چطور ورم بدن را در حاملگی کم کنیم؟
ورم بدن در دوران بارداری، ادم نامیده می شود که یک واژه متداول در پزشکی و به معنای تجمع مایعات در بافت ها می باشد.
این ورم در مناطقی مثل قوزک پا، قسمت انتهایی پا، دست ها، ساق پا و صورت مشاهده می شود.
البته
طبیعی است که یک خانم درجاتی از این ورم را در دوران حاملگی تجربه کنید،
زیرا در این دوران بدن آب بیشتری را در خود نگه می دارد و برخی تغییرات
شیمیایی در خون رخ می دهد که باعث حرکت مایعات به داخل بافت ها می شود.
این
وضعیت قطعا ظاهر و زیبایی را تحت تاثیر قرار می دهد. به علاوه به خاطر
تغییر اندازه بدن، پوشیدن کفش و یا لباس های قبلی امکان پذیر نخواهد بود.
ورم در طول دوران بارداری به مرور افزایش می یابد و در مراحل انتهایی و به خصوص در هوای گرم بدتر می شود.
البته ورم ناگهانی صورت و دست ها می تواند نشانه ای از افزایش فشار خون
باشد که با تورم و یا ورود نوع خاصی از پروتئین در ادرار همراه است و
سریعا باید درمان شود. اما ورم خفیف و نه چندان شدید پا، بدون خطر است.
چرا مایعات بدن در پاها تجمع پیدا می کنند؟
وقتی
شما حامله هستید، رحم به تدریج بزرگ می شود و باعث ایجاد فشار بر روی
وریدهای لگنی و ورید ونا کاوا (ورید بزرگی در قسمت راست بدن که خون اندام
تحتانی را دریافت و آن را به سمت قلب هدایت می کند) می شود.
این
فشار باعث کند شدن جریان خون و تجمع آن در اندام تحتانی شده و باعث رانده
شدن مایعات از داخل وریدها به داخل بافت های پا و مچ پا می شود.
این
افزایش فشار با دراز کشیدن به پهلو بهبود می یابد و از آن جایی که ورید
ونا کاوا در سمت راست بدن است، استراحت به پهلوی چپ بهتر است.
ادم یا ورن بدن بخصوص در سه ماهه سوم بارداری و به ویژه در پایان روز توجه شما را جلب می کند و احتمالا در تابستان بدتر می شود
بعد
از تولد فرزندتان، ادم تقریبا به سرعت با دفع مایعات اضافی از بین می رود
در نتیجه ممکن است شما متوجه افزایش ادرار یا تعریق زیاد بدن، در روزهای
اول بعد از زایمان شوید.
چه زمانی باید نگران وجود ادم شد؟
مقداری ادم در اطراف مچ پاها و پاها در دوران حاملگی طبیعی است. شما ممکن است که ادم خفیفی در دست ها داشته باشید.
اما هر زمان که متوجه ورم صورت یا پف کردن اطراف چشم ها
شدید یا اگر ادم دست های شما بیشتر شد یا اگر متوجه ادم بیش از حد یا
ناگهانی در پاها و مچ پاهای خود شدید، به پزشک خود مراجعه کنید. اینها ممکن
است علامتی از پره‌اکلامپسی (مسمومیت حاملگی) باشد که یک مشکل جدی پزشکی است.
از
طرفی هرگاه متوجه شدید که یکی از پاهای شما بیشتر از دیگری ورم کرده، یا
اگر درد یا حساسیتی را در ران ها یا ساق پاهای خود احساس کردید، با پزشک
خود تماس بگیرید.
چه کار می توانم کنم ؟
برای کاهش یا از بین بردن ورم بدن در دوران حاملگی، به توصیه های زیر عمل کنید:
– از ایستادن به مدت طولانی خودداری نمایید.
–
بنشینید و پاهای خود را روی سطحی بالاتر بگذارید. سر کار در زیر میز یک
چهارپایه کوچک یا زیرپایی می تواند کمک کننده باشد. در هنگام نشستن پاها و
مچ پاها را روی هم نیندازید.
– گه گاه در هنگام نشستن
پاهای خود را بکشید. برای این کار پایتان را صاف کنید، پاشنه پا را کشیده و
انگشتان پا را به طرف ساق پا خم کنید تا عضلات ساق پا کشیده شوند. مچ پاها
را بچرخانید و انگشتان پاهایتان را تکان دهید.
– بین نشستن ها و ایستادن های خود استراحت کنید. قدم زدن حتی در یک مسافت کوتاه باعث به جریان افتادن خون می شود.
– هر وقت که توانستید کمی دراز بکشید. هنگام خواب یا دراز کشیدن، روی پهلوی چپ خود قرار بگیرید.
– لباس های راحت و مناسب بارداری بپوشید.
–
کفش های راحتی بپوشید که فضای کافی برای پاهای متورم شما دارند. از کفش
هایی که از ساق پا محافظت می کنند (کفش های ساق دار) استفاده نمایید.
– از پوشیدن جوراب هایی که کش سفت دارند اجتناب کنید.
جوراب
های ساپورت حاملگی که تا کمر بالا می آیند بپوشید. قبل از اینکه صبح از
تخت بلند شوید آنها را بپوشید تا ورم بدن اصلا اتفاق نیفتد
– به مقدار کافی آب بنوشید. در کمال تعجب، این کار باعث کاهش تجمع آب در بدن می شود.
– – نمک کمتری در غذا استفاده نمایید.
– خوب غذا بخورید و از خوردن غذاهای با ارزش غذایی پایین بپرهیزید.
– به طور مرتب ورزش کنید، به خصوص راه رفتن، شنا کردن و یا دوچرخه سواری. یا در یک کلاس ورزش های ایروبیک (هوازی) در آب شرکت کنید.
–
در استخر شنا کنید. هنگام شنا و یا ایستادن در آب، از گردن به بالا بیرون
از آب باشد. بودن در آب باعث کاهش ورم شما می شود، به خصوص اگر سطح آب تا
حدود شانه های شما باشد.
– سعی کنید تا حد امکان در هوای گرم قرار نگیرید. در هوای گرم و شرجی (مرطوب) بدن خود را خنک نگه دارید.
– می‌توانید از کمپرس سرد (مثل کیسه یخ) در نواحی ورم کرده بدن استفاده کنید.
–
سعی کنید که روحیه شما پایین نیاید. اگرچه مچ های ورم کرده پا باعث می شود
که احساس زیبا نبودن تشدید شود، اما به یاد داشته باشید که ادم یک وضعیت
موقتی است که بعد از تولد فرزندتان خیلی زود از بین می رود.
در صورتی که ورم شما با رعایت موارد فوق بهتر نشد، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
14 راه مقابله با ورم بارداری
وران بارداری برای هر مادری زمانی فوق العاده و منحصر به فرد است و
علایم و نشانه های بارداری از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد. اما معمولا
یک سری علایم شایع وجود دارد که تقریبا در اکثر زنان باردار رخ می دهد.
یکی
از این علایم، ورم دوران بارداری می باشد که به آن ادم گفته می شود. ورم
این دوران غیرعادی نیست، اما اگر کنترل نشود، ممکن است مادر را به دردسر
بیندازد.
به عبارت دیگر اگرچه ورم دوران بارداری معمولا
بی ضرر می باشد، اما در صورتی که کنترل نشود می تواند بر کیفیت زندگی مادر و
حتی سلامتی جنین تاثیر بگذارد.
ورم بارداری بیشتر در پاها دیده می شود و علت شایع آن، تجمع و احتباس مایعات بدن در اندام های تحتانی مثل پا می باشد.
ورم حاملگی می تواند در هر زمانی از دوران بارداری شروع شود، اما معمولا از ماه پنجم بارداری به بعد شایع می باشد.
ورم
دوران بارداری، مختصر و یکنواخت می باشد. در این دوران، حجم مایعات بدن
مادر برای تغذیه بهتر جنین بالا می رود. بنابراین قسمتی از این مایعات در
مناطق انتهایی بدن و یا در عضلات و مفاصل تجمع پیدا کرده و ورم حاملگی را
ایجاد می کنند.
مادران
باردار باید در سه ماهه آخر بارداری، از کفش های مناسب و طبی و راحت
استفاده کنند و از پوشیدن کفش های پاشنه بلند جدا خودداری نمایند راهکارهای مقابله با ورم دوران حاملگی
1- یکی از مهم ترین راهکارها، کاهش مصرف نمک می باشد. یکی دیگر، کاهش مصرف کافئین
(مثل قهوه) می باشد. کاهش مصرف غذاهای شور و پر ادویه، نوشابه های گازدار،
قهوه، موادغذایی آماده و فست فودها می تواند راه مناسبی برای غلبه بر ورم
دوران حاملگی باشد.
2- افزایش مصرف منابع غذایی حاوی پتاسیم می تواند منجر به کاهش ورم دوران حاملگی شود. موز، پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی پتاسیم زیادی دارند.
این گونه موادغذایی علاوه بر کاهش ورم دوران حاملگی، از گرفتگی عضلات پا و درد ناشی از آن جلوگیری می کنند.
3–
استراحت کردن در طول دوران بارداری نیز یکی از راه های مقابله با ورم می
باشد. به استراحت کردن و خواب کافی در این دوران باید بیشتر از سایر اوقات
اهمیت داد.
4- مادران عزیز باید توجه داشته باشند که هنگام استراحت باید پاهای خود را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهند، مثلا روی یک بالش.
5-
مادران باردار باید در سه ماهه آخر بارداری، از کفش های مناسب و طبی و
راحت استفاده کنند و از پوشیدن کفش های پاشنه بلند جددا خودداری نمایند.
6- از پوشیدن جوراب با کش سفت خودداری کنند، زیرا کش سفت جوراب روی ساق پا خطوطی را ایجاد می کند که درد دارند.
7- برای جلوگیری از ورم دوران حاملگی، مصرف آب را افزایش دهید. آب کافی می تواند نمک و کافئین را جذب و از بدن دفع کند.
8- در معرض هوای گرم قرار نگیرید.
9- هنگام نشستن پاها را روی هم نیندازید.
10-
ورزش کردن به مادرانی که از ورم حاملگی رنج می برند، توصیه می شود و باید
تحت نظر پزشک باشد. معمولا ورزش هایی مثل شنا کردن در آب خنک می تواند به
کاهش ورم پا کمک کند. همچنین حمام آب سرد نیز مفید می باشد (البته در صورتی
که قادر به تحمل آب سرد باشید).
اگر
همراه با ورم حاملگی دچار سردردهای بدی شدید، حتما با پزشک خود در میان
بگذارید، زیرا می تواند نشانه هایی از افزایش خطرناک فشار خون در دوران
حاملگی باشد 11- استفاده از کمپرس آب سرد روی نقاطی از بدن که ورم کرده اند، مفید می باشد.
12- از پوشیدن پوشاک تنگ مثل شلوار، بلوز، جوراب و کفش تنگ در دوران حاملگی بپرهیزید. پوشیدن لباس تنگ منجر به افزایش ورم در اندام ها می شود. در دوران حاملگی باید از لباس های نخی و گشاد و راحت استفاده کرد.
13- به پهلوی چپ خود بخوابید. این کار سبب بهبود گردش خون در بدن می شود.
14- برخی محققان ورزش هایی مانند یوگا را برای بهبود و کاهش ورم دوران حاملگی توصیه می کنند.
هشدار
1-
مادران عزیز باید توجه داشته باشند که به محض مشاهده ورم شدید و ناگهانی
در مناطقی مانند دست، صورت و مچ پا (و یا هر جای دیگری از بدن) سریعا به
پزشک متخصص خود مراجعه کنند تا او مراقبت های لازم را در این خصوص اعمال
نماید. ورم دوران بارداری اگر با نوسانات فشار خون
همراه شود، به عنوان پدیده ای خطرناک در حاملگی تلقی می شود و فرد باید
سریعا تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرد، زیرا امکان خطر برای مادر و جنین وجود
دارد.
2-
مادران باید بدانند که ورم بدن در آب و هوای مرطوب افزایش می یابد. همچنین
اگر یک روز فعالیت بدنی زیادی داشته باشید، ممکن است بیشتر دچار ورم شوید.
ایستادن زیاد و طولانی مدت نیز منجر به افزایش ورم در این دوران می شود.
3- اگر همراه با ورم حاملگی دچار سردردهای بدی شدید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید، زیرا می تواند نشانه هایی از افزایش خطرناک فشار خون در دوران حاملگی باشد.
