چهل حدیث گهربار درباره کار و همت
طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة
کار کردن برای کسب روزی حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است
جامع الاخبار (شعیری) ص 139
————————————————-
حدیث (2) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
امْنُنْ
عَلَيْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْكَسَلِ وَ
الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَل
خدایا نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی دار و از سستی ، تنبلی ، ناتوانی ، بهانه آوری ، زیان ، دل مردگی و ملال ، محفوظمان دار
بحار الانوار (ط – بیروت ) ج 91 ، ص 125
————————————————-
حدیث (3) پيامبر صلى الله عليه و آله :
إِنَّ
مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا يُكَفِّرُهَا صَلَاةٌ وَ لَا صَدَقَةٌ قِيلَ
يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا يُكَفِّرُهَا قَالَ الْهُمُومُ فِي طَلَبِ
الْمَعِيشَة
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم
آمرزیده نمی شوند. سوال شد یا رسول الله!پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟
فرمود : جدیت و تلاش در طلب معیشت
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج13، ص 13
————————————————-
حدیث (4) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِي طَلَبِ الْحَلَال
عبادت ده جز است که نه جز آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج13، ص 12
————————————————-
حدیث (5) امام علی علیه السلام :
الْعَمَلَ
الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ
الِاسْتِقَامَةَ ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ وَ الْوَرَعَ الْوَرَعَ إِنَّ
لَكُمْ نِهَايَةً فَانْتَهُوا إِلَى نِهَايَتِكُم
کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید ؛ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص 252
————————————————-
حدیث (6) امام علی علیه السلام :
قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْه
کار (خیر) اندک ، که بر آن مداومت ورزی ، از کار بسیار که از آن خسته شوی ، امیدوار کننده تر است.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص 525 ، ح 278
————————————————-
حدیث (7) حضرت علی علیه السلام :
عَلَيْكُمْ بِالْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَاد
بر شما باد به تلاش و سخت کوشی و مهیا شدن و آماده شدن
وسایل الشیعه ج 1 ، ص 92 ، ح 217
————————————————-
حدیث (8) امام علی علیه السلام :
إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِيهِ فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّيهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْه
هر گاه از کاری ترسیدی ، خود را به کام آن بینداز ، زیرا ترس شدید از آن کار ، دشوارتر و زیان بار تر از اقدان به آن کار است.
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص 501 ، ح175
————————————————-
حدیث (9) حضرت علی علیه السلام :
طاعة اللّه سبحانه لا يجوزها الا من بذل الجد و استفرغ الجهد
به طاعت خدای سبحان دست نیابد مگر کسی که تلاش کند و نهایت کوشش خود را به کار گیرد
شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم ج 7 ، ص 219
————————————————-
حدیث (10) امام علی علیه السلام :
الشَّرَفُ بِالْهِمَمِ الْعَالِيَةِ لَا بِالرِّمَمِ الْبَالِيَة
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10273
————————————————-
حدیث (11) امیرالمومنان علیه السلام :
اقْصِرْ هِمَّتَكَ عَلَى مَا يَلْزَمُكَ وَ لَا تَخُضْ فِيمَا لَا يَعْنِيك
همت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه به کارت نمی آید پی گیری مکن
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 477 ، ح 10936
————————————————-
حدیث (12) امام علی علیه السلام :
الْمَرْءُ بِهِمَّتِهِ لَا بِقُنْيَتِه
ارزش انسان به همت اوست ، نه به ثروت او
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 447 ، ح 10264
————————————————-
حدیث (13) حضرت علی علیه السلام :
قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِه
اندازه هر کس به اندازه همت اوست
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص 477 ، ح 47 – تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 93 ، ح 1627
————————————————-
حدیث (14) امام علی علیه السلام :
الْكَرَمُ نَتِيجَةُ عُلُوِّ الْهِمَّة
کرامت زاییده بلند همتی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 382 ، ح 8678
————————————————-
حدیث (15) امیرالمومنین علی علیه السلام :
كَفَى بِالْمَرْءِ غَفْلَةً أَنْ يَصْرِفَ هِمَّتَهُ فِيمَا لَا يَعْنِيه
از غفلت برای آدمی همین بس که همتش را در آنچه به کارش نمی آید ، صرف کند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 477 ، ح 10942
————————————————-
حدیث (16) امام علی علیه السلام :
كُنْ بَعِيدَ الْهِمَمِ إِذَا طَلَبْتَ كَرِيمَ الظَّفَرِ إِذَا غَلَبْت
هر گاه در پی چیزی هستی ، بلند همت باش و آن گاه که چیره شدی ، در پیروزی کریم باش
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10276
————————————————-
حدیث (17) امیر المومنین علی علیه السلام :
آفَةُ النُّجْحِ الْكَسَل
آفت موفقیت تنبلی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 463 ، ح 10617
————————————————-
حدیث (18) امام علی علیه السلام :
مَنْ دَامَ كَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه
کسی که پیوسته تنبلی کند ، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 463 ، ح 10627
————————————————-
حدیث (19) امیرالمومنین علی علیه السلام :
مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِي
یکی از عوامل محرومیت سستی (در کار ) است
تحف العقول ص 80
————————————————-
حدیث (20) امام علی علیه السلام :
ضَادُّوا التَّوَانِيَ بِالْعَزْم
با عزم و اراده به جنگ سستی بروید
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 476 ، ح 10908
————————————————-
حدیث (21) امام حسن مجتبی علیه السلام :
لَا مُرُوَّةَ لِمَنْ لَا هِمَّةَ لَه
کسی که همت ندارد مروت ندارد
کشف الغمه (ط-القدیمه) ج 1 ، ص 571 – بحار الانوار (ط-بیروت) ج 75 ، ص 111
————————————————-
حدیث (22) امام حسن مجتبی علیه السلام :
اتَّقُوا
اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ جِدُّوا فِي الطَّلَبِ وَ تُجَاهَ الْهَرَبِ
وَ بَادِرُوا الْعَمَلَ قَبْلَ مُقَطَّعَاتِ النَّقِمَاتِ وَ هَاذِمِ
اللَّذَّات
ای بندگان خدا ! تقوا پیشه کرده و برای
رسیدن به خواسته ها تلاش کنید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از آنکه
ناگواری ها به شما روی آورند و نابود کننده لذات (مرگ) فرا رسد ، به کار
(های نیک) مبادرت ورزید
تحف العقول ص 236 – بحارالانوار( ط – بیروت) ج 75 ، ص 109
————————————————-
حدیث (23) امام حسن مجتبی علیه السلام :
و اعمل لدنياك كأنّك تعيش أبدا و اعمل لآخرتك كأنّك تموت غدا
برای
دنیایت چنان کار کن که گویا برای همیشه (در این دنیا) خواهی بود. و برای
آخرتت (نیز چنان) سعی و تلاش کن که گویا فردا از این دنیا خواهی رفت
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج 12 ، ص 52 ، ح 13489 – بحارالانوار(ط – بیروت) ج 44 ، ص 139
————————————————-
حدیث (24) امام صادق علیه السلام :
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْكَسَل
بار خدایا ، من از غم و اندوه و ناتوانی و تنبلی به تو پناه می برم
من لا یحضره الفقیه ج 1 ، ص 335 ، ح 981
————————————————-
حدیث (25) امام محمد باقر علیه السلام :
إِيَّاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ كُلِّ شَر
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز ، زیرا که این دو کلید هر بدی می باشند
تحف العقول ص 295
————————————————-
حدیث (26) امام محمد باقر علیه السلام :
إِنِّي
لَأُبْغِضُ الرَّجُلَ أَوْ أُبْغِضُ لِلرَّجُلِ أَنْ يَكُونَ كَسْلَاناً
[كَسْلَانَ] عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ وَ مَنْ كَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ
فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَكْسَلُ
من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد ، در کار آخرتش تنبل تر است .
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 85 ، ح 4
————————————————-
حدیث (27) امام محمد باقر علیه السلام :
إِیاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یمْنَعَانِكَ مِنْ حَظِّكَ مِنَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَة
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز زیرا که این دو خصلت تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارند.
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 85 ، ح 2
————————————————-
حدیث (28)امام جعفر صادق علیه السلام :
ترك التجاره ينقص العقل
رها کردن کسب و کار ، عقل را کم می کند
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 148 ، ح 1
————————————————-
حدیث (29) امام جعفر صادق علیه السلام :
كُلُّ
ذِي صِنَاعَةٍ مُضْطَرٌّ إِلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ يَجْتَلِبُ بِهَا
الْمَكْسَبَ وَ هُوَ أَنْ يَكُونَ حَاذِقاً بِعَمَلِهِ مُؤَدِّياً
لِلْأَمَانَةِ فِيهِ مُسْتَمِيلًا لِمَنِ اسْتَعْمَلَهُ
هر
اهل فنی برای موفقیت در کسب و کار خود به سه مطلب نیازمند است : تخصص و
باهوشی در فن و حرفه مورد نظر؛ امین باشد و در کار و مال مردم ، امانت و
درستی را حفظ کند. با کارفرما و صاحب کار ، خوش برخورد و خوش قلب باشد.
تحف العقول ص 322
————————————————-
حدیث (30) امام جعفر صادق علیه السلام :
مَنْ طَلَبَ التِّجَارَةَ اسْتَغْنَى عَنِ النَّاس
هر کس دنبال تجارت رود از مردم بی نیاز می شود.
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 148 ، ح 3
————————————————-
حدیث (31) امام جعفر صادق علیه السلام :
يَا هِشَامُ إِنْ رَأَيْتَ الصَّفَّيْنِ قَدِ الْتَقَيَا فَلَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ فِي ذَلِكَ الْيَوْم
اگر در خط مقدم جبهه ، درگیری شروع شد ، باز هم کار کردن و طلب روزی را در آن روز ترک نکن .
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 78 ، ح 7
————————————————-
حدیث (32) امام جعفر صادق علیه السلام :
الْكَادُّ عَلَى عِيَالِهِ كَالْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه
کسی که خود را برای روزی خانواده اش به زحمت می اندازد و کار می کند مانند رزمنده ایست که در راه خدا می جنگد.
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 88 ، ح 1
————————————————-
حدیث (33) امام جعفر صادق علیه السلام :
أُوصِيكَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا يَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِيه
تو را به تقوای الهی و پارسایی و کوشش سفارش می کنم و بدان که کوششی که در آن پارسایی نباشد ، سودی نمی دهد.
کافی (ط – الاسلامیه) ج 2 ، ص 76 ، ح 1
————————————————-
حدیث (34)امام جعفر صادق علیه السلام :
لَا تَكْسَلُوا فِي طَلَبِ مَعَايِشِكُمْ فَإِنَّ آبَاءَنَا كَانُوا يَرْكُضُونَ فِيهَا وَ يَطْلُبُونَهَا
در طلب روزی و نیازهای زندگی تنبلی نکنید ، چرا که پدران و نیاکان ما به دنبال آن می دویدند و آن را طلب می کردند.
من لا یحضره الفقیه ج 3 ، ص 157 ، ح 3576
————————————————-
حدیث (35) امام جعفر صادق علیه السلام :
لَا تَكْسَلْ عَنْ مَعِيشَتِكَ فَتَكُونَ كَلًّا عَلَى غَيْرِك
در معاش دنیوی خود تنبلی مکن که سربار دیگران باشی.
کافی (ط – الاسلامیه) ج 5 ، ص 86 ، ح 9
————————————————-
حدیث (36) امام موسی کاظم علیه السلام :
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ إِنَّ اللَّهَ لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفَارِغ
خداوند دشمن بنده ای است که زیاد می خوابد و بیکار است.
وسایل الشیعه ج 17 ، ص 58 ، ح 21972
————————————————-
حدیث (37) امام رضا علیه السلام :
إِنَّ الَّذِي يَطْلُبُ مِنْ فَضْلٍ يَكُفُّ بِهِ عِيَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه
کسی که دنبال روزی می رود تا آبروی خود و خانواده اش را حفظ کند اجر و پاداشش از رزمنده ای که در راه خدا جنگ می کند بیشتر است.
تحف العقول ص 445
————————————————-
حدیث (38) امیر المومنین علی علیه السلام :
أَحْسَنُ الشِّيَمِ شَرَفُ الْهِمَم
نیکوترین خصلت ها ارجمندی همت هاست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10274
————————————————-
حدیث (39) حضرت علی علیه السلام :
مَنْ رَقَى دَرَجَاتِ الْهِمَمِ عَظَّمَتْهُ الْأُمَم
هر که بر نردبان همت ها بالا رود ، ملت ها او را بزرگ دارند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10270
————————————————-
حدیث (40) امام محمد باقر علیه السلام :
لَا شَرَفَ كَبُعْدِ الْهِمَّة
هیچ شرافتی چون بلند همتی نیست .
تحف العقول ص 286 – بحار الانوار (ط –بیروت) ج 75 ، ص 165
احادیثی گهربار درباره مدارا كردن
احادیثی گهربار درباره مدارا كردن
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :
أمَرَني رَبّي بِمُداراةِ النّاسِ كَما أمَرَني بِأداءِ الفَرائضِ .
پيامبر
خدا صلى الله عليه و آله : پروردگارم، همان گونه كه مرا به انجام واجبات
فرمان داده ، به مدارا كردن با مردم نيز فرمان داده است.
____________________________________
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :
مُداراةُ النّاسِ نِصفُ الإيمانِ ، و الرِّفقُ بِهِم نِصفُ العَيشِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مدارا كردن با مردم نصف ايمان است و نرمى و مهربانى كردن با آنان نصف زندگى است.
____________________________________
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :
ثَلاثٌ مَن
لَم يَكُن فِيه لِمَ يَتِمَّ لَهُ عَمَلٌ : وَرَعٌ يَحجُزُهُ عَن مَعاصِي
اللّه ِ ، و خُلُقٌ يُدارِي بِهِ النّاسَ ، و حِلْمٌ يَرُدُّ بِهِ جَهلَ
الجاهِلِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سه چيز است كه هر
كس نداشته باشد هيچ عملى از او تمام و كامل نيست: پاكدامنى و ورعى كه او را
از نافرمانى خدا بازدارد و خويى كه به سبب آن با مردم مدارا كند و بردبارى
و حلمى كه به وسيله آن رفتار جاهلانه نادان را دفع كند.
____________________________________
الإمامُ عليٌّ عليه السلام :
المُداراةُ أحمَدُ الخِلالِ .
امام على عليه السلام : مدارا كردن، پسنديده ترين خصلت است.
____________________________________
الإمامُ عليٌّ عليه السلام :
ثَمَرَةُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ .
امام على عليه السلام : ميوه خرد، مدارا كردن با مردم است.
____________________________________
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : لَيسَ الحَكيمُ مَن لَم يُدارِ مَن لا يَجِدُ بُدّاً مِن مُداراتِهِ .
امام على عليه السلام : فرزانه نيست آن كه مدارا نكند با كسى كه چاره اى جز مدارا كردن با او نيست.
____________________________________
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :
إنَّ
الأنبِياءَ إنّما فَضَّلَهُمُ اللّه ُ عَلى خَلْقِهِ بِشِدَّةِ مُداراتِهِم
لِأعداءِ دِينِ اللّه ِ ، و حُسنِ تَقِيَّتِهِم لِأجلِ إخوانِهِم في
اللّه.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند از اين رو
پيامبران را بر ديگر مردمان برترى داد كه با دشمنان دين خدا بسيار با مدارا
رفتار مى كردند و براى حفظ برادران همكيش خود، نيكو تقيه مى كردند.
____________________________________
الإمامُ عليٌّ عليه السلام :
عُنوانُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ .
امام على عليه السلام : مدارا كردن با مردم، سر لوحه خِرد است.
____________________________________
الإمامُ عليٌّ عليه السلام :
مُداراةُ الرِّجالِ مِن أفضَلِ الأعمالِ .
امام على عليه السلام : مدارا كردن با مردمان، از بهترين كارهاست.
____________________________________
الإمامُ عليٌّ عليه السلام :
رَأسُ الحِكمَةِ مُداراةُ النّاسِ .
امام على عليه السلام : مدارا كردن با مردم، سرآمد حكمت است.
____________________________________
الإمامُ الحسنُ عليه السلام ـ عِندَ ما سُئلَ عن العَقلِ ـ :
التَّجَرُّعُ لِلغُصَّةِ ، و مُداهَنَةُ الأعداءِ .
امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه : عقل چيست؟ ـ فرمود : جام اندوه را جرعه جرعه نوشيدن و سازش و نرمى با دشمنان .
____________________________________
الإمامُ الباقرُ عليه السلام :
فِي
التَّوراةِ مَكْتوبٌ فيما ناجَى اللّه ُ عزّ و جلّ بِه موسَى بنَ عِمرانَ
عليه السلام : يا موسى ، اُكتُمْ مَكتومَ سِرّي في سَريرَتِكَ ، و أظهِرْ
في عَلانِيَتِكَ المُداراةَ عَنّي لِعَدُوّي و عَدُوِّكَ مِن خَلْقي ، و لا
تَستَسِبَّ لي عِندَهُم بِإظهارِ مَكتومِ سِرّي فَتُشرِكَ عَدُوَّكَ و
عَدُوّي في سَبّي .
امام باقر عليه السلام : از جمله نجواهاى
خداوند عزّ و جلّ با موسى بن عمران كه در تورات نوشته شده است [اين است كه]
: اى موسى! رازِ پنهانِ مرا در دل خويش نهان دار و در آشكار با دشمن من و
دشمن خودت مدارا كن و با فاش كردن رازِ نهان من، باعث ناسزاگويى آنان به من
مشو، كه در آن صورت در ناسزاگويى به من، با دشمن من و دشمن خودت شريك گشته
اى.
____________________________________
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :
جاءَ
جَبرَئيلُ عليه السلام إلى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فَقالَ : يا
مُحمَّدُ ، رَبُّكَ يُقْرِئُكَ السَّلامَ وَ يَقولُ لكَ : دارِ خَلْقِي .
امام
صادق عليه السلام : جبرئيل عليه السلام نزد پيامبر صلى الله عليه و آله
آمد و گفت : اى محمّد! پروردگارت تو را سلام مى رساند و مى فرمايد : با
بندگانم مدارا كن.
____________________________________
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام:
إنَّ مُداراةَ أعداءِ اللّه ِ مِن أفضَلِ صَدَقَةِ المَرءِ عَلى نَفسِهِ و إخوانِهِ .
امام صادق عليه السلام : مدارا كردن با دشمنان خدا از بهترينِ صدقه هايى است كه انسان براى خود و برادرانش مى دهد.
____________________________________
الإمامُ الرِّضا عليه السلام ـ عِندَ ما سُئلَ عَنِ العَقلِ :
التَّجَرُّعُ لِلغُصَّةِ ، و مُداهَنَةُ الأعداءِ ، و مُداراةُ الأصدِقاءِ .
امام
رضا عليه السلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه عقل چيست ـ فرمود : جام اندوه
را جرعه جرعه نوشيدن ، با دشمنان مسامحه كردن و با دوستان مدارا نمودن.
____________________________________
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ في قولِهِ تَعالى :
«وَ قولُوا
لِلنَّاسِ حُسْنا»: أي للنّاسِ كُلِّهِم مُؤمِنِهِم و مُخالِفِهِم ، أمَّا
المُؤمِنونَ فَيَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، و أمَّا المُخالِفونَ
فَيُكَلِّمُهُم بالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم إلى الإيمانِ ، فإنَّهُ بِأيسَرَ
مِن ذلِكَ يَكُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، و عَن إخوانِهِ المُؤمِنِينَ .
امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه :
«و با مردم نيك سخن گوييد» ـ فرمود : مقصود، همه مردمان اعم از مؤمن و
مخالفان است. اما با مؤمنان، بايد گشاده رو بود و اما با مخالفان بايد به
نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است
كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى دارد.
