کارشناسی ارشد مرتع و آبخیزداری

گرايشهاي رشته مرتع و آبخيزداري در مقطع كارشناسي ارشد و دروس امتحانی

گرايشهاي رشته مرتع و آبخيزداري در مقطع كارشناسي ارشد

مرتعداری
آبخیزداری
بیابان زدایی
مدیریت مناطق نیمه خشکسنجش از راه دور
هواشناسی کشاورزی
 مهندسی سوانح طبیعی
—– ———–

دروس امتحاني رشته هاي كارشناسي ارشد   

1 – مرتعداري 

نام دروس امتحاني	ضريب
زبان عمومي و تخصصي	2
حفاظت خاك و آبخيزداري	2
مرتعداري	3
اصلاح و توسعه مراتع	2
ا رزيابي و اندازه گيري مرتع	3
شناسايي گياهان مرتعي 1و 2	2

                                                                     

2- آبخيزداري 

نام دروس امتحاني	ضريب
زبان عمومي و تخصصي	2
حفاظت خاك و آبخيزداري	3
مرتعداري	2
هيدرولوژي كاربردي	2
ژئومورفولوژي و زمين شناسي	3
جامعه شناسي روستايي	2

                     

3 – بيابان زدايي 

نام دروس امتحاني	ضريب
زبان عمومي و تخصصي	2
حفاظت خاك	3
مرتعداري	2
هيدرولوژي	2
ژئومورفولوژي	3
خاكهاي مناطق خشك و نيمه خشك	2

4- مديريت مناطق بياباني

نام دروس امتحاني	ضريب
زبان عمومي و تخصصي	2
حفاظت خاك و آبخيزداري	2
طرح آزمايشات كشاورزي	2
اكولوژي عمومي	3
ژئومورفولوژي	2
رابطه آب و خاك و گياه	3

5- هواشناسي كشاورزي

نام دروس امتحاني	ضريب
زبان عمومي و تخصصي	2
رياضيات	3
آمار	3
هيدرولوژي	2
هواشنا سي	3
دروس كشاورزي(زراعت،باغباني، خاكشناسي، آبياري، گياهپزشكي)	2

5- مهندسي سوانح طبيعي

---

معرفي رشته مهندسي منابع طبيعي – مرتع و آبخيز داري

منابع طبيعي به مجموعه مواهب و ثروت‌هاي خدادادي اطلاق مي‌شود
كه به رايگان در اختيار بشر قرار گرفته است. منابع طبیعی تجدیدشونده در هر
کشور زیربنای دیگر فعالیت ها در عرصه های طبیعی بوده و نقش مهمی در اقتصاد
ملی دارد. از سوی دیگر عدم توجه کافی، استفاده بیرویه و مدیریت های
ناپایدار این منابع باعث بروزو یا شدت یافتن بلایایی از جمله سیل،بهمن،
فرسایش، رانش زمین، خشکسالی و بیابان زایی می­گردد که بدنبال آنها فقر و
مهاجرت های اجباری و کاهش تولیدات دامی و پروتئینی و خسارت های مالی و جانی
و انتقراض گونه های مرغوب و باارزش جانوری و گیاهی بروز می­نماید.

عرصه های منابع طبیعی ایران به شرح زير طبقه‌بندي مي‌شوند:

1- جنگلها با مساحتي در حدود 4/12 ميليون هكتار 6/7 % سطح ايران را مي‌پوشانند.

2-  مراتع با مساحتي در حدود 90 ميليون هكتار 55 % مساحت كشور را تحت پوشش دارند.

3- اراضي بياباني و كويري با سطحي در حدود 34 ميليون هكتار 7/20% مساحت ايران را در قلمرو خود دارند.

 حوزه آبخيز (Watershed)
به محدوده‌اي طبيعي كه داراي يك زهكش اصلي باشد و در مواقع بارندگي آب
تمام آبراهه‌ها به درون اين زهكش (رودخانه يا مسيل) وارد شده و در نهايت از
نقطه مشخصي تحت عنوان خروجي حوزه تخليه مي‌گردد، اطلاق مي‌گردد.

 مراتع(Rangelands):
مرتع زميني است اعم از كوه، دامنه يا اراضي مسطح كه در فصول رويش گياهان
داراي پوششي از نباتات علوفه‌اي خودرو بوده و با توجه به سابقه بهره‌برداري
مورد چراي دام قرار مي گيرد. ممكن است مراتع داراي درختان جنگلي خودرو
باشد كه در اين‌صورت مرتع مشجر ناميده مي‌شود.

بیابان (Desert) : در تعريف بيابان از ديدگاه هاي مختلف ميتوان تعاريف متفاوتي عنوان نمود كه مهمترين آنها به شرح ذيل است :

از ديدگاه اقليم شناسي، بيابان به سرزميني گفته ميشود كه
متوسط بارش سالانه آن از 50 ميليمتر كمتر بوده و در طول سال يا سالها باران
نيايد و یا بارش چندين سال آن، ظرف چند روز و يا چند ساعت ببارد و ميزان
تبخيروتعرق مطلق سالانه، حدود 100 برابر بارش سالانه آن باشد.

از ديدگاه گياهشناسي، بيابان به منطقه اي گفته ميشود كه به
دليل خشكي شرايط اقليمي، از لحاظ پوشش گياهي فقير ومساحت هاي زيادي به كلي
فاقد گياه مي باشد.

از ديد ژئومورفولوژي به مناطقي اطلاق مي گردد كه از نظر پوشش گياهي فقير و در آن فرسايش آبي و بادي شديد است.

مهمترین عوامل تخریب منابع طبیعی عبارتند از:

1. چرای بیرویه و عدم تعادل دام و مرتع
2. بهره برداری غیراصولی از جنگل، چرای دام در جنگل و جاده سازی های غیر اصولی در مناطق جنگلی و تبدیل اراضی جنگلی
3. تخریب مرتع و تبدیل آنها به اراضی دیم
4. دیم کاری در روی شیبهای غیر مجاز
5. افزایش سطح دیم کاری در ترسالی ها و رها کردن آن در خشکسالی ها
6. عملیات نادرست کشاورزی و استفاده از این اراضی بدون توجه به قابلیت آنها
7. استفاده نادرست از اراضی و در نظر نگرفتن استعداد آنها
8. جاده سازی های نامناسب در سازندهای زمین شناسی حساس به فرسایش
9. استفاده بیرویه و غیرمجاز از آبهای زیرزمینی

جهت رسیدن به توسعه پایدار ضروری است نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:

• جامع نگری در مدیریت منابع طبیعی
• مدیریت پایدار در اکوسیستم جنگلی، مرتعی و بیابانی کشور
• مدیریت پایدار در منابع آب و خاک
• مدیریت پایدار در اراضی کشاورزی
• مدیریت پایدار تنوع زیستی ( گیاهی و جانوری)
• مدیریت پایدار در حوزه های آبخیز کشور

 

هدف از ایجاد رشته مرتع و آبخیزداری تربیت متخصصینی است که با
کسب دانشهای مربوط به آب ، خاک، پوشش گیاهی بتوانند به کار تدریس، تحقیق و
برنامه ریزی و اجرای آنها جهت استفاده صحیح و اصولی تر از مراتع و آبخیز
های کشور مشغول گردند تا هم در حفاظت منابع آب و خاک کشور و نیز رفع
نیازهای پروتئینی که وابسته به مراتع و تولید علوفه می باشند فایق آیند و
همچنین با بهره برداری اصولی از مراتع از تخریب منابع طبیعی و روند رو به
رشد فرسایش خاک که منجر به کاهش تولید می گردد جلوگیری به عمل آورند .

مجتمع آموزش عالی تربت حیدریه در دو رشته مرتع و آبخیزداری در
مقطع کارشناسی از مهر ماه سال 1391 و رشته آبخیزداری در مقطع کارشناسی
ارشد از بهمن 1391 دانشجو می پذیرد.

کارشناسی ارشد آبخیزداری

طول دوره و شکل نظام آموزشی

بر اساس آیین نامه آموزشی و مصوب شورای عالی برنامه ریزی طول
این دوره بطور متوسط دو سال می باشد ولی در صورت لزوم با نظر شورای گروه
دانشجویان مجازند که حداکثر ظرف سه سال آنرا به اتمام برسانند . شکل نظام
آموزشی  نیمسالی است و هر سال تحصیلی شامل دو نیمسال و هر نیمسال به مدت 16
هفته می باشد.

تعداد واحد های درسی

تعداد واحد های درسی دوره کارشناسی ارشد رشته آبخیزداری 32 واحد  به ترتیب زیر می باشد.

 دروس الزامی              18 واحد

دروس انتخابی               7 واحد

پایان نامه                    6  واحد

سمینار                       1  واحد

چارت درسی کارشناسی ارشد آبخیزداری

برنامه درسی ترم اول ارشد آبخیزداری
		ساعت
نوع درس	پیشنیاز	جمع	عملی	نظری	واحد	نام درس	ردیف
الزامی	ندارد	48	32	16	2	سازندهای دوران چهارم	1
الزامی	ندارد	32	*	32	2	مدیریت منابع آب	2
الزامی	ندارد	32	*	32	2	مسائل اقتصادی و اجتماعی حوزه های ابخیز	3
الزامی	ندارد	32	*	32	2	روش تحقیق	4
الزامی	ندارد	32	*	32	2	مدل های فرسایش و رسوب	5
الزامی	ندارد	32	*	32	2	مهندسی رودخانه	6
اختیاری	ندارد	16	*	16	1	موضوع ویژه	7
برنامه درسی ترم دوم ارشد آبخیزداری
		ساعت
نوع درس	پیشنیاز	جمع	عملی	نظری	واحد	نام درس	ردیف
الزامی	ندارد	48	32	16	2	برف و بهمن	1
اختیاری	ندارد	48	32	16	2	سنجش از دور	2
الزامی	مهندسی رودخانه	32	*	32	2	کنترل سیلاب	3
الزامی	ندارد	32	*	32	2	مدیریت جامع حوزه های ابخیز	4
اختیاری	ندارد	32	*	32	2	احیاء مناطق خشک و نیمه خشک	5
اختیاری	ندارد	32	*	32	2	حرکتهای توده ای زمین	6

 

 

كارشناسي پيوسته مهندسي منابع طبيعي _ مرتع و آبخيزداري

طول دوره و شکل نظام آموزشی

بر اساس آیین نامه آموزشی و مصوب شورای عالی برنامه ریزی طول
این دوره بطور متوسط چهار سال می باشد و حداکثر طول این دوره طبق آئیین
نامه آموزشی مصوب 6 سال می باشد. کل نظام آموزشی  نیمسالی است و هر سال
تحصیلی شامل دو نیمسال و هر نیمسال به مدت 18 هفته می باشد.

 

تعداد واحد های درسی

تعداد واحد های درسی دوره کارشناسی پیوسته مرتع و آبخیزداری136 واحد به ترتیب زیر می باشد.

دروس عمومی                                                20  واحد

دروس علوم پایه                                               28  واحد

دروس اصلی                                                   33  واحد

دروس تخصصی                                               45  واحد

دروس انتخابی                                                 10  واحد

برنامه درسی پیشنهادی دوره کارشناسی مرتع و آبخیزداری

برنامه درسی ترم اول  کارشناسی مرتع و آبخیزداری
		ساعت
نوع  درس	پیشنیاز	جمع	عملی	نظری	واحد	نام درس	ردیف
عمومی		48	*	48	3	فارسی	1
عمومی		48	*	48	3	زبان خارجی	2
پایه	ندارد	32	*	32	2	فیزیک عمومی	3
پایه	ندارد	48	*	48	3	ریاضیات 1	4
پایه	ندارد	48	32	16	2	گیاه شناسی 1	5
پایه	ندارد	32	*	32	2	شیمی عمومی	6
پایه	ندارد	32	*	32	2	اکولوژی	7
اصلی	ندارد	32	*	32	2	شناخت منابع طبیعی	8
					19	جمع
برنامه درسی ترم دوم کارشناسی مرتع و آبخیزداری
		ساعت
نوع  درس	پیشنیاز	جمع	عملی	نظری	واحد	نام درس	ردیف
عمومی		32	*	32	2	معارف اسلامی 1	1
پایه	ریاضیات 1	48	*	48	3	ریاضیات 2	2
پایه	ندارد	64	32	32	3	زمین شناسی	3
پایه	گیاه شناسی 1	64	32	32	3	گیاه شناسی 2	4
اصلی	فیزیک عمومی	64	32	32	3	هوا و اقلیم شناسی	5
پایه	ریاضیات 1	64	32	32	3	امار و احتمالات	6
عمومی		32	*	32	2	تاریخ اسلام	7
					19	جمع
برنامه درسی ترم سوم کارشناسی مرتع و آبخیزداری
		ساعت
نوع  درس	پیشنیاز	جمع	عملی	نظری	واحد	نام درس	ردیف
عمومی	معارف اسلامی 1	32	*	32	2	معارف اسلامی 2	1
عمومی		32	*	32	2	اخلاق و تربیت اسلامی	2
اصلی	شیمی عمومی	64	32	32	3	خاکشناسی عمومی	3
اصلی	ریاضیات 1	64	32	32	3	مساحی و نقشه برداری	4
اصلی	ندارد	64	32	32	3	اصول سنجش از دور	5
اصلی	هوا و اقلیم شناسی	64	32	32	3	هیدرولوژی عمومی	6
اصلی	ندارد	48	32	16	2	کاربرد کامپیوتر درمنابع طبیعی	7
					18	جمع
برنامه درسی ترم چهارم  کارشناسی مرتع و آبخیزداری
		ساعت