بیش از پنج پلاک خودرو ممنوع
اگر سرتان آنقدر شلوغ است و شخصی هستید که خودروی محل کار و تفریح و منزل
و… شما از هم مجزا است، جسارتا باید عرض کنیم که نمی توانید بیش از پنج
خودرو به نام مبارک بزنید، بماند که شاید انسان خانواده دوستی باشید و
خودرو را به نام همسر و فرزندان و خلاصه اعضی خانواده بزنید، یعنی به نام
آنها و به کام شما، باور نمی کنید با ما همراه شوید. رييس مرکز شماره
گذاري راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي در خصوص تعداد پلاک خودرو برای
افراد حقیقی و حقوقی گفت:درخواست پلاک خودرو در سيستم شماره گذاري را به دو
صورت حقيقي و حقوقي است، مراکز حقوقي مي توانند چندين پلاک در اختيار
گيرند اما افراد حقيقي بيش از پنج پلاک نمي توانند داشته باشند .
وي با
اشاره به افرادي که خريد و فروش خودرو مي کنند،گفت : به دليل حفظ حقوق
خريداران لازم است اين افراد با ثبت شرکت و دريافت تضمين نامه از بانک ها
،فعاليت ليزينکي داشته باشند.
رييس مرکز شماره گذاري راهنمايي و
رانندگي ناجا با اشاره به پرونده هاي قضايي در ارتباط با خريد و فروش
وکالتي خودروها گفت : در ارتباط با خريد و فروش وکالتي خودروها پرونده هاي
متعددي در محاکم قضايي تشکيل شده است( پس اگر می خواهید پرونده در محاکم
قضایی نداشته باشید زیاد سخت نیست؛بابا جان خرید و فروش وکالتی تعطیل!) .
غلامي
با تاکيد بر دريافت پلاک در خودروهاي نوشماره در کارخانه هاي سازنده ، گفت
: چنانچه خودرويي فاقد پلاک در معابر عمومي تردد کند، متوقف خواهد شد.(
نکنه انتظار داشتید بدون پلاک رفت و امد کنید و نازتان هم بکنند.)
وي
در مورد خودروهاي وارداتي نيز گفت : اين خودروها به دليل نداشتن پلاک لازم
است فاصله گمرک تا مقصد را بر روي کاميونهاي حامل خودرو حمل شوند.( یک لطف
دیگر، زحمت رانندگی تان هم کم شد).
رييس مرکز شماره گذاري راهور ناجا ،
مدت زمان نگهداري پلاک اشخاص را دو سال شمسي اعلام کرد و گفت: بعد از دو
سال پلاک امحاء مي شود ودر صورت مراجعه دارنده پلاک ، دوباره پلاک ساخته مي
شود..
غلامی در تشريح عملکرد مرکز شماره گذاري در سال 88 گفت : تا
پايان بهمن ماه سال گذشته 10 ميليون متقاضي به مراکز تعويض پلاک مراجعه و
خدمات دريافت کردند.( دستتان درد نکند، بازم به شما).
وی با اشاره به
يک ميليون و 255 هزار و 528 دستگاه خودرو نوشماره در سال گذشته گفت : در
اين سال يک ميليون و 768 هزار و 205 دستگاه خودرو نقل و انتقال و 66 هزار و
844 دستگاه تعويض پلاک شدند..
همچنين به 123 هزار و 629 دستگاه خودروي
اسقاط شده اشاره کرد و گفت : 9 هزار و 19 دستگاه وسايل نقليه کشاورزي نيز
شماره گذاري شدند.(دوستان ما در راهنمایی و رانندگی کار عظیمی پیش رو
دارند، با عرض پوزش درست همکاری کنید.
فوت خریدار بعد از تعویض پلاک و قبل از تنظیم سند انتقال
آقای ”الف“ یک دستگاه خودروی سواری پژو جی ال ایکس مدل1388 را از آقای ”ب“ میخرد. هر دو به مرکز تعویض پلاک محل
سکونت خریدار
مراجعه میکنند و با تخصیص شماره انتظامی بهنام خریدار، پلاک انتظامی
فروشنده فک و پلاک خریدار روی خودرو نصب میشود. طبق مادهی20 آییننامه
راهنمایی و رانندگی[2]
آنها دو ماه مهلت دارند تا با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی، سند
انتقال خودرو مزبور بهصورت رسمی تنظیم شود و امضا کنند و دفتر اسناد رسمی
نیز مکلف است مراتب انتقال را کتباً به مرکز تعویض پلاک مربوط اعلام کند تا
کارت خودرو بهنام خریدار صادر شود. قبل از تنظیم سند رسمی انتقال، خریدار
دار فانی را وداع میکند. وراث با گرفتن گواهی حصر وراثت از شورای حل
اختلاف به دفترخانه مراجعه میکنند تا سند انتقال بهنام آنها تنظیم شود.
سردفتر میماند که چه اقدامی کند؛ آیا آنها را به مرکز تعویض پلاک هدایت
کند که دوباره برای یکی از وراث پلاک انتظامی اخذ نمایند یا میتواند با
همان پلاک انتظامی مور¼ث (خریدار متوفا) سند انتقال را تنظیم و ثبت کند؟
باید دید
جایگاه تعویض پلاک در روند معامله خودرو، از زمان انجام معامله تا زمان
صدور کارت خودرو کجاست؟ پروسه معامله خودرو بر حسب این که خریدار خودرو را
مستقیماً از شرکت سازنده بخرد یا از ایادی بعدی فرق میکند؛
الف ـ خرید از شرکت سازنده:
در صورتیکه خریدار، خودرو را از شرکت سازنده خریداری کند، شرکت سازنده
قبل از شمارهگذاری، سند آن را صادر و به نام مرکز تعویض پلاک ارسال میکند
و مطابق آن شماره پلاک انتظامی به نام خریدار تخصیص مییابد و شناسنامه و
کارت خودرو نیز به نام وی صادر میشود. در این مورد، روند شمارهگذاری در
سیستم جدید فرقی با سیستم شمارهگذاری قبلی ندارد. تفاوت فقط در این است که
در سیستم قبلی پلاک به خود اتومبیل اختصاص مییافت لیکن در سیستم جدید به
نام شخص مالک تخصیص مییابد (مادهی3 آییننامه راهنمایی و رانندگی)[3]
با این حال شماره مزبور در قالب پلاک فقط بر خودرویی که اطلاعاتش در
سامانه شمارهگذاری راهنمایی و رانندگی وارد شده، قابل نصب است. بند66
مادهی یک آییننامه راهنمایی و رانندگی از شماره انتظامی بهعنوان شماره
وسیله نقلیه یاد کرده و آن را چنین تعریف میکند: «عدد یک یا چند رقمی و
حروفی که از طرف راهنمایی و رانندگی روی پلاکهای ویژه منقوش و در عقب و
جلوی وسیله نقلیه نصب میشود». با انتقال خودرو، پلاک مالک از آن منفک و در
انبار تعویض پلاک تا مدتی نگهداری و پس از آن فیزیک پلاک امحا میشود. پس
در خرید خودرو از شرکت سازنده مراحل زیر به ترتیب طی میشود:1 ـ انجام
معامله بین شرکت سازنده و خریدار خودرو 2 ـ صدور سند (که سند اولیه، سند
کمپانی، سند کارخانه نامیده میشود) از سوی شرکت سازنده 3 ـ تخصیص شماره
انتظامی و پلاک[4]
4 ـ صدور شناسنامه 5 ـ صدور کارت 6 ـ نصب پلاک. در هر یک از مراحل مزبور،
اگر خریدار فوت شود، انجام مراحل بعدی بهنام وی وجاهت نخواهد داشت. چون
طبق مادهی956 ق.م. شخصیت انسان با زنده متولد شدن او شروع و با مرگ او
خاتمه مییابد. حال اگر قبل از صدور سند، خریدار فوت کند، سند مطابق گواهی
حصر وراثت بهنام وراث قانونی او صادر خواهد شد. اگر سند صادر شده و بعد از
صدور آن، خریدار فوت شود، شماره انتظامی خودرو بهنام یکی از وراث تخصیص
خواهد یافت یعنی شماره انتظامی خودرو بهنام یکی از وراث اختصاص مییابد و
سایر ورثه نیز بهعنوان شرکای او در توضیحات شناسنامه خودرو معرفی خواهند
شد. چنانچه خریدار بعد از تخصیص شماره انتظامی خودرو، ترک دنیای فانی کند؛
وراث طبق مادهی 9 آییننامه راهنمایی و رانندگی مکلفاند حداکثر ظرف مدت
دو ماه؛ استفادهکننده مجاز از وسیله نقلیه را به واحد شمارهگذاری اعلام و
براساس مادهی 10 آییننامه حداکثر ظرف شش ماه نیز باید مالک و یا متصرف
قانونی جدید وسیله نقلیه را به منظور تغییر مالکیت و ثبت آن به واحد مزبور
معرفی کنند والا پلاکهای وسیله نقلیه از درجه اعتبار ساقط و غیرمجاز
تلقی خواهد شد. مادهی9 آییننامه راهنمایی و رانندگی اشعارمیدارد:« در
صورت فوت یا محجور شدن مالک وسیله نقلیه، بر حسب مورد، نماینده قانونی وراث
با ارائه گواهی تسلیم دادخواست حصر وراثت به دادگاه، و یا وصی و یا قیم
مکلف است حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ فوت یا حجر به نزدیکترین واحد
شمارهگذاری برای اعلام استفادهکننده مجاز از وسیله نقلیه مراجعه نماید.»
مادهی 10 همین آییننامه نیز بیان میکند: « اشخاص مندرج در مواد (8 و 9)
فوق مکلفاند حداکثر ظرف مدت ششماه برای معرفی مالک و یا متصرف قانونی
جدید وسیله نقلیه، به منظور تغییر مالکیت و ثبت آن، به راهنمایی و رانندگی
مراجعه نمایند. مراجعه نکردن در مهلت مقرر و سپریشدن مدت یادشده موجب
خواهد شد پلاکهای وسیله نقیله از درجه اعتبار ساقط و غیرمجاز تلقی شود.».
گرچه در مادهی10 آییننامه مذکور از معرفی مالک و یا متصرف قانونی جدید و
تغییر مالکیت سخن به میان آمده است لیکن به نظر میرسد مقصود تغییر شماره و
پلاک انتظامی خودرو است که بهنام مور¼ث صادر شده است و الا وراث با فوت
خریدار قهراً مالک خودرو میشوند و نمیتوان آنها را ملزم به تغییر مالکیت
کرد که همانا با انتقال سهمالارث آنها ممکن است.
ب) خرید از ایادی بعدی:
وقتی خریدار میخواهد خودرو را نه از شرکت سازنده خودرو بلکه از دستهای
بعدی بخرد، ابتدا معامله بهصورت عادی بین او و مالک خودرو در نمایشگاه
اتومبیل یا خارج از آن انجام میگیرد. آنها سپس درخواست خود را به مرکز
تعویض پلاک خودرو صلاحیتدار میدهند تا به نام خریدار شماره انتظامی تخصیص
یابد، با تخصیص شماره انتظامی خودرو و صدور شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه
بهنام خریدار، پلاک نصب شده مختص نام فروشنده از خودرو فک و پلاک جدید
اختصاص یافته به نام خریدار بر آن نصب می شود و آنها تا دو ماه فرصت دارند
با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی، درخواست تنظیم سند رسمی انتقال را
داده و به ثبت برسانند. با اعلام مراتب ثبت سند انتقال به مرکز تعوض پلاک
مربوطه، کارت خودرو نیز بهنام خریدار صادر میشود. پس در خرید از دستهای
بعدی، قبل از اقدام به اخذ پلاک، ایجاب و قبول عقد از سوی طرفین گفته
میشود و اقدامات طرفین را به ترتیب زیر میتوان مرحلهبندی کرد: 1ـانجام
معامله 2 ـ تخصیص شماره انتظامی و صدور شناسنامه خودرو بهنام خریدار و
آمادهسازی صدور پلاک جهت خودرو به درخواست طرفین3 ـ فک پلاک انتظامی مختص
نام فروشنده از خودرو و نصب پلاک اختصاص یافته به نام خریدار بر آن 4 ـ
حضور و درخواست تنظیم سند انتقال در دفتر اسناد رسمی 5 ـ صدور کارت خودرو
در مرکز تعویض پلاک.
این همان ترتیبی است که در مادهی20 آییننامه راهنمایی و رانندگی پیشبینی شده است.
عمل تعویض
پلاک در فاصله بین ثبوت و اثبات معامله قرار گرفته است. چون آییننامه
راهنمایی و رانندگی همه جا از متقاضی شماره انتظامی خودرو بهعنوان مالک
یاد میکند چنانچه در مادهی 15 مقرر میدارد: « راهنمایی و رانندگی پس از
تخصیص شماره پلاک به مالک وسیله نقلیه و ورود اطلاعات مالک (شماره ملی) و
وسیله نقلیه به سامانه، کارت مشخصات و شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه را صادر
و بر حسب مورد بهنشانی (کدپستی) مالک ارسال و یا به وی تسلیم میکند» و
چون دفاتر اسناد رسمی از تنظیم سند انتقال، قبل از تعویض پلاک، منع
شدهاند؛ منظور جز این نمیتواند باشد که از نظر آییننامه، اصل بر این
قرار گرفته است که طرفین پس از انجام معامله برای تخصیص شماره انتظامی، فک و
نصب پلاک مراجعه میکنند و تنظیم سند در دفتر اسناد رسمی صرفاً برای تسجیل
رسمی معاملهای است که پیش از این انجام گرفته است. معامله خودرو ثبوتاً
بین فروشنده و خریدار انجام شده است و آنها میخواهند امر تعویض پلاک را که
مقدمه ثبت سند انتقال معامله است انجام دهند تا امکان تنظیم سند انتقال به
عنوان ابزار اثبات بعدی معامله فراهم گردد. اگر معامله انجام شده است و
تعویض پلاک قرینهای بر انجام آن است، با فوت شدن خریدار، وراث قائممقام
قانونی وی هستند و باید سند انتقال بهنام آنها تنظیم و تسجیل شود. مالکیت
خودرو با انجام کامل پروسه فوقالذکر مسجل میشود و نمیتوان وراث را در
نیمه راه این پروسه عقبنشینی داد تا مرحلهای را از نو شروع کنند و دوباره
پلاک جدید برای خود بخواهند تا امکان تنظیم سند بهنام آنها فراهم شود،
الزام آنها به این کار برخلاف معنای عنوان قائممقامی است که به آنها
دادهایم. قائممقام قانونی یعنی کسی که به جایگزینی از دیگری دارای حقوق و
تکالیف گردد، ضمن اینکه ملزم کردن فروشنده نیز به حضور مجدد در مرکز تعویض
پلاک و تجویز فک دگرباره پلاکی که قبلاً فک شده است وجاهتی ندارد و اگر
قرار است از نو عملیات قبلی تکرار شود دیگر انجام مجدد آنها به قائممقامی
نمیتواند محسوب شود بلکه در واقع وراث به اصالت کاری را انجام میدهند.
وراث مالک قهری خودرو تعویض پلاکشده بهنام مور¼ث خود هستند. چون قبلاً
معامله ثبوتاً بین فروشنده و مور¼ث آنها منعقد شده است لیکن از طرفی،
نمیتوانند درخواست تخصیص پلاک بهنام یکی از وراث با شراکت سایر وراث
بکنند چون هنوز سند انتقال بهنام آنها تنظیم نشده است و یکی از مستندات
لازم برای تعویض پلاک علاوه بر شناسنامه خودرو، سند انتقال اعم از سند فروش
شرکت سازنده یا سند تنظیمی در دفتر اسناد رسمی است ولی اگر عملیات تعویض
پلاک به منظور تخصیص شماره انتظامی به یکی از وراث با شراکت وراث دیگر و
ابطال شماره انتظامی مور¼ث و امحای فیزیک پلاک انتظامی مربوط به آن باشد
البته نیازی به ارائه سند انتقال نخواهد بود و اگر مراکز تعویض پلاک ترتیبی
اتخاذ کنند که در شناسنامه اصداری شرحی درج کنند که دلالت بر ابطال شماره
انتظامی مور¼ث آنها و صدور شناسنامه جدید بهنام وراث داشته باشد تنظیم سند
انتقال از فروشنده بهنام وراث با انجام عملیات مزبور مانعی نخواهد داشت؛
بدون تصریح در شناسنامه از آنجا که در برگ تأییدیه برای نقلوانتقال نام
فروشنده و خریدار قید میشود و با انجام عملیات جدید، در تأییدیه برای
نقلوانتقال نام مور¼ث بهعنوان فروشنده معرفی خواهد شد اگر سند انتقال به
استناد چنین تأییدیهای از فروشنده بهنام وراث تنظیم شود سند تنظیمی با
تأییدیه برای نقلوانتقال مطابقتی نخواهد داشت؛ از آن جهت که در سیستم
تعویض پلاک دو انتقال ثبت شده است و در دفتر اسناد رسمی فقط یک انتقال.
تنظیم سند به ترتیب بیان شده در واقع پروازی است از انتقال اول به انتقال
دوم که از انتقال اول، نام فروشنده را اختیار کرده است و از انتقال دوم،
نام خریدار.
جا دارد در
این باره از سوی کانون سردفتران و دفتریاران به معاونت راهنمایی و رانندگی
نیروی انتظامی پیشنهاد شود در سیستم تعویض پلاک تمهیدی اندیشیده شود در
مواردی که خریدار بعد از تعویض پلاک خودرو بهنام وی، فوت میشود عملیات
انجامی بهنام خریدار متوفی حذف و شماره انتظامی ابطال و فیزیک پلاک امحا
شود و عملیات تعویض پلاک مجدداً بهنام وراث خریدار متوفی انجام گیرد.
اگرچه فعلاً با توجه به مادهی 9 و 10 آییننامه راهنمایی و رانندگی از آن
جا که شماره انتظامی تخصیصی بهنام متوفی تا شش ماه از تاریخ فوت دارنده
شماره انتظامی معتبر است تنظیم سند انتقال با فوت خریدار بعد از تعویض پلاک
بهنام وراث وی مانعی نخواهد داشت، به نظر میرسد باید مهلتهای مندرج در
مواد 9 و10 را تجمیع کرد و مدت اعتبار پلاکهای انتظامی مزبور را هشت ماه
تلقی کرد. عدم ذکر قید «از تاریخ فوت» برای مهلت تعیین شده در مادهی10
آییننامه مذکور چنین شائبهای را تقویت میکند.
نتیجه:
در صورت فوت خریدار بعد از تعویض پلاک خودرو بهنام او دفاتر اسناد رسمی میتوانند به دو صورت عمل کنند؛
1 ـ چنانچه
مراکز تعویض پلاک با فوت خریدار، قبل از تنظیم سند انتقال مجدداً بهنام
یکی از وراث با شراکت وراث دیگر در اجرای مادهی10 آییننامه راهنمایی و
رانندگی شماره جدید تخصیص داده و تأییدیه برای نقلوانتقال صادر کرده باشد
تنظیم سند انتقال با مبنا قراردادن دو تأییدیه برای نقلوانتقال (تأییدیه
از فروشنده به خریدار متوفی و تأییدیه از خریدار متوفی به قائم مقامی وراث
بهنام یکی از وراث) اشکالی ندارد، عمل مراکز تعویض پلاک در صورتی صحیح
خواهد بود که براساس مادهی10 آییننامه راهنمایی و رانندگی بخواهد شماره
انتظامی متوفی را باطل کند و الا اگر بخواهد به استناد شناسنامه اصداری
بهنام متوفی با دخالت وراث وی بهنام شخص دیگر و یا حتی یکی از وراث (بدون
شراکت سایر وراث) شماره انتظامی تخصیص دهد عمل، تخلف از مادهی20
آییننامه راهنمایی و رانندگی و تعویض پلاک، قبل از تنظیم سند انتقال خواهد
بود.
2 ـادامه
مراحل بهنام وراث به عنوان قائم مقام قانونی متوفی بیشتر با قوانین و
مقررات فعلی سازگار است و بنابراین اصلح این است که با همان برگ تأییدیه
برای نقلوانتقال اصداری بهنام خریدار متوفی وراث قانونی وی بتوانند سند
رسمی انتقال خودرو را بهنام خود تنظیم کنند و آنها خود در اجرای مادهی
10 آییننامه راهنمایی و رانندگی مراتب فوت مور¼ث خود را به مرکز تعویض
پلاک اعلام و با ارائه سند انتقال و شناسنامه خودرو برای یکی از وراث با
شراکت دیگر وراث شماره انتظامی تخصیص دهند و پلاک منصوبه را که بهنام
متوفی است از خودرو فک و پلاک جدید را بر آن نصب کنند.
[1]. سردفتر دفتر اسناد رسمی شماره 10 پارسآباد.
[2]. مادهی 20 آییننامه:
هنگام نقل و انتقال مالکیت وسایل نقلیه، متعاملین یا قائم مقام قانونی
آنها ابتدا درخواست خود را به راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی یا مراکز
مجاز تعیین شده ارائه مینمایند تا پس از احراز اصالت خودرو و تطبیق مدارک
آنها، نسبت به فک پلاک منصوبه بر روی خودرو مورد معامله و اختصاص پلاک جدید
و صدور شناسنامه جدید و ثبت تغییرات مزبور در نظام رایانهای راهنمایی و
رانندگی اقدام گردد سپس مراتب به طور کتبی توسط راهنمایی و رانندگی نیروی
انتظامی یا مراکز مجاز تعیین شده به دفتر اسناد رسمی جهت تنظیم سند رسمی
انتقال، منعکس میگردد. کارت خودرو از سوی راهنمایی و رانندگی بعد از
تأییدمراتب تنظیم سند در دفترخانه اسناد رسمی که بهوسیله پست سفارشی یا
رایانهای به سیستم راهنمایی و رانندگی منعکس میشود، به خریدار تحویل
میگردد. گواهی راهنمایی و رانندگی و شناسنامه صادره تا 2 ماه اعتبار دارد و
در خلال مدت مذکور متعاملین یا قائم مقام قانونی انها موظفاند برای ثبت
معامله و درج آن در ذیل شناسنامه (محل مخصوص) به دفتر اسناد رسمی مراجعه
نمایند.
تبصره ـ
شرایط و نحوه و احراز صلاحیت مراکز مجاز موضوع این فصل و نحوه نظارت بر
آنها بهموجب دستورالعملی خواهد بود که با پیشنهاد راهنمایی و رانندگی به
تصویب وزیر کشور میرسد.
[3]. مادهی 3: مالک
وسیله نقلیه موضوع ماده قبل مکلف است خود و یا به وسیله نماینده قانونی
خود، بامراجعه به نزدیکترین واحد شمارهگذاری یا مرکزی که به همین منظور
تعیین و اعلام میگردد، مدارک لازم را ارایه نماید.واحد شمارهگذاری پس از
بررسی آنها، اقدام به تخصیص پلاک به شخص و تحویل آن مینماید. نصب پلاک با
نظارت نماینده راهنمایی و رانندگی صورت میپذیرد.چگونگی انجام شمارهگذاری
شامل مدارک مورد نیاز و خدمات پس از شمارهگذاری و عوارض و مالیات مصوب و
مانند آنها در دستورالعمل مربوط از سوی راهنمایی و رانندگی مشخص و اعلام
خواهد شد.
تبصره 1ـ انواع پلاکها و ابعاد و رنگهای آنها برای وسایل نقلیه مختلف در دستورالعمل یاد شده مشخص میگردد.
تبصره 2 ـ
هرگاه اشخاص دیگری در مالکیت وسیله نقلیه شریک بوده و یا نسبت به آن حق
عینی داشتهباشند، نام و نشانی دقیق آنان نیز باید در درخواست قید شود.
[4]. در این تعبیر، شماره انتظامی خودرو به نام مالک خودرو تخصیص مییابد و پلاک انتظامی خودرو بهصورت منقوش در عقب و جلوی وسیله نقلیه نصب میشود.