موها چگونه از سلامت شما خبر میدهند!
تشخیص موهای سالم کار ساده‌ای است.
موی سالم پرپشت و براق است، وزوز و شکننده نیست، شوره هم ندارد. برای داشتن
موهای سالم چه باید کرد؟
عدم سلامت موها ممکن است هشداری
جدی از وجود یک بیماری در بدن باشد یا شاید میزان استفاده از سشوار و سایر
وسایل برقی برای آرایش موها زیاد شده باشد.
حتما تا به حال شنیده‌اید که
شخصی در اثر یک اتفاق یا حادثه تلخ و تکان‌دهنده، یک‌شبه تمام موهای سرش
سفید شده. پژوهشگران می‌گویند که این اتفاق عملا غیرممکن است و سفید شدن کل
موهای سر، هرگز در طول یک شبانه‌روز اتفاق نمی‌افتد.
وقتی که ملانین موجود در
ریشه‌های مو کاهش می‌یابد، دیگر به اندازه کافی قادر به تولید رنگ نیست و
موها کم‌کم سفید میشوند، هیچ حادثه بیولوژیکی هم نمیتواند رنگدانه‌های مو
را به یکباره از بین ببرد. حوادث تکان‌دهنده جسمی و روحی ممکن است در
موهای سر تغییراتی ایجاد کنند، ولی مسلما این تغییرات به بزرگی سفید شدن
یک‌شبه همه موها نیست.
بیماری‌ها و فشارهای روحی حاد
بر فرایند رشد موها اثر می‌گذارند و رشد آنها را کم یا متوقف می‌کنند و چند
ماه بعد تمام تار موهایی که رشدشان متوقف شده، شروع به ریزش می‌کنند. حال
اگر ریزش موهای تیره سر بیشتر باشد، مو خاکستری‌تر به نظر می‌رسد. فقط پیری
نیست که باعث سفید شدن موها میشود؛ برخی افراد در سنین بسیار جوانی، حتی
کمتر از بیست سالگی، موهای سرشان سفید میشود، در حالی که در برخی دیگر حتی
تا آستانه چهل سالگی نیز موهای‌شان رنگ طبیعی خود را حفظ میکند.
این مسأله هیچ ارتباطی به سلامت یا عدم سلامتی ندارد. خاکستری شدن موها اغلب ژنتیکی است.
گاهی اوقات نیز عواملی همچون
کمبود ویتامین B۱۲، بیماری تیروئید، ضعف سیستم ایمنی، سیگار کشیدن، کم خونی
و افزایش گلبول‌های سفید خون باعث سفیدی زودهنگام موها میشود؛ ولی در
غالب موارد سفید شدن موهای سر بستگی به ژنی دارد که از والدین خود ارث
برده‌ایم. در هر صورت، از نظر علمی هیچ دلیل و مدرک مشخصی مبنی بر سفید شدن
یک شبه موها وجود ندارد.
اولین موی سفید معمولا در
شقیقه‌ها ظاهر میشود و بعد به ترتیب تاج سر و نقاط دیگر را در برمی‌گیرد.
اگر تار موی سفیدی روی سرتان ببینید و آن را بکنید، به جای آن حتما یک تار
موی سفید دیگر رشد میکند. برخی گمان می‌کنند به جای آن تار دو تار می‌روید
یا اینکه تار موی جدید سیاه درمی‌آید. برخی موادغذایی می‌توانند تا حدودی
از سفید شدن زود هنگام موها جلوگیری کنند؛ مانند غذاهایی که حاوی منگنز،
روی، آهن و مس هستند و بیشتر در سیر، پیاز، سیب، گلابی، نان جو، نخودفرنگی،
قارچ، لوبیا، عدس، موز، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی یافت میشوند.
تاسی سر
براساس تحقیقات به عمل آمده،
تقریبا ۲۰-۲۵ درصد از مردان تا سن سی سالگی دچار تاسی و ریزش و نیمی از
آنها تا ۵۰ سالگی دچار کاهش بسیار زیاد موی سر میشوند. تاسی در مردانی که
تستوسترون بیشتری در بدن آنها ترشح میشود، بیشتر است.
اگر بدن شما کمبود آهن و
پروتئین داشته باشد، طبیعی است که با ریزش شدید موی سر مواجه خواهید شد.
غذاهایی که حاوی پروتئین کافی هستند، به ساخت برخی سلول‌ها از جمله
سلول‌های مو کمک می‌کنند؛ در غیر این صورت موها ریزش بیشتری خواهند داشت و
دیگر موهای جدید جایگزین موهای قبلی نخواهند شد.
بیماری تیروئید (خصوصا کم کاری
تیروئید) موجب ریزش بیشتر موها میشود. در صورت نرسیدن پروتئین و آهن کافی
به ریشه موها، کم‌کم فاصله بین تارهای مو بیشتر شده و به حدی می‌رسد که به
راحتی میتوان پوست سر را مشاهده کرد. این مسأله از طریق کنترل و درمان
بیماری قابل کنترل و جلوگیری است.
شوره سر
شوره سر یکی از بیماری‌های شایع
مو است که معمولا با پوسته‌ریزی پوست سر مشخص میشود و گاه با خارش و
قرمزی پوست سر همراه است. برخی معتقدند که وقتی پوست سر خیلی خشک میشود،
شروع به پوسته‌پوسته شدن میکند؛ بنابراین با مرطوب نگاه داشتن آن، این
عارضه برطرف میشود.
علت شوره سر میتواند تغذیه
نامناسب، نگرانی و استرس، هوای گرم و مرطوب یا سرد و خشک، پوست چرب، عرق
کردن، عدم تعادل هورمون‌ها و یا عدم رعایت بهداشت و نظافت مو باشد. البته
بیماری‌هایی همچون اگزما و پسوریازیس نیز می‌توانند موجب خارش و قرمز شدن
کف سر و به دنبال آن شوره و پوسته‌پوسته شدن گردند.
بهترین کار در این‌گونه موارد،
استفاده از شامپوهای ضدقارچ و ضدشوره و لوسیون‌های نرم‌کننده پوست است.
استفاده از شامپوهای نرم‌کننده نیز کمک زیادی به کاهش و از بین رفتن شوره
ها میکند. به خاطر داشته باشید که برای شانه زدن موها از یک برس بسیار نرم
استفاده کنید و موهای خود را وقتی که خیس هستند شانه نزنید.
کدری، شکنندگی و خشکی موها
موهای آشفته، خشک و وزوزی،
شکننده‌ترند. استفاده مداوم از رنگ‌های شیمیایی به پوست سر و موها آسیب
می‌رساند. وقتی که موهای خود را با کش‌های نازک بسیار سفت و محکم می‌بندید،
فشار بیشتری به آنها وارد می‌آید و موجب شکنندگی آنها میشود. در کنار این
عوامل اگر به اندازه کافی پروتئین مصرف نکنید، موهای شما استحکام و زیبایی
نخواهند داشت.
اسیدهای چرب، خصوصا مکمل روغن
ماهی، کمک زیادی به براقیت، استحکام و سلامت موها می‌کنند. اگر از اسیدهای
چرب به حد کافی استفاده نمی‌کنید، حتما از امروز آنها را در برنامه غذایی
خود بگنجانید؛ به زودی خواهید دید که چه تغییراتی در موهای‌تان ایجاد
میشود. اگر روزانه ۱۰۰ تار موی شما می‌ریزد، اصلا نگران نباشید، این مقدار
ریزش کاملا طبیعی است و به سرعت موهای جدید جایگزین آنها خواهد شد.
اختلالات زبان و گفتار (مقاله)
زبان به عنوان ویژگی انحصاری انسان ، لازمه تکامل فرهنگ و تشکیل اجتماع
انسانی به شمار میرود و در صدر ویژگیهای تکامل یافتگی انسان جای دارد .
مقوله زبان و تکلم از منظر حوزه های مختلفی از جمله حوزه زیست شناسی قابل
تامل و تعمق است . به نحوی که زبان شناسی زیستی حوزه ای میان رشته ای است
که به مطالعه زیست شناختی و تکامل زبان میپردازد و میکوشد تا عملکردی چرخه
ای را در ذهن بیاید که ما را قادر به ادراک اصول و مبانی زبان می سازد.
–
در مقام تعریف ، زبان به چیدمان مشخصی از نشانه های قراردادی که در
امتداد زمان شکل میگیرند اطلاق میگردد که برای انتقال پیام و نیز نمایش و
فهم ارتباطات و اندیشه ها به کار گرفته میشود و باعث شکل گیری مفهومی در
فرد مقابل میگردد . به عبارت دیگر زبان پدیده ای است که به صورت گفتار ،
نوشتار و یا اشاره تجلی می یابد . نمیدانیم و شاید هرگز نتوان دریافت که
ذهن عادی انسان چگونه زبان را همچون ابزاری برای بیان و انتشار بی قید و
شرط و احساس به کار میگیرد .
زبان را میتوان سیستمی دو سویه دانست که
از یک سو راه به بیان افکار و مفاهیم مصنوعی ذهنی در قالب یک سری نشانه ها و
علامات میدهد و از سوی دیگر تفسیر معکوس آن علایم و نشانه ها به شکل افکار
و مفاهیم ذهنی را ممکن میسازد ( موسوی و همکاران ، مروری بر تکامل زبان و
ژنتیک اختلالات تکلم 1393 ).
–
اختلالات گفتاری
اختلالات گفتاری انواعی از اختلالات ارتباطی هستند که در آنها مشکلاتی در
تلفظ صحیح و منظم کلمات و ایجاد گفتار روان و قابل فهم وجود دارد . به طوری
که نطق عادی کودک مختل میگردد .(مانند لکنت زبان) یا مشکلاتی در تولید
صداهای خاص ایجاد میکند . بنابراین گفتار غیر عادی یا ناهنجار ، گفتاری غیر
واضح و نامفهم است که با بیان و کفتار عامه جامعه تفاوت فاحش دارد .
این تفاوت منجر به جلب توجه دیگران و ناراحتی و خستگی گوینده و شنونده می
شود . بر طبق گزارش دبیر علمی دوازدهمین همایش گفتار درمانی ایران ،
اختلالات گفتاری در ایران 6-5 درصد جمعیت را شامل می شود که اختلال لکنت با
1-0/7 درصد شیوع در جامعه ، جزو اختلالات شایع است که با مشکلاتی در
گرامر یا آرایش صحیح کلمات و جملات ، معانی یا دیگر جنبه های زبان همراهند و
ممکن است زبان بیانی ( تولید زبان ) ، شنوایی ( اختلال در فهم زبان ) و
اشاره ای را تحت تاثیر قرار دهند . مانند آفازی . اختلالات گفتار ، زبان و
خواندن از جمله اختلالات تکاملی در اوایل کودکی هستند که 10-4 درصد کودکان
را متاثر میکند ( شریبرگ و تامپلین 1999).
این اختلالات در کودکان ممکن است تاثیرات کوتاه یا بلند مدتی بر سلامتی داشته باشد و آنها را با مشکلات تحصیلی مواجه کند.
–
– مهمترین اختلالات زبانی و گفتاری
–
آفـازی:
یک نقص ارتباطی و نشانه ای از آسیب مغزی در نیمکره چپ مغز است که میتواند
ناشی از سکته ،ضربه ، تومور مغزی ، عفونت یا جراحت باشد و با مشکلاتی در
بخاطر سپردن کلمات و نقص در صحبت کردن ، شنیدن ، خواندن و نوشتن همراه است و
انواع مختلفی دارد ( کریشنر 2012 ). حدود یک میلیون نفر در آمریکا به
آفازی مبتلا هستند ( انستیتو اختلالاتی عصب شناختی 2014 ) و شمار مبتلایان
در هر سال حدود 80000 نفر است ( انجمن ملی سکته مغزی 2008 )
اختلال یادگیری
: طیفی از اختلالات در فرایندهای روان شناختی پایه است که در فهم یا
کاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری دخیل هستند و ممکن است خود را به صورت
ناتوانی در مهارتهای شنیدن ؛ فکر کردن ؛ حرف زدن ؛ خواندن ؛ نوشتن و یا
انجام محاسبات ریاضی نشان دهد . اختلالات یادگیری از شایعترین اختلالات
دوران کودکی هستند و شایعترین اختلال یادگیری , اختلال خواندن است ( میزن و
کوپر 2012 ) حدود 5 درصد از جمعیت کلی کودکان مدرسه ای به این اختلال
مبتلا هستند و میزان شیوع آن در حال افزایش است ( لگ 2008 ). طبق آمار
جهانی 30-3 درصد جمعیت طبیعی هر کشور دچار اختلال یادگیری هستند که این
آمار در کشور ما حدود 12 درصد است .
اختلال خواندن یا دیسلکسی
: در آمریکا حدود 15-7 درصد از کودکان در سنین مدرسه دچار انواع مختلفی از
اختلالات خواندن هستند . با توجه به عدم انجام بررسی در ایران اطلاعات
دقیقی در این زمینه وجود ندارد اما بر اساس شواهد موجود احتمال می رود که
آمار کودکان مبتل به اختلال خواندن در ایران کمتر از آمار اعلام شده نباشد .
شکل رایجی از اختلالات یادگیری است که در آن با وجود برخورداری از سلامت
بینایی ؛ شنوایی و هوشی توانایی فرد در یادگیری ، خواندن و نوشتن کلمات تحت
تاثیر قرر میگیرد و با ناتوانی در شناخت واژه ها ؛ بخش کردن کلمه ؛ خواندن
کند و نادرست و درک ضعیف مطالب خوانده شده مشخص می شود. در این بیماری مغز
نمیتواند به درستی تصاویر معینی مانند اعداد و حروف را پردازش کند .
دیسلکسی اغلب ناشی از اختلال در ناحیه ای قشری به نام پرسیلوین است . این
ناحیه وظیفه پردازش زبان را به عهده دارد و بروز اختلال در آن توانایی کودک
برای خواندن صحیح را مختل می کند . ( چامچر و هافمن 2007 ).
–
آسیب زبانی ویژه
: عبارتست از تاخیر در اکتساب مهارتهای زبانی با وجود قابلیتهای حسی,
شناختی؛ عصبی و هوشی طبیعی. این بیماری بعد از 4 سالگی تشخیص داده می شود ؛
زمانی که کودک علایمی از کندی یادگیری زبان در سالهای اولیه را نشان می
دهد ( جونز و سیدنبرگ 1998 و مجله اختلالات زبانی 2009 ).
–
کنش پریشی رشدی – کلامی:
اختلال در هماهنگی و کنترل حرکتی اندامهای گفتاری را که منجر به اختلال
در ایجاد گفتار روان می گردد ، کنش پریشی رشدی – کلامی یا آپراکسی گفتار
دوران کودکی می گویند. این حالت زمانی اتفاق می افتد که در پیام دهی مغز به
عضلات گفتاری ( زبان ؛ لب و حنجره ) اختلال ایجاد شود و فرد قادر به
سازماندهی این عضلات در جهت ایجاد صداهای منظم نباشد .
آپراکسی یک
اختلال حرکتی و ناتوانی در انجام فعالیت ارادی و هدفدار ؛ با وجود داشتن
هماهنگی و توان عضلانی طبیعی است که با فلج یا سایر آسیبهای حسی یا حرکتی
قابل توضیح نباشد و در نتیجه آسیب عصبی ایجاد میشود . به عبارت دیگر ماهیچه
ها قادر به عملکرد طبیعی هستند اما برنامه ریزی معیوب از سوی مغز مانع از
انجام دقیق حرکات صحیح و هدفمند میشود . بر طبق گزارش شریبرگ و همکاران از
هر 1000 کودک ؛ 2 -1 درصد آنها را درگیر میکند. ( شریبرگ ، ارام و
واتسکوفسکی 1997 )
–
اختلال صدای گفتار
: اختلال صدای گفتار یا اختلال واجی که شیوع آن در کودکان 3 ساله حدود
16درصد ( شریبرگ 2002 ) و در کودکان 6ساله حدود 4درصد ( شریبرگ 1999 ) است ،
گروهی از اختلالات گفتاری است که با مشکلات تلفظی و نقایصی در تولید و
استفاده مناسب از آواهای گفتاری همراه است و تلفظ برخی آواهای گفتاری ( واج
) در زبان مادری کودک یا گاهی افراد بالغ به لحاظ کمی یا کیفی به شدت دچار
نقص می گردد ( ساکس ، تیلور و هانسن 2007 ).
این بیماری می تواند
اثرات بلند مدتی را بر زندگی کودک اعمال کند . برای مثال بالغینی که
تاریخچه ای از اس اس دی را در ایام کودکی خود گزارش می کنند نقایص بیشتری
را در اجرای مهارتهای ارتباطی و کلامی خود نسبت به دیگر افراد نشان میدهند و
اغلب مایلند شغلهایی را انتخاب کنند که بیشتر در انزوا باشد و نیاز کمتری
به اعمال این مهارتها داشته باشد ( مک گو و بروئن 1995 ).
–
لکنت زبان :
لکنت زبان از مهمترین و متداولترین اختلالات تکلمی در انسان است که سلیس و
روان بودن تکلم را دچار نقصان میکند ( کیکانو 2008 ) و جریان گفتار توسط
تکرارها یا امتدادهای غیر ارادی آواها ، هجاها ، لغات ، یا انسدادها و
مکثهای غیر ارادی مختل میشود و گوینده گمان میکند که بر روی گفتار خود تسلط
لازم را ندارد و می تواند به واکنشهای رفتاری و عاطفی ختم گردد ( مک گوئر
2012 )
شیوع این اختلال در طول زندگی یا نسبت به افرادی که انتظار
میرود یکبار در زندگی خود به این اختلال مبتلا شوند ، حدود 5 درصد است (
مانسون 2000 ) و بطور کلی مردها 5-2 برابر بیشتر از زنها به لکنت زبان دچار
می شوند( اشلی و یوآن 2005 ) .
لکنت زبان در اوایل کودکی آغاز می
گردد و مطالعات نشان داده اند که 2/5 درصد از کودکان زیر 5 سال دچار لکنت
زبان هستند ( یائیری و امبروس 2005 ) .
–
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﺗﺤﻮل زﺑﺎن ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻼﻣﻲ و ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ
در تحقیقی که در شیراز انجام شد ( رشیدی و مرادی منش ) ، داﻧﺶ آﻣـﻮزان
دوره اﺑﺘـﺪاﻳﻲ دﺧﺘـﺮ و ﭘـﺴﺮ داراي ﻣـﺸﻜﻼت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﻪ
ﻣﺮاﻛـﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ آن ﺷﻬﺮ مورد مطالعه قرار
گرفتند. ﺑﻪ ﻋﻠﺖ تعـﺪاد اندك داﻧـﺶ آﻣـﻮزان داراي ﻣﺸﻜﻼت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ
ﻣﺮاﻛﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮاز در ﺳﺎل تحصیلی 1390
ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ، ﻛﻠﻴﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار
گرفتند. ﻟﺬا ﻧﻤﻮﻧـﻪ این ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ132 داﻧﺶ آﻣﻮز (58 ﻧﻔﺮ دﺧﺘﺮ و
74 ﻧﻔﺮ ﭘﺴﺮ) ﺑﻮدﻧﺪ. ﭘﺲ از اﻧﺠـﺎم آزﻣـﻮن ﻫـﺎي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ و ﺟﻤﻊآوري
اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ، داﻧـﺶ آﻣـﻮزاﻧﻲ را ﻛـﻪ داراي اﺧـﺘﻼف ﺑـﺎرزي (10 ﻧﻤـﺮه ﻳـﺎ
ﺑﻴﺶﺗﺮ) در ﻫﻮش ﺑﻬﺮﻫﺎي ﻛﻼﻣﻲ و ﻋﻤﻠﻲمقیاس ﺗﺠﺪﻳﺪه ﻧﻈﺮﺷﺪه ﻫﻮﺷﻲ
وﻛـﺴﻠﺮﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻮدﻧـﺪ و ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ (ﻛﺎﻓﻤﻦ هاﻣﻔﺮﻳﺰ و ﻫﻤﻜﺎران 2004)
داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷـﺪﻧﺪ و در مقیاس درﺟـﻪ ﺑﻨـﺪي داﻧـﺶ
آﻣـﻮزان ، ﺗـﺸﺨﻴﺺ اوﻟﻴـﻪ ﻛﻮدﻛـﺎن داراي اﺧـﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺑﺎﺳﺖ داراي
ﺑﺮﺗﺮي در ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﻳـﺎ ﻛﻼﻣـﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﭘﮋوﻫﺶ
اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ.
64 داﻧﺶ آﻣﻮز داراي وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس
وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي زﻳﺮ ﺑـﻪ دو ﮔﺮوه ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧـﺘﻼﻻت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ
وﻛﻮدﻛـﺎن داراي اﺧـﺘﻼﻻت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻼﻣﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ :
1- ﮔﺮوه اول ﺷﺎﻣﻞﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس دو ﻣﻼك زﻳﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ :
اﻟﻒ) ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﻴﺎس ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﺷـﺪه ﻫﻮﺷـﻲ وﻛﺴﻠﺮﻛﻮدﻛﺎن داراي ﺑﺮﺗﺮي
ﺑﺎرز ﻫﻮش ﺑﻬﺮ ﻛﻼﻣﻲ (ﺑﻴﺶﺗﺮ از 10 ﻧﻤﺮه) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫـﻮش ﺑﻬـﺮ ﻋﻤﻠـﻲ ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ)
ﺑﻮدﻧـﺪ.
ب) ﻛﻮدﻛـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ در ﻣﻘﻴـﺎس درﺟـﻪ ﺑﻨـﺪي داﻧـﺶ آﻣـﻮزان:
ﺗـﺸﺨﻴﺺ اوﻟﻴـﻪﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺑﺎﺳﺖ داراي ﻧﻤﺮات ﺑـﺎﻻﺗﺮ
در ﺑﺨـﺶ ﻛﻼﻣـﻲ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻧﻤﺮات ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ(ﻋﻤﻠـﻲ) ﺑﻮدﻧـﺪ . از ﻧﻤﻮﻧـﻪ 64
ﻧﻔـﺮي،30 ﻧﻔـﺮ داراي وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي ﺑـﺎﻻﺑـﻮده اﻧـﺪ .
ﮔﺮوه دوم ﺷﺎﻣﻞﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮيﻛﻼﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس دو ﻣﻼك زﻳﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ:
اﻟﻒ) ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﻴﺎس ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﺷﺪه ﻫﻮﺷﻲ وﻛﺴﻠﺮﻛﻮدﻛﺎن داراي ﺑﺮﺗـﺮي
ﺑﺎرز ﻫﻮش ﺑﻬﺮ ﻋﻤﻠﻲ (ﺑﻴﺶﺗﺮ از10 ﻧﻤﺮه) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫـﻮشﺑﻬـﺮ ﻛﻼﻣـﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ.
ب) ﻛﻮدﻛـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ درﻣﻘﻴﺎس درﺟﻪ ﺑﻨﺪي داﻧﺶ آﻣﻮزان: ﺗﺸﺨﻴﺺ اوﻟﻴﻪ ي ﻛﻮدﻛﺎن
داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺑﺎﺳﺖ داراي ﻧﻤﺮات ﺑﺎﻻﺗﺮ در ﺑﺨﺶ ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ
(ﻋﻤﻠﻲ) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﺮات ﺑﺨﺶ ﻛﻼﻣﻲ ﺑﻮدﻧﺪ. از ﻧﻤﻮﻧﻪ 64 ﻧﻔﺮي، 34 ﻧﻔﺮ داراي
وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑـﻮده اﻧـﺪ . ﻟـﺬا ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻧﻬـﺎﻳﻲ اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﻣـﺸﺘﻤﻞ ﺑـﺮ 64
داﻧﺶ آﻣﻮز داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺟﻨﺲ و ﺳـﻦ (28 دﺧﺘـﺮ) و
(36ﭘـﺴﺮ) ﺑﻮدﻧـﺪ ، ﻛﻪ از 8 ﺗﺎ 11 ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺘﻨد .
–
نتــــایج
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري در ﻧﻤـﺮه ﻛﻞ آزﻣﻮن ﺗﺤﻮل زﺑﺎن (تولد)
و ﺧﺮده آزﻣﻮنﻫﺎي آن در ﺑﻴﻦ دو ﮔـﺮوه داراي اﺧـﺘﻼﻻت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي
به عبارت دیگر مشاهده ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ و داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻼﻣﻲ وﺟﻮد دارد. به
عبارت ديگر مشاهده ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤـﺮات ﮔـﺮوه داراي اﺧـﺘﻼﻻت
ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ از ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤـﺮات ﮔـﺮوه اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻼﻣﻲ
ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎن داراي
اﺧﺘﻼﻻت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ داراي ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲﻫـﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ – زﺑـﺎﻧﻲ، ﺣﺎﻓﻈـﻪ
ﺑﻠﻨﺪﻣـﺪت ﻛﻼﻣـﻲ، ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ﻟﻐﺎت و داﻣﻨﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ
ﻛﻮدﻛـﺎن داراي اﺧـﺘﻼﻻت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﻛﻼﻣـﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .
اﻳﻦ
ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن ازﮔﻨﺠﻴﻨﻪ لغات
ﻏﻨﻲ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي زﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي (ﻣﻮﻟﻴﻨﺎر ﻛﻼﻣﭙﺮ، 2002؛ راﺳـﻞ، 2002 ؛
ﮔـﺎﺗﺰ و ﻫﻤﻜـﺎران، 2012؛ اﺳﺘﻮﺗﺮس و ﻛﺎردي 2012) برﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ .
–
N LD
پژوﻫﺶﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺎ را در ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻛﻮدﻛـان جهت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰيﻫﺎي
آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﻪ ﻫﺪف آن ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت داﻧـﺶآﻣـﻮزان داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي
ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ اﺳﺖ ﻳﺎري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، و ﺗﻮﺟـﻪ را ﺑـﺪﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﻣﻌﻄـﻮف ﻣـﻲ ﺳـﺎزد ﻛـﻪ
ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ داراي ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت ﻣﺘﻔﺎوتی
ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ درﻃﺮح رﻳﺰي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺎزدﻫﻲ
ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎ ﻣـﻲ گردد . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻛﻮدﻛﺎن
داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ ﺑﻪ
ﻣﻌﻠﻤﺎن و واﻟﺪﻳﻦ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ رﻓـﻊ اﺷـﻜﺎﻻت ﻳـﺎدﮔﻴﺮي آﻧـﺎن
اﻗﺪام و از اﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد از آﻓﺖ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ اﺳﺖ ، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي
ﻛﻨﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ نتاﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﻴﻦ دﺧﺘﺮان و ﭘـﺴﺮان ، از
ﻟﺤـﺎظ ﺗﺤـﻮل زﺑـﺎن ﮔﻔﺘـﺎري وجود ندارد . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ
اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣـﺆﺛﺮ در زﺑـﺎن ﻛﻮدﻛـﺎن ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ اﻣـﺎ
ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻓﻘﻂ در اﺑﺘﺪاي زﺑﺎن آﻣﻮزي ﻣﺤﺴﻮس ﻣﻲﺑﺎﺷد .
ﻟﻔﺮاﻧﻜﻮﻳﺰ ( 1996 ) در ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان اﺛﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺑﺮ ﺗﺤﻮل زﺑﺎن ﻛﻮدﻛﺎن
5-4 ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ در آﻏﺎز ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ دﺧﺘﺮﻫﺎ وﭘﺴﺮﻫﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺤﻮل
زﺑﺎن وﺟﻮد دارد ، ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ دﺧﺘﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺴﺮان ﺗﺤﻮل زﺑﺎﻧﻲ
ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮي دارﻧﺪ ، وﻟﻲ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ را ﻛمتر ﻧﻤﻮده ﺗﺎ آن ﺟـﺎﻳﻲ
ﻛﻪ در اﻧﺘﻬﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ آنها ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد.migna.ir وي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي
ﻣﺨﺘﻠـﻒ از ﻗﺒﻴـﻞ ﺗﻐﻴﻴـﺮات اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﻳﺠﺎد
ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﻣﺴﺎوي را دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ داﻧﺴﺖ (ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻫﺎرون رﺷﻴﺪي و
ﻫﻤﻜﺎران 1388)
–
نیمرخ رشد زبان دانش آموزان با و بدون اتلال نقص توجه – بیش فعالی
اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی اختلالی است که در آن بی توجهی ،بیش
فعالی و رفتارهای تکانشی بیشتر و شدیدتر از کودکان دیگر وجود دارد و این
نوع مشکلات اصولا پیش از 7 سالگی قابل مشاهده است . یکی از کارکردهای
شناختی که در کودکان ای دی اچ دی مرد مطالعه قرار گرفته است ، زبان است .
بارکلی مینویسد که حدود 54 درصد از این کودکان در حیطه زبان مشکل دارند .
یافته ها نشان میدهد که این کودکان دارای اختلالات ارتباطی قابل توجهی
هستند و در فهم زبان و یادگیری حرف زدن کند هستند و مشکلتی در زمینه های
خواندن و نوشتن از خود نشان میدهند . این کودکان بیش از کودکان عادی در
معرض خطر اختلالات زبانی هستند. از جمله تاخیر در کاربرد اولین واژه ها و
ترکیب آنها ، عملکرد ضعیف در آزمونهای استاندارد ( واژه ، ترکیب واژه ها ،
روان خوانی و حافظه کوناه مدت ) و محدودیتهای گفتاری که باعث بروز مشکلاتی
در گفتار پیوسته و مشارکتها و کاربردهای نامناسب گفتاری می شود .
مطالعات همه گیر شناسی با استفاده از مجموعه آزمونهای زبانی استاندارد نشان
داده است که در 35 تا 50 درصد کودکانی که اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی
دارند ، سطوح بالای اختلال زبان دیده میشود و بیش از 90 درصد آنها به
کلینیکهای توانبخشی ارجاع داده میشوند . در ایران پژوهشی بر روی کودکان
گروه سنی 7 سال عادی و ای دی اچ دی انجام شده است که در آن دانش آموزان
دختر و پسر پایه اول ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه یک و دو شهر قزوین در سال
تحصیلی 84-83 با حجم نمونه 60 نفر که از این تعداد 30کودک ( 15 پسر و 15
دختر ) عادی و 30کودک ( 15 پسر و 15 دختر ) دارای اختلال ای دی اچ دی بودند
انجام شده است .
–
–
