علل و عوارض تلخی دهان چیست؟
تلخی دهان میتواند در اثر کشیدن سیگار، آسیب‌های وارده به سر، بینی و
دهان، بیماری‌ها یا شرایطی باشد که با فرآیند درک مزه ها در دهان تداخل
میکنند.
تلخی دهان را می‌توان با رفع علت آن مثل تهوع، برطرف کرد. ولی بعضی علل آن
مثل مسمومیت شیمیایی، بیماریهای خودایمنی و بیماریهای عصبی جدی هستند، یا
باعث ایجاد مشکلات طولانی مدتی در درک مزه‌ها میشوند.
به گزارش تبيان، عوامل شایعی که باعث تلخی دهان میشوند عبارتند از:
– نفس کشیدن از راه دهان
– کم آبی بدن
– خشکی دهان
– بارداری
– کشیدن سیگار
* بیماری هایی که باعث تلخی دهان می شوند
– آلرژی (حساسیت) و گرفتگی بینی
– فلج بل (بیماری عصبی)
– ژنژیویت (التهاب، ورم و خونریزی لثه‌ها)
-گلوسیت (التهاب، ورم و قرمزی زبان)
– پولیپ بینی
– عفونت غدد بزاقی دهان
– سندرم شوگرن (نوعی بیماری خودایمنی که باعث خشکی دهان و چشم میشود)
– عفونت‌های تنفسی مثل سرماخوردگی، سینوزیت، گلودرد چرکی، آنفلوآنزا و فارنژیت (التهاب و ورم گلو)
– کمبود ویتامین ب 12 یا عنصر روی در بدن
– استفراغ یا برگشت اسید معده به مری (میتواند در اثر بیماری ریفلاکس باشد)
اگر داروی خاصی را مصرف می‌کنید و فکر می‌کنید آن دارو باعث تلخی دهان شما
شده است، با پزشک خود در این باره صحبت کنید. ممکن است با تغییر نوع دارو
توسط پزشک، تلخی دهان شما هم برطرف شود.
*آسیب‌های که باعث تلخی دهان میشوند
– سوختن یا گزش زبان توسط چیزی
– آسیب‌های وارده به سر، بینی و دهان
-آسیب اعصاب حساس به درک مزه‌ها
-مسمومیت‌ها مثل خوردن یک گیاه سمی یا مسمومیت شیمیایی مثل تماس با حشره‌کش‌ها
*سایر عللی که باعث تلخی دهان میشوند
– مشکلات مربوط به دندان یا وسایل دندانپزشکی مثل سیم دندان
– جراحی دندان
– اشعه درمانی ناحیه سر و گردن
-جراحی گوش، بینی و گلو
*داروهایی که باعث تلخی دهان میشوند
بسیاری از داروها میتوانند باعث تلخی دهان شوند، بخصوص اگر فورا آنها را
قورت ندهید و در دهانتان حل شوند و یا این که از نوع جویدنی باشند.
*سوالاتی برای تشخیص علت تلخی دهان
برای تشخیص علت تلخی دهان، پزشک یک سری سوال از شما می‌پرسد. شما باید به
این سوالات پاسخ دقیق و صحیحی بدهید تا او بتواند علت تلخی دهان شما را
تشخیص دهد.
1- هر نوع تغییری که در بافت، ظاهر و احساس مزه در زبان شما اتفاق افتاده
است بگویید. آیا دهان شما دچار ورم، زخم و یا آسیبی شده است؟
2- آیا اخیرا با ماده یا محیط غیرعادی در تماس بوده‌اید؟
3- آیا اخیرا دچار مشکلی در دهان، گلو یا بینی خود شده‌اید؟
4- نام داروها، مکمل‌ها یا گیاهان دارویی را که مصرف می‌کنید، در یک کاغذ بنویسید. آیا سیگار می‌کشید؟
5- اولین باری که دچار تلخی دهان شدید، چه موقع بود؟
هم‌چنين اگر دچار تغییر دائمی در احساس مزه‌ها و بوها شده‌اید، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
*عوارض و مشکلات ناشی از تلخی دهان کدامند؟
مشکلات ناشی از تلخی دهان بسته به علت ایجادکننده آن متفاوت هستند. وقتی
علت مشکل شما توسط پزشک معلوم شد، روش درمانی را که به شما توصیه میکند،
انجام دهید تا بروز هر نوع عارضه‌ای را کاهش دهید.
*برخی عوارض ناشی از تلخی دهان عبارتند از:
-افسردگی به دلیل کاهش لذت بردن از طعم غذاها
-کاهش اشتها و تغییر عادات غذایی
-ابتلا به سوء تغذیه در اثر کاهش اشتها
– احتمال خوردن غذای فاسد و بروز مسمومیت غذایی به علت تشخیص ندادن مزه غذای فاسد
– کاهش وزن و لاغر شدن
خشکی دهان ، نشانه ها، علتها، و درمان مناسب آن
خشکی دهان چه زمانی اتفاق می افتد؟ وقتی که غدد بزاقی ، به میزان کم بزاق تولید کنند ، یا اصلا تولید نکنند.
به هنگام خشکی دهان ، دهان ممکن است تلخ شود و فرد احساس تشنگی و عطش کند.
بزاق چه کار میکند؟ بزاق چشیدن و بلع غذاها را تسهیل میکند.بزاق همچنین
دندانها را از ذرات خرد شده غذا تمیز میکند و اسیدهای دهان را خنثی میکند
تا دندانها نپوسند.پس برای سلامتها دندانها هم مفید است.
نام علمی خشکی دهان گزروستوم (xerostomia) میباشد.
خشکی دهان شامل خشکی پوست هم میشود
فقدان بزاق علاوه بر اینکه پوست داخل دهان را میخشکاند و باعث خشکی دهان
میشود، باعث خشکی پوست اطراف دهان مثل لب ها نیز میشود.لب ها ممکن است ترک
بخورند و دردناک شوند.فرد احساس میکند زبانش زبر است.عمل بلع غذا و حرف زدن
سخت میشود.
اثرات جانبی خشکی دهان
خشکی دهان میتواند اثرات جانبی نه چندان جالبی ایجاد کند.یکی از این اثرات
بوی بد دهان است.به خاطر کمبود بزاق ، پاکسازی دهانتان از ذرات غذا مختل
میشود ،در نتیجه ذرات کوچک غذا در دهان میمانند و علاوه بر مزه ی بد
دهان،باعث بوی بد آن نیز میشود ، که زیاد در اجتماع نمیتواند مطلوب
باشد.همچنین خانمهایی که مواد آرایشی برای لبهایشان استفاده میکنند ، به
علت زبری دندانها ، ممکن است به دندانهایشان بچسبد و ظاهری زشت از آنها
درست کند.همانطور که در این تصویر میبینید خشکی دهان ظاهری خون آشام مانند
برای این خانم درست کرده.
نسخه ی بعضی پزشکها باعث خشکی دهانتان میشود.
بیش از 400 نوع دارو میتواند باعث خشکی دهان شود.این داروها شامل داروهای
ضد سرماخوردگی،فشار خون،دیورتیک، و داروهای روان درمانی است.
خشکی دهان
همچنین نتیجه بعضی عملها ی پزشکی نیز میتواند باشد نظیر : رادیوتراپی و
شیمی درمانی برای بعضی از سرطانها که باعث تخریب غدد بزاقی میشوندد.
آسیب به اعصاب میتواند باعث خشکی دهان شود.
یکی از دلایل خشکی دهان (گزروستوما) ، آسیب به اعصاب ناحیه گردن و سر
میباشد.عصب های مشخصی ، پیامی را از مغز به غدد بزاقی منتقل میکنند.اگر به
این اعصاب آسیب برسد، نمیتوانند به غدد بگویند که بزاق تولید کن و درنتیجه
باعث خشکی دهان میشود..همچنین برعکس ، نمیتوانند به مغز بگویند که مزه ی
غذا چه چیزی هست ، بنابراین تشخیص مزه ی غذا هم در خشکی دهان مختل میشود.
دلایل دیگر خشکی دهان
سنرم شوگرن – سندرم شوگرن یک بیماری خوایمنی است که میتواند باعث خشکی
دهان شود.در این بیماری ، گلبولهای سفید (لکوسیتها) به غدد بزاقی حمله
میکنند و باعث اختلال در عملکرد آنها میشوند.در این بیماری علاوه برخشکی
دهان و زبان ،باعث خشکی چشمها نیز میشود.
دیابت و ایدز – این دو بیماری نیز میتوانند باعث خشکی دهان شوند.
سیگار کشیدن باعث بدتر شدن خشکی دهان میشود.
مضرات زیادی درمورد سیگارکشیدن برشمرده شده که خشکی دهان یکی از
آنهاست.سیگار کشیدن به طور مستقیم باعث خشکی دهان نمیشود ولی باعث وخامت آن
میشود.پس به سیگاریها توصیه میشود اگر از خشکی دهان رنج میبرند ، فوری
سیگار کشیدن را ترک کنند.
مشروبات الکلی و کافئین نیز وخامت خشکی دهان را تقویت میکنند.پس از آنها اجتناب کنید.
پزشک یا دندانپزشک میتواند به راحتی خشکی دهان را درمان کند.
اگر از خشکی دهان رنج میبرید با پزشک
یا دندانپزشکتان مشورت کنید.اگر قبلا نسخه خاصی که دارای داروهای ایجاد
کننده خشکی دهان باشد برای شما تجویز نشده ،ممکن است خشکی دهانتان به علت
بیماریهای دیگر نظیر دیابت و شوگرن باشد.
اگر خشکی دهان دارید، به دندانهایتان بیشتر برسید.
کمبود بزاق در دهانتان برای دندانهایتان خطرناک است.اگر خشکی دهان دارید ،
چکاپ دندانپزشکی منظم برای شما ضروری است.مسواک زدن و نخ دندان به طور
مرتب بعد از غذا ، میتواند از پوسیدگی دندانها در افرادی که خشکی دهان
دارند ، جلوگیری کنید.اگر بعد از غذا نمیتوانید مسواک بزنید لااقل ، آب بعد
از غذا آب زیاد بنوشید.
روشهایی برای تحریک تولید بزاق
مکیدن آبنباتهای بدون قند و جویدن آدامس بدون قند باعث تحریک غدد بزاقی و افزایش تولید بزاق میشود.
روشهای دیگر مبارزه با خشکی دهان
زیاد آب بنوشید.با نوشیدن مقادیر زیادی آب بعد از غذا میتوانید با خشکی دهان مبارزه کنید.
از خوراکیهای قندی ، الکلی ،کافئین دار دوری کنید.
اگر بین وعده های غذایی تان کیک یا خوراکی دیگری میخورید ، آن را با شیر بخورید.
