اضطراب شب های خیس
وارد شدن به شرایط جدید مانند تولد فرزند دیگر، طلاق
و… می تواند حجم زیادی از استرس را برای تمام اعضای خانواده و به خصوص
برای کودکان در سنین پایین، به وجود آورد. ورود به چنین شرایطی برای بچه ای
که شب ها جایش را خیس می کند می تواند سخت تر هم باشد. ممکن است علائمی را
که تحت کنترل درآمده بوده اند را دوباره وخیم کند و تعداد شب های خشک را
به حداقل برساند.
باورهای غلطی در مورد شب ادارای بین مردم وجود
دارد از جمله اینکه کودک تنبل است و اگر کمی تلاش کند می تواند بر این مشکل
غلبه کند.دیگر اینکه استرس می تواند باعث شروع این مشکل در کودکان شود که
تاکنون شب ادراری نداشته اند، اما هیچ کدام از این باورها درست نیست.
شب
ادراری یک مشکل رفتاری قابل کنترل توسط خود کودک نیست. چنین مشکلی ریشه
ارثی و ژنتیکی دارد. شب ادراری در مورد بیشتر کودکان، یک مشکل ساده جسمانی
است؛ عضلات مثانه شان ضعیف یا کوچک است و قادر به کنترل آن حجم از ادرار که
بدنشان تولید کرده، نیست.
اگرچه استرس ممکن است به طور غیرمستقیم
بر این مشکل تاثیر بگذارد ولی اغلب متخصصان بر این باورند که استرس نمی
تواند دلیل آغاز این ماجرا باشد چون هیچ ارتباط جدی و قابل توجهی بین
اضطراب و شب ادراری وجود ندارد فقط اینکه بعضی رفتارها، زمانی که کودک تحت
فشار و استرس قرار دارد، شب ادراری را تشدید می کند. این رفتارها عبارتند
از:
• خوردن غذاهای شور
• تخلیه نکردن کامل مثانه قبل از خواب
• نوشیدن مایعات در زمان نزدیک به خواب
بچه
ها هم مانند بسیاری از بزرگسالان، ممکن است وقتی استرس دارند به خوردن
پناه بیاورند و خوراکی هایی مثل اسنک های شورمزه، چیپس و… را ترجیح دهند.
خوردن این همه نمک نیاز بدن به مایعات را بیشتر می کند و این نوشیدن های
بیش از حد معمول برای بچه هایی که مثانه کوچک دارند دردسرساز می شود.
همچنین استرس ممکن است باعث شب ادراری شود چرا که شب ادراری اغلب در کسانی
که خواب عمیقی دارند اتفاق می افتد. حال اگر اتفاقی در مدرسه، خانه و…
کودک را مضطرب کند و باعث بی خوابی او شود، نتیجه یک بی خوابی طولانی،
فرورفتن به خوابی به مراتب عمیق تر از حالت عادی است.
پیامد این
خواب بسیار عمیق هم شب ادراری است. قطع به یقین برای میلیون ها میلیون کودک
بالای 6 سال که دچار مشکل شب ادراری هستند، این کابوس باعث بروز استرس
خواهدشد. استرسی که کنترل کردنش برای کودک می تواند دشوار باشد؛ ممکن است
کودک احساس کند از خیلی فعالیت ها عقب افتاده است، شاید توسط بقیه همسالانش
مورد تمسخر قرار گیرد یا عزت نفسش را به کلی از دست بدهد. خوشبختانه
کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای کمک به فرزندتان (هم از جنبه
جسمانی و هم از نظر احساسی) انجام دهید.
اول اینکه اگر کودکتان با
استفاده از روش هایی برای مدتی توانسته جایش را خشک نگه دارد، سعی کنید
همان روش ها را به کار گیرید؛ دستگاه هشداردهنده شب ادراری، تغییرات
رفتاری، بیدارکردن او در شب برای رفتن به دستشویی، یا ترکیب از تمام این
کارها.
متخصصان و اورولوژیست ها برای کمک به کودکانی که این مشکل را
دارند، این ترفندها را به والدین پیشنهاد می کنند: همیشه پشتیبان کودکتان
باشید. به آنها اطمینان دهید که این اتفاق تقصیر آنها نیست. هرگز به خاطر
رختخواب خیسش او را تنبیه یا حتی سرزنش نکنید. بگذارید بداند شب ادراری یک
مشکل موروثی در خانواده تان بوده و مثلا عمویش هم در کودکی این مشکل را
داشته است.
کودک را تشویق کنید که نیمه شب به دستشویی برود و یک
چراغ خواب هم برایش فراهم کنید تا این کار برایش آسان تر شود. کودک را برای
انجام تفریحات گروهی با همسالانش؛ مثل رفتن به اردو و شب خوابیدن در آنجا،
تشویق کنید. به کودک جایزه بدهید؛ نه به این دلیل که توانسته جایش را خشک
نگه دارد بلکه به دلیل پیروی از برنامه ای که برای غلبه بر مشکل شب ادراری
اش چیده اید.
وقتی جایش را خیس کرده، به او به این دلیل که به
هرحال تلاشش را کرده تا خشک بماند آفرین بگویید و همچنین ترغیبش کنید تا
برای تمیزکردن تختش به شما کمک کند. البته این مورد آخر بعضی از والدین را
دچار تردید می کند که آیا این کار باعث خجالت زده شدن فرزندشان و افزودن
استرس به آنها نمی شود؟ کاملا برعکس! تقسیم وظایف در این مورد به کودک این
احساس را می دهد که خودش برای کنترل مشکلش تلاش می کند. این کار حتی نوعی
حس غرور به او می دهد چون خود را ر مدیریت بخشی از این مشکل توانمند می
بیند.
شب ادراری اختلالی نیست که یک شبه درمان شود بلکه یک روند
نسبتا طولانی است. ممکن است کودک برای مدتی هرشب جایش را خشک نگه دارد و
باز ناگهان 5 شب در هفته جایش را خیس کند، گاهی فقط 4 شب و… درواقع این
امری متغیر است. اگرچه شاید پس از قطع این مشکل برای طولانی مدت، دیگر
دوباره بازگشت نکند ولی به هر حال باید مراقب رژیم غذایی و الگوی رفتاری
بود تا زمانی که کودک به اندازه کافی بزرگ شود.
شاید شما مقصر شب ادراری کودک خود باشید!
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز
گفت: شب ادراری كودك یك بیماری ارثی است، والدین نباید به خاطر این بیماری
كودك را مورد سوال و جواب قرار دهند.
دكتر
محمدرضا دادفر اظهار كرد: ظرفیت مثانه كودكان زیاد نیست؛ همچنین تخلیه
مثانه تحت كنترل مغز نیست بنابراین دفعات تخلیه ادرار در كودكان زیاد است
ولی با مرور زمان ظرفیت مثانه افزایش یافته و تخلیه ادرار هم ارادی انجام
خواهد شد.
وی افزود: برخی كودكان به دلیل عدم تكامل دستگاه عصبی و عضلانی مثانه دچار مشكل شب ادراری می شوند.
دادفر
تصریح كرد: مشكل شب ادرای یك بیماری ارثی است. در صورتی كه والدین كودك در
گذشته این مشكل را داشته اند، احتمال ابتلای كودك به این بیماری هم زیاد
است.
كودك در طول روز با توجه به هوشیاری می تواند تخلیه مثانه را
كنترل كند ولی شب و در هنگام خواب مغز كنترل كمتری بر مثانه دارد و تخلیه
مثانه ناخودآگاه صورت می گیرد.
این اورولوژیست عنوان كرد: والدین
باید توجه كنند كه نباید به علت شب ادراری كودك را مورد سوال و جواب قرار
دهند، این نوع رفتار كردن وضعیت شرایط بهبود این مشكل در كودك را بدتر می
كند. والدین باید از نظر روحی حامی كودك باشند و برای درمان مشكل كودك خود
به پزشك مراجعه كنند.
وی خاطرنشان كرد: این بیماری به صورت خودبه
خودی تا سنین ۱۵ سالگی درمان می شود ولی برای درمان سریع تر آن می توان از
درمان دارویی استفاده كرد.
همچنین وسیله ای ساخته شده كه با اتصال
به كودك، در هنگام خواب به محض خیس شدن وی را از خواب بیدار می كند و كودك
هم می تواند ادرار خود را كنترل كند این وسیله پس از مدتی باعث شرطی شدن
كودك و كنترل تخلیه ادرار او می شود.
