گربه بیماری توکسوپلاسموز می‌آورد
سال هاست
که گربه ها به عنوان ناقلان یک بیماری عفونی جدی به نام توکسوپلاسما یا
توکسوپلاسموز شناخته شده اند.انگل این بیماری می تواند بیشتر حیوانات و
پرندگان را آلوده کند، اما تکثیر سلولی آن تنها در گربه ها امکان پذیر است.
خوشبختانه این بیماری توسط افراد به یکدیگر منتقل نمی شود، ولی هر فردی می تواند به راحتی به آن مبتلا شود.
انتقال انگل توکسوپلاسموز
در طبیعت انواع زیادى از حیوانات اهلى که انسان از گوشت
آنها استفاده مى‌کند، وجود دارد. این حیوانات با بلعیدن انگل آلوده
مى‌شوند و انگل را در بافت‌هاى مختلف خود نگهدارى مى‌نمایند.
انسان با خوردن گوش خام یا نیم پز آنها به انگل توکسوپلاسموز مبتلا مى‌گردد.
گوسفند و خوک در انتقال این بیمارى نقش عمده‌ترى دارند.
گربه و انتقال انگل توکسوپلاسموز
گربه به‌طور معمول فضولات خود را زیر خاک پنهان مى‌کند،
ولى در اثر آب باران، حرکت کرم‌هاى خاکى و عوامل دیگر به سطح زمین آورده
مى‌شود.
پرندگان با صید کرم‌ها و دانه‌چینى، و جوندگان با خوردن دانه‌هایى که در محیط آلوده به این انگل هستند، آلوده مى‌شوند.
از طرف دیگر علفخواران اهلی، به ویژه گوسفندانى که در
اطراف شهرها و روستاها چرا مى‌کنند، با خوردن مواد آلوده به انگل
توکسوپلاسموز، آلوده مى‌شوند و کیست‌هاى توکسوپلاسما را در ماهیچه‌هاى خود
نگه مى‌دارند.
راه های انتقال
تماس مستقیم با حیوان آلوده
انتقال خون
پیوند عضو آلوده
استفاده از شیر حیوان آلوده و تخم‌مرغ خام
انتقال تصادفى در کارکنان آزمایشگاه‌ها
وجود
این انگل در کودکانی که از مادران مبتلا یا آلوده متولد می شوند، یا
افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است، خصوصا آن دسته از افرادی که حامل
ویروس ایدز یا در حال شیمی درمانی هستند، می تواند جدی و خطرناک باشد
علائم
این انگل در اغلب افرادی که دارای سیستم ایمنی قوی
باشند، علائم و نشانه‌ای از خود بروز نمی دهد و گاهی ممکن است که فرد نداند
ناقل است. اما در بعضی از افراد علائم خفیفی مثل: تب، سردرد، بی‌حالی و
درد عضله به همراه تورم غدد لنفی ظاهر می شود که گاهی با سرماخوردگی اشتباه
گرفته می شود.
در افرادی که دچار نقص ایمنی می‌شوند، مثل بیماران
مبتلا به ایدز یا کسانی که به خاطر سرطان، شیمی درمانی می‌شوند، انگل موجود
در بدن دوباره فعال می‌شود و ایجاد عفونت شدید می‌کند. این عفونت به صورت
التهاب مغز یا انسفالیت با تشنج، کاهش سطح هوشیاری و سردرد شدید خود را
نشان می‌دهد و بسیار شدید و خطرناک است.
عوارض
وجود این انگل در کودکانی که از مادران مبتلا یا آلوده
متولد می شوند، یا افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است، خصوصا آن دسته
از افرادی که حامل ویروس ایدز یا در حال شیمی درمانی هستند، می تواند جدی و
خطرناک باشد. به طوری که ممکن است موجب تخریب مغز، حملات صرعی، مشکلات
ریوی و حتی مرگ شود.
جنین مادرانی نیز که از مرگ نجات می یابند ممکن است
دچار عوارضی نظیر کوری، فلج مغزی و عقب افتادگی ذهنی شوند. البته شدت و خطر
عفونت در جنین بستگی به آن دارد که در چه زمانی از دوران بارداری، مادر به
این انگل آلوده شده باشد.
در انسان این انگل به صورت کیست هایی می تواند تقریبا هر عضوی را متاثر سازد، اما اغلب روی مغز و ماهیچه های قلب اثر می گذارد.
توکسوپلاسموز در مادران باردار
اگر در فاصله 6 ماه قبل از بارداری، خانمی آلوده به
انگل توکسوپلاسما شود و بیماری بهبود یابد، دیگر مستعد دریافت عفونت نیست و
هیچ خطری نوزاد او را تهدید نمی‌کند.
آن چه باعث خطر می‌شود، عفونت مادر در دوران بارداری است که باعث سرایت انگل به نوزاد می‌شود.
عفونت مادر در چند ماه قبل از لقاح نیز احتمال سرایت به جنین را خواهد داشت.
خطرات توکسوپلاسموز برای جنین
جنین‌هایی که مادرانشان در اوایل بارداری دچار عفونت
می‌شوند، بیماری خیلی شدید مغزی و چشمی خواهند داشت و بسیاری از آنان قبل
از تولد می‌میرند.
جنین‌هایی که در ماه‌های آخر بارداری مادرشان آلوده شده
باشند، عموما سالم به دنیا می‌آیند، ولی ممکن است دچار مشکلات ذهنی، تشنج و
بیماری‌های مغزی شوند.
توصیه به مادران باردار
اگر شما باردار هستید یا تصمیم به بارداری دارید، حتما
تست توکسوپلاسموز را انجام دهید. چرا که در صورت ابتلا، درمان به موقع می
تواند به طور چشمگیری از احتمال خطرات آن برای جنین جلوگیری کند.
در صورت آلودگی نوزاد، باید درمان شروع شود و نوزاد آلوده تحت درمان دارویی قرار گیرد.
گوشت
خام یا گوشتی که کاملا پخته نشده است را مورد مصرف قرار ندهید. تمام گوشت
های قرمز را خوب بپزید تا کاملا رنگ قرمز آن عوض شده و آب آن خارج شود
پیشگیری از توکسوپلاسموز
– به مدفوع گربه دست نزنید و اگر خاک گلدان را عوض کرده
و باغبانی می کنید، این کار را با دستکش انجام دهید و پس از اتمام کار،
حتما دست ها را با آب و صابون بشویید.
– اگر در منزل گربه دارید، گوشت خام به او ندهید و نگذارید که به هر مکان آلوده ای رفت و آمد کند.
– گوشت خام یا گوشتی که کاملا پخته نشده است را مورد
مصرف قرار ندهید. اغلب پستانداران خصوصا گوسفند ممکن است آلوده به این انگل
باشند. بنابراین تمام گوشت های قرمز را خوب بپزید تا کاملا رنگ قرمز آن
عوض شده و آب آن خارج شود. هرگز گوشت نپخته را مزه نکنید.
– تمام میوه و سبزیجات خصوصا آن دسته که به صورت خام مصرف می شوند را کاملا ضدعفونی کرده و با آب بشویید.
– از مصرف شیر غیرپاستوریزه و فرآورده های آن خودداری
کنید، چراکه ممکن است حاوی انگل باشند. قابل ذکر است این انگل برای افرادی
نظیر دامداران، دامپزشکان و قصابان، یک خطر شغلی محسوب می شود.
گربه نگه نداريد
توكسوپلاسموز يك بيماري عفوني انگلي است كه در سراسر جهان حتي در كشورهاي پيشرفته يافت مي شود.
تماس
با فضولات گربه، مصرف گوشت آلوده كه خوب پخته نشده باشد، خوردن ميوه و
سبزي هاي آلوده ي نشُسته، استفاده از لبنيات پاستوريزه نشده، تخم مرغ خام و
آب تصفيه نشده احتمال ابتلاي افراد به اين بيماري را افزايش مي دهند.
با
توجه به افزايش روزافزون گرايش به نگهداري حيوانات خانگي، به خصوص گربه و
نقش مؤثر اين حيوان در انتقال انگل بيماري و خطرات جدي ابتلاي مادران
باردار به اين بيماري، مطالعه اين مطلب خالي از فايده نخواهد بود.
به رغم اين كه عفونت با انگل توكسوپلاسموز رايج است، اما بسياري از افراد سالم نيازي به درمان دارويي پيدا نمي كنند.
سيستم ايمني بدن در حالت سلامت مي تواند با اين بيماري مقابله كند.
با اين وجود توكسوپلاسموز مي تواند براي جمعيت هاي خاصي به شدت خطرناك باشد، نوزادان مادراني كه در طول بارداري به اين بيماري مبتلا شده اند و بيماراني كه سيستم ايمني شان به هر دليلي ضعيف شده(مثل مبتلايان به ايدز يا سرطان) در زمره اين افراد هستند.
اگر
در موارد نادري، يك فرد كاملا سالم به اين بيماري مبتلا شود، بيماري او
معمولا خفيف خواهد بود. توكسوپلاسموز در اين افراد چيزي شبيه به آنفلوانزا است كه علائم آن درد عضلاني و تب است.
افرادي كه سيستم ايمني بدن شان دچار مشكل است، علائم شديد تري نظير گيجي و تشنج را تجربه خواهند كرد.
مادراني
كه به انگل توكسوپلاسما آلوده گردند، صاحب نوزاداني مي شوند كه به تدريج
برخي علائم را بروز خواهند داد. اين اتفاق اغلب چند ماه تا چند سال بعد از
تولد رخ مي دهد. اين علائم عبارتند از:
* بزرگي سر، كبد يا طحال
* تشنج
* زردي پوست و سفيده ي چشم
اگر
انگل از طريق مادر به جنين منتقل شود، عوارض بسيار خطرناكي نظير سقط جنين،
مرده زايي و مشكلات شديد زايمان را به دنبال خواهد داشت.
بنابراين
مادراني كه با انگل توكسوپلاسما تماس داشته اند، بايد در اسرع وقت به
پزشك مراجعه كنند تا از عدم انتقال انگل به جنين خود مطمئن شوند.
خانم‌هاي
باردار يا كساني كه سيستم ايمني بدن‌شان ضعيف شد،ه مثل بيماران سرطاني كه
تحت شيمي درماني هستند، بايد اين روش هاي پيشگيري را به دقت رعايت كنند:
1- تا حد امكان از حيواناتي نظير گربه دوري كنيد و حيوان خانگي نداشته باشيد.
*
اگر در منزل شما گربه نگهداري مي شود، حداقل سعي كنيد خودتان جعبه او را
تميز نكنيد و از افراد ديگر بخواهيد اين كار را انجام دهند.
* از گربه هاي ولگرد دوري كنيد، بسياري از گربه هاي مبتلا فاقد علائم ظاهري بيماري هستند.
* اگر گربه داريد، حتما او را به دامپزشكي ببريد تا از سلامتش مطمئن شويد.
* گربه بايد فقط در محدوده خانه رفت و آمد كند و نبايد از خانه خارج شود.
* به گربه، غذاي سالم يا كنسرو بدهيد.
2- اگر به باغباني و پرورش گل و گياه علاقه داريد، حتما از دستكش هاي مخصوص اين كار استفاده كنيد.
گرچه
اين فعاليت‌ها بسيار مفرح و آرامش دهنده هستند، ولي ممكن است شما را در
معرض انگل توكسوپلاسما قرار دهند. يكي از منابع اصلي اين انگل خاك است. بنابراين در هنگام كار از دستكش مخصوص استفاده كرده و بعد از آن دست هاي خود را با آب گرم و صابون به دقت بشوييد.
3- از خوردن گوشت نيم پز يا خام خودداري كنيد.
* تمام گوشت هاي قرمز بايد حتما در حرارت 71 درجه سانتي گراد پخته شوند، به نحوي كه هيچ قسمت صورتي روي گوشت باقي نماند و آب قرمزرنگ هم از آن تراوش نكند.
* گوشت را هرگز قبل از پخت كامل، نچشيد.
* بعد از بريدن و قطعه قطعه كردن يا چرخ كردن گوشت خام حتما لوازم استفاده شده را با دقت بشوييد.
* سطوحي را كه گوشت روي آن قرار گرفته است، ضدعفوني كنيد.
* بعد از دست زدن به گوشت خام، دست هاي خود را با آب و صابون بشوييد.
4- تمام ميوه‌ها و سبزيجات را بشوييد.
* اگر امكان دارد ميوه و سبزي را ضد عفوني كنيد.
* سطح ميوه‌ها را با برس يا لوازم مشابه تميز كنيد تا احتمال انتقال عفونت به حداقل برسد.
5- از مصرف لبنيات غيرپاستوريزه پرهيز كنيد.
6- به هيچ وجه تخم مرغ خام يا آب تصفيه نشده نخوريد.
درمان
توكسوپلاسموز بعد از انجام آزمايش هاي دقيق امكان پذير خواهد بود. اگر
بيمار يك مادر باردار باشد براي بررسي ابتلاي جنين آزمايش هاي ديگري نيز
انجام خواهد شد. بيماري با مصرف آنتي بيوتيك و مكمل هاي آهن قابل درمان است.
