تمام سیستم عامل های موبایل در یک نگاه
يكي از مهم‌ترين
ويژگي‌هاي موبايل‌هاي امروزي نوع سيستم عامل موبايل است. يعني براي انتخاب
يك موبايل، بهتر است داشتن يا نداشتن سيستم عامل، هم در نظر گرفته شود.
بعضي از موبايل‌ها به اصطلاح سيستم عامل ندارند. چنين موبايل‌هايي از يك
پلتفرم ساده استفاده مي‌كنند و به جز مواردي محدود و استثنايي، نمي‌توانند
از هيچ نرم‌افزاري پشتيباني كنند.
پركاربردترين پلتفرم براي گوشي‌هاي بدون سيستم‌عامل جاوا است. به طوري كه
تا امروز تعداد گوشي‌هاي جاوا از مجموع گوشي‌هاي سيمبين بيشتر بوده است.
جاوا نسخه‌هاي بسيار فراواني دارد و همه شركت‌هاي سازنده موبايل با توجه به
سليقه و نياز مشتري از آن استفاده مي‌كنند.
در مجموع
چهار سيستم‌عامل براي موبايل تعريف شده كه عبارتند از سيمبين (Symbian)،
ويندوز موبايل (Windows Mobile)، پالم (Palm) و لينوكس (Linux) و البته
آندروید تازه وارد.
سيستم‌عامل سيمبين
سيمبيان
سيستم‌عاملي است كه توسط شركت انگليسي Symbian، براي تجهيزات سيار
(mobile) طراحي شده است و با سيستم‌عامل‌هاي ديگري مانند Windows Mobile
،Palm OS و لينوكس رقابت ميكند. شركت سيمبيان در ژوئن 1998 در انگلستان
تأسيس شد. سهامداران اين شركت در آغاز، شركت‌هاي Psion، نوكيا، اريكسون،
ماتسوشيتا و موتورولا بودند. در سپتامبر 2003، موتورولا سهام خود را به
شركت هاي Psion و نوكيا فروخت. در جولاي 2004 نيز سهام Psion توسط نوكيا،
پاناسونيك، زيمنس و سوني‌اريكسون خريداري شد. در نتيجه اين شركت در حال
حاضر در مالكيت شركت‌هاي اريكسون، نوكيا، ماتسوشيتا (پاناسونيك)، زيمنس،
سوني‌اريكسون و سامسونگ است.
پلتفرم‌هاي
مختلفي براساس سيمبيان طراحي شده است كه شامل پلتفرم‌هاي باز مانند UIQ
،Nokia سري شصت، هفتاد و نود، و پلتفرم‌هاي بسته مانند NTT DoCoMo هستند.
انعطاف‌پذيري اين سيستم‌عامل به آن امكان ميدهد روي انواع گسترده‌اي از
تجهيزات موبايل پياده‌سازي شود. بزرگ‌ترين ويژگي اين سيستم‌عامل، طراحي آن
براي تجهيزات كوچك دستي با منابع محدود است كه مي تواند ماه‌ها و سال‌ها
روي آن اجرا شود.
به علت محدود بودن منابع حافظه در چنين تجهيزاتي، از روش‌هاي مختلفي براي
استفاده بهينه از آنها استفاده شده است. برنامه‌نويسي سيمبيان، رويدادگرا
(event-based) است و CPU زماني كه برنامه‌هاي كاربردي مستقيماً با يك
رويداد ارتباطي نداشته باشند، خاموش مي‌شود. به اين نوع برنامه‌نويسي،
active objects گفته مي‌شود. چنانچه از اين روش‌ها به خوبي استفاده شود،
مدت كاركرد باتري نيز افزايش پيدا مي كند. به همين علت براي دستيابي به اين
ويژگي‌ها از زبان ++C براي برنامه‌نويسي و توسعه اين سيستم‌عامل استفاده
شده است؛ هر چند بسياري از تجهيزات با پلتفرم سيمبيان مي‌توانند به‌وسيله
زبان‌هاي ديگري چون PL ،Python، ويژوال بيسيك،Simkin و Perl نيز
برنامه‌نويسي شوند.
انواع سيمبين بر
حسب موبايل و نياز آن متفاوت است.اسمارت‌فون‌هاي سري 60 يكي از انواع
سيستم عاملهاي سيمبين است كه از اين سري تا به حال ورژن‌هاي 6، 1/6، 7، 8،
1/8 و 9 توليد شده. سري دوم، اسمارت‌فون‌هاي سري 80 هستند كه تعداد
نرمافزارهاي آنها به اندازه سري 60 نيست. اسمارت‌فون‌هاي سري 90 براي
گوشي‌هاي خاصي طراحي شده كه از لحاظ سيستم‌عامل، امكانات بسياري را به
كاربر ارائه ميدهد، اما مانند سري 80 در پشتيباني از برخي نرم‌افزارها
مشكل دارد. آخرين سري اسمارت فون‌هايUIQ هستند كه اين سيستم‌عامل بيشتر
براي گوشي‌هاي قلم‌دار كاربرد دارد.
سيستم عامل ويندوز موبايل
ويندوز موبايل 2
زير مجموعه Pocket PC و Smart Phone دارد. از جمله نسخه‌هاي سيستم‌عامل
ويندوز موبايل مي‌توان بهWindows Mobile3002 se، 2003 Windows Mobile،
Windows CE،0.5 Windows Mobile،.6Windows Mobile و1.6 Windows Mobile
اشاره كرد.
ويندوز
موبايل‌هاي نسخه Pocket PC كه به اختصار آن راPPC مي‌نامند قوي ترين و
بيشترين نرمافزارهاي ممكن را نسبت به ساير سيستم‌عامل‌ها پشتيباني
ميكند. نسخه اسمارت‌فون ويندوز موبايل هم از پشتيباني نرم‌افزاري خوبي
برخوردار است ولي قدرت آن در مقايسه با نسخه PPC كمتر است.
ویژگی های ویندوز موبایل:
– قابلیت نصب .net frame work که فعلا
آخرین ورژن آن برای موبایل 2 می باشد، هیجان ویژه ای به آن میدهد. این
قابلیت، دریچه ای بسیار بزرگ برای برنامه نویسان باز میکند که بتوانند با
تمام زبان های .net برای گوشی خود برنامه بنویسند. تازه این اول راه است!!
– پشتیبانی از زبان های c,c++,java هم
تیر آخر برای تمام زبان هاست. یعنی از لحاظ برنامه نویسی، هیچ زبانی نسیت
که نتواند در Windows Mobile استفاده بشود. در ضمن قابلیت استفاده از بانک
های اطلاعاتی، جای هیچ تفاوتی بین کامپیوتر و گوشی را در زمینه برنامه
نویسی نمی گذارد.
– از نظر کارکردن و عادت کردن به
Windows Mobile، زمانی که به آن عادت کردید، به شدت احساس راحتی میکنید و
واقعا حس میکنید که قبلا چقدر محدود بوده اید!!
– برنامه های کاربردی و مجانی بسیاری
هم در اینترنت قابل پیدا شدن هستند و اگر برنامه نویس نیستید، با صرف اندکی
وقت می توانید برنامه مورد احتیاجتان را پیدا کنید. اگر هم اندکی برنامه
نویس باشید، به کمک محیط قدرتمند Visual Studio و شبیه سازموبایل آن ، (چه
خودتان گوشی ویندوز موبایل داشته باشید یا نه) میتوانید برای آن برنامه
نویسید و در شبیه ساز قدتمند VS آن را آزمایش کنید.
– پشتیبانی قوی و قدرتمند غول نرم
افزاری از این سیستم عامل و open source کردن symbian و java و همین طور
عرضه سیستم عامل open source دیگری به نام android توسط google (که
Microsoft به شدت از آن می ترسد!) شرایط را برای این os بهتر از گذشته
خواهد کرد. چون مسلما رقابت بین این محصولات به نفع مشتری است و نکته مثبت
در این رقابت این ایت که ممکن است در جنگ، یک حریف از بین برود، ولی
Microsoft هیچ وقت بی خیال نمی شود، در ضمن از بقیه رقبا خیلی جلوتر اسست.
البته ورژن های customize شده لینوکس
هم برای موبایل وجود دارد که واقعا کار با آنها سخت است و حتی لینوکس بازها
هم آن را توصیه نمی کنند.
– شرکت های سازنده تلفن همراه که از
windows mobile روی گوشی های خود استفاده می کنند، شرکت های بسیار بزرگ و
معتبری هستند که از شرکت های معمولی یا حتی با تولید بالا مثل nokia
بهترند!
– چون windows mobile در ایران به شدت
غریب است و به گفته یکی از نمایندگی های گوشی imate خریداران ما، یا آدم
های مایه دارند یا حرفه ای، گوشی های ویندوز دار به شدت با کلاس هستند و
مخصوصا لوگوی ویندوز روی گوشی، جلوی هر فردی خود نمایی خواهد کرد و تیر
خلاص برای با کلاس جلوه دادن شما را خواهد زد!!!
معایب ویندوز موبایل:
* Microsoft به شدت شرکتی انحصار طلب
است. پس آنها شرایط را در جهت بهتر شدن عوض می کنند و شما در تغییرات
ویندوز تاثیری ندارید. ولی در تمام سیستم عامل های دیگر چون open source
هستند شما میتوانید برای خودتان سیستم عامل بسازید و … هر چند که open
source در دراز مدت که افراد آن را گسترش میدهند برای خیلی ها سود خواهد
داشت، ولی در این مدت بیشتر از 10 ساله که کلی آدم در حال گسترش لینوکس
هستند چه خیری به ما رسیده که حالا رو سیستم عامل موبایل که تازه open
source شده اند خیری به ما برسد!
* چون در ایران روی ویندوز موبایل کم
کار شده، برنامه های مجانی (هر چند کافی هستند) خیلی پیدا نمی شود و باید
در سایت های خارجی به دنبال آنها باشید و اگر برنامه ای پولی پیدا شد، (باز
به خاطر فعالیت کم ایرانی ها) crack آن سخت پیدا می شود!!
* مدت به نسبت زیادی (حدود 1 ماه) windows mobile عادت کنید. ولی امان از دست وقتی که روون شدید!!
* چون ویندوز پولی هست، شما مجبورید پولی اضافه بابت گوشی خود بپردازید. (مثل notebook ها)
سيستم عامل پالم
يكي از پيشتازان
صنعت PDA ، شركت Palm است. بعد از پيدايش Microsoft، استفاده كاربران
ازPalm به شدت كاهش يافت و همه به محصولات جديد روي آوردند. به اين ترتيب
Microsoft شهرت بيشتري پيدا كرد و در حال حاضر بيشتر كاربران تنها
ازWindows به عنوان يك سيستم عامل براي PDA نام مي‌برند.
سيستم‌عامل پالم
هم نرمافزارهاي ويژه خودش را پشتيباني ميكند و در بيشتر موارد
نرم‌افزارهايي كه در سيستم عامل ويندوز موبايل پشتيباني مي‌شوند، نسخه پالم
هم دارند. به طوركلي تعداد نرم‌افزارهايي كه برنامه‌نويسان براي ويندوز
موبايل Pocket PC توليد كرده‌اند، از تمام نرمافزارهاي ساخته شده براي
ساير سيستم عامل‌ها بيشتر است.
سيستم‌عامل OSX
اين سيستم‌عامل
توسط شركتApple و براي استفاده بر رويiphone طراحي شده و هسته اصلي آن
ازMac OSX گرفته شده است. با توجه به استفاده محدود اين سيستم عامل تنها
در گوشي‌هايiphone طبيعي است كه رونق چنداني در بازار ندارد و مورد توجه
كاربران نيست. سهم اين سيستم‌عامل تنها 3/1% از كل بازار است.
سيستم عامل لينوكس
لينوكس
سيستم‌عامل جديدي است و به همان دليل نرمافزارهاي زيادي براي اين
سيستم‌عامل در بازار وجود ندارد. رواج و محبوبيت سيستم عامل‌ها، فقط به
توانايي‌ها و ويژگي‌هاي نرم‌افزاري بستگي ندارد. پشتيباني شركت‌هاي
توليدكننده سخت‌افزار هم در محبوبيت و رواج اين سيستم‌عامل‌ها موثر است. بر
اساس آمارها نزديك به 67 درصد از سيستم عاملهاي موبايل سيستم‌عامل سيمبين
است. پس از آن ويندوز موبايل 15 درصد و پالم و لينوكس هم در مجموع 18درصد
سهم دارند.
و اما آندروید
Android به زبان ساده سیستم عاملی است
برای دستگاه های موبایل و گوشی های هوشمند که توسط بیش از 30 کمپانی معروف
پشتیبانی می شود. آندروید اوپن سورس است و توسعه دهندگان می توانند با
استفاده از Android SDK برنامه های مختلفی برای این سیستم عامل بنویسند. در
واقع آندروید بستری را فراهم می کند تا برنامه نویسان بتوانند هرچه سریعتر
و بهتر برنامه هایی بسازند که از تمام ویژگی های یک گوشی هوشمند استفاده
کند. آندروید به معنای واقعی “باز” (=Open) است، یعنی برنامه نویس می تواند
از تمام قدرت یک تلفن همراه استفاده کند. آندروید امکان استفاده از توابع
داخلی گوشی موبایل همچون شماره گیری، فرستادن SMS یا استفاده از دوربین
گوشی را به برنامه نویسان می دهد تا بتوانند اپلیکیشن های قدرتمند و
کاربردی برای کاربران بسازند.
تمام برنامه ها برای آندروید یکی اند.
آندروید فرقی میان یک برنامه third-party و توابع هسته سیستم عامل در اجرا
نمی گذارد و هر دو می توانند دسترسی مساوی به قابلیت های گوشی داشته
باشند. گوشی هایی که سیستم عامل آندروید را خواهند داشت به کاربرشان اجازه
می دهند تا از تمام قابلیت های یک گوشی هوشمند بهره ببرند. کاربران این
گوشی ها به معنای واقعی می توانند دستگاه خود را بر اساس سلیقه ی خود تغییر
دهند و محیط سیستم عامل گوشی خود را سفارشی و شخصی سازی کنند. حتی کاربران
می توانند برای گوشی تعیین کنند که عکس هایشان با چه برنامه ای باز شود.
تاریخچه کامل سیستم عامل اندروید
بیایید به روند توسعه اندروید نگاهی بیاندازیم. این سیستم‌عامل در سه سال
گذشته نُه نسخه مهم را ارائه کرده است: نُه! جالب اینکه سیستم‌عامل ویندوز
در این 25 سال تنها ده نسخه مهم را عرضه کرده است. باید این نکته را
بپذیریم که در دنیای فناوری هیچ سیستم‌عامل یا نرم‌افزار کاربردی این چنین
روند پرسرعتی را در تکوین، تجربه نکرده است و اندروید در مرکز این دگرگونی،
سریعتر از همه بوده است.
گوگل در نوامبر سال 2005 شرکتی به نام Android را خرید، شرکت کوچکی که
نرم افزار برای تلفن های همراه می‌ساخت، اما این موضوع را اعلام نکرد تا در
نیمه دوم سال 2007 که رسما اعلام کرد، قرار است سیستم عامل متن باز برای
تلفن‌های همراه منتشر کند.
کمپانی گوگل در سال ۲۰۰۸ اولین نسخه اندروید را ارائه نمود. شاید
دست‌اندرکاران این کمپانی در آن زمان خودشان نیز تصور نمی‌کردند که روزی
این محصول متن‌باز به فراگیرترین سیستم‌عامل موبایل تبدیل شود. در این
مقاله نگاهی تقریبا مفصل به روند توسعه اندروید خواهیم داشت و سیر تکامل
قابلیت‌های آن را از اولین تا آخرین نسخه آن یعنی آبنبات پاستیلی 4.2 شرح
خواهیم داد. لازم به ذکر است که منبع اصلی تا نسخه 4.1 را پوشش داده بود و
بخش مربوط به نسخه 4.2 توسط تیم زومیت گردآوری شده است. تلاش خواهیم کرد تا
در آینده نیز با معرفی نسخه‌های جدید اندروید، این مقاله را بروزرسانی
کنیم. پس بیایید ببینیم که چطور ایده‌ی کودکی اندی روبین سر از دنیای
فناوری و گوشی‌های تلفن همراه درآورده است.
نقطه آغاز
دوران اندروید به طور رسمی از 22 اکتبر 2008 میلادی، زمانی که گوشی
T-Mobile G1 در ایالات متحده عرضه شد، آغاز گردید. در ابتدای امر، بسیاری
از قابلیت‌هایی که نمی‌توان اندروید را بدون آنها متصور بود در این گوشی
وجود نداشت. برای نمونه می‌توان به فقدان صفحه کلید مجازی (لمسی)، قابلیت
چند لمسی، برنامه‌های کاربردی حرفه‌ای و… اشاره کرد، اما همین گوشی
سنگ‌بنایی شد تا امروزه با اندرویدی چنین پیشرفته سروکار داشته باشیم.
ویژگی‌های اولیه این نسخه از اندروید عبارتند از:
پنجره‌ی اعلانات:
گرچه این گوشی فاقد تمامی قابلیت‌های اندروید امروزی است، با این حال از
همان روزها نیز کادر پایین‌رونده‌ی اعلانات (Notifications) را داشته است.
نوار وضعیت گوشی G1 را می‌توان یکی از قابلیت‌های منحصر به فرد آن به شمار
آورد، که کاربر می‌تواند آن را به پایین کشیده و از جزئیات بیشتر اطلاع
حاصل کند، این موارد عبارت بودند از پیامک، پست صوتی، هشدارها و سایر
اطلاعاتی از این قبیل. این امکان همچنان در نسخه‌های جدیدتر اندروید نیز
وجود دارد.
ویجت‌های صفحه خانه:
یکی از تفاوت‌های عمده سیستم‌عامل اندروید با وجود رقبای سرسختی چون iOS
یا ویندوز فون این است که این سبزک دوست‌داشتنی از ویجت به طرز بسیار خوبی
پشتیبانی میکند. گوگل از همان روزهای آغازین برای این موضوع برنامه‌ریزی
خوبی کرده بود، گرچه در ابتدا توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری قادر به تهیه
ویجت‌های مورد نظر خود نبودند!
یکپارچه‌سازی با سرویس پست الکترونیکی جیمیل:
زمانی که گوشی G1 عرضه شد، سرویس پست‌الکترونیکی جیمیل از پروتکل‌های
POP و IMAP برای یکپارچه‌سازی در ابزارهای گوناگون دیگر پشتیبانی می‌کرد.
اما مشکل آنجا بود که هیچ یک از این پروتکل‌ها قادر به استفاده از دو
قابلیت اختصاصی جیمیل یعنی برچسب‌زنی و آرشیو قدرتمند آن نبودند. موردی که
اندروید 1.0 توانست آن را به طرز خوبی حل و فصل نماید و یکی از بهترین
تجربه‌های کار با جیمیل در بستر گوشی‌های موبایل را فراهم آورد.
فروشگاهی به نام اندروید مارکت:
این روزها تصور یک گوشی هوشمند بدون دسترسی به یک فروشگاه متمرکز
نرم‌افزاری غیرممکن است. این موضوع در حالی است که اندروید 1.0 فاقد چنین
قابلیتی بود و ضرورت وجود چنین بازارچه‌ای از همان زمان به خوبی حس می‌شد.
گفتنی است گوشی G1 به همراه مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای کاربردی عرضه شد تا
این که بعدها گوگل، مارکت معروف خود را تهیه و تدارک دید. یکی دیگر از
نقایص اندروید در آن دوران، فقدان پشتیبانی از سیستم پرداخت بود، که یک سال
بعد این مورد نیز مرتفع شد.
جالب است بدانید که رابط کاربری توسعه‌یافته‌ی گوگل برای اندروید 1.0
ماحصل همکاری آنها با شرکت سوئدی Astonishing Tribe بوده است. شرکت مزبور
در زمینه‌ی ارائه‌ی طراحی‌های چشمگیر نرم‌افزاری مشغول به فعالیت بود و
سال‌های سال رابط‌های کاربری قابل توجهی را تهیه و ارائه کرد. اگر با دقت
بیشتری نگاه کنید، میتوانید نشان TAT را به خوبی در این پلتفرم ملاحظه
نمایید؛ به خصوص در ساعت آنالوگ که از اندروید 1.0 تا 2.2 با نشان کوچک
Malmo قابل رویت بود. گفتنی است Malmo نام شهری است که این شرکت سوئدی در
آن قرار داشت. بعدها این شرکت توسط کمپانی RIM خریداری شد و تمرکز اصلی‌اش
بر توسعه‌ی گوشی‌های بلک‌بری و پلتفرم BBX قرار گرفت.
اندروید 1.1
نخستین بروزرسانی اندروید سه ماه پس از عرضه گوشی G1 در فوریه 2009
میلادی صورت پذیرفت. نسخه 1.1 را نمی‌توان به هیچ وجه محصولی نوآورانه
دانست؛ بلکه بیشتر به مثابه وصله‌های نرم‌افزاری برای بهینه‌سازی سیستم و
رفع باگ‌های آن بود. از طرف دیگر این نسخه توانایی اندروید را برای
بروزرسانی بی دردسر به خوبی نشان داد. همین قابلیت پیش‌پا افتاده در زمان
عرضه نسخه‌ی 1.1 یکی از نقاط قوت اندروید به حساب می‌آمد که تا به امروز
نیز همچنان ادامه دارد، چرا که سایر سیستم‌عامل‌های موبایل فاقد قابلیت
مشابهی بودند.
وقت دسر فرارسید: نسخه 1.5 یا «کیک یزدی»
بسیاری از ما اندروید 1.5 را بیشتر به نام کیک‌یزدی (Cupcake)
می‌شناسیم، سیستم‌عاملی که حقیقتاً نقطه‌ی عطفی در تاریخچه‌ی اندروید به
شمار می‌رود. در این نسخه برخی از قابلیت‌های کلیدی به اندروید افزوده شد.
از این گذشته اندروید 1.5 اولین نسخه از این سیستم‌عامل بود که از روش
نامگذاری ویژه‌ی گوگل بهره‌مند گردید. از آن پس بود که هر بروزرسانی کلی با
نام یکی از شیرینی‌جات (البته به ترتیب حروف الفبای لاتین) همراه می‌شد تا
بر دلچسبی اندروید بیافزاید.
از جنبه‌های گوناگون اندروید کیک یزدی را می‌توان گامی بزرگ در جهت
اصلاح و بهبود این سیستم عامل دانست. هم از نظر تکنیکی-فنی و هم از منظر
زیبایی‌شناختی که رابط‌کاربری آن با تغییرات مثبتی همراه شد. بسیاری از این
تغییرات آنچنان محسوس نبودند، برای نمونه ویجت جستجوی گوگل از این پس از
ظاهری شفاف بهره‌مند شد.
از جنبه‌های گوناگون
اندروید کیک یزدی را می‌توان گامی بزرگ در جهت اصلاح و بهبود این سیستم
عامل دانست. هم از نظر تکنیکی-فنی و هم از منظر زیبایی‌شناختی که
رابط‌کاربری آن با تغییرات مثبتی همراه شد
تغییرات صورت گرفته در نسخه جدید اندروید آنچنان نامحسوس بودند که اگر
کاربر یک دستگاه مجهز به اندروید 1.1 را به 1.5 ارتقا می‌داد، هیچ تغییر
چشمگیر خاصی را احساس نمی‌کرد. در حالی که همه چیز از چینش متون گرفته تا
سایه‌های نوار وضعیت همه دستخوش تغییر و دگرگونی اساسی شده بودند. و اغلب
کاربران گوشی G1 بدون آنکه این تغییرات را متوجه شوند، از آنها گذشتند.
البته موارد مهم ذیل غیر قابل انکار می‌نمود:
صفحه‌کلید مجازی:
شاید به نظر شما عجیب و غیرممکن برسد که گوگل اندروید خود را بدون هیچ
صفحه‌کلید مجازی عرضه کرده باشد، اما واقعیت همین است! شاید به همین خاطر
بود که آنها نخستین میزبان سخت‌افزاری خود را گوشی G1 انتخاب کردند، چرا که
این گوشی دارای یک صفحه‌کلید از نوع QWERTY بود که به صورت کشویی باز
می‌شد و کاربر را قادر می‌ساخت تا به تایپ متون بپردازد. این وضعیت تا
عرضه‌ی نسخه‌ی کیک یزدی در آوریل 2009 میلادی (یعنی بیش از 6 ماه پس از
عرضه‌ی G1) همچنان ادامه داشت. از آن پس بود که گوگل از قابلیت‌های
سخت‌افزاری گوشی HTC Magic بهره برد و نخستین گوشی را به بازار عرضه کرد
که تنها دارای صفحه کلید مجازی بود.
از ارائه‌ی صفحه کلید مجازی که بگذریم، گوگل حرکت بارز دیگری نیز صورت
داد. مهندسان گوگل بالاخره موفق شدند اقدامات لازم برای پذیرش صفحه‌کلیدهای
ثالث را میسر سازند، قابلیتی که به کمک آن می‌توان صفحه‌کلیدی خارج از
مورد پیش‌بینی شده‌ی سیستم‌عامل اندروید را فعال کرده و به کار گرفت. موردی
که به خصوص برای کاربران سایر زبان‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفت. جالب
است بدانید حتی امروزه نیز رقبای سرسختی چون iOS یا ویندوز فون از چنین
ویژگی مهمی بی‌بهره هستند. متاسفانه در زمان عرضه‌ی اندروید کیک یزدی صفحه
کلید عرضه شده در این سیستم عامل نسبت به iOS از دقت و سرعت بسیار پایینی
برخوردار بود. موردی که بالاخره مشارکت شرکای سخت‌افزاری نظیر HTC را طلبید
و به کمک آنها این مشکل در محصولات اختصاصی این شرکت‌ها رفع گردید.
ویجت‌های قابل توسعه:
در حالی که اندروید 1.0 و 1.1 از نظر فنی دارای قابلیت تازه‌ای به نام
ویجت یا ابزارک بودند، پتانسیل کامل آنها همچنان غیر قابل دسترس بود و
شرکت‌های ثالث می‌بایست تا عرضه‌ی SDK مربوطه از سوی گوگل صبر بیشتری
می‌کردند. در آن دوران تنها ابزارک موجود کادرهایی بودند که در اندروید
پیش‌بینی شده بود. خوشبختانه این مورد با عرضه‌ی اندروید 1.5 مرتفع شد و
امروزه شاهدیم که بسیاری از نرم‌افزارهای ثالث از قابلیت ابزارک بهره‌مند
هستند. در حقیقت می‌توان وجود صفحه‌های خانگی انعطاف‌پذیر را یکی دیگر از
خصوصیات بی‌نظیر این سیستم‌عامل تلفن‌های هوشمند به حساب آورد.
بهبود کلیپ‌بورد (Clipboard):
اندروید راهی دشوار را برای دست یابی به قابلیت کپی و چسباندن (Copy
& Paste) طی کرده است. از نظر تکنیکی چنین قابلیتی از روز نخست در این
پلتفرم پیش‌بینی شده بود، اما تا حد زیادی به کادرهای متنی و لینک‌ها محدود
شده بود. بدین معنی که کاربر نمی‌توانست متن‌های دلخواه را از داخل
پنجره‌ی مرورگر یا برنامه‌ی مدیریت پست‌الکترونیکی جیمیل کپی نماید و اغلب
اوقات این نیاز حس می‌شد. گرچه قابلیت‌های کامل کپی و چسباندن تا سال‌ها به
برنامه جیمیل راه پیدا نکرد، از نسخه کیک یزدی پشتیبانی از این قابلیت در
برنامه‌ی مرورگر افزوده شد و بدین ترتیب کاربر می‌توانست متن مورد نظر را
از این برنامه بیرون بکشد.
ضبط و بازپخش ویدئویی:
این روزها تصور یک گوشی هوشمند بدون توانایی ضبط و پخش ویدئویی بسیار
مشکل است، اما این وضعیتی است که کاربران گوشی G1 آن را تجربه کرده‌اند.
گرچه کیک یزدی کوشید تا این نقیصه را رفع کند، ولی صفحه‌کلید اندروید و
رابط ویژه‌ای که برای بخش دوربین آن در نظر گرفته بودند خالی از اشکال
نبود. موضوعی که دوباره با همت OEMها یا همان شرکای سخت‌افزاری سریعاً رفع و
رجوع شد و با ارتقای رابط کاربری، شاهد پشتیبانی خوبی از قابلیت‌های لمسی
گوشی‌ها بودیم.
و قابلیت‌های بیشتر:
بروزرسانی موارد جزئی‌تر شامل عملیات‌های دسته‌ای در جیمیل (پیشتر
کاربران نمی‌توانستند چندین نامه را با هم حذف یا آرشیو نمایند)، بروزرسانی
پشتیبانی از سرویس‌های یوتیوب و پیکاسا و دسترسی به وضعیت کاربر در Google
Talk در همه جا، برنامه پیغام رسان و غیره را می‌توان از دیگر قابلیت‌های
این نسخه برشمرد.
نسخه 1.6 یا «پیراشکی»
گرچه اندروید 1.6 پیراشکی یا Donut به اندازه‌ی کیک یزدی متفاوت نبود،
با این حال می‌توان پیراشکی را نیز نسخه‌ای متفاوت دانست که خیلی بیشتر از
آن عدد 0.1 ارتقا با کیک یزدی تفاوت داشت! در این نسخه شاهد بروز بهبودهای
جزئی دیگری در کل پلتفرم هستیم که قابلیت‌های جدیدی را برای کاربران به
ارمغان آورد. البته بخش بزرگی از این تغییرات مربوط به مواردی بود که در
پشت‌پرده اتفاق می‌افتاد. برای نمونه نخستین بار در تاریخ اندروید پشتیبانی
از CDMA از این نسخه میسر گردید و بدین ترتیب شرکت‌هایی همچون Verizon
توانستند به بازار امریکا و آسیا دست یافته و سود سرشاری را نصیب خود و
گوگل کنند.
می‌توان پیراشکی را نیز نسخه‌ای متفاوت دانست که خیلی بیشتر از آن عدد 0.1 ارتقا با کیک یزدی تفاوت داشت!
از سوی دیگر یکی از مهمترین اصلاحات در این نسخه را می‌توان بهیه و
مستقل شدن وضوح صفحه نمایش دانست. پیراشکی برای نخستین بار موفق شد اندروید
را قادر سازد تا در انواع صفحات با وضوح و نسبت نمایش گوناگون ظاهر شود،
بدین ترتیب درهای بسته به روی اندروید گشوده شد تا نه تنها در گوشی هایی با
صفحه نمایش 480×320 پیکسلی ظاهر شود بلکه انواع صفحات نمایش از QVGA ،HVGA
و WVGA گرفته تا FWVGA ،qHD و حتی 720p را به زیر سیطره خویش کشد.
در اندروید پیراشکی قابلیت کادر جستجوی سریع نیز ارائه گردیده است،
مفهومی که در دنیای رایانه از آن با عنوان «جستجوی کلی» نیز یاد می‌شود.
پیش از پیراشکی اگر کاربر در صفحه آغازین بود، با فشردن دکمه جستجو گوشی به
کادر جستجوی گوگل هدایت می‌شد و می‌توانست از آنجا اینترنت را بکاود به
گونه‌ای که همه‌ی جستجوها به سایت google.com هدایت می‌شد. از نسخه 1.6
(پیراشکی) به بعد، کاربر می‌توانست بجز اینترنت حتی بخش‌هایی از گوشی خود
را نیز به طور محلی جستجو نماید که شامل برنامه‌ها، اطلاعات تماس‌ها و
موارد دیگری از این دست می‌شد. از این گذشته در پیراشکی قابلیتی تعریف شده
بود که به کمک آن برنامه‌نویسان می‌توانستند برنامه‌ی خود را جزء موارد
جستجو شونده‌ی محلی قرار دهند.
پیراشکی برای نخستین بار موفق شد اندروید را قادر سازد تا در انواع صفحات با وضوح و نسبت نمایش گوناگون ظاهر شود
از دیگر خصوصیات پیراشکی می‌توان به طراحی مجدد فروشگاه اندروید در
رنگ‌بندی سفید و سبز معروف دانست. از این گذشته این برنامه قادر بود تا
فهرستی از برترین برنامه‌های رایگان و قابل خریداری را نمایش دهد، موضوعی
که با گسترش عرضه برنامه‌های ثالث بر روی این پلتفرم به خوبی نیازش حس
می‌شد. از سویی دیگر رابط‌کاربری ابزار دوربین نیز تغییر کرد و بجز
یکپارچگی بهتر با گالری، مشکلات شاتر آن نیز تا حد زیادی رفع شد. با این
حال نتوانست آنچنان که باید و شاید ظاهر شود و همچنان ایرادات زیادی متوجه
دوربین بود، موضوعی که تا اندروید 2.3 ادامه داشت.
نسخه 2.0 یا «نان خامه‌ای»
در اوایل نوامبر 2009 میلادی، تقریباً یک سال پس از عرضه گوشی G1،
اندروید 2.0 عرضه شد. «بزرگ» صفت خوبی برای توصیف نان خامه‌ای یا Eclair
گوگل بود چرا که این نسخه از سیستم‌عامل اندروید دستاوردی بزرگ با
وعده‌هایی بزرگ بود که بر روی گوشی‌های بزرگ کمپانی‌های بزرگ عرضه می‌شد!
«بزرگ» صفت خوبی برای
توصیف نان خامه‌ای یا Eclair گوگل بود چرا که این نسخه از سیستم‌عامل
اندروید دستاوردی بزرگ با وعده‌هایی بزرگ بود که بر روی گوشی‌های بزرگ
کمپانی‌های بزرگ عرضه می‌شد!
در ابتدا نان خامه‌ای به صورت اختصاصی بر روی گوشی‌های Verizon عرضه شد و
یکی از بهترین تجربه‌های همکاری در این زمینه را رقم زد. اما چه عواملی
موجب شد تا نان خامه‌ای این چنین موفق باشد؟ در این نسخه بیشترین تغییرات
بر روی سیستم‌عامل گوگل هم از نظر بصری و هم معماری داخلی صورت گرفت.
در ذیل برخی از مهمترین این تغییرات را برشمرده‌ایم:
پشتیبانی از حساب‌های چندگانه:
برای نخستین بار کاربران قادر بودند تا حساب‌های چندگانه‌ی خود در گوگل
را در یک ابزار واحد وارد کنند و با وجود جداسازی موارد کاری و شخصی از آن
به خوبی بهره ببرند. از این پس کاربران می‌توانستند چندین حساب پست
الکترونیکی خود نزد جیمیل را چک کرده و از قابلیت پشتیبانی از تبادل
حساب‌ها بهره‌مند شوند.
از این گذشته نان خامه‌ای این امکان را به شرکت‌های ثالث می‌داد تا
ابزار لازم برای استفاده از این قابلیت‌ها را داشته باشند و از روند
همگامسازی خودکار بهره ببرند. یکی از مزیت‌های کلیدی اشتراک‌گذاری اطلاعات
بین حساب شما و برنامه‌ی تماس‌های گوشی بود، بدین ترتیب می‌شد با یک حرکت،
کلیه اطلاعات تماس موجود در حساب کاربری را در گوشی نیز داشته باشیم.
فیس‌بوک یکی از نخستین شرکت‌هایی بود که این قابلیت را مغتنم شمرد و از آن
استفاده کرد.
برنامه‌ی رایگان ناوبری به همراه اندروید 2.0 عرضه شد که از اطلاعات نقشه گوگل برای راهنمایی و هدایت کاربر استفاده می‌کرد.
قابلیت ناوبری نقشه گوگل:
این مورد یکی از مهمترین ویژگی‌های اندروید نان خامه‌ای بود که همچنان
محبوب است. این برنامه‌ی رایگان ناوبری به همراه اندروید 2.0 عرضه شد که از
اطلاعات نقشه گوگل برای راهنمایی و هدایت کاربر استفاده می‌کرد. این
برنامه مجهز به بسیاری از قابلیت‌هایی بود که از یک برنامه ناوبری خودرو
انتظار می‌رود! نمایش نمایی سه‌بعدی مسیر پیش رو، راهنمای صوتی (شامل نام
خیابان‌ها) و اطلاعات ترافیکی مسیر.
پیش از این رانندگان می‌بایست هزینه‌ی سنگین اشتراک ماهانه یا خریداری
کلی یک برنامه اینچنینی را می‌پرداختند. البته نسخه‌های اولیه خالی از
اشکال نبود و از آنجایی که قادر به کش کردن اطلاعات نبود، نیازمند اتصال
دائمی به شبکه اینترنت داشت. البته ایرادات برنامه به مرور مرتفع شدند و
گوگل این امکان رایگان را برای کاربران هدیه کرد.
دسترسی سریع به اطلاعات تماس:
از اندروید کیک یزدی به بعد دسترسی اطلاعات تماس سرویس Google Talk در
تمامی گوشی‌ها میسر شد و در نسخه نان خامه‌ای نیز قابلیت تازه‌ی افزودن
نوار دسترسی سریع به اطلاعات تماس ارائه گردید. بدین ترتیب کاربر قادر بود
تا برای رفع نیاز‌های مختلفی از قبیل ایمیل، پیامک، تماس تلفنی و غیره به
این موارد دسترسی داشته باشد.
ارتقای صفحه کلید مجازی:
گوشی Droid نیز همچون گوشی D1 دارای یک صفحه کلید فیزیکی QWERTY بود و
گوگل می‌کوشید تا در کنار وجود چنین سخت‌افزاری از نظر نرم‌افزاری نیز صفحه
کلید مجازی مناسبی را برای سیستم عامل خود مهیا سازد. از آنجایی که قابلیت
چند لمسی هنوز در همه جای این پلتفرم پشتیبانی نمی‌شد، کار کردن در
برنامه‌های مرورگر و نقشه قدری دشوار بود. به همین خاطر از نان خامه‌ای به
بعد تشخیص داده‌های چند لمسی از طریق صفحه‌کلید میسر گردید و بر دقت و سرعت
تایپ داده‌های ورودی افزوده شد.
بازسازی برنامه مرورگر:
همانطور که پیشتر ذکر آن رفت، مرورگر اندروید نان خامه‌ای با وجود
پیشرفت در زمینه‌های گوناگون، هنوز از قابلیت بزرگنمایی چند لمسی پشتیبانی
نمی‌کرد. از آنجایی که اندروید 2.0 بر روی دستگاهی عرضه می‌شد که دارای
صفحه نمایش WVGA بود، لازم بود تا مرورگر قادر به نمایش درست اطلاعات
سایت‌های اینترنتی باشد. به همین خاطر، گوگل پشتیبانی از زبان HTML5 و
تصاویر ویدئویی را به آن اضافه کرد. از سوی دیگر در این نسخه از اندروید
بود که برنامه مرورگر مجهز به نوار نشانی شد و شباهت بسیار بالایی به
مرورگر اینترنت گوگل کروم پیدا کرد. همچنین برای رفع مشکل چند لمسی، در این
نسخه از مرورگر قابلیت بزرگنمایی با دو بار ضربه زدن بر روی صفحه میسر شد،
که جایگزین خوبی برای بزرگنمایی و کوچکنمایی سریع در برنامه به حساب
می‌آمد.
نسخه 2.1 با همان نام «نان خامه‌ای»
تغییرات گسترده دیگری در نسخه 2.1 اندروید صورت گرفت. این نسخه از سیستم
عامل گوگل آنچنان در زمان خود خوب بود که بسیاری از گوشی‌های جدید به آن
مجهز شدند. از این گذشته بسیاری از ایرادات نرم‌افزاری دیگر نیز در این
نسخه رفع گردیدند، با این حال همانند اندروید 2.0 نسخه 2.1 نیز از همان نام
نان خامه‌ای بهره می‌برد. برخی از قابلیت‌های اندروید 2.1 عبارتند از:
کاغذ دیواری‌های زنده (Live Wallpapers):
یکی دیگر از ویژگی‌های این نسخه از اندروید مجهز شدن آن به قابلیت نمایش
کاغذ دیواری‌های تعاملی (زنده) بود. این ایده بسیار ساده و در عین حال
جذابی است که تصاویر متحرکی که قادر باشند حتی به صورت تعاملی نیز از خود
واکنش نشان دهند به جای یک تصویر ثابت در پس زمینه به نمایش درآیند. گوگل
برای نمایش این قابلیت، نقشه خود را به صورت کاغذ دیواری تعاملی درآورد که
نظر بسیاری از کاربران را به خود جلب نمود، گرچه از نظر مصرف انرژی قدری به
باتری‌ها فشار وارد می‌کرد.
قابلیت تبدیل گفتار به متن:
گوگل از توانایی‌های قابلیت تبدیل گفتار به متن (TTS) در سیستم عامل
تلفن‌همراه خود نیز بهره گرفته است و از اندروید پیراشکی، فریم‌ورک
توسعه‌ای ویژه‌ای برای این منظور در نظر گرفته شده بود و از این نسخه به
بعد کاربران می‌توانستند با گوشی خود صحبت کنند و متون به جای تایپ با صفحه
کلید، به این صورت وارد می‌شوند. برای تسهیل این قابلیت، از اندروید 2.1
به بعد دکمه کاما در صفحه‌کلید مجازی با دکمه مخصوص میکروفون عوض شد، و
کاربر می‌توانست به سرعت با زدن بر روی این دکمه و صحبت با گوشی، متون
دلخواه خویش را وارد نماید. جالب است بدانید از iOS 5 به بعد تازه این
قابلیت به صفحه‌کلید سیستم‌عامل اپل اضافه شده است.
قفل جدید صفحه:
اندروید 2.0 به قفل صفحه نمایش جدیدی مجهز گردید که به کمک آن کاربر
قادر بود از یک طرف گوشی را به حالت بی‌صدا (سایلنت) تنظیم کرده و در سوی
دیگر صفحه نیز با تغییر وضعیت قفل به صفحه نمایش برسد. از این گذشته گوگل
در طراحی خود از فونت‌های Sans serif استفاده کرد و آن را با اعمال
تغییراتی برای سیستم خود نیز شخصی سازی نمود که ماحصل این کار فونتی بسیار
زیبا و مناسب بود.
اگر
چه به روزرسانی‌های اندروید 2.1 چندان چشمگیر نبود، ولی برای گوگل یک
تغییر استراتژیک به حساب می‌آمد. شاید این موضوع ارتباط مستقیمی با دستکاری
ظاهر اصلی اندروید و عرضه نسخه‌های سفارشی برای شرکای تجاری این شرکت در
محصولات‌شان داشته است.
گوگل کوشید تا با همکاری مستقیم با شرکت HTC محصول اختصاصی خود را روانه
بازار کند، گوشی تلفن همراهی که تجربه‌ای ناب از اندروید 2.1 باشد و هیچ
دستکاری در سیستم‌عامل آن روی نداده باشد، و درست همان اندروید ایده‌آلی
باشد که در ذهن گوگل نقش بسته است.
اگر چه به روزرسانی‌های اندروید 2.1 چندان چشمگیر نبود، ولی برای گوگل یک تغییر استراتژیک به حساب می‌آمد
بدین ترتیب بود که گوشی Nexus One متولد شد، ابزاری نازک و بدون
صفحه‌کلید فیزیکی که به نخستین پردازنده‌های یک گیگاهرتزی کوآلکام
(Qualcomm Snapdragon) تجهیز شده بود و دارای صفحه نمایش AMOLED با وضوح
WVGA بود. این گوشی که در دوره خود یک ابزار پیشرو به حساب می‌آمد، توانست
به یکی از گوشی‌های خوش ساخت اندرویدی بدل شود.
گوگل این رویکرد خود را با گوشی Motorola Droid نیز ادامه داد. بدین
ترتیب گوگل و موتورولا همکاری نزدیکی را با یکدیگر آغاز کردند گرچه این
گوشی به سیستم عامل نان خامه‌ای مجهز شده بود، اما به اندازه‌ی Nexus One
اصیل نبود.
در این گوشی تغییراتی لحاظ شده بود که در نسخه‌ی اصلی اندروید بازار
موجود نبود. از این گذشته گوگل هرگز این گوشی را به صورت مستقیم به فروش
نرساند در حالی که عرضه Nexus One را شخصاً بر عهده گرفته بود.
نسخه 2.2 یا «ماست بستنی»
اندروید 2.2 معروف به ماست بستنی یا همان Froyo در اواسط سال 2010
میلادی عرضه شد. از این پس بود که مزایای پروژه Nexus خود را نشان می‌داد و
Nexus One نخستین گوشی بود که به این سیستم عامل به روزرسانی شد.
گوگل در نسخه ماست بستنی قابلیت‌های بیشتری را به نمایش گذاشت. از همان
ابتدا که کاربر گوشی را روشن میکند، صفحه‌ی خانگی با طراحی جدید چشم‌نواز
است و سه پنل سنتی اندروید (که به اندروید 1.1 باز می‌شود) با پنج پنل
تعویض شده است. در پایین صفحه نیز میانبرهایی به منوی کلیه برنامه‌ها، و
برنامه مرورگر وجود داشت. از این گذشته نقطه‌هایی که در گوشه‌های پایینی
صفحه نمایش قرار داشت، به کاربر نشان می‌داد که در کدامیک از این پنل‌ها
قرار دارد. جالب اینکه پوسته‌های سفارشی شرکت‌ها چون HTC Sense نیز حاوی
همین موارد بودند.
بخش گالری اندروید ماست بستنی به طور کامل بازطراحی شده بود و برای
نخستین بار قابلیت‌های سه‌بعدی این پلتفرم را به نمایش گذاشته بود. برای
نمونه با کج کردن صفحه یا حرکت بین آلبوم‌های گوناگون و عکس‌ها،
انیمیشن‌های با کیفیتی نمایش داده می‌شد.
از دیگر ویژگی‌های متمایز این نسخه سیستم‌عامل، می‌توان به پشتیبانی از
نقاط دسترسی (Hotspot) و قابلیت پیشرفته‌ی کپی/چسباندن آن اشاره کرد. گوگل
همچنین صفحه سنتی قفل PIN را در این نسخه ارائه نمود و بدین ترتیب کاربرانی
که شیوه قفل الگویی اندروید (Pattern lock) را دوست نداشتند یا بنا به
مقتضیات سیاست‌های کاری شرکت متبوعشان لازم بود تا از شیوه‌ای ایمن‌تر
استفاده کنند، می‌توانستند از این شیوه‌ی سنتی بهره ببرند. از نظر کلی از
نسخه 2.2 به بعد گوگل کوشید تا گوشی‌های مجهز به اندروید را به گونه‌ای
آماده سازی نماید که بتوان از آن در محیط‌های شرکتی به عنوان ابزار کار
بهره بُرد، تا بدین ترتیب با گوشی‌های بلک‌بری به رقابت بپردازد.
نسخه 2.3 یا «نان زنجبیلی»
حدوداً شش ماه پس از عرضه ماست یخ‌زده بر بستر گوشی Nexus One، گوگل
وارد فاز بعدی از برنامه Nexus خود شد و کوشید تا نسخه 2.3 این سیستم عامل
را با نام نان زنجبیلی یا Gingerbread عرضه نماید. این مرتبه، نوبت سامسونگ بود
تا با گوگل همکاری نماید. در همین راستا شرکت سامسونگ گوشی Nexus S را در
خط تولید گوشی موفق Galaxy S به تولید انبوه رسانید. گر چه این گوشی از نظر
فنی چندان از گوشی پیشین Nexus One سرتر نبود، اما از نظر ظاهری تفاوت
زیادی با نخستین عضو خانواده نکسوس داشت و با بهره از صفحه نمایش لبه گرد و
بدنه شفاف و تیره رنگ ویژه‌اش، طرفداران بسیاری پیدا کرد.
نان زنجبیلی از جنبه‌های گوناگون یک بروزرسانی کوچک به حساب می‌آمد ولی
تعدد این تغییرات کوچک تمایزات بسیار زیادی را موجب شدند. نان زنجبیلی را
می‌توان حائز بیشترین تغییرات ظاهری از نسخه نان خامه‌ای به حساب آورد.
اغلب ابزارک‌ها (ویجت‌ها) تغییر کرده‌اند (بخصوص ساعت آنالوگ که عبارت
Malmo از آن حذف گردید)، صفحه‌ی خانگی و اجزای رابط کاربری از تم رنگی سبز
بهره‌مند شده‌اند و نوار وضعیت نیز با زمینه‌ی تیره و نوشته‌های روشن،
زیبایی بیشتری را از خود نشان میدهد. این تغییرات به ظاهر کوچک تاثیر
بسیار بزرگی بر ظاهر این پلتفرم داشتند. نسبت به نسخه‌های قبلی، نان
زنجبیلی تمیزتر و مدرن‌تر به نظر می‌آمد، اما در حقیقت این ترفند
هوشمندانه‌ی گوگل برای کاهش مصرف باتری بود چرا که آن همه اجزای روشن در
صفحه نمایش AMOLED انرژی زیادی را طلب می‌کردند.
نان زنجبیلی را می‌توان حائز بیشترین تغییرات ظاهری از نسخه نان خامه‌ای به حساب آورد
اندروید 2.3 شامل ترکیبی خوب از قابلیت‌های جدید ذیل بود:
کنترل بیشتر بر قابلیت کپی/چسباندن:
پشتیبانی اندروید از اقدامات مبتنی بر کلیپ‌بورد بهبود یافته اما نسبت
به سیستم عامل iOS اپل که مجهز به قابلیت انتخاب کاراکتر به کاراکتر متن
بود، این توانایی هنوز در اندروید وجود نداشت. پیش از این نیز در نسخه‌های
قبلی اندروید کاربر تنها می‌توانست کل محتوای یک کادر را انتخاب و کپی
نماید، که شاید همیشه اوقات به کار نمی‌آمد. اما بالاخره گوگل این نقیصه را
در نان زنجفیلی حل کرد؛ از این نسخه به بعد شاهد قابلیت انتخاب کلمه به
کلمه متون و تسهیل روند این امور هستیم. همانطور که در نسخه ماست یخ‌زده
شاهد ارتقای صفحه خانگی بودیم، این مشکل نیز پیشتر توسط شرکای سخت‌افزاری
رفع و رجوع شد و گوگل کوشید تا در نسخه جدید این قابلیت را به اندروید خام
نیز بیافزاید. گفتنی است کمپانی HTC پیش از این مشکل کپی/چسباندن را در
مدل‌های پیشین خود رفع کرده بود.
صفحه‌کلید پیشرفته:
یک بار دیگر گوگل به ارتقای صفحه کلید خود پرداخت با این تفاوت که این
مرتبه تفاوت‌ها آشکارتر بودند. برای نخستین مرتبه از نسخه کیک یزدی به بعد،
طراحی و رنگ‌بندیی کلیدها تغییر کرده است. همچنین پشتیبانی از قابلیت چند
لمسی نیز ارتقا یافته و به کاربر اجازه می‌داد تا از ترکیبی از کلیدها
استفاده کند و به کاراکترهای ثانویه‌ی صفحه کلید دسترسی داشته باشد.
ابزارهای بهتر برای مدیریت دستگاه و کارایی بالاتر باتری:
سیستم عامل اندروید از آنجایی که کارایی بالایی از خود در انجام امور
چند وظیفه‌ای نشان میدهد، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در اندروید
نرم‌افزارها می‌توانند آزادانه در پشت زمینه فعال باشند، به همین خاطر
همیشه مشکل مصرف انرژی باتری وجود داشته است. به خصوص اگر کاربر
برنامه‌هایی را به کار گیرد که به طور حرفه‌ای طراحی نشده باشند این خطر
محتمل‌تر است. نان زنجبیلی این امکان را به کاربر میدهد تا برنامه‌های
جدیدی که مصرف زیاد انرژی دارند را تشخیص داده و در صورت تمایل نسبت به حذف
آنها اقدام کند.
پشتیبانی از دوربین مکالمه تصویری:
گرچه تا اواسط سال 2010 میلادی طول کشید تا سرویس Google Talk از قابلیت
چت ویدئویی بهره‌مند شود، اما نان زنجبیلی زیرساخت لازم برای پشتیبانی از
این امکان را دارا می‌باشد و می‌تواند به خوبی از دوربین‌های چندگانه در یک
دستگاه پشتیبانی کند. گوگل نیز با هوشمندی و دور‌اندیشی سخت‌افزار این
دوربین‌ها را از قبل در گوشی Nexus S جای داده بود گرچه تا مدت‌ها کاربران
نمی‌توانستند از آن استفاده کنند!
گوگل از عرضه نان
زنجبیلی به عنوان فرصتی برای سفت کردن جای پای خود در بازار بازی‌های
ویدئویی بر بستر تلفن‌های همراه بهره‌برداری کرد
از دیگر قابلیت‌های تازه‌ی نان زنجبیلی می‌توان به این موضوع اشاره کرد
که در این نسخه گوگل توجه خود را بیشتر به توسعه دهندگان معطوف ساخته بود
تا کاربران نهایی. برای اثبات این ادعا می‌توان به پشتیبانی از NFC اشاره
کرد که در گوشی Nexus S وجود داشت. البته تا ماه‌ها، این قابلیت کارایی
چندانی نداشت و تنها در برخی مراکز می‌شد از آن استفاده کرد. اما بعدتر
گوگل از نسخه‌ی Sprint گوشی Nexus S برای راه‌اندازی کیف پول خود بهره برد،
سیستم پرداخت ویژه‌ی موبایل که بسیاری از شرکت‌ها معتقدند آینده‌ی فناوری
NFC در گروی آن خواهد بود و نان زنجبیلی زیرساخت لازم برای نیل به این مهم
را دارا می باشد.
گوگل همچنین از عرضه نان زنجبیلی به عنوان فرصتی برای سفت کردن جای پای
خود در بازار بازی‌های ویدئویی بر بستر تلفن‌های همراه بهره‌برداری کرد. در
نسخه جدید به توسعه دهندگان اجازه‌ی دسترسی سطح پایین به مواردی چون صوت،
کنترل وسیله، گرافیک و ذخیره‌سازی داده‌ها اعطا شده است، که به آنها امکان
میدهد تا کدهایی بنویسند که نسبتا سریعتر عمل کرده و کلید موفقیت آنها
برای ورود به بازار بازی‌های سه‌بعدی باشد.
نسخه 3.0 یا «شانه عسل»
اندروید نسخه 3 را می‌توان پدیده‌ای عجیب و کم نظیر دانست. سیستم عاملی
که در حقیقت برای گوشی‌های هوشمند تلفن همراه نوشته شده بود، حالا توجه خود
را به تبلت‌ها معطوف ساخته بود. به همین منظور گوگل رجعتی به موتورولا
کرد، همان شرکتی که در ارائه اندروید 2.0 همکاری خوب و سازنده‌ای با آن
داشت. آنها قصد داشتند تا دستگاهی در خانواده‌ی نکسوس بسازند تا کلیه
قابلیت‌های برتر اندروید 3.0 را داشته باشد. که نهایتاً این همکاری به
تولید تبلت Xoom منتج شد.
اندروید نسخه 3 را
می‌توان پدیده‌ای عجیب و کم نظیر دانست. سیستم عاملی که در حقیقت برای
گوشی‌های هوشمند تلفن همراه نوشته شده بود، حالا توجه خود را به تبلت‌ها
معطوف ساخته بود
برخی از قابلیت‌های شانه عسل یا Honeycomb عبارتند از:
جایگزینی تم رنگی آبی به جای سبز:
رنگ سبز را می‌توان برای همیشه نماد اندروید دانست. لوگوی اندروید سبز
روشن است و سایت رسمی این سیستم‌عامل نزد گوگل نیز به همین رنگ‌بندی مزین
شده است. در این نسخه از اندروید گرچه رنگ سبز به کار گرفته شده است، اما
از رنگ آبی زیبایی برای نشانگر میزان انرژی موجود در باتری و قدرت سیگنال
بهره برداری شده است. ابزارک ساعت و مجموعه‌ی رنگ‌های به کار گرفته شده در
بخش‌های مختلف نیز دارای تم رنگی آبی هستند.
بازطراحی صفحه خانگی و محل قرارگیری ابزارک‌ها:
به جای آنکه ابزارک‌ها را از بین فهرستی از آنها انتخاب کنید، شانه عسل
محیط کاربرپسندتری را در نظر گرفته و قادر است تا پیش‌نمایشی از ماحصل
نهایی را نیز برای هر یک از ابزارک‌های موجود نمایش دهد و به محظ آنکه
کاربر ویجت مورد نظر خود را انتخاب نماید، می‌تواند آن را در یکی از پنج
صفحه آغازین در نظر گرفته شده برای سیستم جای دهد. حتی وی می‌تواند نمای
کوچک شده‌ی هر پنج پنل را در یک نظر دیده و صفحه مورد علاقه خود را برای
ابزارک مزبور انتخاب نماید. گرچه اندروید همیشه از یک صفحه چهارخانه‌ی
نامرئی برای جای دادن ابزارک‌ها بهره می‌برد، شانه عسل راه بهتری را در پیش
گرفته است. بدین ترتیب زمانیکه کاربر یک ویجت خاص را انتخاب میکند، قادر
است تا فضایی که اشغال میکند را ارزیابی کرده و با چشم باز آن را انتخاب
نماید.
مرگ دکمه‌های فیزیکی:
در تبلت‌های مجهز به اندروید شانه عسل نیازی به دکمه‌های فیزیکی بر روی
دستگاه و قابلیت‌هایی نظیر جستجو، منوها، خانه و بازگشت نیست. دکمه‌های
مجازی اندروید 3 در نوار ویژه‌ای به نام نوار سیستمی (System Bar) جای
می‌گیرند که در پایین صفحه نمایش قرار دارد. از آنجایی که این کلیدها مجازی
هستند، سیستم عامل با انعطاف‌پذیری بیشتری می‌تواند آنها را نمایش داده یا
مخفی نماید یا اینکه با توجه به فعالیت جاری آنها را تغییر دهد. از طرف
دیگر این موضوع برای توسعه‌دهندگان سخت‌افزاری نیز بهتر است چرا که قادرند
فضای بیشتری را به صفحه نمایش اختصاص دهند.
بهینه‌سازی قابلیت چندوظیفه‌ای:
در نسخه جدید اندروید قابلیت چندوظیفه‌ای به طرز بسیار خوبی بهبود یافته
است. دکمه مجازی «برنامه‌های اخیر» (Recent Apps) که در پایین صفحه قرار
گرفته است نشانگر فهرستی از برنامه‌های فعال (باز) است و همچنین محتویات
صفحه‌ی هر یک از این برنامه‌ها را نشان میدهد. در نان زنجبیلی و پیش از
آن، مشاهده‌ی برنامه‌های اخیر مستلزم نگهداشتن طولانی مدت دکمه خانه می‌شد،
موردی که اغلب کاربران از آن بی‌اطلاع بوده یا آن را انجام نمی‌دادند،
تازه این لیست تنها حاوی آیکن برنامه‌ها بود.
نمونه‌ای تازه از چینش برنامه‌ها:
شانه عسل با معرفی مفهوم تازه‌ای با عنوان «نوار فرمان» (Action Bar)
همراه بود. بدین ترتیب یک نوار برای همیشه در بالای صفحه‌ی هر یک از
برنامه‌ها جای می‌گرفت و توسعه دهندگان قادر بودند با استفاده از آن مواردی
که بیشترین استفاده از آنها صورت گرفته را به مخاطب خود نشان دهند؛ که
شامل گزینه‌ها، منوها و مواردی از این دست می‌شود به گونه‌ای که می‌توان آن
را نوعی نوار وضعیت برای برنامه‌ها در نظر بگیریم. از این گذشته، شانه عسل
با معرفی پشتیبانی از برنامه‌های چند ستونه چشم‌انداز بهتری را برای
آینده‌ی سیستم عامل تبلت‌ها پیش‌روی ما قرار داد.
اندروید 3.1 و 3.2 با عنوان یکسان هر یک نسخه‌های اصلاحی بودند که برای
اندروید 3.0 منتشر شدند. با این حال هر یک از این نسخه‌ها توانستند
قابلیت‌های مهمی را از خود نشان دهند که به خصوص برای تبلت‌ها از اهمیت
ویژه‌ای برخوردار بودند. در نسخه 3.1 پشتیبانی از ویجت‌های صفحات خانگی
قابل، تغییر ارائه شد (برای این منظور نشانه‌ی لنگر مانند ویژه‌ای نمایش
داده می‌شد که کاربر می‌توانست برای ارزیابی اندازه از آن کمک بگیرد).
نسخه 4.0 یا «ساندویچ بستنی»
این نسخه از اندروید را اولین بار در گوشی Galaxy Nexus مشاهده کردیم،
که رجعتی به برنامه نکسوس گوگل و همکاری مجدد این شرکت با سامسونگ کره
جنوبی است. کمتر از یک سال قبل از آن این دو شرکت، گوشی Nexus S را همراه
با اندروید نان زنجبیلی ارائه کرده بودند.
ساندویچ بستنی یا Ice Cream Sandwich را می‌توان بی شک بزرگترین تغییر اندروید در حوزه گوشی‌های هوشمند به شمار آورد
ساندویچ بستنی یا Ice Cream Sandwich را می‌توان بی شک بزرگترین تغییر اندروید در حوزه گوشی‌های هوشمند به شمار آورد.
البته بسیاری از قابلیت‌های جدید آن و طراحی اجزایش در زمان اندروید
شانه عسل آغاز شد، دارای دکمه‌های مجازی است و تم رنگی آن از سبز به آبی
گراییده شده است. از این گذشته به خوبی از ویجت‌ها و قابلیت چند وظیفه‌ای
پشتیبانی میکند و قابلیت نمایش بندانگشتی لیست برنامه‌های باز به آن اضافه
شده است.
کاربران همیشگی اندروید با فونت‌های بکار گرفته شده در این سیستم‌عامل
به خوبی آشنایی دارند. گوگل برای ارائه حس بهتر به کاربرانش در این نسخه از
فونت تازه‌ای با نام Roboto استفاده کرده است که قرار است به خوبی با
صفحات نمایش با کیفیت امروزی همراه شد و به قول ماتیاس دوآرت (Matias
Duarte)، مدیر طراحی پروژه اندروید، «حس بهتر آزادی و حجم بالای اطلاعات
موجود را به کاربران ساندویچ بستنی ببخشد».
یکی از خصوصیات ویژه‌ی اندروید همان پنجره‌ی اعلانات است که با وجود
تغییر و بروزرسانی در طراحی هنوز یکی از ویژگی‌های مهم این سیستم عامل به
شمار می‌رود. در نسخه‌های پیشین کاربر تنها می‌توانست کلیه اطلاع‌رسانی‌های
نمایش داده شده را پاک کند، در حالی که در این نسخه می‌تواند موارد دلخواه
را پاک کرده یا اینکه کلیه آنها را از صفحه حذف کند.
گوگل خیلی بی سر و صدا مشغول بهبود صفحه کلید مجازی خود از زمان ارائه
در نسخه کیک یزدی به بعد بود و در حقیقت می‌توان این مورد را یکی از
مهمترین پیشرفت‌های نسخه ساندویچ بستنی به حساب آورد. طراحی فیزیکی و قالب
کلیدها تا حد زیادی بدون تغییر باقی مانده است، اما اقدامات اصلاحی به خصوص
در زمینه غلط یاب متن و پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی و ارائه پیشنهاد لغات
است. از این پس بود که وارد کردن متن، پشتیبانی از کلیپ‌بورد و کیفیت صفحه
کلید مجازی اینچنین پیشرفته شد و مانند سایر برنامه‌های مشابه در بازار
گردید.
برخی دیگر از قابلیت‌های تازه‌ی این نسخه از سیستم عامل اندروید عبارتند از:
ارتقای صفحه خانگی:
همانطور که اشاره شد، صفحه خانگی بسیاری از قابلیت‌های نسخه شانه عسل را
در خود دارد و قابلیت‌های دیگری به آن اضافه شده است. از این پس می‌توان
به سادگی و با کشیدن و رها کردن آیکون‌ها بر روی هم یک پوشه‌ی جدید ایجاد
نمود. صفحه خانگی حتی دارای یک کادر ویژه برای موارد دلخواه است که به
Favorites Tray معروف است.
میانبر برنامه‌های تلفن و مرورگر به طور دائمی به پایین صفحه متصل شده
است. کادر مزبور نیز به کاربر اجازه میدهد تا میانبر برنامه‌های دلخواه را
به آن منتقل کند. (که این میانبرها می‌تواند شامل برنامه‌های Phone
،People، پیام‌رسان (Messaging)، مرورگر با هر مورد دیگری باشد).
قابلیت Android Beam:
پشتیبانی از فناوری NFC پس از عرضه نسخه‌ی نان زنجبیلی و گوشی Nexus S
بسیار چشمگیر شد اما به جز برنامه Google Wallet مورد کاربردی و عملی دیگری
را نمی‌توان در این بین برشمرد که بتواند از چنین قابلیت‌هایی بهره ببرد.
در این بین ICS نظر به تغییر این رویه دارد و به همین منظور قابلیت Android
Beam را اضافه کرده است که به دو گوشی دارای چنین برنامه‌ای اجازه میدهد
تا انتقال داده‌ها را به سادگی انجام دهند.
قفل تشخیص چهره:
علاوه بر قفل‌های الگویی و کلمه عبور که بر روی گوشی‌های اندرویدی قبلی
نیز موجود بود، اندروید 4.0 قابلیت جدید قفل چهره را نیز ارائه کرده است،
که در آن از دوربین مکالمه تصویری برای تشخیص چهره مالک گجت استفاده
می‌شود. این یکی از جدیدترین قابلیت‌های اندروید ساندویچ بستنی است که بر
امنیت استفاده از این گ
