راه حلی برای مشکلات عادت ماهیانه در دختران جوان
بلوغ در دختران مراحل مختلفی دارد که آخرین
مرحله ی آن ، قاعدگی است. در این مرحله هیپوفیز شروع به ترشح هورمون هایی
می کند که بر روی تخمدان تاثیر گذاشته و آن را وادرا به ساخت هورمون هایی
مانند استروژن و پروژسترون می کند. این هورمون ها تاثیرات بسیاری بر بدن و
رشد دختران دارد.
دکتر فرشته معاون، متخصص زنان، زایمان و نازایی در این خصوص بهترین راه
حل بهبود و ادامه تنظیم قاعدگی را توجه به رژیم غذایی مناسب ذکر کرده و
می‌افزاید: در این دوران مصرف مواد قندی با شیرینی بالا و چربی‌ها، بسیار
مضر هستند.
به گفته وی دختران در این زمان باید تا جایی که ممکن است از خوردن
غذاهای حاضری (فست‌فودها) و موادی که حاوی مواد افزاینده‌اند خودداری کنند
چرا که تمامی این مواد باعث تغییرات هورمونی در بدن می‌شود که باعث به هم
خوردن سیستم تعادل هورمونی و در نتیجه کمبود یا اختلال در عملکرد مناسب
تخمدان می‌شود و از آنجا که تمامی رشد اعضای بدن، بخصوص قد، سینه‌ها و
شکل‌گیری اندام در این برهه اتفاق می‌افتد، با عدم کنترل مناسب، چاقی‌های
موضعی هنگام بلوغ و پایدار ماندن تغییرات بدنی، عارض می‌شود که به رژیم
غذایی مقاوم می‌شوند.
این پزشک متخصص در ادامه مصرف بیش از حد مواد چربی (سوسیس، کالباس،
سس‌ها و چاشنی‌های مصنوعی) را از دلایل رشد بیشتر موهای زائد ذکر می‌کند.
اختلال در نظم قاعدگی
تحقیقات نشان داده یکی از مسائل مهمی که در زمان بلوغ برای دختران جوان
مشکل‌ساز می‌شود، اختلال در نظم قاعدگی (پریود) دختران است و از آنجا که
هنوز محور مغز تخمدان تکامل پیدا نکرده است ممکن است فرد تا چندین ماه دچار
دیرکرد پریود شود یا به صورت نامنظم و به صورت لکه‌بینی دچار خونریزی شود.
دکتر معاون با اشاره به این مطلب، بهترین راهکار را «حفظ آرامش» دانسته و
خاطرنشان می‌کند: در این سن تغییرات هیجانی همراه بحران‌های روحی می‌تواند
مسائل را تشدید کند.
وی می‌افزاید: گاهی از سوی برخی پزشکان به دختران جوان، قرص‌های
ضدبارداری تجویز می‌شود که باید گفت مصرف این قرص‌ها نه تنها کمکی به وضعیت
فرد نخواهد کرد بلکه برای وی پریودی مصنوعی و کوتاه مدتی را به همراه
خواهد داشت که طی آن هورمون اضافه‌ای نیز به بدن تحمیل می‌شود.
این پزشک متخصص زنان و زایمان مصرف قرص‌های ضدبارداری را در صورت
صلاحدید پزشک، فقط در مواقع خونریزی‌های زیاد و ظهور کیست‌های تخمدانی
توصیه می‌کند.
همچنین به اعتقاد وی بهتر است یک تا ۲ سال پس از شروع پریود فرصت تنظیم
سیکل‌های قاعدگی به بدن داده شود و در این دوران فرد با مصرف رژیم‌های
غذایی مناسب، ورزش آهسته و پیوسته (یوگا و مدیتیشن) و جلوگیری از افزایش
وزن و رژیم‌های غذایی توخالی، کاهش وزن و تناسب اندام را در کارهای خود
بگنجاند.
اختلالات انعقادی
برخی اوقات اختلالات انعقادی در خانواده‌‌ها به صورت نهفته وجود دارد که
با شروع پریود در دختران جوان، خود را نشان می‌دهند به همین دلیل پریودهای
طولانی مدتی که در سونوگرافی، دلیل خاصی نیز ندارند (کیست تخمدان)، حتما
باید اختلالات انعقادی بررسی و جهت درمان کم‌خونی اقدام شود. دکتر معاون با
ابراز این مطلب درخصوص دردهای زمان قاعدگی می‌افزاید: درد پریود امری
اجتناب‌ناپذیر است و سیکل‌هایی که همواره همراه با تخمک‌گذاری صورت
می‌گیرند خواه ناخواه درجاتی از این درد شکم را در زمان پریود (قاعدگی)
دارد.
وی درخصوص تشدید درد قاعدگی می‌گوید: یکی از دلایل این عارضه می‌تواند
به دلیل چرخ محور رحم به صورت آناتومیک باشد، یعنی از آنجا که رحم در حالت
عادی به سمت جلو خم است، این حالت در برخی بیش از حد معمول است، به همین
دلیل زاویه و گردن رحم مقداری بسته شده و خروج خون با اشکال مواجه می‌شود.
بنابراین دردهای پریود به دلیل افزایش انقباضات رحمی، برای تسهیل خروج خون
بیشتر است که طبق نظر پزشک، چگونگی مراحل استراحت در این ایام به فرد توصیه
می‌شود.
همچنین گرم کردن موضعی و استفاده از مسکن‌هایی که مقدار درد و خونریزی
را به میزان قابل توجهی می‌کاهند از راه‌های بهبود است. گفته می‌شود
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی همچون دیکلوفناک، ایندومتاسین و ایبوپروفن
می‌توانند در کاهش این عوارض موثر باشند.
رژیم غذایی مناسب
برخلاف این که زنان در زمان قاعدگی میل به خوردن سبزی و میوه‌جات
ندارند، ولی در این ماه، رژیم غذایی پرکلسیم و پروتئین‌دار و پرهیز از نمک و
شیرینی‌جات می‌تواند تا حد زیادی در روند بهبود موثر باشد، دکتر معاون با
اشاره به این مطلب می‌افزاید: مصرف برخی از داروهای گیاهی همچون «رازیانه» و
قرص‌های جدید evening prime rose oil نیز بسیار موثرند.
به گفته این متخصص، میزان خونریزی بستگی به اندازه رحم دارد و بیش از ۸۰
سی‌سی آن در طول یک دوره از عادت ماهانه غیرطبیعی است و ممکن است منجر به
کم‌خونی شود. بخصوص که در تغذیه ایرانی، مواد حاوی پروتئین یا آهن با موادی
همچون «نان» ترکیب و باعث کاهش میزان جذب آهن می‌شود.
کیست‌های تخمدان
«PCOD» (بیماری تخمدان‌های پلی‌کیستیک) است. در این بیماری کیست‌های
ریز به صورت محیطی در اطراف تخمدان وجود دارد و به دلیل اختلال تخمک‌گذاری و
ناشی از اختلالات هورمونی وارد بدن شده و میزان ترشحات هورمون مردانه را
افزایش داده و در نتیجه باعث بروز ناباروری‌های بعدی می‌شود که از
مشخصه‌های آن، تغییرات هورمونی در آزمایشات، فاصله‌های زیاد زمان پریود،
چاقی و جوش‌های صورت مقاوم به درمان است.
یک توصیه
با توجه به ضرورت استحمام در زمان قاعدگی اما ورزش «شنا» در این دوران توصیه نمی‌شود.
دکتر معاون با بیان این مطلب یادآور می‌شود: با توجه به این که «تامپون»
وسیله‌ای برای عدم خروج خون است ولی استفاده از این روش جهت شنا، توصیه
نمی‌شود چراکه باعث می‌شود خون به داخل لگن برگردد و بروز برخی از
عفونت‌های پنهان، چسبندگی‌های داخل لگن و نازایی را برای فرد ایجاد کند.
قائدگی نامنظم در دختران جوان
قائدگی نامنظم در دختران
عادت ماهيانه هرچند
هميشه همراه درد و ناراحتي باشد، اما نشانه‌اي از سلامت بدن خانم‌ها است و
تغييرات آن بايد به‌عنوان هشداري جدي در نظر گرفته شود
حس خوبي نيست كه هر ماه شاهد خونريزي قسمتي از بدن خود باشيد. روزهاي عادت ماهانه،
روزهايي پر محدوديت و همراه با مشكلاتي گوناگونند؛ با اين وجود، اين
خونريزي يكي از معيارهاي سلامت در بانوان است و اختلال آن مي‌تواند
نشاندهنده مشكلات جسمي يا روحي خانم‌ها باشد.
اغلب خانم‌ها در
دوره‌اي از زندگي دچار اختلالات منس Mense يا همان خونريزي قاعدگي مي‌شوند.
اين امر چنان شايع است كه در برخي موارد، فرد انگيزه كافي براي پيگيري علت
آن را نمي‌يابد.
به‌خاطر داشته باشيد كه عادت ماهانه آيينه‌اي از سلامت فرد است و بي‌توجهي به تغييرات آن مي‌تواند عواقب وخيمي در پي داشته باشد.
عادت ماهانه
بانوان
در سنين باروري به‌طور طبيعي، هر 28 روز (اين عدد مي‌تواند 7 روز بيشتر يا
كمتر از اين هم باشد)، 2 تا 7 روز دچار خونريزي مي‌شوند (در اين مقاله
دوره 28 روزه را در دوره قاعدگي و روزهاي خونريزي را زمان عادت ماهانه
مي‌ناميم.) در هر عادت ماهانه طبيعي روزانه حدود 5 قاشق سوپ‌خوري 20(ر40
ميلي‌ليتر) خون و ترشحات خارج شده و كمتر از 8 نوار بهداشتي خيس مي‌شود.
معمولا شدت خونريزي دو روز است.
چرا خونريزي؟
در
تخمدان ميليون‌ها تخمك وجود دارد كه هر تخمك به همراه سلولهاي اطرافش،
مجموعه‌اي به‌نام فوليكول را شكلمي‌دهد. اين فوليكول‌ها تحت اثر ترشحات
قسمتي از مغز به‌نام هيپوفيز قرار دارند.
يك دوره قاعدگي طبيعي را، براساس وضعيت جدار داخلي رحم، مي‌توان به سه مرحله تقسيم نمود:
)1 مرحله رشد )2 مرحله ترشحي)3 مرحله تخريب
در
مرحله رشد كه زماني بين اتمام خونريزي و تخمك‌گذاري است، فوليكول‌هاي
تخمدان تحت‌تاثير ترشحات هيپوفيز، هورموني به نام استروژن توليد مي‌نمايند.
استروژن بر لايه داخلي جدار رحم اثر كرده و موجب افزايش رشد آن مي‌شود. در
روزهاي مياني دوره قاعدگي (تقريبا روز )14 يك تخمك از يكي از تخمدان‌ها
رها مي‌شود. پس از رها شدن تخمك، سلولهاي باقي‌مانده فوليكول (كه در اين
زمان، اصطلاحا جسم زرد ناميده مي‌شوند) تغيير كرده و شروع به ترشح هورموني
به‌نام پروژسترون مي‌نمايند. هورمون پروژسترون باعث افزايش ضخيم شدن جدار
داخلي رحم مي‌شود. بنابراين، با رها شدن تخمك و ترشح هورمون پروژسترون،
نيمه دوم قاعدگي آغاز مي‌شود.
در صورتي كه تخمك رها شده توسط اسپرم
بارور شود و تبديل به سلول تخم شود، در جدار داخلي رحم جايگزين شده و با
كنش‌هاي پيچيده‌اي مانع از بين رفتن جسم زرد مي‌شود. اما اگر تخمك بارور
نشود و يا به هر دليلي در جدار رحم جايگزين نگردد، جسم زرد پس از چند روز
ترشح پروژسترون، از بين مي‌رود. در نتيجه جدار داخلي رحم در اثر افت
ناگهاني استروژن و پروژسترون دچار تخريب شده و تكه‌تكه فرو مي‌ريزد. اين
ريزش جدار داخلي رحم، همان خونريزي عادت ماهيانه است.
علل خونريزي غيرطبيعي
در
خونريزي غيرطبيعي رحم، طول دوره قاعدگي، ميزان و يا زمان خونريزي دچار
اختلال مي‌شوند. طول دوره قاعدگي زماني غيرطبيعي است كه بيش از 35 روز يا
كمتر از 21 روز طول بكشد و يا دوره‌هاي آن نامنظم باشند. دوره قاعدگي از
وضعيت سلامت ساير ارگان‌ها نيز تاثيرمي‌پذيرد؛ به همين علت نه تنها
بيماري‌هاي دستگاه تناسلي، بلكه بسياري از بيماري‌هاي ارگان‌هاي ديگر نيز
مي‌توانند خونريزي غيرطبيعي رحمي ايجاد نمايند. اما شايع‌ترين علل خونريزي
غيرطبيعي مربوط به دستگاه تناسلي، اينها هستند:
1 ) حاملگي
شايع‌ترين علت به‌هم خوردن نظم عادت ماهيانه
در در سنين باروري 18-40( سال)، حاملگي و عوارض مرتبط با آن مثل حاملگي
خارج رحمي است. بسياري از در چند ماه اول حاملگي طبيعي، دچار خونريزي
مي‌شوند. بنابراين بسيار مهم است كه در ي كه تماس جنسي داشته‌اند، حتي اگر
<مطمئن> هستند كه حامله نيستند، تست حاملگي انجام شده و حاملگي به
عنوان شايع‌ترين علت خونريزي غيرطبيعي، رد شود.
2) مشكلات مربوط به تخمك‌گذاري
لزوما
در تمام دوره‌هاي قاعدگي، تخمك‌گذاري اتفاق نمي‌افتد. در سال‌هاي ابتداي
بلوغ و در سال‌هاي نزديك به يائسگي و حتي در اثر استرس‌هايي مثل مسافرت يا
تغيير شغل، شيوع دوره‌هاي فاقد تخمك‌گذاري افزايش مي‌يابد. در دو سال اول
شروع قاعدگي، 85 درصد دوره‌هاي قاعدگي فاقد تخمك‌گذاريند، در حالي كه پس از
6 سال از شروع قاعدگي اين عدد به 20 درصد مي‌رسد. در روز 14 قاعدگي در
صورتي كه تخمك‌گذاري انجام نشود، جسم زرد كه توليدكننده هورمون پروژسترون
است، ايجاد نخواهد شد؛ بنابراين تخمدان به توليد استروژن ادامه داده و لايه
داخلي رحم همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد. در اثر اين ازدياد رشد، دوره قاعدگي طولاني شده و خونريزي نامنظم و لكه‌بيني ايجاد خواهد شد. اين امر مي‌تواند زمينه را براي ايجاد پوليپ و سرطان رحم فراهم نمايد.
گرچه،
در ابتدا و انتهاي دوران باروري، عدم تخمك‌گذاري به‌طور شايع اتفاق
مي‌افتد، اما بيماري‌هايي مثل تخمدان پلي‌كيستيك و اختلالات تيروييد نيز
مي‌توانند آن را ايجاد نمايند.
3) مشكلات رحمي
عفونت‌ها،
تومورهاي بدخيم و خوش‌خيم رحمي نيز مي‌توانند خونريزي ايجاد نمايند. برخي
از اين ضايعات بسيار شايع هستند، به‌طور مثال ميوم كه توموري خوش‌خيم است
در 30 درصد ديده مي‌شود. اين ضايعات هميشه منجر به خونريزي نمي‌شوند و ممكن
است فرد علي‌رغم ابتلا به آنها دچار خونريزي نشود.
ضخيم‌شدن لايه
داخلي رحم نيز از علل خونريزي، خصوصا در خانم‌هاي 40-50 سال است. ضخيم شدن
لايه داخلي رحم، هشداري بسيار جدي براي وقوع سرطان در آينده محسوب مي‌شود.
احتمال سرطان رحم با افزايش سن زياد مي‌شود، بنابراين بسيار مهم است كه در
بالاي 40 سال مطمئن شويم كه علت خونريزي، سرطان نيست.
سرطان تنها علت خونريزي غيرطبيعي نبوده و هر خونريزي به معني سرطان نيست. بنابراين اگر به اختلالات قاعدگي دچار شديد، افكار مزاحم را از خود دور نموده و از تفسيرهاي عجولانه بپرهيزيد، اما به هيچ وجه در مراجعه به پزشك سهل‌انگاري نكنيد.
گاهي
وقت‌ها هم در اثر عواملي مثل آي.يو.دي، رحم دچار جراحت شده و خونريزي
مي‌كند. خونريزي خفيف ناشي از آي.يو.دي طبيعي است و درماني نياز ندارد، اما
خونريزي‌هاي شديد بايد حتما مورد توجه قرار گيرند.
4) ساير علل
در
پس از يائسگي، يكي از علل مهمي كه بايد به‌خاطر داشت، خشك بودن ديواره
واژن به علت فقدان استروژن پس از يائسگي است كه اين امر موجب خونريزي پس از
تماس جنسي مي‌شود.
داروهايي كه جلوي انعقاد را مي‌گيرند و اختلالات غددي مثل اختلالات تيروييد نيز مي‌توانند موجب خونريزي غيرطبيعي رحمي شوند.
وقتي مراجعه به پزشك ضروري است
خونريزي
غيرطبيعي مسئله بسيار مهمي است و با رويت آن بايد سريعاً به پزشك مراجعه
نماييد. در صورتي كه فقط دچار خونريزي غيرطبيعي شده‌ايد، مي‌توانيد در مطب
تحت معاينه و معالجه قرار گيريد. اما اگر علايمي مثل سبكي‌سر، شكم‌درد شديد
و تب نيز همراه خونريزي وجود داشته باشد، بهتر است به اوراژنس بيمارستان
مراجعه كنيد.
معمولاً پزشكان سعي مي‌كنند به كمك تاريخچه‌اي كه شما از
بيماري‌ها و حالات گذشته خود در اختيار آنها قرار مي‌دهيد و معاينات و
آزمايش‌هايي كه درخواست مي‌كنند، علت خونريزي شما را از ميان علت‌هاي ذكر
شده بيابند. پزشكان علاقمندند، جهت يافتن علت خونريزي، اطلاعات كاملي در
مورد زمان و ميزان خونريزي و دفعات تكرار آن، آخرين دوره طبيعي، حاملگي
قبلي، آخرين تماس جنسي، روش‌هاي پيشگيري از بارداري و داروهاي مورد استفاده
شما داشته باشند.
به خاطر داشته باشيد كه ممكن است در ويزيت اول تشخيص دقيق بيماري ميسر نشود و به چندين نوبت مراجعه نياز باشد.
مراقبت خود باشيد
–
ابتدا مطمئن شويد كه منشاخونريزي، دستگاه تناسلي است و از مقعد يا دستگاه
ادراري نيست. براي اين كار مي‌توانيد از تامپون استفاده نماييد.
– در صورتي كه خونريزيتان زياد است، در بستر استراحت كنيد.
–
تعداد تامپون‌هاي مصرف شده و يا نوار بهداشتي‌هاي استفاده شده را حتماً
بشمريد؛ تعداد آنها به پزشك كمك مي‌كند تا تخميني از ميزان خونريزي شما
داشته باشد.
– آسپرين نخوريد، چرا كه زمان خونريزيتان را طولاني مي‌كند.
درمان
نوع درمان وابسته به علت خونريزي است و در هر مورد جداگانه تصميم گرفته مي‌شود.
در
مواردي كه اختلالات هورموني علت خونريزي غيرطبيعي رحمي باشند، معمولاً از
داروهاي هورموني مثل قرص‌هاي پيشگيري از بارداري جهت درمان استفاده مي‌شود.
اگرچه خود اين قرص‌ها نيز از علل خونريزي غيرطبيعي هستند اما در مواردي خاص، درمان موثري عليه آن محسوب مي‌گردند.
با
شروع درمان دارويي در مواردي كه بي‌نظمي‌هاي هورموني عامل خونريزي هستند،
معمولا پس از چند ماه، دوره‌هاي قاعدگي‌منظم مي‌شوند؛ در صورت عدم پاسخ به
اين درمان، حتماً مجدداً به پزشك خود مراجعه كنيد، تا ساير علل خونريزي
مورد بررسي قرار گيرند.
به‌خاطر داشته باشيد كه تغييرات عادت ماهانه مسئله‌اي بسيار پراهميت است و ممكن است ناديده گرفتن آن هزينه بسيار سنگيني درپي داشته باشد
