سلام، بهترین هدیه اسلامی
سلام و تحیت، پیامآور سلامت و امنیت و
آشتی و دوستی و محبت است؛ سلام نشانه آسودگی از خطرها و کدورتها است. و در
یک کلام: سلام، سلامت میآورد.
در میان همه امتها و اقوام و طوایف، چه گذشتگان و چه معاصرین؛ چه زمان
جاهلیت یا چه عصر الکترونیک و ارتباطات، به هنگام برخورد با یکدیگر برای
خود تحیّت و تعارف و احترامی داشته و دارند. منتها خود در گفتار و عمل،
انواع و اقسام گوناگون دارد مانند: برداشتن کلاه، دست بلند کردن، سر فرود
آوردن، زانو زدن، (مخصوصا در برابر بزرگان و شاهان و….) و یا گفتن کلماتی
به فراخور آداب و رسوم هر قوم و طایفهای که حاکی از خضوع و خشوع و احترام
اشخاص در برابر یکدیگر و کوچکترها در مقابل بزرگترها و… که رائج بین
مردم در اعصار گوناگون بوده و هست با آداب و سنن گوناگون و ملتهای مختلف
اعم از سیاه و سفید و سرخ و زرد و…
اسلام که خود دین صلح و آشتی و محبت و مودّت بوده و همیشه پیروان خود را به
این امر مهم دعوت کرده، طرز برخورد با اشخاص را به بهترین وجه بیان کرده و
روشن ساخته است که جایگاه تحیت در اسلام چیست، و چه کسانی باید آغازگر این
مهم باشند؟ و آیا مانند زمان جاهلیت (جاهلیت قرون وسطائی یا عصر
ارتباطاتی)، باید همیشه ضعفا و کوچکترها و بیپولها و… به بزرگان و
قدرتمندان و پولداران و صاحبان اسم و رسم احترام بکنند یا اسلام در این
مورد تعریف دیگری دارد؟
سلام، تحیت اسلامی
برخلاف آداب و رسوم اکثر مردم جهان در گذشته و حال که احترامشان بر
همدیگر، بیشتر احترام و تحیت ارباب رعیتی یا نوکر و آقائی و یا شاه و گدائی
میباشد، تحیّت و احترام در ادیان الهی بالاخص اسلام، در سطح عالی روحی و
روانی و روانشناسی طراحی شده و حاکی از سلامت و ایجاد آرامش و امنیت
میباشد چرا که دستور اسلام هنگام ملاقات و برخورد انسانها با همنوعان خود،
لفظ «تحیت» و «سلام» است. وقتی کسی به دیگری سلام میکند، در واقع به طرف
مقابل میفهماند که از طرف من در امانی و یا خدا تو را از تمام بلیات و
زشتیها حفظ کند و آرزوی سلامت تو را دارم و زنده باشی.
راستی غیر از اسلام در کدام مکتب اعم از مادی و معنوی دیده شده که احترام
انسانها هنگام برخورد با یکدیگر تا ا ین اندازه با الفاظ لطیف و روحبخش و
محبتآمیز و مایه صلح و دوستی آغاز شده باشد؟ اسلام در این مورد آنقدر پیش
میرود که اگر کسی بدون اینکه سلام بگوید، شروع به سخن گفتن کند، جواب
ندهید چنانکه پیشوای اسلام میفرماید:
«فَمَن بدأ بِالکلامِ قبلَ السَّلام فَلا تُجیبُوهُ».
«هرکس پیش از سلام، سخن گفتن آغاز نماید، پاسخ ندهید»(1).
همچنین فرمود: نزدیکترین مردم به خدا و پیامبر کسی است که سخن خود را با
سلام شروع نماید: «إِنَّ اَولیَ النّاسِ بِاللّهِ و بِرَسُوله مَن بدءَ
بِالسّلام»(2).
«نزدیکترین مردم به خدا و پیامبرش، کسی است که سخن خود را با سلام آغاز نماید».
باز نقل شده است که رسول گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله به انس فرمود:
«یا أنس سَلِّم علی مَن لقَیتَ یزید اللّه فِی حسناتِکَ و سلَّمْ فی بیتِکَ یزید اللّه فی برکتک»(1).
«ای انس هرکس را ملاقات کردی سلام کن که خدا بر حسنات تو میافزاید و
[هروقت]به خانه خود وارد شدی سلام کن که خدا برکت خانهات را زیاد میکند».
چنانکه از فرمایش رسول گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله استفاده میشود،
باید به همه سلام کرد مگر جاهائی که استثناء شده که انشااللّه در شماره
آینده تحت عنوان «سلام از دیدگاه اهل بیت علیهمالسلام » خواهد آمد.
میبینیم حتی انسان هنگام ورود به خانه خود هم بهتر است سلام کند. در
مقابل، توصیه شده است که جواب سلام را به بهتر از الفاظی که طرف سلام کرده
یا حداقل مثل آن لفظ بدهد. چنانکه در آیه شریفه 86 سوره نساء میخوانیم: «و
إِذا حُیِّیْتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسنَ مِنْها أوْ
رُدُّوها…»(2).
«هرگاه به شما تحیت گویند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهید؛ یا(لااقل) به همانگونه پاسخ گوئید….».
تحیّت چیست؟
تحیت در لغت از ماده «حیات» و به معنی دعا برای حیات دیگری کردن است
خواه این دعا به صورت «سلام علیک»(خدا تو را به سلامت دارد) و یا «حیّاک
اللّه»(خدا تو را زنده بدارد) و یا مانند آن باشد ولی معمولاً این کلمه هر
نوع اظهار محبتی را که افراد به وسیله سخن با یکدیگر میکنند، شامل میشود
که روشنترین مصداق آن همان موضوع سلام کردن است.
همچنین از تفاسیر استفاده میشود اظهار محبتهای عملی نیز در مفهوم (تحیت)
داخل است چنانکه در تفسیر علی بن ابراهیم از امام باقر علیهالسلام نقل شده
«المرادُ بالتحیّة فی الآیة السّلام و غیره من البِرّ»: منظور از تحیت در
آیه(1)، سلام و هرگونه نیکی کردن است.
یکی از کنیزان امام حسن مجتبی علیهالسلام به آن حضرت گلی اهدا کرد، امام
در برابر آن گل، کنیز را آزاد کرد. عرض کردند: ارزش یک شاخه گل آزادی کنیز
بود؟ آن حضرت با استناد به آیه شریفه فرمود: ادب ما ایجاب میکند که پاسخ
محبت را به بهترین وجه بدهیم(2).
سلام و تحیت از دیدگاه قرآن
در قرآن مجید به مناسبتهای گوناگون آیاتی در این زمینه وارد شده و با
الفاظی همچون «تحیت» و «سلام» آمده و وظائف اشخاص را نسبت به همدیگر درباره
سلام و اینکه چگونه سلام کنند و به چه کسانی سلام کنند و طرز پاسخ سلام
دیگران چیست، یاد داده و به بهترین وجه بیان کرده است.
آیه فوق همانطور که اشاره شد، گرچه معنی وسیعی دارد، اما یک مصداق روشن آن
سلام کردن است بنابر طبق این آیه همه مسلمانان موظّفند که سلام را بهطور
عالیتر و یا لااقل مساوی جواب گویند چرا که سلام کردن مستحب و جواب آن واجب
است(3).
اینک آیات:
«و إذا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بأَحسنَ مِنها أَوْ رُدُّوها…»(4)
«هرگاه به شما تحیت گویند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهید؛ یا(لااقل) به همانگونه پاسخ گوئید….».
«..و َتَحِیَّتُهُم فِیها سِلامٌ…»(1).
«گفتار(و دعای) آنها(بهشتیان) در بهشت این است که: «خداوندا، منزّهی تو»! و
تحیت آنها در آنجا سلام؛ و آخرین سخنشان این است که: «حمد، مخصوص پروردگار
عالمیان است!».
«وَلَقَدْ جاءَتْ رُسُلنا بِابراهِیمَ بِالبُشْری قالُوا سلاما قال سلامٌ…»(2).
«فرستادگان ما[= فرشتگان] برای ابراهیم بشارت آوردند، گفتند: «سلام!» (او نیز) گفت: «سلام» و..».
و نَبِّئْهُمْ عَن ضَیفِ ابراهیمَ* إِذْ دَخلُوا علیهِ فقالُوا سلاما…»(3).
و به آنها(مردم) از مهمانهای ابراهیم خبر ده! هنگامی که بر او وارد شدند، گفتند: سلام».
«…یَقُولُون سلامٌ علیکُمْ ادْخُلُوا الجَنَّةَ بِما کُنتُم تَعْمَلُون»(4).
«همانها که فرشتگان(مرگ) روحشان را میگیرند در حالی که پاک و پاکیزهاند؛ به آنها میگویند: «سلام بر شما!» وارد بهشت شوید…».
«قال سلامٌ علیکَ سَأَسْتَغْفِرُ لکَ رَبِّی»(5).
«ابراهیم(به پدرش) گفت: «سلام بر تو! من به زودی از پروردگارم برایت تقاضای عفو میکنم….».
«لا یسْمَعُونَ فِیها لغوا الاّ سلاما….»(6).
[بهشتیان] در آنجا هرگز گفتار لغو و بیهودهای نمیشنوند؛ و جز سلام در آنجا سخنی نیست…».
«….فإذا دَخَلْتُمْ بُیوتا فَسَلِّمُوا علی أَنْفُسِکُمْ تَحیَّةً مِن عند اللّه مُبارکاطیَّبةً…»(1).
«..و هنگامی که داخل خانهای شدید، بر خویشتن سلام کنید، سلام و تحیتی از سوی خداوند، سلامی پر برکت و پاکیزه!».
«… و إذا خاطَبَهُمُ الجاهِلُونَ قالُوا سلاما*…. و یُلّقُونَ فِیها تحیَّةً و سلاما»(2).
«.. و هنگامی که جاهلان آنها(بندگان خدای رحمان) را مخاطب سازند (و سخنان
نابخردانه گویند)، به آنها سلام میگویند(و با بیاعتنایی و بزرگواری
میگذرند. آری آنها(بندگان خدا) هستند که درجات عالی بهشت در برابر
شکیباییشان به آنان پاداش داده میشود، و در آن، با تحیت و سلام روبهرو
میشوند».
«تحِیَّتُهُم یَومَ یَلقَونَهُ سلامٌ»(3)
«تحیت آنان(مؤمنان) در روزی که او(خدا) را دیدار میکنند، سلام است؛… و برای آنها پاداش پرارزشی فراهم ساخته است».
«اِلاّ قیلاً سلاما سلاما»(4). «تنها چیزی که(بهشتیان) میشنوند، سلام است».
چنانکه از این آیات استفاده میشود سلام؛ نه تنها تحیّت و هدیه و شعار
مؤمنان و خوبان در دنیا میباشد، بلکه تحیت و هدیه اهل بهشت هم میباشد.
متأسفانه در جامعه اسلامی ما گرچه بعضیها آن را به فراموشی سپردهاند.
رهبر بزرگ اسلام، حضرت محمد مصطفی صلیاللهعلیهوآله به همه سلام میکرد
حتی به کودکان و بردگان. و در سلام کردن سبقت میجست بهطوری که اگر کسی
میخواست پیشدستی کند و به پیامبر زودتر از آن حضرت سلام دهد، مشکل بود.
احادیث درباره سلام کردن
در
روایت است که بعضی از مومنین آرزو داشتند که به پیغمبر (ص) ابتداء به سلام
کنند پشت دیوار در راه پیغمبر (ص) پنهان می شدند تا به آن حضرت سلام کنند
اما آن حضرت پیش از ملاقات صدا می زد ای فلانکس که پشت دیوار هستی سلام
علیکم ؛ ابتدا به سلام نود حسنه و پاسخش ده حسنه دارد ، لذا سبقت به سلام
مستحب است رسول خدا (ص) وقتی وارد مسجد می شد یا وقتی می خواست خطبه بخواند
سلام می کرد حتی به بچه ها و سفارش هم شده که سنت پیغمبر (ص) را احیاء
کنید و ابتداء به سلام را ترک ننمائید. تفسیر سوره حمد { از تالیفات حضرت
آیت الله دستغیب (ره) } صفحه 138
حضرت محمد (ص) : سلام کردن به میل و دلخواه ( مستحب ) است و جوابش واجب. اصول کافی جلد 4 باب التسلیم حدیث 1
حضرت
محمد (ص) : پیش از سخن گفتن گفتار خود را با سلام کردن شروع کنید پس هر که
پیش از سلام کردن شروع به سخن نمود پاسخش را ندهید. اصول کافی جلد 4 باب
التسلیم حدیث 2
حضرت
محمد (ص) : سلام اسمی از اسماء خدا است پس آنرا میان خودتان فاش و آشکار
کنید ، مرد مسلمانی به قومی عبور نموده و بر آنها سلام میکند اگر جواب
سلامش را ندهند کسی که از آنها بهتر و پاکتر است جوابش دهد. روضة الواعظین
صفحه 459
حضرت محمد (ص) : بخیل ترین مردم کسی است که از سلام کردن بخل ورزد. روضة الواعظین صفحه 459
حضرت محمد (ص) : چون یکی از شما از مجلس برخیزد باید با سلام از اهل مجلس تودیع نماید. جامع الاخبار صفحه 104
حضرت محمد (ص) : از موجبات آمرزش ادای سلام و نیکی گفتار است. جامع الاخبار صفحه 104
حضرت
محمد (ص) : هرگاه همدیگر را ملاقات کردید با سلام و مصاحفه ملاقات کنید و
چون از همدیگر جدا شدید با طلب آمرزش از هم جدا شوید. طرائف الحکم جلد 1
صفحه 217 نقل از وسائل الشیعه
حضرت محمد (ص) : نزدیک ترین مردم به خدا و پیغمبرش کسی است که با سلام کردن شروع به سخن کند. اصول کافی جلد 4 باب التسلیم حدیث 3
حضرت
محمد (ص) : چون یکی از شما برادرش را ملاقات کند باید به او سلام کند و با
او مصاحفه نماید { دست بدهد } زیرا خداوند عزوجل با این عمل فرشتگان را
گرامی داشته است پس شما هم کار فرشتگان را بکنید؛ ( به آنها تشبه پیدا کنید
). اصول کافی جلد 3 باب المصافحه حدیث 10
مردى
با حسين بن على عليهما السّلام برخورد و در اولين كلام از حضرت احوالپرسى
كرد و از خداوند براى آن جناب عافيت خواست؛ آن حضرت در جواب فرمود: سلام
قبل از سخن گفتن است خدايت عافيت دهد؛ بعد فرمود به كسى اجازه سخن ندهيد تا
سلام كند.مستدرك جلد 2 صفحه 68
امام
صادق عليه السّلام از رسول اكرم (ص) نقل كرده است كه ميفرمود : پنج چيز
است كه تا لحظه ی مرگ آنها را ترك نمي كنم، يكى از آنها سلام گفتن به
كودكان است؛ در انجام اين اعمال مراقبت دارم تا بعد از من به صورت سنتى بين
مسلمين بماند و عمل كنند. وسائل جلد 3 صفحه 209
سلام
به كودك دو اثر روانى دارد : براى سلام كننده باعث تقويت خوى پسنديده
تواضع و فروتنى است، و براى كودك وسيله احياء شخصيت و ايجاد استقلال است.
طفلى كه بزرگسالان به او سلام كنند و بدين وسيله از وى احترام نمايند،
لياقت و شايستگى خود را باور ميكند و از كودكى معتقد می شود كه جامعه او را
انسان ميشناسد و مردم به او اهميت ميدهند.
انس
بن مالك ميگويد: رسول اكرم (ص) در رهگذرى با چند كودك خردسال برخورد نمود،
به آنها سلام كرد و طعامشان ميداد. مستدرك جلد 2 صفحه 69
از صفات پسنديده پيغمبر اسلام اين بود كه به تمام مردم از کوچک و بزرگ سلام ميكرد. مستدرك جلد 2 صفحه 69
على
عليه السّلام فرموده : هر تازه واردى در محيط نامأنوس ، حيرت زده می شود
، براى آرامش خاطر، سخن خود را به سلام آغاز كنيد. غرر الحكم، صفحه 579
ثواب
سلام بر برادر مؤمن براى خدا : از جابر جعفى روايت شده كه امام باقر عليه
السّلام فرمود : همانا فرشته اى از فرشتگان حقّ بر مردي كه بر در خانه اى
ايستاده بود گذر كرد و از او پرسيد اى بنده خدا براى چه و چرا اينجا
ايستاده اى ؟ مرد گفت : آمده ام به سلام دوست مؤمنم فرشته پرسيد آيا ميان
تو و او خويشى است و او از بستگان تو است يا اينكه حاجتى بدو دارى؟ آن مرد
گفت: نه خويشى با وى دارم و نه حاجتى بدو، و جز برادرى و اخوّت اسلامى و
احترام او چيزى مرا بدينجا نكشانيده و اين كار را تنها براى خشنودى خدا بر
خود لازم دانستم، فرشته گفت: بدان كه من از جانب خدا بسوى تو مأمورم او تو
را سلام ميرساند و ميفرمايد بنده من مرا در نظر داشتى و براى من اين عمل را
انجام دادى لذا بهشت را بر تو ارزانى داشتم، و از غضب خويش تو را رهانيدم و
از آتش دوزخ پناهت دادم. ثواب الاعمال-ترجمه غفارى صفحه 380
حضرت
صادق عليه السلام فرمود : رسول خدا (ص) فرمود : سلام كردن مستحب است و رد
(يعنى جواب) آن واجب است. اصول كافى ترجمه مصطفوى جلد 4 صفحه 459
رسول
خدا (ص) فرمود : هر كه پيش از سلام كردن آغاز به سخن كند پاسخش را نگوئيد ،
و فرمود: پيش از سخن گفتن به سلام كردن آغاز گفتار كنيد، و هر كه پيش از
سلام كردن آغاز سخن كرد پاسخش ندهيد. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه
459
رسول خدا (ص) فرمود : نزديكترين مردم به خدا و رسولش كسى است كه به سلام آغاز گفتار كند. اصول كافى ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 459
حضرت باقر عليه السلام فرمود : سلمان رحمة اللَّه هميشه مي گفت: سلام خدا را آشكار كنيد زيرا سلام خدا به ستمكاران نمي رسد.
توضيح- فيض (ره) گويد : آشكارا كردن سلام به اينست كه به هر كس برخورد
كرديد سلام كنيد هر كه خواهد باشد، و معناى گفته سلمان اينست كه به هر كه
برخورد كرديد سلام كنيد (و فكر نكنيد كه ممكن است برخى از مردم شايسته سلام
نباشند) زيرا اگر سزاوار سلام نباشد مانند اينكه از ستمكاران باشد سلام
خدا به او نرسد. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 459
حضرت باقر عليه السلام فرمود : بدرستى كه خداى عزوجل دوست دارد آشكار كردن سلام را. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 460
حضرت صادق عليه السلام فرمود : بخيل كسى است كه از سلام كردن بخل كند. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 460
ابن
قداح گويد : حضرت صادق عليه السلام فرمود : هر گاه يكى از شماها سلام كند
بايد بلند سلام كند و نگويد : من سلام كردم و جواب مرا ندادند، زيرا شايد
سلام كرده و آنها نشنيده اند، چون يكى از شماها جواب سلام گويد : بايد
بلند جواب دهد و مسلمانى نگويد : كه من سلام كردم و به من جواب ندادند، سپس
فرمود: على عليه السلام هميشه مي فرمود: خشم نكنيد و كسى را هم به خشم
نياوريد، سلام را آشكار گوئيد و گفتارتان را خوش كنيد، در شب نماز بخوانيد
آنگاهى كه مردم در خوابند (مقصود نماز شب است) تا به سلامتى به بهشت رويد،
سپس اين گفتار خداى عزوجل را براى مردم خواند: «السَّلامُ الْمُؤْمِنُ
الْمُهَيْمِنُ» (سوره حشر آيه 23) (يعنى خدائى كه سالم از هر گونه عيب و
نقصى است و امان دهنده و نگهبان است، و منظور امام از استشهاد باين آيه
اينست كه سلام يكى از نامهاى خدا است). اصول كافى ترجمه مصطفوى، جلد 4
صفحه 460
حضرت صادق عليه السلام فرمود : آنكه آغاز به سلام كند بخدا و رسولش نزديكتر است. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 460
حسن
بن منظر گويد: شنيدم حضرت صادق مي فرمود : هر كس (را) بگويد : «السلام
عليكم» ده حسنه است، و هر كه (را) بگويد: «السلام عليكم و رحمة اللَّه»
بيست حسنه است، و هر كه (را) بگويد : «السلام عليكم و رحمة اللَّه و
بركاته»سى حسنه است. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 460
حضرت
صادق عليه السلام فرمود: سه كس هستند كه گرچه يك نفر باشند ولى در باره
آنها به صيغه جمع (مانند صيغه شما در فارسى) جواب داده شود يكى در جايى كه
كسى عطسه زند كه به او گفته شود:«يرحمكم اللَّه»(يعنى خدا به شما رحمت
فرستد كه در اينجا) اگر چه كسى ديگر با او نباشد (به صيغه جمع گفته شود) و
ديگر مردى كه به مرد ديگرى سلام كند كه ميگويد:«السلام عليكم»(يعنى درود بر
شما) و ديگر مردى كه براى مرد ديگرى دعا كند كه ميگويد:«عافاكم
اللَّه»(يعنى خداوند شما را عافيت بخشد) كه اگر چه يكى است ولى ديگرى با او
هست (مقصود از آن ديگر فرشته هاى نويسنده و نگهبانان و ديگر از ايشان كه
با انسان هستند ميباشد چنانچه فيض و مجلسى رحمهم اللَّه فرموده اند).
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 461
حضرت
صادق عليه السلام ميفرمود: سه كس سلام نكنند: كسى كه همراه جنازه رود، و
كسى كه به نماز جمعه ميرود، و در حمام. شرح : – فيض (ره) گويد: زيرا كه
اين اشخاص خاطرشان مشغول و به خود سرگرم هستند پس باكى بر آنها نيست اگر
سلام نكنند. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 461
حضرت
صادق (ع) عليه السلام فرمود: از فروتنى و تواضع اين است كه به هر كه
برخورد كردى سلام كنى. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 461
حضرت
باقر عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين عليه السلام به مردمى گذر كرد و بر
آنها سلام كرد آنها در جواب گفتند:«عليك السلام و رحمة اللَّه و بركاته و
مغفرته و رضوانه» پس اميرالمؤمنين عليه السلام بدانها فرمود: در باره ما از
آنچه فرشتگان به پدرمان ابراهيم عليه السلام گفتند نگذريد، آنها
گفتند:«رحمة اللَّه و بركاته عليكم أهل البيت» اصول كافى-ترجمه مصطفوى،
جلد 4 صفحه 461
امام
صادق عليه السلام فرمود : تكميل تحيت (سلام گفتن و خوش آمد) براى شخصى كه
به سفر نرفته مصافحه (و دست دادن به او) است، و تكميل آن در باره آنكه از
سفر آمده معانقه (و در آغوش گرفتن و دست به گردن همديگر انداختن) است.
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، ج4، ص: 462
حضرت
صادق عليه السلام فرمود: كوچك بر بزرگ سلام كند، و رهگذر بر نشسته، و گروه
اندك بر گروه بسيار سلام كنند. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه
462
حضرت
صادق (ع)عليه السّلام : كمترها به بيشتران سلام كنند، و سواره به پياده، و
استر سوارها به الاغ سوارها، و اسب سواران به استر سواران سلام كنند.
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 462
حضرت
صادق (ع) ميفرمود : سواره بر پياده و پياده بر نشسته سلام كنند، و چون
گروهى به گروه ديگر برخورند آنان كه كمترند به بيشتران سلام كنند، و چون يك
نفر به گروهى برخورد آن يك به آن گروه سلام كند. اصول كافى-ترجمه
مصطفوى، جلد 4 صفحه 463
حضرت صادق عليه السلام فرمود : سواره بر پياده و ايستاده بر نشسته سلام كند. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 463
حضرت
صادق عليه السلام فرموده : هر گاه مردمى در انجمنى باشند و مردم ديگرى
وارد شوند آنها كه تازه وارد شده اند بايد سلام كنند. اصول كافى-ترجمه
مصطفوى، جلد 4 صفحه 463
حضرت
صادق عليه السلام فرمود: هر گاه گروهى به جمعى بگذرند كافى است كه يكى از
آنها سلام كند، و چون بر جمعى سلام كردند كافى است كه يكى از ايشان جواب
دهد. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 463
عبد
الرحمن بن حجاج گويد : كه (امام عليه السّلام) فرمود : چون يك تن از ميان
گروهى سلام كرد از ديگران كافى است. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه
463
حضرت
صادق عليه السلام فرمود : چون يكى از ميان مردمى سلام كرد از آنها كافى
است، و چون يكى از آنها جواب داد از آنها بس است. اصول كافى-ترجمه
مصطفوى، جلد 4 صفحه 464
حضرت
صادق عليه السلام فرمود : كه رسول خدا (ص) به زنها سلام ميكرد و آنها نيز
جواب ميدادند، و اميرالمؤمنين عليه السلام نيز سلام ميكرد و خوش نداشت كه
به جوانهاى از زنها سلام كند، و ميفرمود: می ترسم آوازش مرا خوش آيد، و
زيادتر از آن اجرى كه ميجويم (گناه) بمن رسد. اصول كافى-ترجمه مصطفوى،
جلد 4 صفحه 464 ، حلیة المتقین صفحه 238 { علامه مجلسی (ره) در شرح فرموده
مولا علی (ع) { می ترسم آوازش مرا خوش آيد، و زيادتر از آن اجرى كه
ميجويم (گناه) بمن رسد } فرموده اند : امثال اینها را برای تعلیم دیگران
می فرموده اند و خود از امثال اینها معصوم و منزه بوده اند }
حضرت
باقر عليه السلام فرمود : مردى يهودى وارد شد بر رسول خدا (ص) و عايشه هم
در حضور آن حضرت صلى اللَّه عليه و آله بود و گفت:«السام عليكم»
(يعنى مرگ بر شما، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله در پاسخ فرمود:«عليكم» (يعنى بر شما) سپس ديگرى (از يهود) آمد و مانند همان گفت و
رسول خدا (ص) نيز مانند رفيقش به او پاسخ داد، پس سومى وارد شد و مانند آن
گفت و رسول خدا (ص) همان طور كه بدو نفر رفقايش جواب داده بود جواب او را
گفت، پس عايشه خشمگين شد و گفت:«سام»و خشم و لعنت بر شما باد اى گروه يهود و
اى برادران ميمونها و خوكها، پس رسول خدا (ص) به عايشه فرمود:
اى عايشه اگر فحش به صورتى مجسم ميشد هر آينه بد صورتى داشت، نرمش و مدارا
بر هيچ چيز نهاده نشده جز اينكه آن چيز را آراسته است، و از هيچ چيز
برداشته نشده جز اينكه آن را زشت ساخته عرضكرد: اى رسول خدا آيا نشنيدى كه
اينها گفتند:«السام عليكم»؟ فرمود: چرا، مگر تو نشنيدى آنچه من پاسخشان را
دادم و گفتم:
«عليكم»؟ پس هر گاه مسلمانى به شما سلام كرد به او بگوئيد:«سلام عليكم»و
هر گاه كافرى بر شما سلام كرد در پاسخش بگوئيد:«عليك» اصول كافى-ترجمه
مصطفوى، جلد 4 صفحه 464
حضرت
صادق عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده : به أهل كتاب
آغاز به سلام نكنيد، و هر گاه به شما سلام كردند شما در جواب بگوئيد:
«و عليكم» اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 465
محمد
بن مسلم از حضرت صادق عليه السلام حديث كند كه فرمود : هر گاه يهودى و
نصرانى و مشرك بر تو سلام كردند بگو : «عليك» اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد
4 صفحه 465
جابر
از حضرت باقر عليه السلام حديث كند كه فرمود : ابوجهل بن هشام با گروهى از
قريش نزد ابوطالب رفتند و گفتند: اين برادرزاده ات ما را آزار دهد و
معبودهاى ما را هم بيازارد او را بخواه و دستورش بده از نكوهش معبودان ما
خوددارى كند تا ما هم از نكوهش معبود او خوددارى كنيم، فرمود:پس ابوطالب
نزد رسول خدا (ص) فرستاد و او را فرا خواند، همين كه رسول خدا (ص) وارد شد
در خانه جز مشرك كسى نديد پس فرمود:السَّلامُ عَلى مَنِ اتَّبَعَ
الْهُدى(يعنى سلام بر هر كسی که پيروى از حق كند) و نشست، ابو طالب، از
آنچه مشركين گفته بودند آگاهش ساخت، حضرت فرمود: آيا بجاى اين پيشنهاد
كلمه اى نخواهند كه بدان وسيله بر عرب آقائى كنند و بر گردن همه آنها سوار
شوند؟ (كنايه از اين است كه همه را زير فرمان خويش در آورند) ابوجهل گفت:
چرا آن كلمه چيست؟ فرمود: بگوئيد:«لا اله الا اللَّه» (همين كه اين كلام
را شنيدند) انگشتهاى خود را در گوش نهاده و پا به فرار گذاردند و ميگفتند:
«ما در ملت پسين اين را نشنيده ايم و اين نيست جز آورده تازه و نوين» پس
خداى تعالى در باره گفتار ايشان از اول سوره: ص، وَ الْقُرْآنِ ذِي
الذِّكْرِ تا آيه (8) (يعنى تا آخر آيه): إِلَّا اخْتِلاقٌ نازل فرمود.
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 466
حضرت
صادق عليه السلام فرمود: در جواب سلام يهودى و نصرانى ميگوئى:«سلام».شرح-
مجلسى (ره) گويد: يعنى بر ما يا بر مستحقش يا بر كسى كه پيروى از حق كند.
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 4 صفحه 466
عبد
الرحمن بن حجاج گويد : به حضرت كاظم عليه السلام عرض كردم : بفرمائيد كه
اگر من نيازمند يك طبيب نصرانى شدم ميتوانم بر او سلام كنم و در حقش دعا
كنم؟ فرمود: آرى دعاى تو به او سودى نبخشد. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد
4 صفحه 466
ابو
بصير گويد : از حضرت صادق عليه السلام پرسيدند : از اينكه (اگر) مردى
نيازى به گبر يا يهودى يا نصرانى داشت، يا اينكه يكى از آنها براى او كار
ميكند يا دهقان و از بزرگان سرزمين اوست، و اين مرد در حاجت مهمى به او
نامه می نويسد آيا در آغاز نامه نام آن مرد كافر را بنويسد، و در نامه
سلام به او بنويسد؟ و البته اين كار را هم فقط به خاطر گذشتن كارش ميكند؟
فرمود: اما اينكه نام او را در آغاز نامه بنويسى پس نكن (اجازه نمي دهم)
ولى در نامه ات سلام براى او بنويس زيرا رسول خدا (ص) نيز بسا كه براى
كسرى (پادشاه ايران) و قيصر (سلطان روم) نامه می نوشت. اصول كافى-ترجمه
مصطفوى، جلد 4 صفحه 468
أبوالصّباح
گويد: از امام باقر عليه السلام در باره فرموده خداوند : فَإِذَا
دَخَلْتُم بُيُوتًا فَسَلِّمُواْ عَلىَ أَنفُسِكُمْ (و هنگامى كه داخل
خانه ها گشتيد بر خويشتن سلام نمائيد- نور ؛ 61) پرسيدم ، فرمود :
منظور اين است كه وقتى كسى وارد منزل خويشتن شود و سلام كند، (پاسخ) آن
سلام را بر خود او برگردانند و اين سلام بر نفس خودتان مس باشد. معاني
الأخبار-ترجمه محمدى، جلد 1 صفحه 365
عبد
الرّحمن بن أبى عبد اللَّه گويد: امام صادق عليه السّلام در باره تفسير
فرموده خداوند: لَا تَدْخُلُواْ بُيُوتًا غَيرَْ بُيُوتِكُمْ حَتىَ
تَسْتَأْنِسُواْ وَ تُسَلِّمُواْ عَلىَ أَهْلِهَا (مبادا جز به خانه هاى
خودتان بدون اجازه داخل خانه هائى شويد كه با صاحبش اُنس نداريد، تا اجازه
بگيريد و چون رخصت يافتيد داخل شويد بر اهل آن خانه ها سلام كنيد- نور ؛
27) فرمود: منظور كندن كفش، و سلام كردن است. معاني الأخبار-ترجمه محمدى،
جلد 1 صفحه 366
عبد
اللَّه هاشمى گويد : از حضرت صادق عليه السّلام در باره معنى سلام در
نماز، پرسيدم فرمود : سلام نشانه امنيّت، و حلال گرديدن آنچه كه در حال
نماز حرام بود، می باشد، عرض كردم : فدايت شوم اين چگونه است ؟ فرمود :
مردم در گذشته عادتشان بر اين بود كه اگر تازه واردى بر ايشان سلام می داد
خود را از گزند او آسوده می دانستند، و چون ايشان پاسخ سلام وى را می
دادند، او نيز از زيان ايشان خود را آسوده می دانست، اگر سلام نمی كرد
از او ايمن نبودند، و اگر ايشان نيز پاسخ سلام كننده را نمی دادند، او
امنيّت نداشت، و اين خوئى بود درعرب، پس سلام دادن نشانه بيرون آمدن از حال
نماز و حلال گشتن سخن و ايمنى از انجام عملى است كه نماز را باطل كند، و
سلام نامى از أسماء خداى عزّوجلّ است و آن از نمازگزار بر دو فرشته خدا كه
موكّل اويند است. معاني الأخبار-ترجمه محمدى، جلد 1 صفحه 388
أبى
ظبيان از ابن عبّاس نقل كرده كه گفت: مقصود از دارالسّلام بهشت است، و اهل
آن از هر جهت سالم هستند، يعنى از تمامى آسيبها، ناخوشيها، بيماريها، و
رنجها به دور و سلامت هستند، از ضعف پيرى و مرگ و دگرگونى احوال كه به زيان
ايشان باشد، آسوده اند، و آنان بزرگوارانى هستند كه هرگز به خوارى دچار
نگردند، بی نيازانى كه هرگز تهيدست و نيازمند نگردند، و خوشبختانى هستند
كه به نكبت و بدبختى دچار نمی شوند، و مسرورانى كه به اندوه و غمّ مبتلا
نگردند، و ايشان زندگانى هستند كه هرگز مرگ به سراغشان نرود، و در كاخهايى
از درّ و مرجان كه درهايش به جاده هاى عرش گشوده می گردد مأواى دارند، در
حالى كه فرشتگان براى (تهنيت) آنان از هر در وارد شوند و (گويند) سلام و
تحيّت بر شما باد كه (در اطاعت خدا) بردبارى پيشه نموديد و سرانجام خوب
منزلگاهى يافتيد- رعد 13: 23) علاء بن عبد الكريم گويد: شنيدم امام باقر
عليه السّلام در تفسير قول خداى عزّ و جلّ وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلى دارِ
السَّلامِ (و پروردگار است كه (مردم را) به سوى سراى صلح دعوت می كند-
يونس 25) فرمود: «سلام» خداوند است و سرايش را كه براى اولياء خويش آفريده
بهشت می باشد.معاني الأخبار-ترجمه محمدى، جلد صفحه 389
امام
صادق عليه السلام فرمود: از تواضع است كه در نشستن به پائين مجلس راضى
باشى و به هر كه برخورى سلام كنى و مجادله را ترك كنى، اگر چه حق با تو
باشد، و دوست نداشته باشى كه ترا به تقوى بستايند. اصول كافى-ترجمه مصطفوى،
جلد 3 صفحه 186
اميرالمؤمنين
صلوات اللَّه عليه فرمود : با ارحام خود بپيونديد اگر چه با سلام كردن
باشد، كه خداى تبارك و تعالى فرمايد : وَ اتَّقُواْ اللَّهَ الَّذِى
تَسَاءَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كاَنَ عَلَيْكُمْ
رَقِيبًا ، از خدائى كه به نام وى درخواست كنيد و نيز از بريدن خويشاونديها
پروا كنيد كه خدا مراقب شماست، سوره نساء آیه 1» اصول كافى-ترجمه
مصطفوى، جلد 3 صفحه 226
امام
صادق عليه السّلام فرمود: برخى از حقوق مسلمان بر برادرش اينست كه چون او
را ديد سلامش كند و چون بيمار شود عيادتش نمايد و چون غائب شود خير خواهيش
كند و چون عطسه كند دعايش كند (يرحمك اللَّه گويد) و چون بميرد تشييعش
كند. اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 3 صفحه 248
ابوعبيده
گويد : من همكجاوه امام باقر عليه السّلام بودم و اول من سوار ميشدم و سپس
آن حضرت، چون قرار ميگرفتيم حضرت به من سلام ميكرد و مانند مرديكه رفيقش
را بتازگى نديده احوال پرسى و مصافحه ميفرمود و هنگام پياده شدن او پيش از
من پياده ميشد، چون بر زمين قرار ميگرفتيم سلام ميكرد و مانند كسى كه رفيقش
را بتازگى نديده احوال پرسى مينمود.من گفتم يا ابن رسول اللَّه شما كارى
ميكنى كه هيچ كس از مردم نزد ما نمي كند و اگر يك بار هم بكند زياد است؟
فرمود: مگر ثواب مصافحه را نميدانى؟ دو مؤمن بهم بر ميخورند و يكى به ديگرى
دست مي دهد، پس همواره گناهان آن دو مي ريزد، چنان كه برگ از درخت مي
ريزد، و خدا به آنها توجه ميفرمايد تا از يك ديگر جدا شوند. اصول
كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 3 صفحه 259
امام
باقر عليه السّلام فرمود : رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: چون يكى
از شما برادرش را ملاقات كند بايد به او سلام كند و دست بدهد، زيرا خداى
عزوجل فرشتگان را بدين عمل گرامى داشته ، پس شما هم كار فرشته را بكنيد.
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 3 صفحه 261
رسول
خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: چون به يكديگر برخورديد با سلام كردن و
مصافحه برخوريد ، و چون از يك ديگر جدا شويد با آمرزش خواهى جدا شويد.
اصول كافى-ترجمه مصطفوى، جلد 3 صفحه 262 ، حلیة المتقین صفحه 237
در کتاب شریف مکارم اخلاق جلد 1 صفحه 23 در قسمت حالات حضرت رسول (ص) آمده است که ایشان همواره ابتدا به سلام میکردند.
انس
گوید : پیغمبر (ص) به کودکانی گذشت و به ایشان سلام کرد ، و به آنها
خوراکی پخش کرد، از اسماء بنت یزید : پیغمبر (ص) به جمعی از زنان گذشت و به
ایشان سلام کرد. مکارم اخلاق جلد 1 صفحه 31
در
این قسمت روایاتی را که نهی از سلام کردن به افرادی را دارد می آوریم و
توضیح کلی این روایات از زبان علامه مجلسی (رضوان الله تعالی علیه )
در
بعضی از اخبار وارد شده است که چند کسند که بر ایشان سلام نمی باید کرد :
جهود و گبر و ترسا و بت پرست و کسیکه در بیت الخلاء باشد و کسی که بر سر
خوان شراب نشسته باشد و بر شاعریکه به زنان محصنه عفیفه فحش گوید و بر
جماعتیکه خوش طبعی ایشان دشنام مادر است و بر کسیکه نرد یا شطرنج یا سایر
انواع قمار بازی کند و بر کسی که عود یا طنبور نوازد و مردیکه با او عمل
لواطه میکنند و کسیکه در اثنای نماز باشد و کسیکه سود خورد و فاسقی که
علانیه فسق کند و پروا نکند و در روایت صحیح وارد شده است که سلام کردن بر
کسیکه شطرنج بازی کند گناه کبیره است و همچنین نهی وارد شده است از سلام
کردن بر کسیکه شراب خورد و دور نیست که اکثر اینها محمول باشد بر آنکه
سلام کردن بر اینها فضیلت بسیار ندارد یا برای آنکه از روی مهربانی و محبت و
راضی بودن به گناه ایشان سلام بر ایشان نباید کرد زیرا که اخبار بسیار
وارده شده است که بر همه کس سلام کردن خوب است. حلیة المتقین صفحه 237 الی 238
امام
باقر عليه السّلام فرمود : سلام نكنيد بر يهودى و نه بر نصرانى و نه بر
آتش پرست و نه بر بت پرستان و نه بر سر سفره شراب نشينان و نه بر شطرنج باز
و نردباز و نه بر كسى كه با او عمل لواط انجام مي دهند و نه بر شاعرى كه
زنهاى پاكدامن را متهم می سازند و نه بر نمازگزار و اين بخاطر آن است كه
نمی تواند پاسخ سلام را بگويد زيرا سلام دادن از سلام دهنده مستحب است و
پاسخش بر نماز گذار واجب و سلام نكنيد به رباخوار و نه بر كسى كه بر قضاى
حاجت نشسته و به بر آنكه در حمام است و نه بر كسى كه آشكارا گناه
ميكند.خصال-ترجمه فهرى، جلد 2 صفحه 571
اميرالمؤمنين
(ع) فرمود ، رسول خدا قدغن فرمود كه بر چهار كس سلام نشود : بر ميخواره
در حال مستى و بر مجسمه ساز و بر آنكه نرد می بازد و بر آنكه به بازى
(چهارده) مشغول است و من براى شما پنجمين كس را می افزايم شما را نهى
ميكنم از سلام كردن بر شطرنج بازان.خصال-ترجمه فهرى، جلد 1 صفحه 261
اصبغ
بن نباتة گويد : شنيدم از اميرالمؤمنين كه مي فرمود: شش كس را نشايد سلام
داد و شش كس را نشايد كه امام جماعت گردند و شش عمل در اين امت از اخلاق
قوم لوط است اما آنان كه سلام بر آنان نشاند.
1- يهودى و نصارى.
2- نرد و شطرنج بازان.
3- ميگساران.
4- تار و تنبور زنان.
5- كسانى كه شوخيه اشان فحش بر مادر يك ديگر است.
6- شاعران و اما آنان كه امامت جماعت را نشايند زنا زاده و مرتد و عربى كه
پس از هجرت به شهر اسلام دوباره بيابان نشين گردد و ميخواره و كسى كه حد
شرعى بر او جارى شده باشد و كسى كه ختنه نشده باشد.
و اما كارهائى كه از اخلاق قوم لوط است بازى جلاهق و سنگريزه بانگشتان
پرتاب نمودن و علك جويدن و از روى تكبر دامن بر زمين كشيدن و بند قبا و
دكمه پيراهن باز گذاشتن. (شرح:)1- جلاهق يك نوع بازى است كه گلوله از گل و
مانند آن بسازند و بر يك ديگر پرتاب كنند 2- هر چيزى كه جويده شود و از هم
نپاشد آن را علك گويند مانند سقز و مصطكى و كندر و آدامس. خصال-ترجمه فهرى،
جلد 1، صفحه 368
رسول
خدا (ص) فرمود : هر كه پيش از سلام دادن شروع به سخن كند پاسخش ندهيد و
فرمود : هيچ كس را تا سلام نداده به خوردن غذا دعوت مكن. خصال-ترجمه فهرى،
جلد 1، صفحه 23 ، حلیة المتقین صفحه 236
امام
صادق (ع) فرمود: بر سه كس نبايد سلام كرد آن را كه به دنبال جنازه است و
آن را كه به نماز جمعه مي رود و آن را كه در حمام است.خصال-ترجمه فهرى، جلد
1، صفحه 104 ، حلیة المتقین صفحه 237 در کتاب حلیة المتقین علامه مجلسی
ره فرموده اند : مورد آخر را حمل کرده اند بر صورتیکه لنگ نبسته باشد.
خصال:
بسندش تا امام صادق (ع) كه بر سه كس سلام نشود: آنكه با جنازه رود و آنكه
بجمعه رود و آنكه در حمام است. بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه 8
همان:
بسندش تا رسول خدا (ص) كه نهى كرد از سلام بر چهار تا بر كسى كه در حال
مستى است، و بر مجسمه ساز، و بر نردباز و بر آنكه با اربعة عشر بازى كند- و
على (ع) افزود: و بر شطرنج باز (به اربعه عشر بازى كودكانست و گاهى با آن
قمار كنند بر صفحه اى چون روى زمين جدولى نقش كنند و بر تقاطع خطوط ريگى
نهند و بسا كه هشت خط باشد و شش ريگ كه هر طرفى سه ريگ دارد بنام سه در و
سه پر و گاهى 16 خط كشند با 14 ريگ كه هر طرف را هفت ريگ باشد … از
پاورقى ص 8). بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه 8
همان:
بسندش تا امام صادق (ع) از پدرانش كه بر شش كس سلام نشود: يهودى،گبر،
ترسا، مرديكه بر سر خلاء است و يا بر سر سفره ميخوارى، و بر شاعرى كه زنان
پارسا را به زنا متهم كند، و بر آنان كه بدشنام بر مادران خوش باشند.
بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه 8
همان:
بسندش تا على (ع) كه شش كسند كه سلام بر آنها نشايد : يهود، ترسا، و نرد و
شطرنج باز، و ميخواران و تار و طنبورزنان و آنان كه بدشنام بر مادران
خوشند، و شاعران.سرائر: مانندش را آورده. بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه
9
بسندش
از امام باقر (ع) كه نهى كرده از سلام بر آنچه در دو حديث گذشته آمده (و
بر آنها افزوده بت پرستان و مخنث را و آنكه در نماز است براى اينكه نتواند
جواب گفت زيرا سلام ابتدائى مستحب است و جوابش واجب است و بر رباخوار و
متجاهر بفسق. بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه 9
فقه
الرضا: سلام مكن به ميخوار اگر بر او گذشتى و اگرت سلام كرد جوابش بده بشب
بخير و صبح بخير و سلام بر شطرنج باز كفر است. بحارالانوار جلد 16 جلد 3
صفحه 10
سرائر:
بسندى از امام ششم (ع) كه فرمود: سلام بر شطرنج باز گناه است و كبيره
هلاكت بار، و شطرنج باز و تماشاگر او و سلام بر او در حال بازى گناه برابر
دارند- (4) گويم: تمام حديث در باب قمار است. بحارالانوار جلد 16 جلد 3
صفحه 10
تا
على (ع) كه ميفرمود: ششند كه نشايد بدانها سلام كرد و ششند كه نشايد امام
شوند و شش كار در اين امت از اخلاق قوم لوطند، اما شش اول: يهود و ترسا، و
نرد و شطرنج باز، و ميخوار، و تار و طنبورنواز، و آنان كه به دشنام بر
مادرها خوشند، و شاعران و اما آن شش دوم مردم: زنازاده، و مرتد، و
بياباننشينى پس از هجرت، و ميخوار، و آنكه حد شرعى خورده، و دول نبريده، و
آن شش كه از اخلاق قوم لوطند تلنگر زنى، و سنگ پرانى و جويدن كالوك، و
دامن كشانى از روى تكبر، و باز گذاشتن از ار از روى قباء و پيراهن.سرائر:
بسندى مانندش را آورده ولى قباء و پيراهن در آن نيست. بحارالانوار جلد
16 جلد 3 صفحه 219
خصال:
تا امير مؤمنان (ع) كه پيغمبر (ص) نهى كرد از سلام بر چهار تا: بر مست تا
در مستى است، و بر كسى كه مجسمه سازد، و بر كسى كه نرد بازد و بر كسى كه با
اربعه عشر بازى كند و من پنجمى براتان افزايم و شما را نهى كنم از سلام بر
شطرنج باز. بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه 231
همان:
بسندش تا رسول خدا (ص) كه فرمود: به اهل كتاب سلام نكنيد و اگر به شما
سلام كردند بگوئيد : عليكم. بحارالانوار جلد 16 جلد 3 صفحه 9
در
حدیث معتبر نقل شده است که پیغمبر اکرم (ص) اصحاب خود را به هفت خصلت امر
فرمود که یکی از آنها به هرکس سلام کردن است. حلیة المتقین صفحه 236
از حضرت صادق (ع) از جمله تواضع و شکستگی آن است که با هرکه برخوری سلام بکنی. حلیة المتقین صفحه 236
حضرت رسول (ص) فرمودند : بخیل ترین مردم کسی است که به سلام کردن بخل کند. حلیة المتقین صفحه 236
حضرت
رسول (ص) : هرکه به ده نفر از مسلمانان برخورد و برایشان سلام کند ثواب یک
بنده آزاد کردن در نامه عملش نوشته شود. حلیة المتقین صفحه 236
حضرت
صادق (ع) : هر مومنی که به جماعتی از مومنان سلام کند ملائکه در جواب سلام
او می گویند سلام علیک و رحمة الله و برکاتة ابداً. حلیة المتقین صفحه 237
حضرت
صادق (ع) : چون کسی جواب سلام گوید بلند گوید که آن سلام کننده نگوید که
سلام کردم و جواب سلام من نگفتند. حلیة المتقین صفحه 237
حضرت
صادق (ع) : هرکه السلام علیکم بگوید ده حسنه برای او باشد و اگر سلام
علیکم و رحمة الله و برکاته بگوید سی حسنه برای او باشد و در حدیث دیگری
فرمود که سه کسند که بصغه جمع با ایشان سخن می باید گفت هر چند تنها باشند :
کسیکه عطسه کند می گوئی یرحمکم الله هر چند دیگری با او نباشد و کسیکه
سلام بر کسی کند می گوید السلام علیکم و کسی که کسی را دعا کند میگوید
عافاکم الله هرچند یکی باشد زیرا که با اینها ملائکه میباشند و در قصد
مومنان را هم داخل میتواند کرد. حلیة المتقین صفحه 237
حضرت
امیرالمومنین (ع) کسی که داخل خانه شود بر اهل خانه سلام کند و اگر اهل
نداشته باشد و خانه خالی باشد بگوید السلام علینا من ربنا. حلیة المتقین
صفحه 237
حضرت محمد (ص) : کسیکه داخل خانه خود شود سلام بکند که سبب برکت میشود و ملائکه اُنس می گیرند در آن خانه. حلیة المتقین صفحه 237
بدانکه
از جمله سلامها سلام رخصت است که چون خواهند که داخل خانه کسی شوند پیشتر
سنت است که در بیرون خانه سه مرتبه سلام کنند اگر جواب سلام بشنوند داخل
شوند و اگر نه بر گردند و جواب این سلام واجب نیست و از حضرت صادق (ع)
منقول است که رخصت طلبیدن سه مرتبه است در اولی مرتبه میشنوند و در مرتبه
دوم حذر میکنند و در مرتبه سوم اگر خواهند رخصت می دهند و اگر نمی خواهند
ساکت می شوند که او برگردد و حق تعالی فرموده است که داخل مشوید در خانه
غیر خانه های خود تا استیناس بکنید و سلام بر اهلش بکنید و حضرت صادق (ع)
فرمود استیناس کفش بر زمین زدن و سلام کردن است که ایشان خبر دار شوند.
حلیة المتقین صفحه 238 الی 239
حضرت رسول (ص) : از علامت تواضع و فروتنی آن است که آدمی به هرکه رسد سلام کند. حلیة المتقین صفحه 242
در
باب مكارم پيغمبر (ص) به سند بسيارى گذشت كه فرموده : پنج كار را تا بميرم
وانگذارم : خوراك بر روى زمين پست با بنده ها، سوارشدنم بر الاغى كه جل
بر او است و بدست خود گوسفند را دوشيدن، و جامه پشمينه پوشيدن، و سلام كردن
به كودكان، تا روشى شود پس از من. بحارالانوار جلد 16 جلد 1 صفحه 88
اختصاص
: به سندش تا رسول خدا (ص) كه مسلمان را بر مسلمان شش حق است: سلام در
برخورد با او، و عافيت گفتن نزد عطسه او، و عيادت در بيمارى او، و پذيرش
دعو
