20علت خون دماغ شدن
دو نوع خونریزی بینی وجود دارد:
خونریزی قسمت جلویی بینی و خونریزی قسمت عقبی بینی.
در اینجا برخی از علل این دو نوع خونریزی را بیان می کنیم.
خونریزی جلوی بینی
این
خونریزی از مجموعه ای از رگ های خونی ناشی می شود. این نوع خونریزی بینی
را می توان در خانه به راحتی کنترل کرد. علل شایع این نوع خون دماغ عبارتند
از:
1- فین کردن شدید بینی
فین کردن شدید بینی باعث آسیب مجرای داخل بینی در اثر با فشار بیرون آمدن ترشحات بینی و یا پاره شدن مویرگ های خونی می شود.
اگر
هر چند مدت یک بار دچار خون دماغ می شوید، احتمالا لخته خونی که در جای
خون دماغ قبلی تشکیل شده، کنده می شود و باعث خونریزی مجدد بینی می شود.
2- سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا باعث خون دماغ نمی شود، بلکه فین کردن مکرر بینی در این بیمارها باعث خون دماغ می گردد.
اگر در این بیماری ها دچار آبریزش بینی و تجمع ترشحات در بینی شوید، احتمالا هر چند دقیقه یک بار فین خواهید کرد. فقط به یاد داشته باشید که به آرامی فین کنید، نه با شدت.
3- داروی ضد التهاب بینی
موقع سرماخوردگی برای جلوگیری از آبریزش بینی و رفع گرفتگی بینی، از داروهای دکونژستان بینی و ضدحساسیت (آنتی هسیتامین) استفاده می کنیم تا مجرای بینی را پاک کنند. ولی این داروها بینی را خشک می کنند و باعث خون دماغ می شوند.
هوای
خیلی گرم یا سرد، چه در بیرون از خانه و چه در داخل اتاق در اثر وسایل
گرمازا یا خنک کننده، باعث خشک شدن بینی و در نتیجه خون آمدن از آن می شوند 4- سینوزیت
اگر دچار سینوزیت باشید نیز دچار خون دماغ می شوید، ولی بیشتر خون دماغ های سینوزیت مربوط به استفاده از داروهای ضد التهاب بینی هستند.
5- دست کردن داخل بینی
اگر
عادت کرده باشید که مرتبا دست تان را داخل بینی کنید و یا اگر خیلی محکم
داخل بینی را با دست خالی کنید، به خصوص اگر ناخن های دست شما بلند باشند،
این کار باعث آسیب داخل بینی و خونریزی آن می شود.
6- هوای گرم یا سرد
هوای
خیلی گرم یا سرد، چه در بیرون از خانه و چه در داخل اتاق در اثر وسایل
گرمازا یا خنک کننده، باعث خشک شدن بینی و در نتیجه خون آمدن از آن می
شوند.
7- آلرژی ها
آلرژی
باعث خارش بینی و در نتیجه دستکاری آن می شود. این موضوع به همراه مصرف
داروهای ضداحتقان بینی که برای آلرژی استفاده می شوند، باعث خونریزی بینی
به خصوص هنگام صبح و شب می شود.
8- ارتفاع زیاد
بالا بودن رطوبت و یا خشکی هوا در مناطق مرتفع می تواند باعث خون دماغ شود.
9- انحراف تیغه وسط بینی
خونریزی بینی از علائم شایع انحراف تیغه وسط بینی است. وقتی تیغه بین دو مجرای بینی کج شود و یا از محل خودش در بیاید، این انحراف رخ می دهد.
انحراف
تیغه بینی باعث بسته شدن کانال بینی می شود و حتی باعث می شود مواد خارجی
وارد بینی شوند که منجر به عفونت یا آسیب بینی می گردد. عفونت یا آسیب بینی
موجب خونریزی شدید بینی می شود.
اگر بینی شما از زمان تولد، کج بوده و یا در اثر شکستگی کج شده است و تیغه آن را با عمل جراحی صاف نکرده اید، بیشتر مستعد ابتلای به خون دماغ خواهید بود.
10- بیماری کبدی
اگر بیماری کبدی داشته باشید و در اثر این بیماری، خون شما به راحتی منعقد نشود، این مشکل باعث خونریزی بینی خواهد شد.
11- مصرف الکل و مواد مخدر
مصرف مواد مخدر، خصوصا موادی که باعث خروپف می شوند مثل کوکائین، منجر به خون دماغ می شود.
مصرف الکل نیز می تواند باعث خون دماغ شود، زیرا الکل از انعقاد خون جلوگیری کرده و رگ های خونی را گشاد می کند.
خونریزی قسمت عقب بینی
خونریزی قسمت عقب بینی خیلی کمتر از خونریزی جلوی بینی اتفاق می افتد. این نوع خونریزی بینی در افراد مسن شایع تر است.
خونریزی پشت بینی می تواند خطرناک باشد و معمولا نیاز به درمان پزشکی دارد.
اگر
به تازگی خیلی خون دماغ می شوید، می تواند نشان دهنده کمبود کلسیم در بدن
شما باشد. لذا به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید تا میزان کلسیم خون
شما مشخص شود علل شایع این نوع خونریزی بینی عبارتند از:
1- برخی داروها
داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و هپارین و نیز داروی آسپیرین و بروفن می توانند باعث خونریزی عقب و حتی جلوی بینی شوند.
2- فشار خون بالا
افزایش فشارخون می تواند باعث خون دماغ شود، هر چند که این دلیل هنوز اثبات نشده است.
3- بیماری های خونی
خونریزی بینی از علائم برخی بیماری های خونی مثل لوسمی (سرطان خون) و هموفیلی است که روی انعقاد خون تأثیر می گذارند.
4- سخت شدن سرخرگ ها
اگر
شما دارای چربی خون بالا باشید، تجمع و رسوب چربی ها و کلسترول در سرخرگ
ها باعث سفت و سخت شدن دیوار آن ها می شود (تصلب شرایین یا آترواسکلروز) و سخت شدن سرخرگ ها در بینی باعث خونریزی آن می شود.
5- تومورها
وجود تومور در حفره بینی، چه خوش خیم (غیرسرطانی) و چه بدخیم (سرطانی) باشد باعث خونریزی بینی می شود.
6- ضربه به سر و صورت
اگر با سر زمین بخورید و یا هر گونه ضربه و آسیبی به سر و صورت شما وارد شود، این مسئله می تواند باعث خون دماغ گردد.
7- عمل جراحی بینی
یکی از مشکلات شایع بعد از جراحی بینی، خونریزی آن است که می تواند خفیف تا شدید باشد.
8- کمبود کلسیم در بدن
اگر به تازگی خیلی خون دماغ می شوید، می تواند نشان دهنده کمبود کلسیم در بدن شما باشد. لذا به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید تا میزان کلسیم خون شما مشخص شود.
اگر دچار کمبود کلسیم بودید، می توانید با تجویز پزشک از قرص کلسیم استفاده کنید.
9- مواد محرک شیمیایی
مواد شیمیایی موجود در دود سیگار، محلول یا بخار آمونیاک، اسید سولفوریک، بنزین و سایر مواد می تواند باعث تحریک بینی و خونریزی آن شوند.
دلايل مهم خون دماغ شدن
دلايل مهم خون دماغ شدن
مادربزرگ
تابستان‌ها تا وقتی آفتاب وسط آسمان بود، نمی‌گذاشت در حیاط بازی كنیم.
می‌گفت اگر آفتاب زیاد روی سرت بتابد، خون‌دماغ می‌شوی و البته این را برای
ترساندن ما نمی‌گفت؛ به آن اعتقاد داشت.
حتما تاكنون افراد زیادی را دیده‌‌اید كه خون‌دماغ شده‌اند. شاید هم خودتان بارها دچار این مشكل شده باشید.
عقاید
متفاوتی در مورد خون‌دماغ وجود دارد؛ حتی بعضی معتقدند اگر كسی خیلی
خون‌دماغ شود حتما سرطان یا بیماری صعب‌العلاجی دارد در حالی كه دكتر
ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم
پزشكی تهران می‌گوید: خیلی وقت‌ها مشكل فقط خشكی مخاط است.
یك خون‌دماغ و هزار و یك علت
دكتر رزم‌پا با اشاره به این‌كه دلایل بسیار زیاد و متنوعی برای بروز خون‌دماغ وجود دارد، می‌گوید:
گاهی اشكال در خود بینی است مثلا ممكن‌است مخاط بینی خشك باشد، با دستكاری
و ورود جسم خارجی یا هر گونه ضربه به آن هم خونریزی شروع می‌شود.
اهی
هم در بینی تومور وجود دارد كه باعث خونریزی می‌شود. استفاده از داروها
مثل اسپری آلرژی كه در بینی می‌زنند نیز مخاط آن را خشك و مستعد خونریزی
می‌كند. اشكالات تشریحی مثل اشكالات عروقی مخاط بینی نیز می‌تواند سبب خون
دماغ شود.
او می‌افزاید: اگر كسی دچار هر نوع اختلال آناتومیك بینی
باشد، مستعد خون‌دماغ می‌شود مثلا در صورت انحراف تیغه بینی، یك طرف بینی
بیشتر در معرض هوای خشك قرار می‌گیرد و مخاطش بسیار خشك می‌شود.
علاوه
بر این، خونریزی از بینی در افرادی كه به هر دلیل جراحی بینی انجام
داده‌اند و افراد دچار بیماری‌های التهابی مثل رینیت، معتادان به كوكایین و
هر نوع مخدر استنشاقی، بیشتر اتفاق می‌افتد.
البته گاهی هم خون‌دماغ می‌تواند بدون علت باشد و در بررسی‌ها علتی برای آن پیدا نشود. این فلوشیپ جراحی سر و گردن تاكید می‌كند:
اگر
خونریزی مدام تكرار شود، ممكن‌است نشانه بیماری عمومی مثل اختلالات
انعقادی یا خونی، لوسمی (سرطان خون) باشد و حتما باید بیمار بررسی بیشتر
شود.
گاهی خون‌دماغ تظاهر یك بیماری است
اختلال‌های
انعقادی مثل هموفیلی، لوسمی (سرطان خون)، كمبود پلاكت، فشارخون بالا و در
بچه‌ها بیماری‌های تنفسی ویروسی یا بیماری‌های زمینه‌ای و خونی. این متخصص
گوش و حلق و بینی با برشمردن این موارد به عنوان بیماری‌هایی كه یكی از
تظاهراتشان می‌تواند خونریزی از بینی باشد، توضیح می‌دهد: بینی افراد عادی
در هوای خشك و با دستكاری ممكن است دچار خونریزی خفیف شود، ولی در كسانی كه
بیماری زمینه‌ای و خونی دارند، شدیدتر اتفاق می‌افتد. در سنین بالا نیز
علت خونریزی معمولا فشارخون بالا یا مشكلات عروقی است.
وقتی خون‌دماغ می‌شویم
خیلی
از ما وقتی خودمان یا دیگری دچار خون‌دماغ می‌شود، دستپاچه می‌شویم و
نمی‌دانیم چه كنیم، ولی این متخصص گوش و حلق و بینی توصیه می‌كند، ضمن حفظ
خونسردی این اقدام‌ها را انجام دهیم: ابتدا طوری بنشینید كه بالا تنه از
پایین تنه بالاتر قرار بگیرد. بعد دو پره بینی را آرام با انگشت بگیرید و 5
دقیقه فشار دهید. سپس كمپرس سرد دو طرف بینی بگذارید.
دكتر رزم‌پا تاكید می‌كند: برخی
معتقدند كسی كه دچار خون‌دماغ شده باید سرش را كاملا به عقب متمایل كند،
اما این كار اشتباه است و باعث می‌شود خون به حلق و ریه وارد شود مخصوصا
اگر شدید باشد حالت نیمه‌نشسته، بهترین حالت است.
كی باید به پزشك مراجعه كرد
اگر
خونریزی با اقدام‌هایی كه گفتیم كنترل شد، چه بهتر ولی اگر ادامه پیدا كرد
و با این اقدام‌های ساده بند نیامد چه؟ دكتر رزم‌پا می‌گوید: اگر خونریزی
بند نیامد یا حتی زود بند آمد ولی تكرار شد و مدام اتفاق افتاد یا شدید
بود، حتما باید به پزشك مراجعه كرد.
اگر خونریزی با علائم دیگری مثل سردرد
باشد یا گرفتگی بینی هم وجود داشته باشد، مخصوصا بچه‌ای كه خون‌دماغ
می‌شود و بینی‌اش می‌گیرد، باید حتما به پزشك مراجعه كرد.
اگر ترشح بینی
در بچه بدبو باشد، دلیلش این است كه جسم خارجی در بینی وجود دارد، مگر
این‌كه خلافش ثابت شود.به گفته این فلوشیپ جراحی سر و گردن، ترشح خونی
مداوم از بینی می‌تواند نشانه تومور خوش‌خیم یا بدخیم باشد.
تومور
خوش‌خیم آنژیوفیبروم بیشتر در پسرها و تا حوالی اوایل سن بلوغ كه تغییرات
بینی ایجاد می‌شود، شایع‌تر است ولی گاهی بعد از آن هم دیده می‌شود.
وقتی كار به درمانگاه و بیمارستان می‌كشد
اگر
خونریزی ادامه پیدا كند و شدید باشد، كار به پزشك و بیمارستان می‌كشد، اما
در بیمارستان برای بیمار چه می‌كنند؟ دكتر رزم‌پا به این پرسش این‌گونه
پاسخ می‌دهد: ابتدا برای بیمار تامپون می‌گذاریم یعنی یك باند باریك را به
پماد آنتی‌بیوتیك مثل تتراسیكلین آغشته می‌كنیم تا 72 ـ 48 ساعت بماند تا
خون بند بیاید.
او ادامه می‌دهد: شایع‌ترین
محل خونریزی قسمت قدامی تیغه بینی است. گاهی در صورت خونریزی طولانی‌مدت
اگر پزشك در معاینه رگ عامل خونریزی را ببیند و محل خونریزی محدود و مشخص
باشد، آن را با برق، مواد شیمیایی و رادیوفركوئنسی می‌سوزاند.
این
استاد دانشگاه تاكید می‌كند: در كسی كه به دلیل فشارخون و لوسمی خون‌دماغ
شده و محل خونریزی‌اش پراكنده است، نه تنها سوزاندن به نفع بیمار نیست بلكه
وضع را بدتر می‌كند و باید مشكل زمینه‌ای حل شود. از سوی دیگر، سوزاندن
باید محدود و با دقت باشد چون اگر با بی‌احتیاطی باشد، باعث سوراخ شدن تیغه
بینی می‌شود.
به گفته دكتر رزم‌پا گاهی خونریزی بینی آنقدر شدید است كه
برای به‌وجود نیامدن مشكل جدی برای بیمار و حتی به خطر نیفتادن جان او
جراحی لازم است كه امروزه با آندوسكوپی انجام می‌شود.
با این روش هم محل
خونریزی مشخص و هم درمان انجام می‌گیرد، ولی گاهی این هم مفید نیست و از
راه گردن، رگ اصلی را (كاروتید خارجی) می‌بندند.
اگر زیر آفتاب بایستیم، خون‌دماغ می‌شویم؟
حالا می‌رسیم به آنچه ابتدای متن مطرح كردیم و عقیده مادربزرگ‌ها در مورد این‌كه اگر زیر آفتاب بایستیم، خون‌دماغ می‌شویم.
این
متخصص گوش و حلق و بینی در این باره می‌گوید: معمولا بیشتر در فصل زمستان
كه هوا سرد و خشك است، خون‌دماغ شایع‌تر است مخصوصا در محیط دربسته‌ای كه
در آن وسایل گرم‌كننده وجود دارد، اما اگر در تابستان كسی در معرض گرمای
زیاد قرار گیرد، برای این‌كه بدن بتواند گرما را دفع كند، عروق سطحی گشادتر
می‌شود و خون‌دماغ در افرادی كه مستعد هستند، اتفاق می‌افتد.
