علائم بیماری قلبی
علائم بیماری قلبی را بشناسید
علایم
و نشانه های بیماری از مهم ترین ابزارهای تشخیص در تمام بیماری از جمله
بیماری های قلبی می باشد و پزشک با تکیه به شرح حال و معاینه دقیق و
با استفاده از روش های تشخیصی پاراکلینیک مانند تست های خونی یا
اکوکاردیوگرافی و تست ورزش آنژیوگرافی و … جهت تائید و اثبات یافته های
بالینی و یا تکمیل اطلاعات مورد نیاز استفاده می کند. مهم ترین علائمی که
میتوانند مربوط به بیماری های قلب وعروق باشند شامل موارد زیر است اما
توجه فرمائید که این علائم الزاما ناشی از مسائل قلبی نیستند و تشخیص های
افتراقی بسیاری دارند.:
۱-آنژین قلبی،احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه:
اگرچه یکی از مهم ترین علائم تنگی سرخرگی عروق قلب احساس ناراحتی در قفسه
سینه می باشد اما هرگونه ناراحتی در قفسه سینه الزاما ناشی از مسائل قلبی
نیست. ناراحتی قفسه سینه در صورتی که ناشی از تنگی سرخرگ های قلب باشد،
اصطلاحا « آنژین قفسه صدری» نام داشته و مشخصات آن اینست:
درد سینه قلبی
– در اغلب موارد بصورت فشارنده و در ناحیه پشت جناغ می باشد. 
–
با فعالیت افزایش و با استراحت یا با مصرف قرص های زیرزبانی
نیتروگلیسیرین در طی ۳الی۵دقیقه تخفیف یافته یا قطع می شود. و معمولا
ارتباطی با وضعیت بدن(خوابیدن یا نشستن) و یا حرکت دادن مفاصل یا ستون
فقرات ندارد.
– ممکن است به بازو و دست چپ و گاها به گردن و فک ویا ناحیه سردل(محل دردهای معده) انتشار یابد. 
–
در صورتی که درد شدید قفسه سینه همراه با علائمی نظیر تعریق سرد، تهوع و
استفراغ باشد و یا به مدت طولانی(بیشتر از ۳۰دقیقه) طول بکشد با توجه به
احتمال حمله قلبی مراجعه سریع به اورژانس الزامی است.
–
در صورتی که درد آنژینی بصورت متناوب و در حالت استراحت ایجاد می شود
احتمال بروز حمله های قلبی زیاد بوده و مراجعه فوری به اورژانس توصیه می
شود.
تشخیص افتراقی درد سینه ( دردهای غیرآنژینی قفسه سینه):
در صورتی که درد قفسه سینه ارتباطی با فعالیت نداشته باشد، و با تنفس و
سرفه و یا تغییر وضعیت تشدید شود در اینصورت احتمال قلبی بودن درد بیمار
کم می باشد و عامل غیرقلبی نظیر اسپاسم عضلانی و مسائل استخوانی مطرح می
باشد. درد سوزشی پشت جناغ که بعد از مصرف غذا ایجاد شده و با خوابیدن و خم
شدن تشدید شده و با تغییر مزه دهان بصورت ترش و با مصرف شربت های ضداسیدی و
یا قرص هایی نظیر رانیتیدین کاهش می یابد مطرح کننده رفلاکس (برگشت
محتویات معده به مری) می باشد. درد قفسه سینه که با تنفس تشدید شده و
همراه با علائم سرماخوردگی ،تنگی نفس و… باشد ، مخصوصا در صورتی که با
وضعیت درازکش تشدید می یابد ممکن است ناشی پریکاردیت (التهاب پرده های قلب)
باشد. درد قفسه سینه همراه با تنگی نفس شدید بویژه بعد از جراحی یا
دوره های بستری یا بی حرکتی طولانی ممکن است ناشی از آمبولی ریه باشد و در
این موارد مراجعه فوری به پزشک متخصص حتما توصیه می شود.
۲– ضعف و خستگی پذیری زودرس:
یکی از علائم شایع در بسیاری از بیماری های قلبی و غیرقلبی نظیر بیماری
های غددی و متابولیسمی، ریوی ومسائل روانی می باشد. علاوه بر مشکلات
عروقی، نارسایی قلب، برادیکاردی(ضربان پایین قلب) و مشکلات دریچه ای قلب(
تنگی یا نارسایی) با ضعف و خستگی پذیری زودرس همراه می باشند. وجود علائم
همراه از قبیل تنگی نفس، سرفه، برادی کاردی (ضربان کمتر از ۶۰بار در
دقیقه)، حملات سنکوپ (غش) تعریق سرد و سرگیجه در تشخیص مسائل قلبی کمک
کننده است. شرح حال ومعاینه دقیق توسط پزشک و در صورت لزوم الکتروگرام
قلبی (نوار قلب)، اکوکاردیوگرافی، عکس قفسه سینه و آزمایش خون معمولا منجر
به تشخیص سریع مسائل قلبی می شود.
۳– تنگی نفس:
احساس دشواری در تنفس می تواند ناشی از علل قلبی ویا غیرقلبی از جمه
بیماری های ریوی باشد. در صورتی که تنگی نفس با فعالیت تشدید شده در حالت
خوابیده نسبت به حالت نشسته افزایش یابد و مخصوصا در صورتی که همراه تورم
پاها و همراه با حملات تنگی نفس شبانه(منجر به بیدار شدن بیمار) باشد،
علل قلبی نظیر نارسایی قلب و مشکلات دریچه ای مطرح بوده و با
اکوکاردیوگرافی براحتی قابل تشخیص است. آسم و بیماری های انسدادی
ریوی(برونشیت و آمفیزم) از علل شایع تنگی نفس می باشند. در این موارد
سرفه و خلط فراوان و احساس خس خس سینه بصورت شایع دیده می شود. شرح حال
مصرف طولانی مدت دخانیات با احتمال آمفیزم و برونشیت مزمن همراه است. تنگی
نفس ناگهانی ممکن است ناشی از علل خطرناک از قبیل آمبولی ریه باشد بویژه
درصورتی که فرد به مدت طولانی بی حرکت بوده و یا در بیمارستان بستری بوده
باشد آمبولی ریه مطرح بوده و باید فورا مورد بررسی قرار گیرد. آریتمی های
قلبی بصورت برادیکاردی (کاهش ضربان قلب) و یا تاکی کاردی (افزایش ضربان
قلب) نیز منجر به تنگی نفس می شود که با گرفتن نبض بیمار یا نوار قلب
قابل تشخیص می باشد. نارسایی کلیوی، مسائل روانی و بیماری های متابولیک
نیز می توانند با تنگی نفس همراه باشند. گاهی در سالمندان و افراد دیابتی و
بیماران معتاد به مواد مخدر و نیز برخی افراد دیگر، حمله قلبی با درد خفیف
یا بدون درد بوده و تنگی نفس ناگهانی تنها علامت می باشد. بنابراین ارجاع
فوری این بیماران به اورژانس الزامی است.
۴– سرگیجه:
سرگیجه یکی از علائم شایع در بیماران است که می تواند ناشی از علل قلبی ،
عصبی، متابولیک و یا مسائل روانی باشد. احساس سبکی سر، تاری دید و عدم
تعادل مخصوصا اگر همراه با تعریق سرد باشد می تواند ناشی از آریتمی قلبی،
ضربان پایین یا خیلی بالای قلب (برادی کاردی یا تاکی کاردی) و یا افت فشار
خون باشد. حملات سرگیجه به صورت کوتاه مدت مخصوصا در صورت همراهی با
تعریق و یا طپش قلب مطرح کننده آریتمی های قلبی می باشد. در صورتی که فرد
هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده دچار سرگیجه شود (افت فشارخون
اتواستاتیک) ناشی از داروهای فشارخون، کم آبی و یا اختلال اعصاب اتونوم
در سالمندان مطرح بوده و با اندازه گیری فشارخون در حالت خوابیده و
ایستاده بررسی می شود. در صورتی که سرگیجه بصورت احساس چرخش در محیط و یا
حرکت اطراف می باشد مخصوصا در صورت همراهی با علائمی نظیر تهوع و استفراغ و
وزوز گوش مطرح کننده علل عصبی بوده و مراجعه به متخصص اعصاب توصیه می
شود. در صورتی که بیمار مبتلا به دیابت که تحت درمان با انسولین و یا قرص
های پایین آورنده قندخون می باشد، دچار سرگیجه،سبکی سر، کاهش سطح هوشیاری
و یا تعریق شود احتمال کاهش قندخون مطرح بوده و مراجعه به اورژانس توصیه
می شود. در این موارد توصیه می شود تا قبل از رسیدن به اورژانس مواد قندی
از قبیل قند، شکلات و… مصرف شود.
۵-طپش قلب:
احساس طپش قلب ممکن است بعلت نارسایی قلبی یا آریتمی قلبی باشد و یا ناشی
از اضطراب و استرس باشد. طپش قلب بعد از فعالیت ورزشی در افراد نرمال
دیده می شود. در صورتی که فرد با فعالیت کم دچار طپش قلب شود مراجعه به
پزشک و معاینه قلبی و در صورت لزوم بررسی های قلبی توصیه می شود. در صورتی
که فرد در حالت استراحت بصورت ناگهانی دچار طپش قلب شده و پس از چند دقیقه
طپش قلب بصورت خودبخود قطع شود واین مشکل مکرر تکرارشود احتمال نوعی
آریتمی بازچرخشی قلبی وجود دارد. در این موارد گرفتن نبض و شمارش ضربان
قلب در تشخیص علت طپش قلب بسیار کمک کننده است. در صورتی که امکان مراجعه
فوری به مرکز پزشکی و ثبت الکتروگرام قلب در هنگام طپش وجود داشته باشد
تشخیص آریتمی قلبی بسیار آسان می شود. ممکن است فرد گاها دچار احساس ریزش
داخل قفسه سینه و یا احساس یک ضربان قوی نماید. در این موارد ممکن است یک
ضربان نابجای قلبی(PVC ،PAC ) وجود داشته باشد.
این ضربان های نابجا براحتی توسط الکتروگرام قلبی(در صورت وجود در هنگام
ثبت نوار) قابل تشخیص می باشند. حملات طپش قلب در مبتلایان به اختلالات
قلبی نظیر نارسایی قلب و یا مشکلات دریچه ای مطرح کننده آریتمی هایی از
قبیلAF ، فلوتر دهلیزی و یا تاکی کاردی بطنی بوده و با توجه به عوارض
مهم این آریتمی ها بررسی دقیق و درمان مناسب الزامی است. گاها فرد در
هنگام احساس طپش قلب هیچگونه آریتمی ندارد(تایید شده توسط معاینه و یا
الکتروگرام) در این موارد اطمینان بخشی به بیمار کافی است. در صورتی که در
هنگام حملات طپش قلب امکان معاینه و یا ثبت الکتروگرام قلبی( نوار قلب)
نباشد یکی از روش های تشخیص هولتر مونیتورینگ ۲۴ ساعته قلب می باشد توسط
این روش امکان ثبت نوار قلب برای ۲۴تا۴۸ساعت وجود داشته و در صورتی که
حملات طپش قلب فراوان باشد(مثلا روزی یک بار) امکان ثبت الکتروگرام در
هنگام طپش قلب وجود دارد. گاها شک بالینی پزشک به آریتمی زیاد بوده و در
صورت تمایل بیمار به برطرف شدن آریتمی مطالعه الکتروفیزیولوژی(EPS) و در
صورت القائ آریتمی Ablation توصیه می شود.
۶-تعریق:
تعریق سرد یکی از علائم شایع حملات ایسکمی قلبی یا سکته قلبی، آریتمی ها،
برادیکاردی و نارسایی قلب می باشد که البته در اغلب موارد همراه سایر
علائم دیده می شود.
در صورتی که تعریق سرد همراه درد آنژینی قفسه سینه باشد
همیشه باید احتمال حمله قلبی مد نظر باشد. در صورتی که تعریق سرد همراه
طپش قلب، سرگیجه، ضعف و بیحالی باشد، احتمال آریتمی های قلبی مطرح است. در
نارسایی شدید قلبی تعریق سرد همراه تنگی نفس و احساس خستگی ایجاد می شود.
ممکن است تعریق سرد ناشی از کاهش قندخون در افراد دیابتی تحت درمان باشد
که در این موارد معمولا کاهش سطح هوشیاری و گیجی از علائم همراه باشد. در
موارد نادر ممکن است حملات تعریق سرد به تنهایی و بدون درد سینه ناشی از
حمله قلبی (سکته قلبی) باشد که این مسئله مخصوصا در سالمندان و مبتلایان
به دیابت دیده می شود و لزوم توجه ویژه به این نشانه در این افراد راخاطر
نشان می سازد.
۷- غش و یا ضعف کردن: که البته همیشه نشانه ناراحتی قلبی نیست و ممکن است علل دیگری هم داشته باشد.
۸- ادم: جمع شدن بیش از حد آب و یا پف کردن پاها، ریه و یا شکم ممکن است خیلی معمولی جلوه کند اما خطرناک است.
۹- سیانوز: کبود شدن اطراف لب و ناخنها که می تواند در اثر کمبود اکسیژن در بافتها باشد.
نشانه های فوق از علائم بیماری قلبی است که می تواند دیده
شود. در هر حال اگر هرکدام را تجربه کردید بهتر است با پزشک خود مشورت
کنید.
انواع ، علل، علائم و نشانه های بیماریهایقلب و عروق
بیماریهای قلبی عروقی در حال حاضر جزو سه علت اول مرگ و میر و
ناتوانی انسان در سراسر دنیا بوده و در حال تبدیل شدن به اصلی ترین عامل
مرگ و میر یا ناتوانی در اغلب کشورها می باشد. اگرچه خطرات ناشی از
بیماریهای بیماریهای عفونی و مسری بدلیل ماهیت واگیری آنها سریع و قابل
مشاهده فوری است امّا عوارض ناشی از بیماریهای مزمن مثل بیماریهای قلبی
عروقی برای بیمار و جامعه، ماندگارتر ، ناتوان کننده تر و پرهزینه
تر بودن، در همان حال قابل پیشگیری می
باشند. امکان ایجاد بیماریهای قلبی عروقی بعد از سن ۴۰ سالگی در مردان ۵۰%
و در زنان ۴۰% است. هرچند بعضی از عوامل ایجاد و پیدایش بیماریهای قلبی
عروقی مثل جنس مرد، سن و نژاد و ژنتیک غیر قابل مداخله هستند ، امّا
روشهایی برای کنترل سایر عوامل خطر قابل تغییر و در نتیجه پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی و یا حداقل به تأخیر انداختن بروز آنها وجود دارد.
علل بیماری های قلب و عروق و نیز علائم ونشانه های آن بسته به نوع بیماری متفاوت است.
انواع بیمارى‌هاى قلبى:
هر چند وقتی صحبت از بیماری قلبی می شود بیشتر مردم بفکر سکته
های قلبی می افتند ولی واقعیت این است که بیماری های زیادی می تواند سیستم
قلبی عروقی انسان را درگیر کند
بیماریهای قلب را بطور کلی میتوان به چند زیر رده مهم تقسیم کرد:
۱ – بیماریهای عروق کرونر قلب ( شریانهای خونرسانی کننده به خود عضله قلب ) :
آترواسکلروز ، تصلب شرائین و آنژین پایدار قلبی (بیماری مزمن شریان کرونر )
بیماری های حاد شریان کرونر قلب: آنژین ناپایدار و انفارکتوس حاد میوکارد( سکته قلبی )
۲- بیماریهای عضله قلبی:
کاردیومیوپاتی های مزمن قلبی: کاردیومیو پاتی دیلاته قلبی ، کاردیومیو پاتی هیپرتروفیک قلبی ، کاردیومیو پاتی ریستریکتیو قلبی
۳- بیماری در تولید ضربان و ریتم قلب:
بیماری سندرم سینوس بیمار قلبی
۵- بیماری آندوکارد قلب (آندوکاردیت)
۶- بیماری پریکارد قلب ( پریکاردیت)
۷- بیماری عروق بزرگ و اصلی قلب:
بیماریهای آئورت
۸- بیماری های عروق محیطی قلب:
۹- بیماری های قلبی ثانویه به درگیری سایر ارگانهای بدن:
کورپولمونل
۱۰- یماری‌های مادرزادی قلب :
۱۱- پرفشاری خون= فشار خون بالا = هیپرتانسیون:
۱۲- ایست ناگهانی قلب:
هرچند در مباحث اختصاصی بطور کامل در مورد این بیماریها صحبت
شده اما بنده بطور مختصر و کلی برای مقایسه سریع انواع بیماریها ، انها را
تعریف و علائمشان را ذکر میکنم:
۱ – بیماریهای عروق کرونر قلب :عروق
کرونر ، رگ های اصلی خون رسانی به خود عضله قلبی می باشند. و بیماریهای
عروق کرونر قلب ناشی از تنگ شدن یا اسپاسم این عروق ودر نتیجه کاهش
خونرسانی به قلب میباشد.
آترواسکلروز و
تصلب شرائین سیر تدریجی اما پیشرونده داشته و بتدریج و با مرور زمان
موجب تنگی عروق کرونری قلب و در نتیجه کاهش تدریجی اما پیشرونده خونرسانی
به قلب می شود. این پدیده موجب آنژین پایدار قلبی (بیماری مزمن شریان
کرونر ) می شود که با درد فعالیتی قلب که ابتدا در سطوح فعالیت بالا و سپس
بتدریج با پیشرفت بیماری با فعالیت های کمتر ایجاد و همیشه با استراحت
بهبود می یابد مشخص می شود.
اما پارگی این پلاک های اترواسکلروتیک که همیشه بطور ناگهانی و
بدون علائم واضح هشدار اولیه رخ داده و بدنبال آن فعالیت سیستم انعقادی
خون موجب اضافه شدن لخته بروی پلاک آترواسکلروتیک پاره شده و در نتیجه
انسداد کامل و حاد شده و موجب بیماری های حاد شریان کرونر قلب (آنژین
ناپایدار و انفارکتوس حاد میوکارد( سکته قلبی )) میشود. این بیماری ها با
درد ناگهانی قلبی در طی استراحت بدون سابقه قبلی بیماری قلبی و یا با
تشدید ناگهانی درد سینه در فردی که سابقه قبلی داشته اما تاکنون با درمان
دارویی تحت کنترل بوده است مشخص می شود.
پس سکته قلبی، ناشی از توقف ناگهانی جریان خون به عروق کرونر
قلب عموما ناشی از پارگی پلاک اترواسکلروز و تشکیل لخته در داخل رگ می
باشد. علائم سکته قلبی بجز درد و یا احساس سنگینی در ناحیه قفسه سینه ،
پشت، فک، گلو و دست می تواند شامل برخی علائم فریبنده گوارشی مثل تهوع و
استفراغ و نیز علائمی مانند تعریق سرد، ضعف، تنگی تنفس و ضربان غیرطبیعی
قلب باشد. این علائم را نباید نادیده گرفت و باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
اگر درمان فوری انجام نشود، آن قسمت از عضله قلب تخریب شده و می میرد (
سکته یا انفارکتوس) اما با درمان سریع امکان برگشت عملکرد عضله قلبی وجود
دارد.
اگر پلاک آترواسکلروز کوچک بوده و قبل از پارگی (و فعال کردن
سیستم تشکیل لخته خون در قلب که انسداد حاد کرونری میدهد)، موجب انسداد
قابل توجه در رگ نشده باشد، در این صورت بسیاری از بیماران تا زمانی که
علائم سکته قلبی آشکار نشود، نمی فهمند که دچار بیماری عروق کرونری قلب
شده اند و حتی ممکن است تست ورزش اخیر این بیماران هم منفی باشد.
۲- بیماریهای عضله قلبی: علائم این گروه از درگیری قلب بفرم
تنگی نفس فعالیتی و یا استراتی و نیز خستگی مفرط، ضعف و بی حالی و ادم ریه
یا ادم اندام ها می باشد.و شامل:
– نارسایی قلبی حاد و مزمن: نارسایی قلبی یعنی ناتوانی قلب
از تامین نیازهای فرد که می تواند عمدتا ناشی از بیماری عضله قلب یا کمتر
ناشی از افزایش نیاز بیمار باشد.
در بیشتر موارد، نارسایی قلبی در اثر بیماری عروق کرونری و یا
سکته (انفارکتوس) قلبی رخ می دهد اما سایر علل مثل فشار خون بالای کنترل
نشده طولانی مدت ، بیماری های دریچه ای و… نیز دخیلند.
– میوکاردیت حاد قلب: بعلت التهاب در عظله قلبی ناشی از عفونت یا پدیده های ایمنی را گویند.
– کاردیومیوپاتی های مزمن قلبی (کاردیومیو پاتی دیلاته قلبی
، کاردیومیو پاتی هیپرتروفیک قلبی ، کاردیومیو پاتی ریستریکتیو قلبی)
اختلال اولیه در عضله قلب را کاردیومیوپاتی نامند. این
اختلال نیز با کاهش توانایی قلب برای پمپاژ خون منجر به علائم نارسایی
قلبی می شود.
۳- بیماری در تولید ضربان و ریتم قلب:
– آریتمی‌ها (ضربان نامنظم قلب)
– بیماری سندرم سینوس بیمار قلبی
4-بیماریهای دریچه‌ای قلب: قلب ۴
دریچه دارد ۲ تا بین دهلیزی بطنی و دوتا بطنی-شریانی. دو نوع اختلال (
نارسایی (شلی) و تنگی دریچه ای) می تواند هر کدام از این دریچه ها را درکیر
کند.
پرولاپس دریچه میترال – نارسایی دریچه میترال – تنگی دریچه میترال.
نارسایی دریچه آئورت – تنگی دریچه آئورت.
نارسایی و تنگی دریچه تریکوسپید(سه لتی)
۵- بیماری آندوکارد قلب (آندوکاردیت): التهاب لایه پوشاننده داخلی قلب
۶- بیماری پریکارد قلب ( پریکاردیت): التهاب لایه پوشاننده خارجی قلب
۷- بیماری عروق بزرگ و اصلی قلب:
بیماریهای آئورت
بیماری کاروتید
بیماری عروق مزانتر روده
۸- بیماری های عروق محیطی قلب:
۹- بیماری های قلبی ثانویه به درگیری سایر ارگانهای بدن:
کورپولمونل : نارسایی قلبی ناشی از بیماری ریه
۱۰- بیماریهای مادرزادی قلب:
این بیماری ها طیف وسیعی بوده و بر اساس شدت یا در بدو تولد
یا اوایل دوران زندگی مشخص می شود یا برخی مواقع بعد از بزرگ شدن یا بلوغ
مشخص می گردد.
اهم این بیماری های قلبی مادرزادی عبارت است از سوراخ بودن
دیواره های قلب ، نارسایی ( شلی ) یا تنگی دریچه قلب، و یا وجود ناهنجاری
در بسته نشدن مجرای ارتباطی دو طرف قلب در دوره جنینی و یا جابجا بودن عروق
اصلی قلب می باشند.
برخی از این نقص ها نیاز به درمان ندارند. برخی دیگر نیاز به درمان دارویی و یا جراحی اورژانسی در دوره نوزادی یا در بزرگسالی دارند.
افرادی که دارای نقص مادرزادی قلبی می باشند، ممکن است در
معرض خطرایسکمی قلبی (اختلال در عروق کرونری ) ، آریتمی، نارسایی قلبی و
عفونت دریچه های قلبی قرار بگیرند.
۱۱- پرفشاری خون= فشار خون بالا = هیپرتانسیون :
به فشار خون سیستولیک بالاتر از ۱۴۰ میلیمتر جیوه و دیاستولیک بالاتر
از ۹۰ میلیمتر جیوه ( در هر سن وهر دو جنس ) اطلاق می شود.
۱۲- ایست ناگهانی قلب:
مرگ ناگهانی قلب (SCD)به مرگ ناگهانی ناشی از بیماری قلبی در
فرد سالم یا بیماری که انتظار مرگ قریب الوقوع در او نمی رفت اطلاق می
شود.می تواند بعلت سکته وسیع قلبی یا آریتمی قلبی و.. رخ دهد.
اگر SCD رخ دهد، بایدبه سرعت عملیات احیای قلبی-ریوی انجام
گیرد، چرا که بدون انجام احیای قلبی ریوی و بازگرداندن ریتم قلبی، فرد
بیماردر طی چند دقیقه دچار مرگ مغزی و سپس مرگ دائمی می شود.
ضربه مغزی چه اثراتی دارد؟
مغز درون یک جمجمه سخت و استخوانی قرار
گرفته است، لذا در برابر بسیاری از آسیب ها مصون است. اما با وجود این
محافظت طبیعی، ممکن است گاهی اوقات دچار آسیب گردد. آسیب مغز می تواند بر
تفکر و حتی حرکت کردن فرد نیز تاثیر داشته باشد.
برخورد یک ضربه سخت به سر می تواند مغز را درون جمجمه تکان دهد و موجب کبودی، پارگی عروق خونی و یا آسیب اعصاب مغز شود.
هنگامی که یک ضربه سخت به سر وارد شود، اما هیچ خونریزی رخ ندهد، نشان می دهد یک آسیب مغزی بسته رخ داده است.
آسیب مغزی باز هنگامی است که یک شیء درون جمجمه فرو برود.
ضربه مغزی خفیف و شدید
ضربه مغزی می تواند خفیف و یا شدید باشد.
ضربه مغزی که موجب بی هوشی نشود، یک آسیب مغزی خفیف است و به زودی بهبود می یابد.
اما اگر مدت طولانی فرد بیهوش باشد، یک آسیب مغزی شدید رخ داده است.
آسیب مغزی شدید می تواند به کوما و حتی مرگ فرد نیز منجر شود.
ضربه مغزی چیست؟
ضربه مغزی، ضربه ای است که موجب می شود مغز به جلو و عقب جمجمه حرکت کند.
هر گونه ضربه سختی که در اثر مثلا فوتبال و یا تصادف، به سر فرد برخورد کند، می تواند باعث ضربه مغزی گردد.
اگر ضربه مغزی خفیف باشد، اما به اندازه کافی استراحت نکنید، مغز به طور کامل بهبود نمی یابد.
از کجا بفهمیم که ضربه مغزی رخ داده است؟
اگر
بعد از سقوط از یک بلندی و یا برخورد ضربه به سر، برای چند ثانیه بیهوش
شوید، نشان می دهد دچار ضربه مغزی شده اید. اما برخی افراد هم با وارد آمدن
ضربه به سر، بیهوش نمی شوند.
برخی از علائم زیر نشان می دهند که شما در اثر آسیب سر دچار ضربه مغزی شده اید:
سرگیجه، تهوع و یا استفراغ، تاری دید، سردرد و مشکل در فکر کردن.
با دیدن این علائم، فورا به پزشک مراجعه کنید.
بهبودی بعد از ضربه مغزی
بعد از ضربه مغزی باید به مغز خود استراحت بدهید، همانطور که مچ پا بعد از پیچ خوردن باید استراحت کند.
اگر ضربه مغزی خفیف باشد، اما به اندازه کافی استراحت نکنید، مغز به طور کامل بهبود نمی یابد.
کمی بخوابید تا مغز زمان لازم را برای بهبودی پیدا کند. زمانی که احساس بهتری داشتید، می توانید به مدرسه و یا سر کار بروید.
بهتر است تا پزشک معالج به شما نگفته است، ورزش نکنید.
درمان فیزیکی، شغلی و گفتاری می تواند برای آسیب های شدید مغزی مفید باشد.
مشاوره با روانشناس و یا روان پزشک نیز کمک به بهتر زندگی کردن بعد از آسیب مغزی می کند.
شکستن جمجمه در اثر ضربه
استخوان جمجمه خیلی سخت و محکم است، اما اگر ضربه سختی به آن وارد شود می تواند بشکند.
اگر لبه تیز شکستگی استخوان جمجمه بر مغز فشار آورد، می تواند به بافت های مغز آسیب برساند و موجب خونریزی مغز شود.
یکی از علائم شکستگی جمجمه این است که از بینی و یا گوش فرد، خون و یا مایع روشنی بیرون می آید.
خونریزی مغز در اثر ضربه مغزی
اگر رگ های خونی داخل مغز آسیب ببیند، دچار خونریزی می شوند.
تجمع خون در مغز، یک برآمدگی به نام هماتوم را تشکیل می دهد.
اگر هماتوم بر مغز وارد فشار آورد، می تواند باعث قطع جریان خون به مغز شود و نیاز به درمان فوری دارد.
علائم هماتوم مغزی عبارت است از: سردرد، تهوع و مشکل در حفظ تعادل بدن.
مغز درون یک جمجمه سخت و استخوانی قرار گرفته است
تشخیص ضربه مغزی
پزشک؛ حافظه، توجه و عملکرد مغز فرد را بررسی می کند.
اگر آسیبی وجود داشته باشد، از فرد می خواهد اسکن مغز و ام آر آی انجام دهد. با استفاده از این روش ها، محل آسیب مشخص می شود.
ضربه مغزی و حافظه فرد
ضربه وارده به هر قسمت مغز می تواند ذخیره و بازیابی اطلاعاتی را تخریب کند، یعنی فرد برای مدتی حافظه اش را از دست می دهد.
به
همین خاطر فردی که دچار ضربه مغزی شده، مثلا روز تولد و آنچه که برای
صبحانه خورده و یا تصادفی که منجر به این حادثه شده است را به یاد نمی
آورد.
بعد از ضربه مغزی، از دست دادن حافظه طبیعی است، اما این مشکل دائمی نیست و برطرف می گردد.
اما اگر ضربه مغزی شدید باشد، مدت طولانی زمان می برد تا حافظه دوباره برگردد.
ضربه مغزی و تحرک بدنی
ضربه مغزی می تواند قسمتی از مغز را که به راه رفتن و حفظ تعادل فرد کمک می کند دچار آسیب کند.
ممکن است احساس سرگیجه کنید و فکر کنید اتاق دور سرتان می چرخد.
قسمت هایی از مغز که کمک به واضح دیدن اشیاء می کنند، نیز ممکن است آسیب ببینند.
بعد از ضربه مغزی، درمان فیزیکی و توانبخشی می تواند تعادل و تحرک فرد را بهتر کند
ضربه مغزی و تغییر خلق و خو
بعد از آسیب مغزی ممکن است حال خوبی نداشته باشید.
بیش از نصف افرادی که دچار ضربه مغزی می شوند، حالت هایی مانند افسردگی، غمگینی و بی خوابی را تجربه می کنند.
برخی از این افراد دارای نوسانات خلقی می شوند، مثلا: مدتی می خندند و سپس گریه می کنند.
برخی دیگر، دچار عصبانیت و اضطراب می شوند.
اگر نمی توانید احساسات خود را کنترل کنید، برای درمان نزد پزشک روید.
اثرات درازمدت ضربه مغزی
ضربه مغزی شدید می تواند بر زندگی شما تاثیر داشته باشد.
سخت فکر کردن، سخت حرکت کردن و عدم کنترل احساسات ممکن است رخ دهند.
شواهدی نشان می دهد افراد دچار ضربه مغزی، ممکن است در سنین بالاتر دچار آلزایمر، پارکینسون و دیگر اختلالات مغزی شوند.
کودکان و ضربه مغزی
ضربه
مغزی می تواند موجب ناتوانی و حتی مرگ کودک شود. بیشتر پسر بچه ها دچار
ضربه مغزی می شوند. ضربه مغزی می تواند در اثر افتادن از روی دوچرخه در حین
بازی ایجاد شود.
کودکان دچار ضربه مغزی در مقایسه با
کودکان همسال خود، مشکلات بیشتری در یادگیری مطالب دارند. آنها ممکن است
مشکلات رفتاری و احساسی نیز داشته باشند.
در مورد کودکی که تازه راه
افتاده است نیز باید گفت اگر کودک بعد از زمین خوردن و افتادن، نتوانست راه
برود، حتما او را نزد پزشک ببرید.
ضربه مغزی در ورزش ها
ضربه مغزی در ورزش هایی نظیر: فوتبال، بیسبال و هاکی رایج است.
هنگامی که کودکان به سن مدرسه می رسند، در معرض خطر آسیب های ورزشی، دوچرخه سواری و تصادف می باشند.
باید
به کودکان خود یاد بدهید هنگام دوچرخه سواری و دیگر ورزش ها، حتما کلاه
ایمنی بر سرشان بگذارند و از جاهای پر رفت و آمد مانند خیابان ها عبور
نکنند.
محافظت در ماشین
یکی از راه های ایجاد ضربه مغزی، تصادفات رانندگی می باشند.
بنابراین همیشه کمربند ایمنی را ببندید و کودک خود را در صندلی مخصوص کودک با کمربند بگذارید.
به کودکتان یادآوری کنید که همیشه باید کمربند ایمنی را ببندد.
جلوگیری از ضربه مغزی در اثر افتادن
ممکن
است حین تمیز کردن خانه (مثل نصب پرده یا تمیز کردن دیوار بالای نردبان)،
درست کردن کابل ها، نصب لامپ، از زمین برداشتن چیزی و غیره بیفتید.
برای
همین بهتر است فرش، گلیم، موکت و غیره را که روی زمین است، خوب به هم
بچسبانید تا نردبان روی فرش قرار گیرد و روی زمین لیز نخورد.
