بچه ها چطور مودب می شوند؟
همه مادر و پدرها در یک آرزو مشترک هستند و آن هم مودب بودن بچه
هاست.اما برای با ادب شدن بچه ها چه مقدماتی لازم است و به چه نكته هایی
باید دقت داشت؟ شرایط محیطی و رفتاری كه منجر به مودب شدن بچه ها می شود
چیست؟
بعضی از خانواده ها گاهی آنقدر به مودب بودن بچه های خود حساس می شوند
كه به وادی افراط و تفریط كشیده می شوند و نمی دانند كه فرزند آنها در چه
شرایط سنی قرار دارد و چه اقتضائاتی دارد؟ شاید بچه 8 ساله هنوز آداب مراسم
ختم را نداند و… اما به مرور زمان و با شیوه های تربیتی و رفتار شماست
كه باید درك كند، چه رفتاری مناسب كجاست. این ادب مقدمه عاقل بودن بچه ها و
تقوا پیدا كردن آنها در دوران بعد از كودكی است. مودب بودن از همین فهم
رعایت قانون شروع می شود.
چرا كودكم فحش می دهد؟
یكی از علت ها فحاشی در كودكان كه محیط اطراف كودك، از پدر و مادر و
خانواده گرفته تا اقوام و دوستان و تلویزیون و مهدكودك و… آنطور كه باید
برای تربیت كودك مناسب نیست و روی رفتار كلامی او اثر می گذارد. علت دیگر
فحاشی كودكان می تواند این باشد كه آنها نمی توانند خشم خود را كنترل كنند و
فحش دادن در حقیقت، یك نوع ابراز خشم و پرخاشگری كلامی برای آنهاست، مانند
مواردی كه كودكان در حالت خشم كتك كاری می كنند یا چیزی را پرتاب می كنند و
كارهایی از این دست. در واقع این حالت برخوردی ناشی از ناتوانی در كنترل
خشم در كودك است.
الگویی به نام پدر و مادر
هرچند الگوی اصلی رفتار كودك، پدر و مادر هستند اما این روزها بسیاری از
برنامه های كودك، به جهت اینكه مختص دوره سنی خاصی تهیه نمی شوند و طیف
گسترده ای از كودكان یكی دو ساله تا نوجوانان این برنامه ها را می بینند،
ادبیات نامناسبی را به بچه ها منتقل می كنند. بازی های رایانه ای و كارتون
ها هم گهگاه كلمات نامناسبی را به بچه ها آموزش می دهند. از سوی دیگر كودك
شما ممكن است در مهدكودك یا حتی در جمع های فامیلی از دخترخاله و پسر دایی
اش كلمات نامناسب را بیاموزد. دیدن فیلم ها و سریال های بزرگترها كه مختص
سنین كودكی نیست هم، قطعا باعث بدآموزی ها و انتقال ادبیات نامناسبی به بچه
ها می شود.
فحاشی کودک برای نخستین بار
یكی از مهم ترین جنبه های نیازهای روانی كودك، نیاز به جلب توجه
اطرافیان و به خصوص پدر و مادر است. این نیاز به جلب توجه در مواردی مانند
به دنیا آمدن فرزندی دیگر، اختلافات خانوادگی و… بیشتر هم می شود. پس دقت
كنید كه اگر كودك متوجه شود كه از طریق فحاشی نمی تواند توجه شما را جلب
كند. سعی كنید در مراحل ابتدایی، فحاشی فرزندتان را نادیده بگیرید اما اگر
راهكار بی توجهی جواب نداد و در دفعات بعدی هم شاهد تكرار كلمه ناسزا از
سوی فرزندتان بودید، چاره ای ندارید جز اینکه خیلی جدی با فرزندتان صحبت
كنید.
اگر فحاشی در جمع بود
اگر بی توجهی و تذكر به كودك جواب نداد و به هر صورت در جمعی خانوادگی
یا دوستانه، كودك از كلمه نامناسبی استفاده كرد، پیش از هر چیز سعی كنید
كنترل خود را حفظ كنید. به یاد داشته باشید كه همه كسانی كه در آن مهمانی
هستند هم به هر حال به گونه ای با چنین مسئله ای مواجه شده یا خواهند شد.
دستپاچه نشوید و به هیچ وجه سعی نكنید موضوع را لاپوشانی كرده یا عوض كنید.
لبخند بزنید و پیش از اینكه دیگران چیزی بگویند بگویید: «امان از بچه های
این دوره و زمانه، از هر جایی یك چیزی یاد می گیرند و بدون اینكه بفهمند
استفاده می كنند». پس از این مرحله دقت كنید كه به هیچ وجه در حضور جمع با
كودكتان تندی نكرده و او را تحقیر نكنید.
وقتی كودك به فحاشی ادامه می دهد
ممكن است شما همه توصیه های ما تا اینجا را هم به كار ببندید اما باز هم
كودك شما به فحاشی ادامه دهد. در این صورت باید از راهكارهای تشویقی و
تنبیهی مناسب برای اصلاح رفتار نامناسب او استفاده كنید. با كودك صحبت كنید
و به او بگویید كه درصورت فحاشی و استفاده از كلمات نامناسب، او را تنبیه
می كنید.
این تنبیه باید با توجه به سن كودك و میزان اصرار او بر رفتار نامناسبش
تعیین شود. می توانید پس از هر بار فحاشی از او بخواهید دقایقی به اتاقش
برود و در آنجا تنها بماند تا مثلا زمان 5یا 10دقیقه ای سپری شود. یا می
توانید درصورتی كه به رفتارش ادامه داد برای او محدودیت هایی درنظر بگیرید؛
مثلا از دیدن برنامه مورد علاقه اش محرومش كنید یا برنامه تفریح و پاركی
را كه داشته لغو كنید.
قلقک های مؤدبانه
می توانید علاوه بر روشهایی که گفته شد، احترام لفظی و عملی به بچه ها از شیوه های دیگری هم استفاده كنید:
* با روش نقاشی كردن شروع كنید و بعد از اینكه فرزندتان نقاشی كشید یا هر
نوع اثر هنری را خلق كرد به او بگویید كه دوست دارد شما آن نقاشی را كجا
بگذارید؟ چطور از آن مراقبت كنید؟ و… مهم است كه به حاصل تلاش او احترام
بگذارید و به خودش هم یاد دهید كه مراقب زحمات خودش باشد.
*در مورد بهترین و بدترین كارهای اعضای بدن كه می تواند انجام بدهد، از او سؤال كنید.
* با هم چند قانون ساده برای آنكه رابطه تان خوب بماند تنظیم كنید و در
اتاقی نصب كنید تا اگر كسی خلاف آن عمل كرد معلوم شود و تذكر بگیرد.
*در اوقات فراغت تان مهمانی بگیرید یا مهمانی بروید، به خانه سالمندان سربزنید و… تا بچه ها ادب عملی شما را یاد بگیرند.
* یكی از دلایل رفتار هر روزه خودتان مثل نماز، سلام كردن به دیگران و…
را رعایت ادب بدانید و دلیل این كار را برای او توضیح بدهید.
با این دوقانون، کودک را تربیت کنید!
داشتن کودکان مودب و با تربیت واقعا لذت بخش است… شما با یادگیری عشق و
منطق و دانستن تنها 2 قانون ساده می توانید به این لذت دست یابید!
اما چرا فقط 2 قانون؟
چون
تربیت کودکان به اندازه کافی سخت است. بیشتر والدین و معلمان معتقدند در
تربیت کودکان بیش فعال بخاطر سپاری قانون های متعدد کار مشکلی است.
ابراز علاقه و محبت به کودکان باید حد و مرزی داشته باشد و این وظیفه ماست که این حد و مرز هارا برای کودکان دلبندمان مشخص کنیم.
نکته
جالب اینجاست که بسیاری از کودکان این حد و مرزها را امتحان می کنند! چون
آنها قصد دارند بفهمند که شما چقدر در تعیین این حد و مرزها جدی هستید.
گروهی
از والدین معتقدند که ما نمی خواهیم با این کار (یعنی تعیین حد و مرز
بصورت جدی) عشق و احترام فرزندمان را از دست دهیم و به همین جهت از این حد و
مرزها و قوانین دست می کشند…
تحقیقات نشان می
دهد اگر والدین فرزندانشان را طوری تربیت کنند که آنها هیچوقت والدین خود
را جزو انسانهای جدی و سخت گیر ندانند، هرگز احترام، مسئولیت و نظم و
انضباط را یاد نمی گیرند و در محیط اجتماعی زمانی که با جدیت معلمان یا حتی
جامعه مواجه می گردند، دچار مشکل می شوند.
و
حالا انجمن عشق و منطق با ارائه 2 قانون ساده به شما کمک می کند تا به
راحتی و بدون از دست دادن علاقه فرزندتان، آنها را تربیت کنید:
قانون اول
والدین
باید به صورتی کاملا منطقی حد و مرزهای محکمی را بدون هر گونه عصبانیت،
غرغر، تهدید و هشدارهای تکراری برای کودکان تعیین کنند.
والدین می توانند حد و مرزی تعیین کنند که بدون تنش و درگیری قابل اجرا باشد.
والدین باید در برابر غرغر کردن و عکس العمل های کودکان صبور باشند.
این
مرزها در هر خانواده با فرهنگ مختلف متفاوت است و من در اینجا نمی توانم
نمونه دقیقی از آن را عنوان کنم ولی به طور کلی، بایدها و نبایدهایی که در
هر خانه و خانواده جهت آسایش و راحتی اعضا وجود دارد، این حد و مرزها را
میسازد.
بطور مثال: فرزند
شما تمایل به انجام کاری دارد که به صلاحش نیست… کافیست با ملایمت به او
بگویید: من تو را دوست دارم و می دانم که این کار به تو ضرر می رساند.
لازم نیست هیچ گونه خشونتی در کار باشد.
فرزند شما تمامی راه های
ممکن را یکی یکی امتحان می کند تا شما را راضی کند. کارهایی مثل خواهش
کردن، گریه کردن، فریاد کشیدن، قهر کردن و در مرحله آخر تحریک احساسات شما
با جملاتی چون تو من را دوست نداری و غیره … . تنها کاری که شما در تمامی
این مراحل باید انجام دهید این است که یک جمله برای خود انتخاب کنید و در
اینجور مواقع با یک لبخند مهربان آن را بر زبان بیاورید. جملاتی مثل من
دوستت دارم یا حتی خواندن یک شعر … یا اصلا سکوت مطلق به همراه لبخند
محبت آمیز!
هنگامی
که فرزندتان خشمگین است، بحث می‌کند یا بی‌حوصله است، او را در آغوش
بگیرید، نوازش کنید، یا کارهای محبت‌آمیزی را که دوست دارد، انجام دهید
گاهی
کودک شما با فریاد و گریه درخواست خود را به زبان می آورد، مهم نیست شما
تنها با همان جمله مخصوص و لبخند به او بگویید تا زمانی که صدای تو به
اندازه من ملایم نشده نمی توانم خواسته ات را درک کنم و سپس صبور باشید تا
کودکتان تمامی راه های ممکن را برای راضی کردن شما امتحان کند. فقط صبور
باشید پس از تمام گریه های و فریادها و … آرام می شود و دقیقا همان کاری
را انجام می دهد که باب میل شماست.
شاید فقط 2 یا 3 بار لازم باشد
این حرکات پرطنش مثل فریاد و گریه را از او تحمل کنید ولی در مراتب بعدی
فرزندتان باور می کند که اینگونه حرکات در تصمیم شما هیچ اثری ندارد.
قانون دوم
زمانی که کودکان مشکل ایجاد می کنند والدین باید عواقب آن را به شیوه درستی به خودشان واگذار کنند.
والدین
برای اینکه کودکان مشکل را حل کنند باید آنها را تشویق نموده البته به
شرطی که حل مشکل توسط خود آنها، باعث دردسر دیگران نشود. همدردی والدین با
کودک به این صورت است که قبل از مشاهده عواقب کارشان باید مساله را حل
کنند.
مهم‌ترین هدیه والدین به فرزندان
به
عنوان پدر و مادر، یکی از مهم‌ترین هدیه‌های شما به فرزندتان این است که
به بهبود اعتماد به نفس او کمک کنید. فرزندتان به پشتیبانی و تشویق همیشگی
شما نیاز دارد تا بتواند نیرومند شود، لذا شما موظف هستید پیرو دو قانون
مطرح شده در بالا، عشق خود را به فرزندتان نشان دهید:
1 – کلمات مثبت زیادی برای فرزندتان به کار ببرید.
2 – به نیازهای احساسی و فیزیکی آنها با عشق پاسخ دهید و از کلمات سرزنش‌آمیز دوری کنید.
3
– بسیار تلاش کنید تا در خانه و جامعه، نمونه و الگوی خوبی باشید. از
کلماتی مانند « متأسفم »، « لطفاً » و « متشکرم » استفاده کنید.
4 –
هنگامی که فرزندتان خشمگین است، بحث می‌کند یا بی‌حوصله است، او را در
آغوش بگیرید، نوازش کنید، یا کارهای محبت‌آمیزی را که دوست دارد، انجام
دهید.
5 – شکل‌های خشونت آمیز تنبیه را به کار نبرید. پدر و مادر باید سال‌ها پیش از نوجوانی، قانون تشویق و تنبیه را همزمان آغاز کنند.
6 – هنگامی که بچه‌ها به نوجوانی می‌رسند، اجازه دادن به آنها برای شکستن قوانین مهم، تنها خشونت را بیشتر می‌کند.
7 – برنامه‌ریزی کنید تا بخشی از روز را با کودکان یا نوجوانانتان سپری کنید و کارها یا بازی‌هایی را انجام دهید که دوست دارند.
8
– برای برخی شب‌ها، بازی خانوادگی در نظر بگیرید، به گونه‌ای که افراد
خانواده بتوانند با هم باشند. برای هر شب، نام یک نفر را بنویسید که
می‌تواند بازی را انتخاب کند.
9 – یکی از بهترین راه‌های آشنایی
فرزندتان با گزینش و انتخاب درست، تشویق او به آشپزی با شما است. به او
اجازه دهید در همه مراحل، از تهیه لیست خرید تا پختن و سرو غذا، همکاری
کند.
10 – همانطور که فرزندتان بزرگ می‌شود، برای گسترش و بهبود
مهارت‌ها و توانایی‌های گوناگون در محدوده زندگی‌اش، وقت بیشتری را صرف
می‌کند. باید تا جایی که ممکن است با تشویق و فراهم کردن تجهیزات، ابزارها
و آموزش‌های مورد نیازش، به او کمک کنید.
11 – سلامتی و تندرستی
فرزندتان به مراقبت و توجه شما در سال‌های نخست وابسته است. با معاینه منظم
فرزندتان توسط پزشک، حفظ او از تصادفات و اتفاق‌ها، فراهم کردن رژیم غنی
غذایی و تشویق او به ورزش در زمان کودکی، کمک می‌کنید بدنش را حفظ و
نیرومند کند.
12 – برای القای ارزش‌ها و باورهای خود به فرزندتان
باید آنها را در زندگی با شما می‌بیند. به این توجه می‌کند که سر کار چگونه
توبیخ می‌شوید، چگونه به باورهای خود پایبند هستید و اینکه آیا به پندها و
نصیحت‌هایتان عمل می‌کنید یا نه.
13 – به عنوان پدر و مادر، یکی
از مهم‌ترین هدیه‌های شما به فرزندتان این است که به بهبود اعتماد به نفس
او کمک کنید. فرزندتان به پشتیبانی و تشویق همیشگی شما نیاز دارد تا بتواند
نیرومند شود. دوست داشتن او، سپری کردن با او، گوش دادن به حرف‌هایش و
ستایش از هنر و برتری‌هایش، همگی بخشی از هدیه‌های شما هستند.
14 – فراموش نکنید که در هر سنی به فرزندتان بگویید : « دوستت دارم ».
