چهل حدیث درباره دو رويی و نفاق
ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مَن خالَفَتْ سَريرَتَهُ علانِيَتُهُ فَهُوَ مُنافقٌ.
منافق آن كسي است كه ظاهرش برخلاف باطنش باشد. (سفينه، ج ۲، ص ۶۰۶)
۲ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
ما اَقبَحَ بِالانسانِ أَنْ يكونَ ذاوَجهَين.
چقدر قبيح است که انسان داراي دو چهرة متضاد و متفاوت باشد. (فهرست غرر، ص ۳۹۵)
۳ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
بِئسَ العبدُ عبدٌ هُمزَةٌ يُقبِلُ بِوَجهٍ و يُدبِرُ بِوَجهٍ!
آدم دورو تا چه اندازه پست و نکوهيده است، در حضور يک چهره دارد و در غياب چهره‌اي ديگر! (الشهاب‌في‌الحِکَم والآداب، ص ۱۸)
۴ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اَلمنافقُ مَكورٌ مُضِرٌّ مُرتابٌ.
آدم منافق فردي است مکّار، حيله‌گر، زيان‌رسان و هميشه محل شک و اتّهام است. (فهرست‌غرر، ص ۳۹۴)
۵ـ امام سجاد(ع):
اَلمنافقُ اِنْ حَدَّ ثَكَ كَذَّبَكَ و اِنْ وَعَدَكَ اَخلَفَكَ و إنِ ائْتَمَنْتَهُ خانَكَ و اِنْ خالَفتهُ اِغتابَكَ.
منافق
کسي است هرگاه با تو حرف مي‌زند دروغ مي‌گويد و اگر به تو وعده مي‌دهد
خُلف وعده مي‌کند، هر وقت امانت به او سپردي به تو خيانت مي‌نمايد و چنانچه
با او مخالفت کني در پشت سر، تو را غيبت مي‌کند. (بحار، ج ۷۲، ص ۲۰۵)
۶ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ يَجِدُهُ في نَفسِه.
نفاق و دورويي نشانة (عقدة) حقارتي است که شخص منافق در درون خود احساس مي‌کند. (فهرست غرر، ص ۳۹۵)
۷ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اِيّاكَ وَالنِّفاقَ فَاِنّ ذالوَجهَينِ لايكونُ وَجيهاً عِندَ اللهِ.
برحذر باش و از نفاق بپرهيز و بدان که آدم دو چهره نزد خدا وِجهه و منزلتي ندارد. (فهرست‌غرر، ص ۳۹۴)
۸ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مَن كانَ لَهُ وجهانِ في‌الدُّنيا كانَ لَهُ يَومَ القيامَةِ لِسانانِ مِن نارٍ.
کسي که در دنيا داراي دو چهره باشد در روز قيامت داراي دو زبان آتشين خواهد بود. (خصال، ج ۱، ص ۲۰)
۹ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
مَن نَمَّ اِليكَ سَيَنِمُّ عليك!
کسي که در نزد تو از ديگران بدگويي مي‌کند (مسلّماً) نزد ديگران هم از تو بدگويي خواهد کرد! (تحف‌العقول، ص ۳۲۹)
۱۰ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
شَرُّ الاَخلاقِ اَلكِذبُ والنفاقُ.
بدترين خصلت‌ها: يکي دروغ و ديگري نفاق و دورويي است. (فهرست غرر، ص ۳۴۴)
۱۱ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
بِالكِذبِ يَتزَيَّنُ أهلُ النِّفاقِ.
آدم‌هاي منافق با توسّل به كِذب و تزوير كارهاي (ناپسند) خود را زيبا و نيكو جلوه مي‌دهند. (فهرست غرر، ص ۳۴۴)
۱۲ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
من اَطاعَ الواشي ضَيَّعَ الصّديقَ.
كسي كه به حرف آدم سخن‌چين گوش بدهد دوستان خود را از دست خواهد داد. (نهج‌البلاغه، كلمة ۲۳۱)
۱۳ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
لايَنبغي لِذي الْوَجهَينِ أَن يَكونَ أَميناً عِندَاللهِ.
آدم دو چهره سزاوار نيست و نشايد كه نزد خدا فردي امين و درستكار به حساب آيد. (شهاب‌الاخبار، ص ۳۴۴)
۱۴ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مِن شَرِّ النّاسِ عِندَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ يَومَ القِيامَةِ ذُوالوَجهَين.
آدم دوچهره در روز قيامت يکي از بدترين مردم نزد خداوند متعال به شمار مي‌آيد. (خصال، ج ۱، ص ۲۰)
۱۵ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
أَسوءُ الصِّدقِ اَلنَّميمةُ!
بدترين سخن راست (دروغ هم نيست) سخنِ سخن‌چين است! (فهرست‌غرر، ص ۳۹۷)
۱۶ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اِنَّ اللهَ تباركَ وَ تعالي يُبغضُ مِن عِبادِهِ المُتَلَوِّنَ.
خداوند تبارک و تعالي بندة چندرنگ و چند چهرة خود را دشمن مي‌دارد.(خصال، ج ۲، ص ۱۴۴)
۱۷ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
مُحَرَّمَةٌ اَلجَنَّةُ عَلي القَتّاتينَ والمَشّائينَ بِالنَّميمةِ.
آدم‌هاي سخن‌چين که کارشان مُدام تفرقه انداختن و دوبهم‌زني ميان مردم است، بهشت براي آن‌ها حرام خواهد بود. (اصول کافي، ج ۴، ص ۷۵)
۱۸ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
يَعمَلُ النَّمّامُ في ساعةٍ فِتنَةَ أشهُرٍ!
آدم سخن‌چين در پاسي اندک از زمان، ماه‌ها فتنه و آشوب برپا مي‌کند! (مواعظ عدديه، ص ۲۵)
۱۹ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
لا تَصحَبِ المائِقَ فَيُزَيِّنُ لَكَ فِعلَهُ وَ يَوَدُّ اَنَّكَ مِثلُهُ!
با
آدم چاپلوس رفاقت مکن، او با چرب‌زباني کارهاي خود را براي تو زيبا جلوه
مي‌دهد و دوست دارد تو نيز هم‌رنگ او باشي! (فهرست غرر، ص ۱۹۸)
۲۰ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
اِنَّ عَذابَ القَبر مِنَ النَّميةِ وَ الغيبَةِ والكِذبِ.
عذاب قبر در اثر (اين سه چيز): سخنچيني، غيبت کردن و دروغ گفتن است. (مستدرک، ج ۹، ص ۱۲۱)
۲۱ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
مَن مَدَحَكَ بِما لَيسَ فيكَ فَهُوَ خَليقٌ أَنَ يذُمَّكَ بِما لَيسَ فيكَ!
كسي كه بي‌جهت و دروغين از تو تعريف مي‌كند شايسته است كه بي‌جهت و با تهمت‌زني نيز از تو بدگويي نمايد! (فهرست غرر، ص ۳۶۲)
۲۲ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
ثَلاثةٌ لايَدخلونَ الجَنَّةَ: اَلسَّفّاكُ للِدّمِ و شارِبُ الخَمرِ وَ مَشّاءٌ بِالنّميمةِ.
سه نفرند که به بهشت راه نخواهند يافت: قاتل خون‌آشام، آدم مشروب‌خوار و کسي که کارش نمّامي است. (بحار، ج ۷۵، ص ۲۶۴)
۲۳ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
يَجي‌ءُ يَومَ القيامةِ ذوالوَجهينِ دالِعاً لِسانَهُ في‌قفاهُ و آخَرُ مِن قُداّمِه يَلتَهِبانِ ناراً حتّي يَلَهبا جَسَدَهُ.
آدم
دورو در روز قيامت با دو زبان آويزان و آتشين وارد محشر مي‌شود: يکي از
پيشِ رو و ديگري از قفا بدن او را شعله‌ور مي‌سازند. (خصال، ج ۱، ص ۲۰)
۲۴ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
النَّميمةُ ذَنبٌ لايُنسي!
نمّامي و دوبهم‌زني يک (لکّه و) گناهي است که فراموش نمي‌شود! (فهرست‌غرر، ص ۳۹۷)
۲۵ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
مَن مَشي في نميمةٍ بَينَ اِثنَين سَلَّطَ اللهُ عَلَيهِ في قَبرِهِ ناراً تُحرِقُهُ اِلي يَومِ القِيامَةِ.
کسي که ميان دو نفر دوبهم‌زني کند خداوند در قبرش آتشي مي‌افروزد که تا روز قيامت در آن بسوزد. (بحار، ج ۷۶، ص ۳۶۴)
۲۶ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
اِنَّ النَّمامَ شَرُّ مَن وَطَيءَ الأَرضَ بِقَدَمٍ!
آدم سخن‌چين دوبهم‌زن، بدترين مخلوقات خدا است که بر روي زمين قدم گذاشته است! (لئالي‌الأخبار، ج ۵، ص ۲۴۴)
۲۷ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اَكذِبِ السِّعايَةَ وَ النّميمَةَ باطلَةً كانَتْ أَو صَحيحَةً.
هر نوع سعايت و سخنچيني را تکذيب کن، خواه راست باشد يا دروغ، (فهرست غرر، ص ۱۶۱)
۲۸ـ «امام موسي‌كاظم(عليه‌السلام)»:
و هل يَكُبُّ النّاسَ عَلي مَنَاخِرِهم في‌النّارِ اِلاّ حَصائِدُ أَلسِنَتِهِم؟!
آيا مگر مردم جز از راه محصول زبانشان (فردا) در جهنم سرافکنده سرنگون خواهند شد؟! (بحار، ج ۷۸، ص ۳۱۱)
۲۹ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مَن رَدَّ عَن أَخيهِ نَميمةً سَمِعَها في مَجلِسٍ رَدَّ اللهُ عَنهُ اَلفَ بابٍ مِنَ الشَّرِّ في‌الدُّنيا وَ الآخِرَة.
كسي
كه در جايي باشد و مانع از سعايت و نمّامي از برادر ديني خود باشد خداوند
هزار باب از شرور را در دنيا و آخرت از او باز خواهد داشت. (لئالي الأخبار،
ج ۵، ص ۲۴۴)
۳۰ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
لا تَجتَمِعُ أمانَةٌ وَ نَميمةٌ.
(اين دو صفت) امين بودن با سخن چنين بودن در يك نفر جمع نمي‌شوند. (فهرست غرر، ص ۳۹۷)
۳۱ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
إنّ مِن أكبَرِ السِّحرِ اَلنَّميةَ، يُفَرِّقُ فيها بَينَ المُتَحابيّنَ وَ يجلبُ العَداوَةَ عَلَي المُتَصافيِن.
دوبهم‌زني
يکي از بزرگترين سحر و جادوها است. بين دوستان تفرقه مي‌اندازد و ميان
نزديکان و هم دلان، عداوت و دشمني ايجاد مي‌نمايد. (سفينه، ج ۲، ص ۶۱۴)
۳۲ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
لمّا
اُسرِيَ بي رأيَتُ اِمَرأَةً رَأسُها رأسُ خِنزيرٍ وَ بَدنُها بَدَنُ
الحمارِ و عَلَيها اَلفُ اَلفِ لَونٍ مِنَ العذابِ. اِنّها كانَت نمّامةٌ
كَذّابَة.
در شب معراج زني ديدم سرش به صورت خوک و بدني به شکل الاغ
داشت و با هزار هزار (يک ميليون) گونه عذاب شکنجه مي‌شد. او زني دوبهم‌زن و
دروغگو بود. (بحار، ج ۷۵، ص ۲۶۴)
۳۳ـ «امام زين‌العابدين(عليه‌السلام)»:
اِنَّ نَقَلَةَ النَّميمَةِ هُم كِلابُ النّار.
کساني که کارشان تفرقه و دوبهم‌زني ميان مردم است همان‌هايي هستند که (فردا) سگ‌هاي جهنم خواهند بود! (لئالي‌الأخبار، ج ۵، ص ۲۴۴)
۳۴ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
اِحذَرِ الغيبَةَ وَالنّميمَةَ، فَاِنَّ الغيبَةَ تُفطِرُ والنّميمَةَ تُوجِبُ عَذابَ القَبرِ.
برحذر باش! و از غيبت کردن و دوبهم‌زني بپرهيز. غيبت کردن مانع قبولي روزه است و دوبهم‌زني باعث عذاب قبر مي‌شود. (تحف‌العقول، ص ۱۴)
۳۵ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
ذُوالوَجهَينِ لاِيكونُ وَجيهاً.
آدم دو چهره، وِجهه و حيثيتّي ندارد. (دُرج‌گهر، ص ۷۳)
۳۶ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
لِلمُنافِقِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: اِذا حَدَّثَ كَذِبَ و اِذا وَعَدَ أَخلَفَ و إذا اؤْتُمِنَ خانَ.
آدم
منافق سه علامت دارد: در سخن دروغ مي‌گويد، در وعده به قول خود وفا
نمي‌کند و در امانت ديگران خيانت مي‌نمايد. (الشهاب‌في‌الحِکَمِ والآداب، ص
۸۵)
۳۷ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
مَثَلُ المُنافِقِ كالحَنظَلَةِ، اَلخَضِرَةُ اوراقُها اَلمُرُّ مَذاقُها.
آدم منافق بَسان درخت حَنظل است، برگ‌هايش سبز و خُرّم اما طَعم تلخ و ناگواري دارد. (فهرست غرر، ص ۳۹۵)
۳۸ـ «امام حسن عسكري(عليه‌السلام)»:
بِئسَ العبدُ عَبدٌ يكون ذاوَجهَينِ وَ ذالِسانَينِ، يُطري أَخاهُ شاهِداً وَيَأكُلُهُ غائِباً.
به
راستي که آدم دوچهره و دوزبان چه بد بنده‌اي است، در حضور از انسان تعريف
مي‌کند و در پشت سر، او را مي‌خورد (غيبت مي‌کند). (تحف‌العقول، ص ۵۱۸)
۳۹ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اَكبَرُ الحُمقِ اَلاِغراقُ في المَدح وَ الذَّمِّ.
بزرگترين حماقت، زياده‌روي در ستايش و يا سرزنش ديگران است. (فهرست غرر، ص ۳۶۱)
۴۰ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
طَلَبُ الثَّناءِ بِغَيرِ استحقاقٍ خُرْقٌ
توقع تعريف بيجا از مردم براي خود نشانة حماقت و ابلهي است. (فهرست غرر، ص ۳۶۱)
کفر
حدیث (1)
امام حسن عسکری علیه السلام:
المُومِنُ بَرَکَةٌ عَلی المُومِنِ وَ حُجَّةٌ عَلی الکافر؛
مومن برای مومن برکت و برای کافر، اتمام حجت است.
(تحف العقول، ص489)
حدیث (2)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله:
أدنی الکُفر أن یَسمَعَ الرَّجُلُ مِن أخیهِ الکَلِمَةَ فَیَحفَظَها عَلَیهِ یُریدُ
أن یَفضَحَهُ بِها.
کمترین کفر این است که انسان از برادرش سخنی بشنود و آن را نگه دارد تا
او را با آن سخن رسوا کند.
(وسایل الشیعه، ج17، ص211)
حدیث (3) امام صادق علیه
السلام:
اِیّـاکُـم اَن یَحسُـدَ بَعضُکـُم بَعضـاً فَـاِنَّ الکُفـرَ اَصلُه الحَسَـد؛
از حسـد ورزى به یکـدیگـر بپـرهیزیـد، زیـرا ریشه کفـر، حسـد است.
کافی(ط-الاسلامیه) ، ج8 ، ص8 – تحف العقول، ص 315
حدیث (4) امام صادق علیه السلام:
اصولُ الکُفرِ ثَلاثَهٌ الحِرصُ وَ
الاِستِکبارُ وَ الحَسَدُ؛
ریشه های کفر سه چیز
است:حرص و بزرگ منشی نمودن و حسد ورزیدن.
کافی(ط-الاسلامیه) ، ج2 ، ص289
