مرور سيستماتيک بررسی علل افت تحصيلی دانشجويان پزشکی
مقدمه: افت تحصيلی دانشجويان يکی از
مشکلات عمده مراکز آموزش عالی کشور است. به همين علت مطالعات متعددی در اين
زمينه انجام شده است که نتايج متفاوتی به دنبال داشته اند. اين مطالعه
با هدف، گردآوری و مقايسه پژوهش های انجام شده در اين زمينه در سطح کشور
انجام شده است .
مواد و روش‌ها: با بهره گيری از اطلاعات موجود در سيستم اينترنتی و پايگاه های اطلاع رسانی داخلی از جمله IranMedex ، SID ، Magiran و MedLib و پايگاه های خارجی PubMed ، Web of Science ، Google Scholar ، ERIC و ScienceDirect کليد
واژه های “دانشجويان پزشکی”، “افت تحصيلی”، “وضعيت تحصيلی”، “پيشرفت
تحصيلی” و “موفقيت تحصيلی” مورد جستجو قرار گرفتند و مقالات به دست آمده به
دو دسته مرتبط و غير مرتبط تقسيم بندی شدند.
يافته ها: از
152 مقاله به دست آمده پس از حذف مقالات نامرتبط، 32 مقاله وارد مطالعه
شدند. در نهايت از بين آن ها تنها 9 مقاله دارای ملاک های ورود به
مطالعه بوده و مورد بررسی قرار گرفتند. از نظر تحليل محتوا جنسيت، زندگی در
خوابگاه، شاغل بودن، تأهل، سن، سهميه قبولی، فاصله زياد بين اخذ ديپلم و
ورود به دانشگاه به عنوان عوامل تأثيرگذار بر افت تحصيلی در دانشجويان
پزشکی در نظر گرفته شد.
نتيجه گيری: با
توجه به اين که اين عوامل، عوامل مشترک در تمامی مقالات مطرح شده اند،
از آن ها می توان به عنوان عوامل مؤثر بر افت تحصيلی نام برد. اما در
تمامی اين مقالات معيار تعيين افت تحصيلی با هم متفاوت است و نقطه برش مشخص
تعريف نشده است که اين می تواند عامل تفاوت نتايج مقالات در نظر گرفته
شود. با توجه به اهميت اين موضوع و اثرات افت تحصيلی، پيشنهاد می شود
تعريف دقيق و مشخص افت تحصيلی مشخص گردد.
عوامل افت تحصیلی دانشجویان
دوری
جستن از تفکرات منفی: این عادت بد می‌تواند به کلی عادت‌های خوب تحصیلی
دانشجویان را نیز از بین ببرد. اگر یک مبحثی بسیار دشوار و غیر قابل فهمیدن
بود، این تصور که شما این درس را نمی‌فهمید، کاملا اشتباه است و به واسطه
چنین تصوری حتی تمرین و مطالعه زیاد هم نمیتواند ثمربخش باشد.این طرز فکر
می‌تواند به راحتی تمام فرآیند یادگیری را دچار وقفه کرده و شما را از
یادگیری مایوس کند. داشتن برخی عادت‌های بد می‌تواند منجر به افت نمرات دانشجویان شود. اما این عادت‌های بد چیست؟
در اینجا هفت عادت بد دانشجویان را که منجر به افت تحصیلی آنها می‌شود، مرور می‌کنیم.
1-
حضور ناقص در کلاس‌ها: برای بسیاری از دانشجویان به خصوص دانشجویان برخی
رشته‌ها حضور در کلاس بسیار ضروری است. مگر اینکه آنقدر باهوش باشند که
بتوانند تنها با کپی کردن جزوه‌های سایر دانشجویان و استادان و خواندن آن
مبحث درسی را یاد بگیرند.
در غیر این صورت بهترین کار حضور در کلاس و
استفاده از اطلاعات دسته اول استادان و آنچه که بر روی تخته می‌نویسد،
می‌باشد. در صورت عدم حضور در کلاس درس علاوه بر اینکه شانس یادگیری آن درس
به صفر می‌رسد، نمره حضور در کلاس شما نیز به میزان فاحشی کاهش می‌یابد.
2-
انجام ندادن تکالیف: به عنوان مثال درس حسابداری را در نظر می‌گیریم. اساس
این درس بازی با اعداد است و تنها راهی که دانشجویان می‌توانند این درس را
یاد بگیرد، تمرین است. منظور از تمرین این است که خودتان به تنهایی و با
پشتکار فراوان و استمرار آنها را انجام دهید. بسیاری از دانشجویان در انجام
تکالیف خود متکی به همکلاسان خود هستند. در این صورت چه کسی درس را یاد
می‌گیرد؟ فردی که تمرینات را انجام می‌دهد یا کسی که خودش آنهارا انجام
نمی‌دهد؟ قضاوت بر عهده خودتان.
3- عدم نکته‌برداری: درست است که
دانشجویان تقریبا همیشه از روی نکته‌ها و جزوات سایر دانشجویان کپی
می‌کنند، با این حال این شیوه بر روی دانشجویانی که خودشان نت‌برداری نکرده
و تنها متکی به همکلاسان خود هستند جواب نمی‌دهد. وقتی نکته‌برداری
می‌کنید یعنی اینکه شما به درس گوش داده و به آن توجه دارید.
دانشجویی
که نکته‌برداری نمی‌کند یا فردی است که یک حافظه تصویری خوب دارد یا شخصی
است که در نوشتن تنبل است یا اصلا فردیست که کاملا به درس بی‌توجه است.
دلیل اول یعنی داشتن حافظه تصویری قوی خوب است، ولی وجود این قابلیت در بین
همه مردم تقریبا نادر است. دلیل دوم هم تنها در صورتی قابل قبول است که
دانشجو در قابلیت اول دارای هوش سرشاری باشد، در غیر این صورت این دلیل هم
غیر قابل توجیه است. دلیل سوم نیز به خودی خود خیلی بد است. چون چنین
دانشجویی در حقیقت چیزی از کلاس درس کسب نمی‌کند و وقتی این اتفاق افتاد
باید با نمره خداحافظی کند.
4- زمان‌بندی نامناسب: دانشجویان به
واسطه داشتن تکالیف زیاد نظیر مطالعات موردی، پایان‌نامه، امتحانات و غیره
باید بدانند که چگونه زمان خود را تنظیم کرده تا بتوانند خود را با تمام
این مسائل وفق دهند و از آنجا که تاریخ امتحانات آنها از ابتدای ترم تحصیلی
اعلام می‌شود، باید با برنامه‌ریزی دقیق خود را به خوبی برای آن زمان
آماده کنند.
5- امروز و فردا کردن: این مسئله می‌تواند به دنبال
زمان‌بندی ضعیف شکل بگیرد اما به تنهایی نیز می‌تواند یک عادت بد باشد.
چیزی که امروزه به این قضیه بیشتر دامن می‌زند وجود مسائل جنبی نظیر
شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین، ارسال پیامک و … می‌باشد چرا که در
گذشته این مسائل کمتر وجود داشته اند و امروزه عادت پشت گوش انداختن و تعلل
در درس خواندن را به یک عادت بسیار خطرناک‌تر از گذشته بدل کرده‌اند.
6-
دنبال نکردن سرخط‌ها و دستورات استادان: فرض کنید سر جلسه امتحان هستید.
استاد به شما می‌گوید برای جواب‌های صحیح، “ص” و برای جواب‌های غلط، “غ”
بگذارید. عکس‌العمل دانشجویان چه خواهد بود؟ برخی کلمه صحیح یا غلط را به
طور کامل می‌نویسند و برخی نیز با شیوه کاملا متفاوتی جواب می‌دهند. اشتباه
گروه اول منجر به کسر نمره خواهد شد اما دسته دوم قطعا در امتحان مردود
خواهند شد.
7- دوری جستن از تفکرات منفی: این عادت بد می‌تواند به
کلی عادت‌های خوب تحصیلی دانشجویان را نیز از بین ببرد. اگر یک مبحثی بسیار
دشوار و غیر قابل فهمیدن بود، این تصور که شما این درس را نمی‌فهمید،
کاملا اشتباه است و به واسطه چنین تصوری حتی تمرین و مطالعه زیاد هم
نمیتواند ثمربخش باشد.این طرز فکر می‌تواند به راحتی تمام فرآیند یادگیری
را دچار وقفه کرده و شما را از یادگیری مایوس کند.
