4 راه كاهش درد دندان درآوردن کودک
دستش را داخل دهانش مي‌كند و آب دهان از گوشه و كنار لبش بيرون مي‌ريزد و
پدر و مادر مي‌گويند دارد دندان درمي‌آورد. تب مي‌كند و در تب مي‌سوزد، اما
باز هم پدر و مادر مي‌گويند طبيعي است، چون دارد دندان درمي‌آورد. چند
روزي هم اسهال مي‌شود، يا لب به هيچ غذايي نمي‌زند و اين بار هم به اشتباه
مي‌گويند مشكلش به رشد دندان‌ها مربوط است.
ممكن است مدفوع كودك
هنگام رشد دندان‌ها كمي شل‌تر از حالت طبيعي شود كه اين وضع گذرا و بسيار
خفيف است. همچنين خارشي كه كودك در ناحيه لثه‌ها احساس مي‌كند نيز مي‌تواند
موجب بي‌قراري‌اش شود، اما بچه در اين شرايط هم كاملا سالم و خوشحال است و
افزايش وزن مناسبي دارد.
البته
كم نيستند كساني كه فكر مي‌كنند دليل اين مشكلات، رشد دنداني است كه دارد
از لثه بيرون مي‌زند، اما متخصصان مي‌گويند نه تب شديد به دندان‌درآوردن
ارتباط دارد و نه اسهال. آنها عقيده دارند رويش دندان‌ها اتفاقي طبيعي است
كه بدون بروز مشكلات حاد و شديد پيش مي‌آيد. دكتر مهناز صادقيان، فوق‌تخصص
گوارش كودكان ميگويد: دندان‌درآوردن يك پديده فيزيولوژيك است كه با
پديده‌هاي فيزيولوژيك ديگري مانند افزايش بزاق دهان كودك همراه خواهد بود.
همه چیز درباره دندان درآوردن نوزادان
دندان‌درآوردن
هيچ مشكل خاصي ايجاد نمي‌كند و جاي نگراني ندارد. نبايد به اشتباه تصور
كنيد دندان‌درآوردن باعث تب كودكان مي‌شود، زيرا رشد دندان‌ها هيچ وقت با
تب بالا همراه نخواهد بود. بنابراين زماني كه كودك تب مي‌كند، حتما بايد به
پزشك مراجعه كرده و دليل ديگري را به غير از دندان‌درآوردن براي اين مشكل
پيدا كنيد. اسهال شديد يا يبوست هم ارتباطي به دندان‌درآوردن ندارد و به
طور معمول اين دو اتفاق نبايد با يكديگر همراه شود. البته گاهي كودكان براي
كاهش احساس خارش و ناراحتي كه هنگام رشد دندان دارند، ممكن است هر چيزي را
داخل دهانشان ببرند و همين موضوع مي‌تواند عاملي باشد براي بروز اسهال؛
ولي خود رويش دندان‌ها باعث اسهال شديد نمي‌شود.
روش‌هاي قديمي چقدر موثر است؟
بعضي‌ها
گردنبندهاي خاصي براي كاهش درد دندان‌درآوردن دارند و مي‌گويند اگر آن
گردنبند را به گردن كودك بيندازيد، هيچ مشكلي نخواهد داشت. باورش كمي سخت
است، اما هستند كساني كه از اين روش‌ها هم كمك مي‌گيرند.
در حالي كه
دكتر صادقيان ميگويد چنين روش‌هايي هيچ پايه و اساس علمي ندارد و
نمي‌تواند صحيح باشد. گروه ديگري هم هستند كه به روش‌هاي ديگري روي
مي‌آورند؛ مثلا يك تكه گوشت كباب‌شده يا برشي از ليمو‌ترش را به كودك
مي‌دهند تا به لثه‌اش بكشد و آرام‌تر شود كه اين روش هم به گفته دكتر
صادقيان صحيح نيست، زيرا ممكن است كودك اين مواد غذايي را ببلعد يا
خوراكي‌ها آلوده شود و كودك ماده آلوده را به لثه‌اش بكشد. بر همين اساس،
وي توصيه مي‌كند از ژلهاي نيمه‌متراكمي كه با همين هدف ساخته شده استفاده
كنيد تا اين خطرات هم براي كودك پيش نيايد.
اين دندان‌ها را به حال خود نگذاريد
با
خودتان نگوييد دندان شيري براي خراب شدن است، بايد خراب شود، بيفتد و جاي
آن دندان اصلي دربيايد. اين دندان‌ها هم ممكن است بپوسد، خراب شود و در
نتيجه مشكلات بيشتر و بزرگ‌تري براي كودك به وجود مي‌آورد. پس آنها را به
حال خودشان رها نكنيد و به فكر رعايت بهداشت دندان‌هاي شيري هم باشيد.
متخصصان
توصيه مي‌كنند زماني كه دندان‌هاي كودك در حال رويش است، با استفاده از
دستمالي تميز و مرطوب لثه‌اش را پاك كنيد و زماني كه دندان از لثه بيرون
مي‌آيد هم از يك مسواك نرم و مرطوب كه مخصوص كودك است، كمك بگيريد. البته
يادتان باشد در اين سنين نيازي به استفاده از خميردندان هم نيست.
درد است يا خارش؟
اگر
دقت كرده باشيد، وقتي بچه‌ها در حال دندان‌درآوردن هستند، هر جسمي را داخل
دهانشان مي‌كنند و آن را گاز مي‌گيرند و به همين دليل هم پدر و مادرها فكر
مي‌كنند دندان‌درآوردن با درد شديدي همراه است كه كودك براي كاهش درد چنين
كاري را انجام مي‌دهد. بعضي‌ها هم به دنبال تاول‌هاي دردناكي روي لثه كودك
هستند و منتظر خونريزي مي‌مانند.
با اين حال، دكتر صادقيان
ميگويد: رويش دندان‌ها اتفاق دردناكي نيست، ولي باعث خارش شده و ممكن است
حس ناخوشايندي براي كودك ايجاد كند كه موجب ناراحتي‌اش شود. براي
آرام‌تر‌كردن اين بي‌قراري و ناراحتي كودكان بايد با نظر پزشك از داروهايي
كه براي اين منظور تهيه شده، استفاده كنيد. علاوه بر اين، اجسام ژله‌مانند
سفت مثل اسباب‌بازي‌هاي تميز ژلهاي نيز مي‌تواند به كاهش علائم آزاردهنده
ناشي از رويش دندان‌ها كمك كند. رويش اولين دندان‌ها معمولا در سنين چهار
تا شش ماهگي اتفاق مي‌افتد
در اين زمان معمولا سطوح ايمني كه از
مادر به شيرخوار رسيده كاهش مي‌يابد و كودك كم‌كم خودش بايد عناصر ايمني را
بسازد. بنابراين كاهش عناصر ايمني منتقل‌شده از مادر به كودك مي‌تواند
دليلي براي تب يا بروز عفونت باشد كه اين فقط يك همراهي با دندان‌درآوردن
است و رويش دندان به تنهايي باعث چنين اتفاقي نمي‌شود. همچنين در كودكاني
كه مشكل يا بيماري خاصي ندارند، معمولا در محل رويش دندان‌ها خونريزي اتفاق
نمي‌افتد.
به والدين توصيه مي‌كنيم زماني كه كودك دچار مشكلي مانند
تب يا اسهال شديد مي‌شود، حتما به پزشك مراجعه كنند و اين مشكلات را به
حساب دندان‌درآوردن نگذارند.
4 راه كاهش درد دندان درآوردن
لثه‌هاي
كوچك و نرم كودك تحمل درد زياد دندان درآوردن را ندارد و به همين دليل،
اين فرشته‌هاي كوچك هميشه با بي قراري و گريه و مريض شدن اين دوران را سپري
مي‌كنند. براي اينكه بتوانيد تا حدي اين دردها را از وجود فرزند دلبند خود
دور كنيد، بد نيست راهكارهاي زير را نيز امتحان كنيد.
1- پارچه حوله‌اي نم‌دار
پارچه
حوله‌اي خيس و سرد يكي ار روش‌هاي خوب براي تسكين درد درآوردن دندان است.
اين پارچه را روي لثه‌هاي كودك قرار دهيد تا بجود. حتي مي‌توانيد يك تكه يخ
هم ميان پارچه بگذاريد و محكم ببنديد تا خداي نكرده در گلوي كودك نپرد و
سپس پارچه را در دهان كودك بگذاريد تا بجود.
براي اين منظور
مي‌توانيد پارچه را در چاي بابونه خيس كنيد و در يخچال قرار دهيد تا سرد و
خنك بماند يا حلقه‌هاي پلاستيكي كه براي دندان درآوردن كودكان است را نيز
در يخچال قرار دهيد تا سرد شود. سپس به كودك بدهيد تا بجود.
2- دندوني
براي
كودكاني كه از درد لثه رنج مي‌برند، مي‌توانيد دندوني‌هاي لرزان خريداري
كنيد. انواعي از دندوني وجود دارند كه با گاز گرفتن كودك، شروع به لرزش
مي‌كنند و اين مساله بسيار براي كودك خوشايند و دوست‌داشتني است. براي
اينكه باعث تسكين دردش هم بشود، آن را در يخچال قرار دهيد تا سرد شود.
3- غذاهاي منجمد
سرما
و يخ به كاهش درد لثه كودكاني كه در حال دندان درآوردن هستند بسيار كمك
مي‌كند. مي‌توانيد غذاهايي كه كودك در آن سن مجاز به خوردن آنهاست را در
فريزر منجمد كنيد تا كودك آنها را بجود و سرماي آن درد دندانش را كاهش دهد.
موز يخ زده يا شير منجمد نيز روش‌هاي خوبي براي كم كردن درد هستند.
4- پستانك در يخ
براي
كودكاني كه پستانك مي‌خورند مي‌توانيد پستانك آنها را در فريزر منجمد كنيد
تا هنگام مك زدن آن، سرماي موجود باعث بي‌حس شدن لثه‌ها و كم شدن درد آنها
شود.
دندان‌های کودک‌تان را شیار درمانی کنید
بدون شک هیچ پدر و مادری دوست ندارد که فرزندش با وجود دندان‌های شیری، دندان‌هایش کرم خورده و سیاه باشد و برای پیشگیری از این مشکل حسابی به بهداشت دهان و دندان کودک خود توجه می‌کنند اما در مورد برخی کودکان با وجود رعایت تمام نکات بهداشتی، والدین شاهد پوسیدگی دندان‌های فرزندشان هستند. پوسیدگی‌های دندان‌های کودکان معمولا از عمق شیارهای عمیق دندان‌های عقبی شروع و باعث می‌شود در صورت بی‌توجهی منجر به پوسیدگی وسیع شود. اما روش‌هایی وجود دارد که به کمک دندانپزشک می‌توان از این پوسیدگی‌ها جلوگیری کرد. به همین منظور دکتر ماریتا شکاریان، دندانپزشک کودکان و فلوشیپ ارتوکودکان از ایالات متحده مواردی را که والدین در زمینه مراقبت از دندان‌های فرزندشان می‌توانند رعایت کنند، توضیح می‌دهد.
دندانپزشک برای حل این مشکل چه می‌کند؟
برای شروع کار، ابتدا دندانپزشک باید دندان مناسب برای فیشور سیلانت را پیدا کند. این کار به طور معمول در دندان‌های دائمی‌عقبی کودکان که تازه رویش یافته‌اند، شیارهای عمیقی دارند و هیچ پوسیدگی در آنها وجود ندارد، انجام می‌گیرد. در ابتدای کار دندان مورد نظر تمیز و خشک می‌شود. سپس مایع اسیدی روی سطح شیارهای دندان
گذاشته شده و بعد از آن، این شیارها با ماده چسب مانندی پر می‌شوند. این
ماده اغلب نوعی کامپوزیت مایع (ماده ترمیمی‌سفیدرنگ) است که در بسیاری
موارد بعد از قرار دادن روی سطح دندان به وسیله نور سفت می‌شود.
حالا دندان
ما سطح صاف و بدون شیاری دارد که تمیز کردن آن بسیار ساده بوده و میزان
پوسیدگی در آن کم خواهد شد. کل مراحل فیشور سیلانت بسیار ساده، بی‌درد و
سریع انجام می‌گیرد و در بیشتر موارد سال‌ها دوام دارد. اما این دندان‌ها باید همانند سایر دندان‌ها، هرچند وقت یک بار به وسیله دندانپزشک کنترل شوند تا اگر نیازی به درمان‌های دیگر باشد، به وسیله وی انجام پذیرد.
فیشورسیلانت چیست؟
نکته قابل توجه این است که قسمت اعظم پوسیدگی‌ها در شیارهای سطح جونده دندان‌های
آسیای شیری و دائمی رخ می‌دهند که علت آن شیارهای بسیار عمیق و ظریف موجود
در سطوح جونده هستند که موهای برس مسواک قادر به پاک‌سازی عمق این شیارها
نیستند و این در حالی است که شاید بیمار به دقت بهداشت دهانی را نیز رعایت
کرده باشد. شیار درمانی یا فیشورسیلانت، یکی از روش‌های افزایش مقاومت دندان و پیشگیری از پوسیدگی برای مدت طولانی‌تر حدود 10 تا 15 سال است.
در این روش مواد هم‌رنگ و رقیقی برای مهر و موم کردن شیارهای عمیق و منافذ دندانی در سطح جونده که بیش از 70 درصد پوسیدگی‌ها از آنجا ناشی می‌شود، به کار می‌رود. در شیار درمانی، دندان‌ها
ابتدا بروساژ و تمیز شده و بدون تراش یا با تراش بسیار کم تمیز و خشک شده و
توسط نور دستگاه مواد سیلانت در یک جلسه سفت و محکم می‌شود. انجام شیار
درمانی نباید مانع از مسواک زدن و نخ کشیدن لای دندان‌ها شود. بهترین سن برای شیار درمانی بین 6 تا 12 سال و در مورد دندان‌های آسیای شیری و دائمی تازه رویش یافته استفاده می‌شود.
جویدن راحت انجام می‌شود
برخی از والدین از این می‌ترسند که مسدود کردن شیار دندان‌ها جویدن را مختل کند. در پاسخ باید گفت که مسدود کردن شیار دندان‌ها روی همه دندان‌ها انجام نمی‌شود. شیارها که دره‌ای‌شکل هستند و باعث گیر غذایی می‌شوند می‌توانند موجب پوسیدگی‌های دندانی باشند بنابراین دندانپزشکان فقط این شیارها را مسدود می‌کنند ولی اگر شیارهای دندان‌های
فرزند شما کم‌عمق باشد یا دهانه بازی داشته باشد که به فرار مواد غذایی
کمک کند، لازم نیست به وسیله مواد پوشاننده شیار مسدود شود. نکته دیگر
این‌که مواد هم‌رنگ دندان برای پوشاندن شیارهای دندان‌ها استفاده می‌شوند بنابراین هیچ اشکالی در زیبایی دندان‌ها به وجود نمی‌آورند.
در چه سنی مناسب است؟
این درمان به طور ویژه برای دندان‌های آسیای اول دائمی(دندان 6) تا 2 سال بعد از رویش آن توصیه می‌شود. علت آن است که این دندان در 6 سالگی رویش می‌یابد یعنی سنی که متاسفانه هنوز بیشتر کودکان و والدین آنها مراقبت‌های لازم بهداشتی و تغذیه‌ای برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌های کودک را رعایت نمی‌کنند.
دلیل دیگر آن است که چون رویش دندان 6 با افتادن هیچ کدام از دندان‌های شیری همراه نیست، متاسفانه خیلی از پدر و مادرها حتی متوجه رویش این دندان مهم در دهان کودک‌شان نمی‌شوند و تصور می‌کنند این دندان هم یکی از دندان‌های شیری است که در نهایت خواهد افتاد. به همین دلیل معمولا دندان 5 خیلی زود و گاهی حتی قبل از رویش کامل آن، خراب می‌شود.
لازم به یادآوری است که سن مناسب این درمان برای دندان‌های آسیای دوم دائمی، حدود ۱2الی۱4 سالگی است. در دندان‌های شیری، معمولا این درمان در حدود 4 تا 6 سالگی روی دندان‌های آسیای دوم شیری که هم به مدت طولانی‌تری در دهان می‌ماند و هم شیارهای عمیق و نامنظم‌تری بر سطح جونده خود دارند، انجام می‌شود.
شیاردرمانی نوعی پیشگیری است
برای
پیشگیری از ایجاد پوسیدگی‌های ناخواسته در عمق شیارهای غیرقابل دسترس
می‌توان با کمک فیشورسیلانت تراپی مانع از پوسیدگی‌هایی از این دست شد. با
استفاده از این روش می‌توان عمق شیارهایی را که مستعد پوسیدگی هستند و
انتهای موهای برس مسواک هم قادر به تمیز کردن آنها نیست را مهر و موم کرد.
در این روش نیازی به تراش دندان نبوده و فقط کافی است با روش‌های خاص شیارهای دندان‌ها
از باقیمانده‌های مواد غذایی، پلاک میکروبی و… تمیز شده و داروی مورد
نظر در عمق شیارها قرار می‌گیرد تا علاوه بر این‌که از گیر غذایی در نواحی
فوق‌الذکر جلوگیری می‌شود، مانع نفوذ میکروب‌ها به عمق شیارها نیز شود.
پیشگیری بهتر از درمان
دندان‌های شیری و نیز دائمی دارای ساختمان پیچیده‌ای هستند. مینای دندان یعنی همان لایه خارجی که سطح هر دندان را پوشانده است حاوی فسفات کلسیم است که همانند سدی محکم از پوسیده شدن لایه‌های داخلی دندان مثل عاج جلوگیری می‌کند. بزاق دهان نیز نه تنها محیط دهان را مرطوب نگه می‌دارد، بلکه باعث خودشویی دندان‌ها و نیز پاک شدن ذرات غذایی از سطوح دندان‌ها می‌شود که کمک قابل توجهی برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی و در نهایت نگهدای بافت دندانی می‌کند.
یکی از عوامل مهمی که باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شود، اسیدها هستند. اسیدها
به صورت طبیعی در بسیاری از غذاها و نیز میوه‌ها مثل مرکبات وجود دارند.
همچنین نباید از یاد برد که نوشابه‌های گازدار حاوی مقدار قابل توجهی اسید
هستند که به راحتی قادرند مینای دندان
را تخریب کنند. لازم به ذکر است که اسید حاصله از فرایند شیمیایی ناشی از
تاثیر باکتری‌ها روی مواد قندی و نشاسته‌ای مصرف شده، سهم بسزایی در ایجاد
پوسیدگی دارد.
به استحکام دندان کمک می‌کند
نکته قابل توجه در مورد داروی فیشور سیلانت، وجود فلوراید است که به مرور در عمق شیار دندان آزاد شده و باعث استحکام بیشتر مینای موجود در عمق شیارها می‌شود. لازم به ذکر است که عمل فیشورسیلانت تراپی در شیارهای سطح جونده دندان‌های
مستعد پوسیدگی اعم از شیری یا دائمی،قبل از ایجاد هر نوع پوسیدگی قابل
انجام است. معمولا این سیلانت‌ها برای مدت طولانی روی شیارها را می‌پوشانند
اما بهتر است هر 6 ماه یکبار توسط دندانپزشک کنترل شوند تا در صورت ایجاد مشکل در آنها اصلاح شوند یا دوباره سیلانت انجام شود تا از نفوذ پوسیدگی در دندان جلوگیری صورت گیرد.
