مشکلات رایج دهان و دندان
پوسیدگی
پوسیدگی‌های دندانی بطور مستقیم با شیوه زندگی، عادتهای غذایی، میزان مراقبتهای بهداشتی از دهان و دندان، وجود فلوراید در آب و خمیر دندان و … بستگی دارد. توارث نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا می‌کند.
در یک دهان تمیز، بلافاصله پس از مسواک زدن یک لایه پوششی نازک
میکروسکوپی که منشاء آن پروتئینهای موجود در بزاق می‌باشد، بر روی دندانها
ایجاد می‌شود. بلافاصله پس از ایجاد این لایه، میکروارگانیسمها روی آن
می‌چسبند و بر روی دندان ایجاد پلاک می‌نمایند. در این مرحله، pH دهان حدود
2/6 تا 7 است. اگر pH دهان به زیر 5/5 برسد، مینای دندان قسمتی از مواد
معدنی خود را از دست می‌دهد و آمادگی برای شکسته شدن پیدا می‌کند. اگر pH
خیلی پائین بیاید، حتی مغز دندان که درون لثه مستقر است، نیز دچار آسیب
می‌شود. خوردن غذاهای شیرین به علت وجود قندهای هیدروکربنی در داخل ساختار
خود می‌تواند تحت تاثیر آنزیمهای موجود در بزاق تولید اسید کرده و pH دهان
را پایین بیاورد که اصطلاحا به این گونه مواد قندی، کربوهیدراتهای قابل تخمیر
گفته می‌شود. علاوه بر تاثیر آنزیمها بر کربوهیدراتها، باکتریهای موجود در
دهان نیز به مواد قندی علاقه داشته و نتیجتا فعالیت آنها نیز تولید اسید
را دوچندان می‌کند، تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریعتر دندان.
انواع پوسیدگی
- پوسیدگی تاج: که هم در کودکان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می‌شود.
- پوسیدگی ریشه: با افزیش سن، لثه‌ها شروع به عقب‌نشینی
می‌کنند، از آنجا که آن قسمت از دندان که زیر لثه مخفی بوده و پس از
عقب‌نشینی پدیدار شده است، فاقد مینا می‌باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد
بسیار آسیب‌پذیر است.
- پوسیدگی مجدد: اطراف دندان پر شده، محل مناسبی برای تجمع پلاکها و در نتیجه پوسیدگی مجدد است.
- اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند، به علت کمبود ترشح بزاق، بیشتر
در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چرا که اگر به
موقع درمان نشود، می‌تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد.
پلاک دندانی
پلاک یک لایه نازک و بی‌رنگ است که از تجمع دائمی باکتریها و مواد
قندی بر روی دندان ایجاد می‌شود. اگر پلاکها به موقع از سطح دندانها پاک
نشوند، می‌توانند به پوسیدگی و بیماریهای لثه منجر شوند. باکتریهای فراوانی
در دهان وجود دارند که از مواد غذایی و ترکیبات موجود در بزاق تغذیه
می‌کنند. پس از صرف هر وعده غذا، اسیدهایی که از باکتریهای روی پلاکها
تولید می‌شوند، می‌توانند به دندان صدمه زده و ایجاد حفره نمایند. اگر پلاک
به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند باعث بیماریهای دندان یا تورم و
خونریزی لثه‌ها گردد.
جرم دندان
جرم دندان که گاه منشاء آهکی دارد، در واقع پلاکی است که سخت شده است.
اگر جرم در خط لثه ایجاد شود می‌تواند آن را دچار بیماری کند.جرم دندان
زمینه را برای ایجاد پلاکهای دندانی تسهیل می‌کند. علاوه بر اینکه جرم
دندان بر زیبای ظاهری شخص لطمه می‌زند، به علت ساختار متخلخلش مستعد جذب
مواد رنگی از سیگار، قهوه، چای و … است. برخلاف پلاک که بی‌رنگ است، جرم
دندان، کاملا قابل تشخیص است. علامت مشخصه آن وجود لکهای زرد یا قهوه‌ای
بر روی دندان و لثه می‌باشد.
بیماری لثه
بیماری لثه با ورم و آماس لثه شروع می‌شود که بیماری در این مرحله به
راحتی قابل درمان است. علائم ورم و التهاب، حساسیت و خونریزی هنگام مسواک
زدن می‌باشد. ممکن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها
بیانجامد. سلامتی لثه‌ها بر سلامتی عمومی بدن تاثیرگذار است. مطالعات و
بررسیهای اخیر وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند: دیابت قندی، بیماری قلبی و زایمان زودرس را نمایان ساخته‌اند.
بوی بد دهان
امروزه 40% از جمعیت جهان از مشکل بوی بد دهان یا (Halitosis) رنج می‌برند. بوی بد دهان ممکن است، به علل ذیل ایجاد شود:
- مواد غذایی، باقیمانده ذرات غذا در بین دندانها، همچنین بعضی از مواد غذایی نظیر سیر و پیاز و مشروبات الکلی تولید بوی بد دهان می‌کنند.
- بیماریهای دهان و دندان و عدم رعایت کامل بهداشت دهان و دندان می‌تواند باعث ایجاد بوی بد گردد.
- خشکی دهان باعث باقیماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه‌ها می‌شود. تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد می‌گردد.
- بیماریها: عفونتهای ریوی، بیماریهای کلیوی، نارسائی کبدی، دیابت کنترل نشده، ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری (ترش کردن معده) و سکسکه نیز می‌توانند در پیدایش عارضه بوی بد دهان مؤثر باشند.
- وضعیت دهان، بینی و گلو: در صورتیکه عفونتهای سینوسی
از طریق مجرای بینی به گلو راه یابد، تنفس را بدبو می‌کند. اگر تنفس کودکی
بدبو شد، ممکن است شیئی کوچکی را در سوراخ بینی خود فرو کرده باشد (جسم
خارجی بینی). برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی نیز از سایر عوامل مؤثر در ایجاد این عارضه بشمار می‌روند.
- استعمال دخانیات: سیگار کشیدن دهان را خشک و تنفس را بدبو می‌کند و در درازمدت انواع بیماریهای دهان و دندان را ایجاد خواهد کرد.
- رژیم غذایی سخت: ضمن روزه یا رژیمهای غذایی سخت به علت کاهش غلظت پاره‌ای از مواد شیمیایی در خون، ممکن است مشکل بوی بد دهان ایجاد شود.
دلایل خونریزی لثه و درمان های طبیعی آن
لازم است که هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کرده و با صلاحدید وی جرمگیری
انجام دهید تا از بروز بیماری های لثه و مشکلاتی مانند عفونت لثه و
پارادونتیت پیشگیری شود. در این مطلب شما را با عمده دلایل بروز خونریزی
لثه ها و روش های درمان طبیعی آن بیشتر آشنا می کنیم.
عوامل خونریزی لثه ها
از التهاب لثه ها تا مصرف برخی داروها
اینکه
صبح با مزه ی خون در دهان از خواب بیدار شوید و یا اینکه بین روز دهان تان
خونریزی کند، احساس ناخوشایندی است. در اکثر موارد این مشکل ناشی از
التهاب لثه است. در واقع عدم رعایت درست بهداشت دهان و دندان منجر به التهاب لثه می شود.
اگر به طور مرتب و به درستی مسواک نزنید، باکتری های موجود در دهان روی دندان ها جمع شده و باعث پلاک دندان می شود و به مرور زیر لثه ها نفوذ می کنند. البته در مواردی نیز التهاب لثه به دلیل پروتزهای دندانی
نامناسب، مصرف دخانیات یا الکل، ژنتیک یا تغییرات هورمونی بروز می
کند.باید بدانید که افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر التهاب لثه قرار دارند.
دهانشویه های مختلفی در بازار وجود دارند که می
توانید از آنها استفاده کنید. البته توصیه می شود که حتما از دهانشویه های
بدون الکل استفاده کنید. شستشوی دهان با این دهانشویه ها یکی از روش های
درمانی برای مقابله با خونریزی لثه ها است
برای مقابله با مشکل التهاب لثه ها بهتر است روزانه حداقل دو مرتبه مسواک بزنید و از نخ دندان و دهانشویه استفاده کنید. حتما جرم گیری انجام دهید و مراقب دندان هایتان باشید.
بهترین
کار این است که روزانه دو تا سه مرتبه دندان هایتان را مسواک بزنید. برای
پیشگیری از این مشکل حتما سالانه یک تا دو مرتبه وضعیت دندان هایتان را
بررسی کنید و در صورت لزوم جرم گیری انجام دهید.
علاوه بر این امکان دارد که وجود تومورهای
خوش خیم یا بدخیمی در ناحیه ی دهان باعث بروز خونریزی در لثه ها شود. در
اغلب موارد این تومورها خوش خیم بوده و با جراحی خارج می شوند و جای نگرانی
نیست. توجه داشته باشید که مصرف دخانیات و الکل دو عامل اصلی بروز
تومورهای دهانی و زبانی است.
ضربه های وارده به دهان یا گازگرفتگی و هر نوع ترومای دیگر نیز باعث بروز زخم هایی می شود که امان دارد به آفت
ها و زخم های دهانی تبدیل شوند. یادتان باشد که مسواک زدن محکم و استفاده
از مسواک های خراب، سخت و نامناسب نیز باعث تشدید مشکل خواهد شد. برخی
افراد از آن ور بام می افتند و زیاد مسواک می زنند که این مسئله نیز مشکل
ساز می شود. بهترین کار استفاده از مسواک های نرم و مسواک زدن با آرامش و
دقت است.
در برخی موارد نیز مصرف داروهایی مانند داروهای
ضدکلسترول، داروهای ضدفشارخون و داروهای ضداسترس می تواند عاملی برای
خونریزی دهان و لثه ها شود. همچنین باید بدانید که داروهای ضدانعقاد نیز عاملی برای خونریزی لثه ها می شود.
روش های ساده و طبیعی برای مقابله با خونریزی لثه ها
از دهانشویه استفاده کنید
دهانشویه
های مختلفی در بازار وجود دارند که می توانید از آنها استفاده کنید. البته
توصیه می شود که حتما از دهانشویه های بدون الکل استفاده کنید. شستشوی
دهان با این دهانشویه ها یکی از روش های درمانی برای مقابله با خونریزی لثه
ها است. این محصولات باعث سفت شدن لثه ها و پیشگیری از گیر افتادن بقایای
مواد غذایی بین دندان ها می شوند. دهانشویه ها باعث خنکی و تازگی نفس شده و
بوی بدن دهان را از بین می برند.
دهانشویه ی خانگی درست کنید
می
توانید از دهانشویه های صد درصد طبیعی و خانگی استفاده کنید. برای این کار
کافیست که نصف قاشق مرباخوری نمک را در یک لیوان آب جوش حل کنید. اجازه
دهید آب نمک تان خنک شود و بعد از هر بار مسواک زدن از این دهانشویه
استفاده کنید. این کار باعث کاهش تورم و خونریزی لثه ها می شود.
زاج سفید را دریابید
سنگ
زاج سفید یک ماده ی ضدعفونی کننده و قابض طبیعی است. این ماده باعث سفت
شدن لثه ها شده و فاصله ی بین دندان ها و لثه ها را کاهش می دهد. در این
صورت نیز بقایای مواد غذایی در لثه ها نفوذ نمی کنند. برای این کار کافیست
که یک چهارم قاشق چایخوری سنگ زاج سفید پودر شده را در نصف لیوان آب جوش
ریخته و حل کنید. بعد از هر وعده غذا دهان تان را با این دهانشویه شستشو
دهید. این کار باعث خارج شدن بقایای مواد غذایی از دهان تان شده و خونریزی
لثه ها را کاهش می دهد.
لیموترش یک دهانشویه ی طبیعی
لیموترش
حاوی میزان زیادی ویتامین C است و به حفظ سلامت لثه ها کمک زیادی می کند.
آب نصف لیموترش را بگیرید و با یک لیوان آب مخلوط کنید. از این دهانشویه ی
طبیعی برای شستشوی دهان بعد از غذا استفاده کنید. دهانشویه ی لیموترش باعث
تمیزی دهان و توقف خونریزی لثه ها می شود.
ماساژ لثه ها موثر است
ماساژ
لثه ها یکی از روش های ساده و طبیعی برای حفظ سلامت لثه ها است. این کار
مانع از خونریزی لثه ها می شود و به درمان آن کمک می کند. برای این کار
بهتر است روزانه دو بار دندان ها را مسواک بزنید و بعد از آن ماساژ دهید.
از انگشت اشاره و شست برای ماساژ آرام لثه ها استفاده کنید. احتمال دارد که
در ابتدای ماساژ به دلیل فشار وارده خونریزی لثه ها به طور جزئی بیشتر
شود. اما به مرور این مشکل از بین رفته و درمان می شود. به عقیده ی برخی
متخصصان حتی می توانید این کار را به کمک رب انار انجام دهید. به این معنی
که کمی رب انار به لثه ها زده و به آرامی ماساژ دهید.
نقش مواد غذایی در خونریزی لثه ها
برای
ارتقای بهداشت دهان و دندان و داشتن دندان ها و لثه های سالم تر باید مصرف
برخی مواد غذایی را در الویت قرار دهید. مرکبات حاوی میزان زیادی ویتامین C
بوده و به سلامت دهان و لثه ها کمک زیادی می کنند. پرتقال، لیموترش،
بروکلی، کلم ها، گریپ فروت، آناناس و غیره حاوی ویتامین C بوده و خونریزی
لثه ها را کاهش می دهند. توصیه می کنیم که برای درمان خونریزی لثه ها
روزانه حداقل یک ماده ی غذایی سرشار از ویتامین C مصرف کنید.
شیر
نیز برای ارتقای سلامت دندان ها و لثه ها مفید است، چون حاوی کلسیم و
پروتئین و همچنین ویتامین های ضروری است. توصیه می کنیم که روزانه 500 میلی
لیتر شیر بنوشید.
جویدن سبزیجات خام نیز روش خوبی است. این کار
باعث تقویت و افزایش استحکام لثه ها می شود. خوردن هویج، تربچه یا شلغم و
جویدن آن به مدت یک تا دو دقیقه به تمیزی و تقویت لثه ها کمک می کند.
