توصیه‌هایی برای قرابت معنایی – ادبیات کنکور
۱. درست خواندن واژه‌ها در قرابت معنایی
بسیاری از واژه‌ها از نظر نوشتاری یکسان هستند اما تلفظ و معنای متفاوتی
دارند. گاهی به گمان خودمان می‌توانیم یک بیت را بخوانیم اما هر چه بیش‌تر
بخوانیم، کم‌تر می‌فهمیم! پس نکند یک واژه را باید به شیوه‌ی دیگری تلفظ
کنیم؟
۲. توجه به کاربردهای «ی» در قرابت معنایی
ی گاهی «ی» نشانه‌ی نکره است. معمولاً می‌توان «ی» نکره را با «یک»، «آن»، «هر» و «هیچ» جایگزین کرد.
مثال: سحری خداوندگارش فرمود که: تاس‌ها برگیر که به حمام رویم. (مولوی)
(سحری: یک سحر، یک روز صبح)
ی گاهی «ی» جزئی از واژه است نه «ی» نکره
مثال: هنگام تنگ‌دستی در عیش کوش و مستی / کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را
ی گاهی «ی» نکره، مخفف فعل «هستی» است.
مثال: چو تویی قضای‌گردان به دعای مستمندان / که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را
(تویی: تو هستی)
ادامه نکات قرابت معنایی …
۳. هنگام خواندن بیت‌ها و شعرها باید این سؤال بیش‌تر از همه‌ی سؤال‌ها
در ذهن شما مطرح شود: «این کلمه را به همراه کلمه‌ی بعدی بخوانم یا این‌که
بعد از آن مکث کنم؟» به عبارت دیگر «باید بین این دو کلمه کسره بیاید یا
درنگ؟»
۴. گاهی میان دو واژه، نه می‌شود کسره آورد نه مکث کرد؛ زیرا هیچ یک از
این دو حالت خواندن را به جای معنی‌داری نمی‌رساند. در این موارد احتمالاً
با یک واژه‌ی مرکب روبه‌رو هستید؛ یعنی باید آن دو واژه را سرهم و به شکل
یک واژه بخوانید.
۵. گاهی شاعران برای منفی کردن فعل جمله، قید «نه» را در جمله وارد
می‌کنند و فعل جمله را به شکل مثبت می‌آورند. در این موارد باید هنگام معنا
کردن جمله، فعل را منفی در نظر بگیرید.
۶. گاهی لازم است قید منفی «نه» را از یک جمله به جمله‌ی بعدی منتقل کنید تا معنای شعر مشخص شود.
۷. «نه» در مواردی به جای فعل «نیست» به کار می‌رود.
۸. «را» علاوه بر آن‌که نشانه‌ی مفعول است، در شعر فارسی به جای چهار حرف اضافه‌ی «برای، به، از و در» به کار می‌رود.
۹. گاهی برخی از اجزای جمله حذف می‌شوند. این اتفاق در شعر بیش‌تر
می‌افتد و شما باید با توجه به جمله‌های قبل و بعد یا معنا و مفهوم کلام،
خودتان آن اجزای حذف‌شده را پیدا کنید و در شعر جاگذاری کنید تا به معنای
درست شعر برسید.
روش یادگیری قرابت معنایی و تسلط بر آن
همان‌طور
که می‌دانید قرابت معنایی یکی از مهم‌ترین مباحث درس ادبیات فارسی است که در بین
بقیه‌ی مباحث درس ادبیات، بودجه‌بندی بیش‌تری را به خود اختصاص داده است. این
بودجه‌بندی در کنکور سراسری حدود 40 درصد است.
برای
دست‌یابی به هدف یا هر چیز دیگری باید پیش‌نیازهای آن را انجام دهید یا در تعریف
دیگر مراحل قبل از آن را به طور کامل طی کنید تا به هدفتان نزدیک‌تر شوید. قرابت
معنایی هم پیش‌نیازهای خاص خود را دارد.
در
گام اول برای این‌که بتوانید مفهوم سؤال را بهتر درک کنید باید از لغات و معانی آنها
استفاده کنید؛ یعنی یادگیری خود را در این مرحله افزایش دهید. بعد از آن به سراغ
معنی شعر بروید تا با کاربرد لغات در بیت‌ها، جمله‌ها و معنی آنها بهتر آشنا
شوید.
حال
که پیش‌نیاز اصلی این مرحله را انجام داده‌اید باید توجه داشته باشید که تنها یک
گام دیگر تا هدفتان فاصله دارید. اگر به تست‌های قرابت معنایی خوب توجه کرده باشید
از اهمیت آرایه‌ها در آنها غافل نمی‌شوید. بعد از 2 مرحله‌ی لغات و معنی شعر سعی
کنید با تمرین و تکرار، تسلط خود را بر آرایه‌ها افزایش دهید تا با طی این مرحله بتوانید
به هر گونه تست مفهومی و… در ارتباط با قرابت معنایی پاسخ صحیح دهید.
بعد
از یادگیری و طی مراحل یادشده به راحتی می‌توانید به تمام سؤالات قرابت پاسخ دهید.
