شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن توسط مؤسسین تأمین گردیده است.
چون تشکیل شرکت های سهامی عام
با تشریفاتی که ذکر شد طولانی است ، مواد اصلاحی قانون تجارت برای امور
ساده تری که طبعاً شرکاء کمتری دارد یک نوع شرکت سهامی مقرر شده داشته که
به شرح فوق شرکت سهامی خاص نامیده می شود .
در این قبیل شرکت ها ، صدور اعلامیه پذیره نویسی وجود ندارد . تمام سرمایه از مؤسسین تعهد و اقلاً سی و پنج درصد آن در یکی از بانک ها به نام شرکت در حال تأسیس در حساب مخصوصی سپرده می شود.
سرمایه
شرکت سهامی خاص نباید کمتر از یک میلیون ریال باشد . در صورتی که به عللی
سرمایه شرکت تقلیل پیدا کند همان طور که قبلاً گفته شد باید شرکای در ظرف
یک سال آن را جبران کنند و الا شرکت را به نوع دیگری از شرکت ها از قبیل با مسئولیت محدود یا تضامنی تبدیل نمایند .
در نام شرکت باید کلمه خاص قبل از ذکر نام شرکت و یا بعد از آن
بلافاصله اضافه شود مانند شرکت سهامی خاص الوند یا شرکت سهامی دماوند خاص و
قید کلمه خاص باید در تمام نوشته های شرکت تصریحاً معلوم باشد . زیرا این
نوع شرکت ها در حقیقت یک قسم شرکت سهامی خانوادگی و خصوصی است که مراجعه کنندگان باید اطلاع داشته باشند .
بحث درباره وجود شرکت سهامی خاص
نگارنده عقیده دارد که با وجود مقررات شرکت های سهامی عام
تشکیل شرکت سهامی خاص لزومی ندارد . زیرا اگر افرادی بخواهند شرکتی با
تشکیلات مختصر تر از شرکت سهامی عام داشته باشند ، می توانند از مقررات شرکت با مسئولیت محدود
استفاده کنند . و شرکتی که بین سه ، چهار نفر با سرمایه مثلاً یک میلیون
ریال تشکیل می شود ، احتیاجی به مجمع عمومی و اجرای تشریفات شرکت های
سهامی را نخواهد داشت.
البته در بعضی از کشور ها که در قانون شرکت با مسئولیت محدود پیش بینی نشده ممکن است از مقررات شرکت های سهامی خاص استفاده شود . و الا تشکیل این قبیل شرکت ها با وجود شرکت های سهامی عام ممکن است موجب انحراف اذهان عموم یا مراجعه کنندگان بشود و منظوری که از شرکت سهامی عام حاصل است با تصوری که از اهمیت شرکت های سهامی در ذهن اشخاص وجود دارد احیاناً موجب سوء استفاده از نام شرکت سهامی خواهد بود.
ثبت شرکت سهامی خاص
برای ثبت شرکت سهامی خاص فقط تسلیم اظهارنامه منضم به اساسنامه ای که به امضاء کلیه سهام داران رسیده باشد و ورقه ای مشعر به تعهد کلیه سهام و گواهی نامه بانکی
حاکی از تأدیه قسمت پرداخته شده آن که نباید کمتر از سی و پنج درصد تمام
تعهد باشد ضمن ارائه صورت مجلس عمومی مؤسسین حاکی بر تعیین مدیران و
بازرسان شرکت کافی است هرگاه تمام یا قسمتی از سرمایه
به صورت غیر نقد باشد باید تمام آن تأدیه گردد و صورت تقویم آن به تفکیک
در اظها نامه منعکس شده و در صورتی که سهام ممتازه وجود داشته باشد باید
شرح امتیاز و موجبات آن در اظهانامه قید شود . بنا به شرحی که گذشت مشخصات
هر یک از انواع شرکت های سهامی به شرح زیر می باشد :
*مشخصات شرکت سهامی عام
مشخصات شرکت سهامی عام که شرکت سهامی خاص فاقد آن است به شرح زیر می باشد:
- در نام شرکت قبل از اسم شرکت یا بعد از ان بلافاصله کلمه عام اضافه می شود.
- قبل از تشکیل شرکت قسمتی از سرمایه شرکت را باصدور اعلامیه پذیره نویسی در اختیار عموم می گذارند تا اشخاص با مراجعه به بانک ها در خرید آن اقدام کنند.
- سرمایه شرکت از پنج میلیون ریال نباید کمتر باشد.
- هیئت مدیره شرکت سهامی عام کمتر از پنج نفر نخواهد بود.
- شرکت سهامی عام می تواند اوراق قرضه منتشر کند.
- شرکت می تواند سهام خود را برای فروش در بورس اوراق بهادار و بانک ها عرضه نماید.
- در شرکت سهامی عام نقل و انتقال سهم نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجمع عمومی صاحبان سهام باشد.
- در شرکت سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد.
- بازرسان شرکت سهامی عام باید دارای شرایط مخصوصی باشند و انتخاب آنها از ناحیه کمیسیون مخصوص صورت می گیرد.
*مشخصات شرکت سهامی خاص
مشخصات شرکت سهامی خاص عبارت است از :
- در نام شرکت قبل از اسم شرکت یا بعد از آن کلمه خاص باید اضافه شود و این کلمه در کلیه نوشته های شرکت و آگهی هی باید رعایت گردد.
- سرمایه شرکت به وسیله خود مؤسسین تأمین می شود و حق صدور اعلامیه پذیره نویسی را ندارند.
- سرمایه شرکت ممکن است حداقل یک میلیون ریال باشد.
- هیئت مدیره شرکت سهامی خاص ممکن است از پنج نفر کمتر باشد.
- شرکت سهامی خاص حق انتشار اوراق قرضه را ندارد.
- شرکت سهامی خاص نمی تواند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانک ها عرضه نماید یا با انتشار آگهی و اطلاعیه یا هر نوع اقدام تبلیغاتی برای فروش سهام خود مبادرت کند.
تبدیل شرکت سهامی خاص به عام
شرکت سهامی خاص ممکن است در صورت تمایل صاحبان سهام ، به شرکت سهامی عام تبدیل شود . در چنین موردی طبق ماده 278 اصلاحی رعایت چهار اصل ضروری است :
- موضوع تبدیل شرکت باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده برسد.
- سرمایه شرکت به مبلغ پنج میلیون ریال رسیده باشد . یا این که تصمیم گرفته شود که از طریق پذیره نویسی سرمایه افزایش یابد.
- دو سال تمام از تاریخ ثبت شرکت گذشته و دو ترازنامه آن به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.
- اساسنامه شرکت بر اساس شرکت سهامی عام تنظیم یا اصلاح شود .
در این صورت شرکت سهامی خاص باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ تصویب مجمع عمومی صورت جلسه مجمع را به ضمیمه اساسنامه و دو ترازنامه و حساب سود و زیان که به تأیید حسابدار
رسمی رسیده باشد و صورت دارایی شرکت اعم از منقول و غیر منقول و تقویم آن
که مورد تأیید کارشناس رسمی وزارت دادگستری باشد ضمن اعلامیه ای به مرجع
ثبت شرکت ها تسلیم نماید .
مسلم است اعلامیه مذکور مطابق قانون باید حاوی تمام نکات و مزایای شرکت باشد از قبیل نام و موضوع و سرمایه و دیون و تعهدات که به تصویب و امضای صاحبان سهام رسیده باشد.
در صورتی که افزایش سرمایه به عمل آمده باشد مرجع ثبت شرکت ها مراتب را روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت در آن درج می شود و اقلاً در یک روزنامه کثیرالانتشار دیگرآگهی می نماید.
هرگاه شرکت در نظر داشته باشد افزایش سرمایه خود را از طریق پذیره نویسی و شرکت مردم در خرید سهام افزایش دهد. و به این مناسبت قصد صدور اعلامیه پذیره نویسی داشته باشد ، مجمع ثبت شرکت ها
پس از رسیدگی به اعلامیه اجازه انتشار آن را می دهد . در این صورت مانند
پذیره نویسی شرکت های سهامی عام ، اعلامیه آن انتشار و اشخاص با مراجعه به بانک مربوطه در خرید سهام اقدام می نمایند . تنها تفاوتی که با تعهد اشخاص در موقع تقاضای ثبت شرکت سهامی عام دارد این است که باید قیمت اسمی سهام نقداً پرداخت شود .
در چنین موردی پس از رسیدگی هیئت مدیره و اعلام به ثبت شرکت ها به شرح فوق و نشر آگهی از طرف اداره ثبت ، شرکت سهامی خاص به شرکت سهامی عام تبدیل می شود.
همه‌چیز درباره شرکتهای سهامی عام، خاص، تضامنی و غیره
همه‌چیز درباره شرکتهای سهامی عام، خاص، تضامنی و غیره
ثبت شرکت
– حتماً برای شما هم پیش آمده که در تبلیغات، عناوین، لوگو و سردر شرکت‌ها
اسامی این‌چنینی را دیده باشید. اما واقعاً این اصطلاحات به چه معنی هستند
و تفاوتشان چیست؟
شرکت سهامی، در تعاریف علم اقتصاد، شرکتی است که برای انجام امور تجاری تشکیل می‌شود و سرمایه آن متشکل از سهام هم‌ارزش است.
اما از دید قانونی به موجب ماده 1 اصلاحی
قانون تجارت مصوب 24 اسفند 1347 شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام
تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنه است و طبق
ماده 2 قانون مذکور شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می‌شود ولو این که
موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.
در ضمن در شرکتهای سهامی عده شرکاء نباید از سه نفر کمتر باشد.
شرکت سهامی عام
شرکت
سهامی عام یکی از انواع شرکتهای سهامی است که قسمتی از سرمایۀ آن از طریق
فروش سهام به غیرمؤسسان (مردم) تأمین می‌شود. سهام شرکت سهامی عام در بورس
اوراق بهادار داد و ستد می‌شود.
سازمان‌های بورس در جهان معمولا
شرکت‌هایی را می‌پذیرند که دارای سرمایه و اعتبار بسیار قوی باشند. مؤسسان
این گونه شرکت‌ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به عموم مردم
تأمین می‌کند. در این نوع شرکت‌ها، صاحبان سهام می‌توانند سهام خود را در
بورس فروخته و در واقع مالکیت خود را به دیگران منتقل کنند.
تعداد شرکا در شرکت سهامی عام زیادتر
از سایر انواع شرکتهای سهامی است. این امر می‌تواند منجر به جمع‌شدن
سرمایه‌های کوچک و ایجاد یک سرمایه بزرگ بشود که انجام فعالیت‌های اقتصادی
سنگین را میسر می‌سازد. در این نوع شرکت‌ها نقل و انتقال سهام آسان است و
محدود به رضایت دیگر سهام‌داران نیست.
شرکت سهامی خاص
نوعی
شرکت سهامی است که سهام آن قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار نیست ولی
توسط مردم به راحتی قابل معامله است. هنگام تشکیل چنین شرکتی باید تمام
سرمایه آن در موقع تأسیس توسط مؤسسان تأمین و بخشی از سرمایه در بانک
سپرده‌گذاری شده باشد.
در شرکتهای سهامی خاص،همانند شرکت با مسئولیت
محدود و بر خلاف شرکت تضامنی، مسئولیت هر یک از سهام‌داران در مورد
بدهی‌های شرکت محدود به مبلغ سرمایه‌گذاری شده در شرکت است و در صورت عدم
کفایت مجبور نیستد اموال شخصی خود را در این راه مصرف نمایند.
در ایران تفاوت شرکتهای سهامی خاص با
شرکت با مسئولیت محدود این است که شرکت با حداقل سه نفر سهامدار قابل
تشکیل است و سهام نیز بدون نیاز به ثبت در دفتر اسناد رسمی قابل نقل و
انتقال هستند و در شرکت مسئولیت محدود سرمایه به صورت اعلامی است و هر چقدر
که اعلام شود احتیاجی به واریز به حساب شرکت ندارد ولی در شرکت سهامی خاص
الزاما ۳۵% مبلغ اعلامی می‌بایست به صورت نقد به حساب شرکت واریز شود و ۶۵%
در تعهد مابقی ظرف ۵ سال تادیه شود.
در حقیقت شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصرا بوسیله موسسین تامین می‌شود.
شرکت با مسئولیت محدود
نوعی
شرکت است که، بر خلاف شرکت تضامنی، مسئولیت هر یک از سهام‌داران در مورد
بدهی‌های شرکت محدود به مبلغ سرمایه‌گذاری شده در شرکت است و در صورت عدم
کفایت مجبور نیستند اموال شخصی خود را در این راه مصرف کنند.
به زبان
ساده‌تر در صورتی که شرکت ورشکسته شود و نتواند جواب‌گوی طلبکاران باشد
تنها سرمایه سهام‌داران از بین می‌رود و طلبکاران نمی‌توانند باقی‌مانده
مطالبات خود را از اموال شرکای شرکت مطالبه کنند.
شرکت تعاونی
این
شرکت از نوع مشارکتی است که عده‌ای از افرادی که هم‌صنف یا تناسبی مشابه
دارند مثلاً همسایه، دوست، خویشاوند یا همشهری هستند برای دست‌یابی به
منافع مشترک گردهم می‌آیند و در حقیقت به هم کمک می‌کنند و برای تهیه مسکن
یا خرید مایحتاج یا کسب اعتبار و وام تعاونی درست می‌کنند، سرمایه معینی را
درمیان می‌گذارند و دسته‌جمعی مشکل را حل می‌کنند.
در واقع اعضای شرکت در کنار یکدیگر،
جمعیتی کوچک را پدید می‌آورند که به عنوان مثال در تهیه کالاهای مورد نیاز
اعضا، با جمع‌آوری پول جزئی که هر عضو می‌پردازد کالای مورد احتیاج اعضا را
از دست اول خریداری و به همان قیمت تمام شده یا سود خیلی جزئی به اعضا
می‌فروشد و به ین طریق واسطه‌های غیر ضروری در کسب و تجارت و صاحبان این
گونه مشاغل کاذب حذف می‌شوند.
در شرکت تعاونی ممکن است اعضا دارای
سرمایه و سهم یک‌سان از سود نداشته باشند اما هرعضو بدون توجه به درصد
سهامش، یک رای دارد و نسبت سهام به رای وجود ندارد. درواقع تعاونی، متکی به
اعضاء است نه به سرمایه.
شرکت تضامنی
شرکت
تضامنی شرکتی است که تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر
با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض
شرکت کافی نباشد ٬هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض است. در صورتی که
نام برخی مالکان شرکت و در نام شرکت آمده باشد، شرکت تضامنی محسوب می‌شود.
