پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ)
پرسشنامه سلامت عمومی اولـین
بـار توسـط گلـدبرگ (۱۹۷۲، بــه نقــل از تقــوی ۱۳۸۰) تنظــیم گردیــد.
پرسشــنامه اصــلی دارای ۶۰ ســؤال اســت، امــا فـرمهــای کوتاه شــده ۳۰
ســؤالی، ۲۸ ســؤالی و ۱۲ ســؤالی آن در مطالعات مختلف استفاده شده است. به
نظر محققین (مـاری و ویلیـــامز، ۱۹۸۵؛ شمســـوندر و همکارانش، ۱۹۸۶؛ به
نقل از تقوی)، فرمهای مختلف پرسشــنامه ســلامت عمــومی از روایــی و
کــارایی بــالایی برخوردار است و کارایی فرم ۱۲ سؤالی تقریبـاً بـه همـان
میزان فرم ۶۰ سؤالی است.
فــرم ۲۸ ســؤالی پرسشــنامه
ســلامت روانــی توســط گلدبرگ و هیلر (۱۹۷۹؛ به نقل از تقـوی )، از طریـق
اجرای روش تحلیل عاملی بر روی فـرم بلنـد آن طراحـی شده است. سؤال های این
پرسشـنامه بـه بررسـی وضـعیت روانی فرد در یک ماهه اخیر می پردازد و شامل
نشانه هـا یی مانند افکار و احساسات نابهنجار و جنبه هایی از رفتار قابل
مشاهده است که بر موقعیت اینجـا و اکنـون تأکیـد دارد.
شیوه نمره گذاری و تفسیر پرسشنامه سلامت عمومی
پرسشنامه ۲۸ سـؤالی سـلامت
عمـومی از ۴ خـرده آزمـون تشکیل شده که هـر کـدام از آن هـا دارای ۷ سـؤال
اسـت . سؤال های هر خـرده آزمـون بـه ترتیـب و پشـت سـر هـم آمده است، به
نحوی که سؤال ۱ تا ۷ مربوط به خرده آزمون نشانه های جسمانی، سؤال ۸ تا ۱۴
مربوط به خـرده آزمـون اضطراب و بیخوابی، سؤال ۱۵ تا ۲۱ مربوط به خرده
آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی و سؤال ۲۲ تـا ۲۸ مربـوط بـه خرده آزمون
افسردگی است.تمام گویه های پرسشنامه سلامت عمومی دارای ۴ گزینه هستند و دو
نوع روش نمره گـذاری بـرای ایـن گزینـه هـا وجود دارد. یکـی روش نمـره
گـذاری GHQ، کـه در ا یـن روش، گزینــه هـــای آزمـــون بـــه صـــورت
(۱،۱،۰،۰) نمره گذاری می شوند و در نتیجه، نمره فرد از صـفر تـا ۲۸ متغیر
خواهد بود. روش دوم، شـیوه نمـره گـذاری لیکـرت است که براساس این شیوه،
گزینه های آزمون بـه صـورت(۱،۲،۳،۴) نمره گذاری می شوند و در نتیجـه ،
نمـره کـل یک فرد از صفر تا ۸۴ متغیر خواهد بـود . در هـر دو روش نمره
گذاری، نمره کمتر بیانگر بهداشت روانی بهتـر اسـت.
روایی و پایایی پرسشنامه سلامت عمومی
گلدبرگ و ویلیامز در ۱۹۸۸
پایایی به روش دو نیمه کردن بـرای ایـن پرسشنامه را که توسـط ۸۵۳ نفـر
تکمیـل شـده بـود ۹۵/۰ گزارش کردند. چان (۱۹۸۵) پس از اجرای پرسشـنامه بـر
روی ۷۲ دانشجو در هنگ کنگ، ضریب همسـانی درونـی این پرسشنامه را با استفاده
از روش آلفـای کرونبـاخ ۰/۹۳ گـزارش کـرد. رابینســون و پـرایس(۱۹۸۶) از
۱۰۳ بیمار کـه قـبلاً سـکته قلبـی کـر ده بودنـد خواستند که در دو نوبت به
فاصله ۸ ماه، پرسشنامه سلامت عمومی را تکمیل کنند. تحلیل نتایج، ضریب
پایایی ۹۰ /۰ را به دست داد.
تقوی پایایی پرسشنامه سلامت
عمومی را براساس سـه روش بازآزمایی، دو نیمه کردن و آلفای کرونبـاخ مـورد
بررسـی قرار داد که به ترتیب، ضرایب پایـایی ۹۳/۰ ،۷۰/۰ و ۹۰/۰ را به دسـت
آورد. همچنـین در ایـن پـژوهش بـرای مطالعه روایی پرسشنامه سلامت روانی از
روش های روایی همزمان و تحلیل عوامل استفاده شده است. روایی همزمـان
پرسشنامه سـلامت عمـومی از طریـق اجـرای همزمـان بـا پرسشــنامه
بیمارســتان میدلســکس (۰/۵۵ MHQ ) گــزارش شد ه است.
مقیاس کفایت اجتماعی
منظــور از کفــایت اجتـماعی
همان قدرت بـرقراری تعـامل اجتماعی می باشد، یعنی کسب مهارت ها، توانایی
ها، ظرفیت هایی که شامل مهارتهای شناختی، مهارتهای اجتماعی، کفایت هیجانی و
آمایه های انگیزشی می باشد. به عبارت دیگر کفایت اجتماعی شامل اطلاعات و
مهارت هایی است که سبب توانایی فرد در انجام وظایف شغلی و تبادلات روزمره
زندگی می گردد(کندال و برازل، به نقل پزشک،۱۳۸۰، ص۱۴).
پرسشنامه کفایت اجتماعی که توسط
پرندین (۱۳۸۵) براساس مدل چهار بعدی فلنر (۱۹۹۰) ساخته و هنجار شده است
کسب می کنند. کفایت اجتماعی شامل چهار عامل است که بر اساس بعضی از سئوالات
پرسشنامه کفایت اجتماعی سنجیده می شوند. پرسشنامه کفایت اجتماعی که چهار
بعد مهارت رفتاری، مهارت شناختی، مهارت های هیجانی و آمایه های انگیزشی را
در بر می گیرد
روایی و پایایی مقیاس کفایت اجتماعی
این پرسشنامه ویژه نوجوانان می
باشد که یک ابزار ۴۷ سوالی است که بر اساس نظریه فلنر ساخته شده. براورد
پایایی و روایی این ازمون توسط پرندین(۱۳۸۵) در استان تهران،بر روی ۴۵۰ نفر
صورت گرفته است.جهت برآورد ضریب پایایی مقیاس،از دو روش آلفای کرونباخ
وضریب همبستگی بین دو بار اجرا(بازآزمایی)استفاده شده است.از روش الفای
کرونباخ برای بررسی همسانی درونی مقیاس و خرده مقیاس ها استفاده گردیده
است.ضریب آلفای به دست امده از حذف سولاتی که همبستگی کمی با نمره کل
داشتند برابر با(۸۸۴=alpha) می باشد،که نشان می دهد پر سشنامه ازضریب
همسانی درونی قابل قبول و مطلوبی بر خوردار است.
برای استفاده از روش پایایی
علاوه بر ضریب آلفا ،از باز آزمایی هم استفاده شده است.پرسشنامه بر روی ۳۰
نفر آزمودنی در فاصله زمانی ۴ هفته اجرا گردید. ضریب همبستگی بین دوبار
اجرا در بازآزمایی (۰/۸۸۹=r) به دست آمده.
به منظور بررسی روایی پرسشنامه
،روایی محتوایی و روایی سازه مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر روایی
محتوایی،با توجه به پشتوانه نظریه مطرح شده توسط فلنر،از دیدگاه متخصصان
روان شناسی و روان سنجی ،روایی صوری و منطقی آن تایید شده است.
روایی سازه این پرسشنامه از
طریق دو روش مورد بررسی قرار گرفته است. همبستگی کل مقیاس با خرده مقیاس ها
بسیار بالا بوده و در سطح ۹۹ درصد معنا دار شده . همچنین روایی سازه
مفیاس به وسیله تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفته است. مقدار KMO (کفایت
نمونه برداری) برابربا ۰/۸۲۶ می باشد ، بنابرین روایی بیرونی پژوهش که
نمونه ای از حجم نمونه مکفی است ،مشاهده شده است. همچنین تمامی مقادیر
مرتبط با همبستگی سوالات با کل آزمون در راستای تحلیل مولفه های اصلی
بالاتر از۵۰ % قرار دارند که نشان از همبستگی بالایی بین تک تک سوالات با
کل آزمون دارد.
نمره گذاری و تفسیر مقیاس کفایت اجتماعی
در پرسشنامه کفایت اجتماعی هر
سوال دارای ۷ گزینه شامل: کاملا موافقم، موافقم، تاحدی موافقم، نظری ندارم،
تا حدی مخالفم، مخالفم و کاملا مخالفم می باشد و آزمودنی باید گزینه ای را
انتخاب کند که بیشتر بیانگر احساسات و نظرات او باشد. روش نمره گذاری به
شیوه لیکرتی می باشد و از سیستم ۱ تا ۷ پیروی می کند؛ به این ترتیب که اگر
آزمودنی گزینه کاملا مخالفم را انتخاب کند نمره ۱، مخالفم نمره ۲،تا حدی
مخالفم ۳، نظری ندارم ۴، تا حدی موافقم ۵، موافقم ۶ و کاملا موافقم نمره ۷
می گیرد.همچنین سوالات شماره ۳، ۶، ۸، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۲۱، ۲۵، ۲۶، ۲۸،
۳۲، ۳۶، ۳۷، ۳۸، ۴۳، ۴۴ و ۴۵ به صورت معکوس نمره گذاری می شود، به این صورت
که به کاملا موافقم نمره ۱ و به کاملا مخالفم نمره ۷ تعلق می گیرد.
