره فیزیک رنگ، آشنایی با رنگ ها و مخلوط کردن رنگ ها در نقاشی به
وسیله یک شکل توضیح داده می شود که به آن دایره رنگ یا چرخه رنگ می گویند و
شکل آن را در زیر مشاهده می کنید
رنگ های اصلی
سه رنگ زرد، قرمز و
آبی را رنگ های اولیه یا اصلی می گویند. این سه رنگ از ترکیب رنگ های دیگر
به وجود نمی آیند و در اصل وجود دارند. رنگ های دیگر از ترکیب سه رنگ اصلی
به وجود می آیند. ترکیب سه رنگ اصلی با هم باعث به وجود آمدن یک رنگ قهوه
ای خاکستری مرده و خنثی می شود
رنگ های رده ی دو یا ثانویه
سه رنگ نارنجی، بنفش
و سبز را که از ترکیب دوتایی رنگ های اصلی به وجود می آیند را رنگ های رده
ی دو یا ثانویه می گویند. این سه رنگ را در جدول رنگی بالا مشاهده می کنید
رنگ های رده ی سه
شش رنگ فیروزه ای،
ارغوانی، پرتقالی، سبز زرد، آبی بنفش و قرمز نارنجی رنگ های رده ی سوم
دایره رنگ ها هستند. این رنگ ها از ترکیب رنگ های اصلی با رنگ های ثانویه
یا رده ی دوم به وجود می آیند
دو رنگ مکمل چیست
دو رنگ را هنگامی
مکمل هم می گویند که در آن ها سه رنگ اصلی زرد و آبی و قرمز وجود داشته
باشد. برای پیدا کردن مکمل یک رنگ باید ببینیم که آن رنگ کدام یک از رنگ
های اصلی را دارد و کدام را ندارد و آن رنگی را که ندارد مکمل آن خوانده می
شود. به عنوان نمونه رنگ سبز از ترکیب رنگ های آبی و زرد ساخته شده است.
پس چون رنگ قرمز در این رنگ وجود ندارد پس مکمل سبز قرمز است. یا مثلا رنگ
آبی نیز خود یک رنگ اصلی است. بنابراین مکمل آن می شود ترکیب دو رنگ اصلی
قرمز و زرد که در آن وجود ندارد. پس مکمل آبی، نارنجی است. بر این اساس
مکمل زرد نیز بنفش است. ترکیب دو رنگ مکمل به معنای ترکیب سه رنگ اصلی است.
در نتیجه حاصل ترکیب رنگ های مکمل، نوعی از قهوه ای خاکستری خنثی و مرده
می شود. رنگ های مکمل اگر بدون مخلوط شدن با یکدیگر در کنار هم قرار بگیرند
باعث درخشان شدن و جلوه یکدیگر می شوند
چگونه یک رنگ را خنثی کرده و از درخشندگی و خلوص آن کم کنیم
هرگاه به یک رنگ کمی
از رنگ مکمل آن اضافه کنیم آن را خنثی کرده و از خلوص آن کم کرده ایم. هر
چه میزان رنگ مکمل را بیفزاییم رنگ مورد نظر ما بیشتر خنثی می شود. بر این
اساس برای خنثی کردن بنفش از زرد، آبی از نارنجی و سبز از قرمز و برعکس
استفاده می کنیم. این روش هنگامی که در یک تابلوی نقاشی نیازمند درجات
مختلفی از خلوص رنگی به ویژه در سایه ها هستیم کاربرد دارد
چگونه یک خاکستری رنگی درست کنیم
سه رنگ اصلی را به
میزان مشخصی با یکدیگر ترکیب می کنیم. در این ترکیب مقدار کمی آبی بیشتر از
زرد و قرمز خواهد بود. سپس به آن کمی سفید اضافه می کنیم. رنگی خاکستری و
خنثی به وجود می آید. حال به این خاکستری هر رنگی اضافه کنیم به سمت آن طیف
رنگی متمایل می شود. مثلا اگر به آن قرمز اضافه کنیم خاکستری قرمز می شود
رنگ های سرد و گرم کدام ها هستند
رنگ ها به دو نوع
گرم و سرد تقسیم بندی می شوند. رنگ های گرم عموما روشن تر و سبک تر از رنگ
های سرد هستند. رنگ های گرم شامل: زرد، زرد متمایل به نارنجی، نارنجی، قرمز
نارنجی، قرمز و قرمز مایل به بنفش هستند. رنگ های سرد نیز شامل بنفش، بنفش
مایل به آبی، آبی، آبی مایل به سبز و زرد مایل به سبز می باشند. در حقیقت
رنگ های گرم قرمزی بیشتری دارند و رنگ های سرد آبی بیشتری دارند. رنگ های
گرم و سرد در کنار هم باعث جلوه گر شدن یکدیگر می شوند
