وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعى
قانون
تشکیل وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ
هشتم تیرماه یکهزار و سیصد و نود مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ
11/4/1390 به تأیید شورای نگهبان رسید:
ماده
واحده ـ به موجب این قانون از ادغام سه وزارتخانه تعاون، کار و امور
اجتماعی و رفاه و تأمین وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل می‌شود
و کلیه وظایف و اختیاراتی که طبق قوانین برعهده وزارتخانه و وزیر یادشده
بوده است به وزارتخانه جدید و وزیر آن منتقل می‌گردد.
تبصره1ـ
کلیه امکانات، تعهدات، اعتبارات، نیروی انسانی و اموال منقول و غیرمنقول
در وزارتخانه تعاون، کار و امور اجتماعی و رفاه و تأمین اجتماعی به وزارت
تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتقل می‌گردد.
تبصره2ـ
تنقیح قوانین مربوط به وظایف و اختیارات وزارتخانه‌های یادشده، با توجه به
قوانین برنامه پنجساله پنجم توسعه، اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم
(44) ق انون اساسی و مدیریت خدمات کشوری در کارگروهی متشکل از معاونان
برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی، توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، حقوقی و امور
مجلس رئیس‌جمهور و حسب مورد وزیر مربوطه ظرف شش‌ماه انجام و پس از تصویب
هیأت وزیران به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌گردد.
تبصره3ـ در کلیه قوانین به جای وزارتخانه یادشده و وزیر آن به وزارت تعـاون، کار و رفاه اجتماعی و وزیـر آن جایگزین می‌شود.
قانون
فوق مشتمل بر ماده واحده و سه تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هشتم
تیرماه یکهزار و سیصد و نود مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 11/4/1390
به تأیید شورای نگهبان رسید.
قانون تشکیل وزارتخانه “تعاون، کار و رفاه اجتماعی” در تاریخ 18/4 1390 از سوی رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد.
قانون
تشکیل وزارتخانه “تعاون، کار و رفاه اجتماعی” که در مجلس تصویب و به
تایید شورای نگهبان رسیده است از سوی رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد.
بر
این اساس، به موجب این قانون از ادغام سه وزارتخانه تعاون، کار و امور
اجتماعی و رفاه و تامین اجتماعی به ترتیب وزارتخانه تعاون، کار و رفاه
اجتماعی تشکیل می شود و کلیه وظایف و اختیاراتی که طبق قوانین بر عهده
وزارتخانه و وزیر یاد شده بوده است به وزارتخانه جدید و وزیر آن منتقل می
شود.
همچنین همه امکانات،تعهدات، اعتبارات، نیروی انسانی و اموال
منقول و غیر منقول در وزارتخانه تعاون، کار و امور اجتماعی و رفاه و تامین
اجتماعی به وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی منتقل می شود.
بر اساس این
قانون، تنقیح قوانین مربوط به وظایف و اختیارات وزارتخانه یاد شده، با
توجه به قوانین برنامه پنجساله پنجم توسعه، اجرای سیاست های کلی اصل 44
قانون اساسی و مدیریت خدمات کشوری در کار گروهی متشکل از معاونان برنامه
ریزی و نظارت راهبردی، توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، حقوقی و امور مجلس
رئیس جمهور و حسب مورد وزیر مربوطه ظرف شش ماه انجام و پس از تصویب هیئت
وزیران به مجلس شورای اسلامی تقدیم می شود.
آنچه
در پی می آید تاریخچه مختصری از وزارتخانه های سه گانه کار، تعاون و رفاه
اجتماعی سابق است که پس از تصویب قانون موصوف به عنوان یک وزات واحد به کار
مشغولند.
تاریخچه وزارت تعاون (سابق):
تعاونیهای رسمی در ایران قبل از انقلاب
آغاز
تعاون رسمی در ایران را می توان از حیث عنوان موادی در قانون تجارت سال
1303 شمسی دانست. موادی از این قانون به بحث در مورد تعاونیهای تولید و
مصرف پرداخته است. اما از لحاظ تشکیل و ثبت و فعالیت رسمی می توان سال 1314
را آغاز فعالیت تعاونیها در ایران دانست. زیرا در این سال توسط دولت اقدام
به تشکیل نخستین شرکت تعاونی روستائی در منطقه داودآباد گرمسار گردید.
مبنای تشکیل شرکت فوق قانون تجارت سال 1311 بود که در چند ماه بحثی از
شرکتهای تعاونی آورده بود. درسال 1332 اولین قانون تعاونی ایران که با
الهام گرفتن از قوانین خاص دیگر کشورها تهیه شده بود به صورت لایحه قانونی
بتصویب رسید.درسال 1334 لایحه مزبور با اصلاحاتی از تصویب مجلس وت گذشت و
اولین قانون تعاون ایران تصویب شد که پایه و اساس تعاونیهای زیادی بخصوص
بعد از سال 1341 قرار گرفت.
درسال
1341 براساس تبصره 2 ماده 165 قانون مربوط به اصلاحات ارضی رژیم گذشته،
کشاورزانی که زمین دریافت می داشتند ناچار بودند قبلاً عضویت شرکت تعاونی
روستایی را بپذیرند. باین ترتیب در مدت کوتاهی بیش از 8 هزار شرکت تعاونی
روستائی تشکیل گردید که بعداً در هم ادغام شد و حدود سه هزار شرکت را بوجود
آوردند و سازمانهایی از جمله سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران،سازمان
مرکزی تعاون کشور، وزارت تعاون و اصلاحات ارضی و … پدید آمدند.در سال
1350 قانون شرکتهای تعاونی با مطالعه قوانین سایر کشورها تهیه و تصویب رسید
که موادی از آن هنوز هم مبنای کار تعاونیهاست.
شرکت تعاونی بعد از انقلاب (سال 1357 ببعد)
راه
یافتن تعاون به قانون اساسی پس از انقلاب اسلامی، بابی جدید را فراراه
مشتاقان عدالت اجتماعی گشود. درصدر جهات و دلایلی که تعاون را بعنوان بخش
مسلط اقتصاد کشور مطرح می سازد باید باصول 43 و 44 قانون اساسی اشاره نمود.
در
اصل 43 جهت دستیابی به اهدافی از جمله تامین استقلال اقتصادی جامعه، ریشه
کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد، ضوابطی برای
اقتصاد جمهوری اسلامی ایران تعیین گردیده است. تامین شرایط و امکانات کار
برای همه بمنظور رسیدن به اشتغال کامل و قراردادن وسایل کار در اختیار همه
کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند در شکل تعاونی از راه وام
بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر که نه به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و
گروههای خاص منتهی شود و نه دولت را بصورت یک کارفرمای بزرگ مطلق در آورد
(قانون اساسی، اصول 43 و44) . در اصل 44 قانون اساسی به روشنی تصریح شده
است که نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی،تعاونی و
خصوصی با برنامه ریزی صحیح و منظم استوار است در همین اصل، محدود شدن
فعالیتهای بخش دولتی در چارچوب معین و همچنین مکمل فعالتیهای دولتی و
تعاونی قرار گرفتن بخش خصوصی، وصعت قلمرو بخش تعاونی را به خوبی نشان می
دهد. شروط تعیین شده برای حمایت قانون از مالکیت بخشهای سه گانه بشرح زیر
خود از نقاط قوت بخش تعاونی و بمنزله تأکیدی بر ضرورت گسترش آن به شمار می
رود: با اصول دیگر فصل اقتصاد در قانون اساسی مطابق باشد؛ از محدوده
قوانین اسلام خارج نشود؛ موجب رشد و توسعه اقتصادی کشور گردد؛ مایه زیان
جامعه نشود.
در نهایت این وزارتخانه با دووزارتخانه کار و رفاه وتامین اجتماعی ادغام شد .
تاریخچه وزارت کار (سابق)
آبان
سال 1323 در وزارت پیشه و هنر، اداره مستقلی به نام اداره کل کار تشکیل شد
این اداره کل ابتدا برای رسیدگی به اختلافات تصویبنامه‌ای تنظیم کرد که در
فروردین سال 1324به تصویب هیات وزیران رسید.
اولین طرح قانون کار در
تاریخ 28 اردیبهشت سال 1325 و در زمان تعطیلی مجلس به تصویب هیات وزیران
رسید.از آنجا که با تصویب قانون کار، سازمان کوچک اداره کل کار، قادر به حل
و فصل امور کارگری نبود و از طرف دیگر یکی از گردانندگان حزب توده نیز در
راس وزارت پیشه و هنر قرارگرفته بود و حکومت وقت به سبب مخالفت‌های سیاسی
حزب مزبور، مایل نبود امورکارگری کشور را سلطه و اختیار وی قراردهد، لذا با
تصویب هیات دولت در 13/5/1325وزارتخانه جدیدی به نام وزارت کار و تبلیغات
از ادغام اداره کل کار، اداره کل انتشارات و تبلیغات و اداره عمران و
اصلاحات وزارت کشور تشکیل و مامور اجرای قانون کار گردید.
درسال 1325 مظفرفیروز به عنوان اولین وزیر وزارت کار و تبلیغات معرفی شد.
تاریخچه وزارت کار و امور اجتماعی را می‌توان به دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی 1325 تا 1357 و 1357 تا 1382 تقسیم کرد.
درسال
1325 بعد از تصویب وزارت کار و تبلیغات توسط هیات دولت، سرانجام درسال
1328 اجازه قانونی تاسیس وزارت کار از طرف مجلس به دولت داده شد و وزارت
کار موجودیت قانونی پیدا کرد.
هدف و وظایف وزارت کار و تبلیغات در بدو امر با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان به شرح ذیل بود:
ایجاد
مرجع بی طرف صلاحیتدار برای حل اختلافات کارگر و کارفرما و تمرکز امور
مربوط به کار و مراقبت در تهیه اجرای مقررات قانون کار و قانون بیمه
کارگران و حمایت و تامین بهداشت و رفاه کارگران و برقراری روابط با تشکیلات
بین‌المللی کار.سرانجام این وزارتخانه با دووزارتخانه تعاون و رفاه وتامین
اجتماعی ادغام شد .
تاریخچه وزارت رفاه وتامین اجتماعی (سابق)
رفاه
و تأمین اجتماعی از جمله وظایف تفکیک ناپذیر دولتها در دنیای امروز است.
طبق بررسیهای به عمل آمده در خصوص ساختار رفاه و تأمین اجتماعی در 167
کشور، چنین مشهود است که وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در بیش از 120 کشور
دنیا وجود داشته و در مابقی آنها نیز عناوین مشابهی همچون وزارت خدمات
اجتماعی، فوائد عامه، توسعه اجتماعی، امور اجتماعی و… در بین فهرست
وزارتخانه ها دیده می شود. رفاه و تأمین اجتماعی شامل مقوله های متعددی از
جمله موارد زیراست :
• تحقق عدالت اجتماعی
• ایجاد امنیت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی
• فراهم کردن زمینه مناسب برای تحقق رشد و توسعة پایدار
• بالا بردن بهره‌وری و کاهش ضایعات از طریق ایجاد تعلق خاطر و عشق به کار
• تأمین سطح مناسب معاش و تضمین آن برای نیروی کار
• ایجاد آرامش خاطر و عزت نفس در فرد، خانواده و جامعه
• ایجاد تفاهم بین کارگران و کارفرمایان در مناسبات تولیدی
رفاه
و تأمین اجتماعی یکی از اساسی‌ترین پیش نیازهای توسعه در جوامع مختلف است و
به این جهت همواره در سرلوحة کار برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران دولتها قرار
دارد و آرزوی آحاد بوده است و چون کالایی عمومی است و افراد جامعه خود بطور
مستقیم نمی‌توانند تولید کنندة آن باشند، ناگزیر این دولتها هستند که
سامان دهنده آن محسوب می‌گردند و برآنهاست که این وظیفه مهم و بنیادی را با
مشارکت مردم به انجام رسانند. سابقه تاسیس وزارت رفاه و تامین اجتماعی در
ایران به سال 1352 بازمی گردد در این سال با افزایش قیمت نفت، درآمدهای
ایران به بیش از سه برابر افزایش یافت که این امر تاثیرات مهمی در اقتصاد
کشور و به تبع آن در سایر زمینه ها برجای گذاشت از جمله تاثیرات این واقعه
ارائه و اجراب طرحها و برنامه هایی بود که پیرامون آنها کارشناسی دقیقی
صورت نگرفته بود. طرح ایجاد وزارت رفاه و تامین اجتماعی از جمله این طرحهای
جدید بود که لایحه تاسیس آن در خرداد ماه سال 1353 به مجلس شورای اسلامی
تقدیم شد با تاسیس این وزارتخانه وظایف و مسولیت های چندین وزارتخانه و
نهاد متصدی امور رفاهی و مسائل مربوط به بیمه های اجتماعی به آن منتقل شد و
در همین رابطه نقل وانتقالات متعددی انجام گردید.
وزارتخانه تازه تاسیس
در راستانی انجام وظایف محوله یعنی اجرای برنامه جامع رفاه در سراسر کشور
دو لایحه تامین خدمات رفاهی و لایحه تاین اجتماعی را به مجلسین وقت ارائه
کرد ولی علی رغم تمام بحثها و گفت و گوهای به عمل آمده به هنگام تاسیس
وزارت رفاه در خصوص ضرورت تمرکز امور رفاهی و بیمه های اجتماعی کمتر از
دوسال پس از تاسیس دولت وقت با ارائه لایحه ای در خصوص ضرورت تمرکز زدایی
در این زمینه لایحه تاسیس وزار بهداری و بهزیستی و انحلال وزارت رفاه را به
مجلس ارائه کرد و بدین سان در بهمن ماه سال 1354وزارت رفاه اجتماعی منحل
شد..
در سالهای پس از
پیروزی انقلاب اسلامی بعد از بررسیهای فراوان در زمینه چگونگی تحقق رفاه و
تأمین اجتماعی در ایران، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی در
اردیبهشت ماه 1383 در مجلس شورای اسلامی تصویب و به تائید شورای محترم
نگهبان رسید. در ماده 11 این قانون آمده است : در راستای تحقق نظام جامع
تأمین اجتماعی و جهت اجرای این قانون وزارت رفاه و تأمین اجتماعی تشکیل می
گردد..
به همین منظور وزارت رفاه و تأمین و اجتماعی در تاریخ بیست و
پنجم تیر ماه 1383 یعنی درست در آخرین سال برنامه پنجساله سوم کشور تأسیس
شد و در یازدهم شهریور ماه 1383 که برنامه پنجساله چهارم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی کشور از تصویب نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی گذشت،
سیاستگذاری و برنامه ریزی فعالیتهای بیمه ای، حمایتی و امدادی به این
وزارتخانه سپرده شد.
این وزارتخانه سرانجام با دووزارتخانه کار و تعاون
ادغام شد . قانون تشکیل وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در جلسه علنی
روز چهارشنبه مورخ هشتم تیرماه یکهزار و سیصد و نود مجلس شورای اسلامی
تصویب و در تاریخ 11/4/1390 به تأیید شورای نگهبان رسید.
مقاله ای در مورد حسابداری شرکت تعاونی
حسابداری شرکت تعاونی
شرکتهای تعاونی به لحاظ نوع فعالیت به سه دسته تولیدی ، توزیعی و تولیدی
– توریعی (چند منظوره) و به لحاظ عضویت به دو گروه خاص و عام تقسیم می
شود .
1- انواع شرکتهای تعاونی از نظر فعالیت
2- انواع شرکتهای تعاونی به لحاظ نوع عضویت
1- انواع شرکتهای تعاونی از نظر فعالیت
شرکتهای تعاونی تولیدی
کار اصلی و مهم این تعاونیها ، تولید کالا و محصول است . در شرکت تعاونی
تولیدی ، معمولا اعضای شرکت کار می کنند و حقوق و دستمزد دریافت می نمایند
.
این تعاونیها ، هم برای به دست آوردن منفعت و سود اعضای خود تلاش می
کنند و هم از تخصص اعضای خود در اداره شرکت سود می برند ، هر چند شاغل بودن
کلیه اعضاء در تعاونی تولیدی ضرورتی ندارد .
حداقل تعداد اعضای در تعاونیهای تولیدی 7 نفر است و حداقل 50 درصد
اعضاء می بایستی تخصص و تجربه کافی را در خصوص فعالیت مورد نظر داشته باشند
.
موافقت با تشکیل تعاونیهای تولیدی در صورتی صادر خواهد شد که طرح ارائه
شده از توجیهات اقتصادی ، فنی و مالی لازم برخوردار باشد . شرکتهای تعاونی
تولیدی در بخش های گوناگون اقتصادی کشور مانند : صنعت ، معدن ، کشاورزی و
غیره به فعالیت مشغول هستند .
الف -شرکتهای تعاونی صنعتی و معدنی
تعاونیهای صنعت و معدن : شامل صنایع غذایی ، شیمیایی ، سلولوزی ، معدنی ،
فلزی ، کانی غیر فلزی ، نساجی و چرم ، دارویی و بهداستی ، برق و الکترونیک
می باشد .
مجوز فعالیت طرحهای صنعتی و معدنی توسط سازمان صنایع و معادن و چنانچه
محل اجرای طرح صنعتی در روستا باشد توسط صنایع روستایی سازمان جهاد کشاورزی
صادر می گردد.
برای تهیه زمین مورد نیاز جهت اجرای طرحهای صنعتی عمدتا باید به
شهرکهای صنعتی و در مناطق روستایی به نواحی صنعتی مراجعه نمود .چنانچه
متقاضیان تمایل به اجرای طرح در مکانی به جز موارد مورد اشاره داشته باشد ،
اخذ مجوز از محیط زیست ، آب و برق در مورد زمین مورد نظرشان الزامی می
باشد .
ب -شرکتهای تعاونی کشاورزی و دامداری
شامل زراعت ، باغداری ، مرتعداری ، علوفه کاری ، تولید بذر و نهال ، کشت
گلخانه ای ، صیفی جات ، پرورش قارچ و گل، پرورش طیور ، پرواربندی ،
پرورش گاو شیری ، تکثیر و پرورش آبزیان می گردد .
مجوز فعالیت طرحهای کشاورزی توسط ادارات و معاونتهای زیر مجموعه سازمان جهاد کشاورزی ، منابع طبیعی و اداره کل شیلات صادر می گردد.
رمین محل اجرای طرحهای کشاورزی عمدتا از طریق اداره کل منابع طبیعی و کمیسیون واگذاری اراضی تامین می گردد.
ج -شرکتهای تعاونی صنایع دستی
شامل تولید فرش دستباف ، گلیم بافی ، کاشی کاری ، قلم زنی ، معرقکاری ، چرم سازی و غیره می باشد .
مجوز فعالیت این گونه فعالیت ها توسط سازمان صنایع دستی و در مناطق
روستایی به وسیله صنایع روستایی سازمان جهاد کشاورزی صادر می گردد .
شرکتهای تعاونی توزیعی
شرکتهای تعاونی توزیعی عبارتند از تعاونیهایی که نیاز مشاغل تولیدی یا
مصرف کنندگان عضو را در چهار چوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و
قیمتها ، تامین می کند.
این شرکت ها خود انواع گوناگونی دارد که عبارتند از :
الف -شرکتهای تعاونی تامین نیاز مصرف کنندگان
شرکتی است که عمدتا برای تهیه انواع کالاهای مصرفی به منظور تامین نیاز
های مصرفی اعضا و خانواده های آنان تشکیل می شود و در گرایشهای : مصرف
کارمندی ، کارگری ، فرهنگیان ، دانشجویی ، محلی یا آزاد ، مرزنشینان و صنوف
توزیعی تشکیل می گردد . برای تشکیل تعاونی مصرف کارمندی ، کارگری ،
فرهنگیان و مرزنشینان حداقل تعداد اعضا 250 نفر است . شرکت تعاونی مصرف
محلی یا آزاد با 500 نفر متقاضی قابل تشکیل می باشد و حداقل ارزش هر سهم
در تعاونی های مصرف دانشجویی 150,000 ریال تعیین شده است .
ب- شرکتهای تعاونی تامین نیاز تولیدکنندگان
شرکتی است که برای تامین نیازهای مشترک تولیدکنندگان یک یا چند محصول
تشکیل می شود , مثل شرکت تعاونی تامین نیاز تولیدکنندگان فرآورده ای لبنی
حداقل تعداد اعضا برای تشکیل این نوع تعاونی هفت نفر می باشد که در صورت
تائید طرح توجیهی شرکت تعاونی از طرف اداره کل تعاون قابل تشکیل می باشد .
سرمایه شرکتهای مذکور از 10,000,000 ریال و هر سهم از 300,000 ریال نباید
کمتر باشد.
ج- شرکت های تعاونی مسکن
این نوع تعاونی در 4 گرایش کارمندی , کارگری , آزاد و فرهنگیان تشکیل می
شود . در تعاونیهای مسکن , خرید زمین بایستی با کاربری مسکونی و ساخت مسکن
نیز باید توسط تعاونی انجام پذیرد.
