اهمیت رابطه زناشویی در دوران سالمندی
خیلی از ما فکر می کنیم که
سالمندان تمایلی به برقراری روابط زناشویی ندارند یا میل جنسی در آنها کاهش
یافته است. البته تاحدودی این تفکر درست است و سالمندان نیز به اینکه
تمایلات جنسی شان نسبت به دوران جوانی کاهش یافته است، اقرار دارند ولی
بدان معنا نیست که میل جنسی در آنها کاملا از بین رفته است.
میل
جنسی در همه انسان ها پدیده ای طبیعی است و باید به اختلال در آن توجه شود.
حتی اگر بیمار سالمند باشد. گرچه ارتباط زن و مرد در دوران سالمندی جنبه
جنسی ندارد و بیشتر روابط عاطفی و وابستگی بین آنها مطرح است ولی داشتن
رابطه عاطفی و زناشویی خوب در تحکیم ارتباط بین زن و مرد و داشتن احساس خوب
موثر است.
علت کاهش میل جنسی زنان سالمند
در
خانم ها قطع فعالیت غدد جنسی، روند سریع تری دارد. درواقع، دوران باروری ه
پایان می رسد و تخمک گذاری و تولید هورمون های زنانه به نام های استروژن و
پروژسترون کاملا قطع می شود. یائسگی کامل حدود 1 تا 2 سال طول می کشد و
معمولا در سنین 45 تا 50 سالگی اتفاق می افتد. تقریبا همه زنان علائم ناشی
از یائسگی را با گرگرفتگی، بی حوصلگی و خشکی واژن تجربه می کنند که تا متی
باعث آزار آنها می شود.
تعداد
بسیار زیادی از آنها هنگام ورود به مرحله یائسگی حداقل یکی دو بار به
متخصصان زنان مراجعه می کنند. خشکی واژن یکی از مهم ترین دلایلی است که
باعث از دست رفتن تمایل زن به برقراری رابطه زناشویی می شود. هورمون های
زنانه دیواره واژن را مرطوب نگه می دارند و وقتی وجود داشته باشند، واژن
خشک و برقراری رابطه زناشویی دردناک می شود. تحریک پذیری هنگام این رابطه
هم کمتر خواهدشد. به همین دلیل است که زنان یائسه تمایل چندانی به برقراری
روابط زناشویی ندارند.
علت کاهش میل جنسی در مردان سالمند
در
مردان کاهش میل جنسی روندی بسیار تدریجی تر دارد و تقریبا از حول و حوش 40
سالگی شروع می شود و با افزایش سن هم شدت بیشتری پیدا می کند ولی در مردان
امکان باروری همچنان وجود دارد.
در مردان نیز مشکلی به نام یائسگی
مردانه وجود دارد و سطح هورمون تستوسترون خونشان کاهش می یابد. قاعدتا این
کاهش باید خیلی تدریجی و نامحسوس باشد ولی در بعضی از مردان کاهش زیاد است و
باعث می شود نتوانند رابطه زناشویی موفقی داشته باشند.
ضعف سالمندان در بیان مشکلات جنسی
سالمندان
ممکن است از صحبت درباره کاهش میل جنسی، احساس شرمساری کنند و درصدد رفع
آن برنیایند و حتی به پزشک مراجعه نکنند. در حالی که آنها هم به برقراری
رابطه زناشویی نیاز دارند و برای مشکلات پیش آمده می توان راه حلی پیدا
کرد. آموزش هایی وجود دارد که می تواند رابطه زناشویی را بهتر کند. رابطه
زناشویی در سالمندان نباید قطع شود زیرا عاملی در حفظ روحیه آنهاست.
چه کار می توان کرد؟
• تغذیه سالمندان باید سالم و مناسب باشد.
•
خانم ها می توانند از ژل های مخصوص لوبریکانت یا لغزنده کننده و گاهی هم
از کرم های موضعی هورمونی استفاده کنند. این ژل ها به میزان زیادی خشکی
واژن را کاهش می دهد.
• مردان می توانند با آموزش های خاصی طول مدت نعوظ را بیشتر کنند.
• هرچه ارتباط زناشویی در مردان بیشتر باشد، احتمال اختلالات نعوظ کمتر می شود.
•
وقتی سالمندی به پزشک مراجعه می کند، حتما باید درباره رابطه زناشویی با
همسرش سوال هایی پرسیده شود. این نیاز طبیعی را نباید نادیده گرفت.
•
گاهی سالمندان مرد خواهان استفاده از داروهای تقویت کننده قوای جنسی
هستند. استفاده از این داروها مجاز است ولی سالمندانی که دچار بیماری های
زمینه ای مانند قلبی- ریوی هستند، حتما باید محتاط باشند و به هیچ وجه بدون
نظر پزشک از چنین داروهایی استفاده نکنند. مردانی که دیابت دارند نیز دچار
اختلال نعوظ می شوند. بیماری دیابت احتمال آسیب های عصبی و عروقی را بالا
می برد. بازگرداندن قوای جنسی در این افراد نیازمند کنترل دقیق بیماری
دیابت است.
رابطه عاطفی از رابطه زناشویی مهم تر است
داشتن
روابط خوب زناشویی ارتباط بین زوجین را قوی تر می کند ولی نبود رابطه
زناشویی در سالمندان، در مقایسه با جوانان، کمتر باعث اختلاف می شود.
عاطفه، احساس نیاز و وابستگی است که دو سالمند را در کنار هم نگه می دارد و
روابط را مستحکم تر می کند.
تاثیر منفی چاقی بر رابطه زناشویی
دکتر تیرنگ نیستانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: کمبود
مواد غذایی نقش چندانی در کاهش میل جنسی در جوانان یا سالمندان ندارد.
گرچه محققان سلنیوم و روی را موثر دانسته اند ولی چندان ثابت شده نیست.
شاید یکی از مهم ترین مشکلات تغذیه ای تاثیرگذار در میل جنسی، چاقی باشد.
چاقی
در مردان با تغییرهایی که در سطح هورمون های مردانه ایجاد می کند، باعث
ناتوانی جنسی مثل اختلال در نعوظ و انزال زودرس و… می شود. البته ناتوانی
جنسی ناشی از چاقی ارتباطی به سن ندارد و افراد جوان و مسن چاق دیر یا زود
درگیر این موضوع خواهندشد. وقتی مردان چاق دچار ناتوانی جنسی می شوند،
نخست اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و رابطه زناشویی برایشان به یک
عامل اضطراب آور تبدیل می شود. اضطراب نیز احتمال شکست را در برقراری روابط
زناشویی بالا می برد.
چاقی در خانم ها نیز باعث بروز اختلالاتی در
برقراری روابط زناشویی می شود. تغییرات فیزیولوژیکی که باعث کاهش میل جنسی
می شود، از یک سو و مشکلات طبیعی چاقی در زنان از سوی دیگر تاثیر منفی در
برقراری رابطه زناشویی می گذارد. علاوه بر این، احتمال ابتلا به عفونت های
واژینال در خانم های چاق بیشتر است که برقراری روابط زناشویی را دشوارتر می
کند.
به همین دلیل خانم ها و آقایان باید از همان دوران جوانی نسبت
به وزن خود حساس باشند و از چاق شدن جلوگیری کنند. متاسفانه بسیاری از
اختلالات ایجادشده در بدن به نوعی با وزن افراد در ارتباط هستند. از همان
دوران کودکی باید کودک را به خوردن غذاهای مفید عادت داد. غذاهای خوب گردش
خون مناسبی در بدن برقرار می کند و یادمان باشد برقراری رابطه زناشویی خوب
به برقراری جریان گردش خون و سالم بودن سیستم عصبی بستگی دارد. فعالیت بدنی
و ورزش در همه سنین و حتی سنین بالا توده ماهیچه ای مطلوبی ایجاد می کند.
توده ماهیچه ای و فیزیک خوب نیز نقش مهمی در سرخوشی و شادی انسان ها دارد.
عوامل عصبی و روانی هم نقش مهمی در برقراری رابطه زناشویی موفق دارند.
سرد مزاجی، یکی از آفت های روابط زناشویی
اختلال کاهش میل جنسی
روابط
زناشویی، مقدس‌ترین و مهم‌ترین بخش زندگی هر زوج را تشکیل می‌دهد و این
تقدس از زمانی آغاز می‌شود که دختر و پسر با یکدیگر پیمان زناشویی
می‌بندند. ولی دریای متلاطم زندگی گاه این آرامش را طوفانی کرده و تفاهم
لازم بین زن و شوهر را از بین می‌برد. گاهی اوقات یکی از زوجین یا هر دو
تمایل خود را به جنس مخالف از دست داده یا این حس در آنها کم رنگ می‌شود که
در واقع نوعی اختلال به شمار می‌رود.
«اختلال کاهش تمایل جنسی» یا «سرد مزاجی»
به جنس مخالف احساس مخربی نسبت به شریک زندگی است که گاه می‌تواند روابط
زناشویی را به مسیرهای باریک و سختی سوق دهد. این اختلال در میان زوجین
رواج بسیاری داشته و در هر دو جنس مشاهده می‌شود ولی در زنان شیوع بیشتری
دارد.
به طور کلی، سرد مزاجی حالتی است که طی آن
فرد مبتلا تمایل بسیار کمی به برقراری ارتباط جنسی و تماس بدنی با همسر
خود نشان داده و در شروع رابطه نسبت به بروز واکنش مناسبی به فعالیت‌های
جنسی همسرش بیتفاوت است. این اختلال زمانی به وضوح خود را نشان می‌دهد که
فرد مبتلا دچار پریشانی و نگرانی یا بی‌ثباتی شخصیتی می‌شود. افراد سرد
مزاج اغلب در مواجهه با چنین موقعیت‌هایی، واکنش‌های استرسی و بیمارگونه از
خود نشان داده و به عبارتی، سرد مزاجی نتیجه عوامل فیزیکی یا عاطفی است که
در فرد بروز می‌کند.
علل سرد مزاجی و عدم تمایل به رابطه جنسی
سرد
مزاجی در مراحل ابتدایی به گونه‌ای ظاهر می‌شود که فرد تنها دچار کاهش میل
جنسی به همسرش شده و به مرور این تمایل در وی کم رنگتر و گاهی حتی جای خود
را به تنفر می‌دهد. محققان بر این باورند که بسیاری از سرد مزاجی ها ریشه
در آسیب‌های جنسی از قبیل سوء استفاده‌های جنسی یا تجاوز در سال‌های قبل
دارد. یکی از دلایلی که می‌تواند در این حالت مؤثر باشد، تجربه رابطه
دردناک یا شکست در داشتن رابطه جنسی قبلی است که با تداعی شدنش فرد را از
برقراری ارتباط جدید باز می‌دارد.
در برخی موارد نادر، مشکل سرد مزاجی در
زنان و مردان از میزان ناکافی هورمون جنسی تستوسترون ایجاد می‌شود که باید
به دنبال درمان بود. بخشی از سرد مزاجی و عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی
با همسر به دنبال خستگی مفرط ناشی از کار روزانه بروز می‌کند.
علاوه بر
این، افسردگی و استفاده از داروهای روان گردان یا داروهای پایین آورنده
فشار خون و نیز کمبود هورمون‌های جنسی می‌تواند از عوامل مؤثر در سرد مزاجی
باشد.
این حالت گاه تا جایی پیش می‌رود که
در عملکرد طبیعی اندام‌های بدن تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، سرد مزاجی
در مردان یا زنان ممکن است باعث اختلال در فعالیت اندام‌های تناسلی و عدم
برقراری رابطه مناسب شده و در نتیجه انقباض و انبساط لازم در زمان برقراری
رابطه جنسی به درستی صورت نگرفته و به مرور باعث کناره‌گیری طرف مقابل شده و
رفته رفته مشکل پیچیده‌تر می‌گردد. عدم احساس خوب و راحت در زمان برقراری
رابطه، یکی دیگر از عللی است که باعث غیر فعال شدن یکی از زوجین در طول
ارتباط و سپس عدم تمایل به ادامه می‌شود.
تاخیر در بلوغ جنسی از دیگر عواملی است
که منجر به کاهش تمایل جنسی مردان و زنان می‌شود. این حالت به گونه‌ای است
که با وجود رسیدن به بلوغ جنسی اما اندام تناسلی پسران و دختران از نظر
ظاهری به بلوغ نرسیده و آماده برقراری ارتباط نیست. این امر می‌تواند باعث
تجربه ناموفق در برقراری رابطه جنسی شده و هر یک از زوجین را سرد مزاج
نماید.
گاهی مشکل سرد مزاجی به علت ناکافی بودن هورمون جنسی تستوسترون ایجاد می‌شود
این حالت معمولا به دلایلی چون اختلالات
ژنتیکی خانوادگی مانند ابتلا به («سندروم ترنر» در زنان (به طور طبیعی،
زنان دارای دو عدد کروموزوم جنسی X هستند، اما در این سندرم، زنان دارای یک
عدد کروموزوم X هستند، یا یکی از کروموزوم‌های X ناقص است) و «سندروم
کلاین فلتر» در مردان (بیماری ژنتیکی است که فرد مبتلا به آن دارای
ناهنجاری‌های کروموزومی است. در این بیماری فرزندان پسر به دنیا آمده دارای
یک کروموزوم x اضافی هستند) و نیز اختلالات سیستم عصبی مرکزی مرتبط با
ترشح هورمون‌های جنسی ایجاد می‌شود.
افراد سرد مزاج غالبا به رغم عملکرد
طبیعی دستگاه تناسلی، تمایلی به برقراری ارتباط نداشته و در طول زندگی
مشترک رابطه زناشویی خاصی نیز بین زن و مرد برقرار نمی‌شود. همین امر به
مرور زمان باعث دور افتادگی آنها از هم و در مراحل بعدی جدایی و طلاق
می‌شود.
از آن جایی که علل نهفته بسیاری از
جدایی‌ها در جامعه جهانی امروز ناشی از عدم تمایل به همسر یا همان سرد
مزاجی یکی از زوجین یا هر دوی آنهاست، باید با مشاوره صحیح و به موقع مانع
از اتفاقات ناگواری شد که ممکن است در ادامه این مسیر برای زوجین رخ دهد.
شناخت و آگاهی از سطح توقعات جنسی می‌تواند یکی از مؤثرترین راه کارهایی
باشد که باید در نظر گرفت.
مشاوره‌های پزشکی سعی در بهبود روابط زن و
مرد دارد تا تمایلات جنسی آنها را نسبت به یکدیگر افزایش دهد. طبیعتا
داشتن روابط زناشویی صحیح به شاد بودن و داشتن خانواده‌ای سالم و به دور از
تنش کمک شایانی می‌کند و همین امر به طور ناخودآگاه بر آرامش جامعه نیز
تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین درمان سرد مزاجی را هرگز پشت گوش نیانداخته و
با مشاهده نخستین علائم و کاهش تمایلات به پزشک مراجعه کنید.
زنان و عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی
بررسی‌های
اخیر نشان می‌دهد، زنان بیش از مردان گرفتار سرد مزاجی و عدم تمایل به
برقراری روابط جنسی با همسرانشان هستند. کاهش سطح ترشح هورمون‌های جنسی و
استرس‌های شغلی عواملی هستند که این حالت را ایجاد یا حتی تشدید می‌کنند.
به طور تقریبی، حدود یک سوم از زنان ۱۸ تا ۵۹ سال از سرد مزاجی رنج می‌برند
که بخشی از آن تنها به موضوعات روحی و فکری باز نمی‌گردد بلکه گاهی باعث
بروز مشکلات جسمی نیز می‌شود. برقراری ارتباط زناشویی در زنان عموما فرآیند
پیچیده‌ای داشته و کوچک‌ترین نقصی در این سیستم، آن را مختل می‌کند.
در واقع، تمایل به برقراری روابط جنسی با
همسران دارای فرآیند بیولوژیکی است که خود انگیخته بوده و به نوعی تفکر
آدمی نقش مؤثری در این امر ایفا می‌کند و به عبارتی بدن برای شروع رابطه
باید اعلام آمادگی کند. طبیعتا با افزایش سن و پاره‌ای از عواملی که بیان
شد، سیگنال‌های لازم به مغز نرسیده و فرد تمایلی به برقراری ارتباط جنسی با
همسر خود را ندارد.
