صرفه جویی یعنی…
صرفه جویی به معنای درست و مناسب مصرف کردن است. این مسئله برای ایجاد
تعادل میان درآمد و هزینه بسیار مهم و اساسی است و در حوزه اقتصاد خانواده
نیز می تواند تأثیرگذار و سرنوشت ساز باشد. با این همه صرفه جویی علاوه بر
این که در حوزه اقتصاد شخصی معنا و مفهوم می یابد، در حوزه اقتصاد عمومی هم
معنا دارد. بر این اساس است که امام خمینی(ره) مصرف زیاد و بیش از نیاز در
آب و برق را نه تنها نادرست و حرام می دانند بلکه آن را ضمان آور و شخص
مسرف را نسبت به جامعه مدیون می شمارند.
در این گزارش قرار است به مفهوم واقعی صرفه جویی و تأثیر آن بر اقتصاد خانواده و به تبع آن، کشور بپردازیم.
مفهومی صحیح از صرفه جویی
تا
سال ها پیش خیلی از افراد فکر می کردند صرفه جویی یعنی این که از هر چیزی
به مقدار کم استفاده کنند و شاید دلیل تبلیغات بعدی تلویزیون پیرامون این
قضیه همین طرز تفکر بوده باشد؛ تبلیغاتی که مرتب تأکید می کرد صرفه جویی کم
مصرف کردن نیست بلکه درست مصرف کردن است. به عنوان مثال فردی را تصور کنید
که برای کم کردن میزان مصرف برق خانه اش لامپ های اضافه را خاموش می کند و
از قضا بیشتر لامپ های اتاق مطالعه اش را هم در این صرفه جویی سهیم می
کند؛ روزها می گذرد و مطالعه سخت تر می شود. چشمان شخص دیگر کمتر یاری اش
می کنند و حالا بعد از اندی تعرفه برق خانه حدود هزار تومان کاهش یافته اما
این شخص به زودی باید برای تهیه عینک، ویزیت چشم پزشک را هم تقبل کند.
مضاف بر این که چیزی را از دست داده که با هیچ قیمتی قابل برگشت نیست. این
مثال ساده نمونه بارز کم مصرف کردن به جای درست مصرف کردن است که متأسفانه
هنوز هم بسیاری از افراد جامعه به این مفهوم صحیح دست نیافته اند. از طرفی
کم مصرف کردن معنایی اقتصادی ندارد. زیرا هدف از تولید یک شی، مصرف آن است و
مصرف هم زمانی اتفاق می افتد که انسان به آن نیاز داشته باشد. بنابراین
شاید بتوان تعریفی بهتر از صرفه جویی ارائه کرد. در این صورت می توان گفت
صرفه جویی یعنی مصرف کالایی در حد برآوردن نیازهای اساسی شخص به آن کالا.
دیدگاه قرآن درباره صرفه جویی
نگاه
قرآن به مسائل اقتصادی هم نگاهی در راستای بهره وری مناسب و درست از
امکانات و وسایلی است که خداوند به طور مستقیم یا غیر مستقیم در اختیار بشر
قرار داده است.
در اسلام همواره سخن از اقتصاد است. اقتصاد که از
واژه قصد گرفته شده به معنای میانه روی و اعتدال است. از این رو بنیاد امور
در حوزه تولید و توزیع و مصرف کالا در بینش و نگرش قرآنی میانه روی است.
هر گونه رفتارهای بیرون از این چارچوپ از نظر قرآن نه تنها نادرست و نا به
هنجار است بلکه گناه و گاه جرم قانونی تلقی می شود البته در برخی موارد کم
مصرفی هم تذکراتی داده شده که چرا حلال خدا را بر خود حرام می کنند؟
از
نظر اسلام، سلامت اقتصادی و پرهیز از فسادانگیزی در حوزه اقتصادی و تصحیح
روابط اقتصادی جامعه، هم پای مسائل اعتقادی و عبادی در صدر برنامه های
پیامبران قرار دارد، این امر نمی تواند جز با صرفه جویی و بهینه سازی مصرف
همراه باشد. زیرا اقتصاد در هر حال بستری برای تکامل بشری است و به عنوان
هدف ابزاری یا میانی مطرح می باشد که باید آدمی با بهترین شیوه مصرف و
استفاده درست و مناسب، خود را در جایی قرار دهد که بتواند رشد و کمال خویش
را ادامه دهد.
دیدگاه شهروندان
یکی از شهروندان می گوید:
برخی افراد در جامعه ما به هیچ عنوان رعایت این مسئله را نمی کنند. ساعت ها
وقت خود را در حمام تلف می کنند، تلویزیون بدون هیچ تماشاگری تا شب روشن
می ماند، تمامی اهل منزل صبح تا بعد از ظهر سر کار هستند اما بخاری های
خانه طی این مدت روشن است.
ره آموز می افزاید: شاید این چیزها به نظر
شخصی برسد و هزینه اش را خود شخص پرداخت کند اما در عمل همین استفاده های
اندک من و تو، کشور را با بحران مواجه می کند.
شهروند دیگری می گوید:
متأسفانه افراد اسراف کار در شهر و کشور ما کم نیستند، خدا رحم کرده در
کشوری زندگی می کنیم که بسیاری از منابع سرشار است و گرنه معلوم نبود با
این همه بریز و بپاش افراد بی توجه، وضعیت به کجا کشیده می شد!
در آن سوی دنیا چه خبر است؟
این
روزها زمانی که مصرف کنندگان قدم به فروشگاه های الکترونیکی می گذارند،
نخستین پرسش آن ها در مورد چگونگی مصرف برق یخچال، ماشین لباس شویی یا ظرف
شویی و یا رایانه های لپ تاپی است که برای خرید در نظر می گیرند. شاید سال
گذشته صرفه جویی در انرژی خیلی مورد توجه مصرف کنندگان نبود اما امسال از
هر ۱۰ نفر ۹ نفر به این نکته توجه دارند که آیا خرید این وسیله مورد نظر به
صرفه جویی در هزینه آنان کمکی خواهد کرد یا خیر؟ اشتباه نکنید، این حرف را
یک فروشنده لوازم الکترونیکی در کره جنوبی گفته است. کره ای ها با افزایش
بی سابقه قیمت نفت و افزایش ناگهانی هزینه برق کشورشان به این مسئله رسیده
اند که تا می توانند قبض برق خود را کاهش دهند.
از ماشین های لباس
شویی یا ظرف شویی که به جای آب گرم از بخار آب استفاده می کنند گرفته تا
یخچال هایی که از کمپرسورهای کم مصرف استفاده می کنند یا صفحات رایانه ای
کم مصرف؛ شرکت های الکترونیکی به سرعت در پی تولید محصولات با مصرف مؤثر و
مفید هستند و برای رقابت با رقیبان به سختی خطوط تولید خود را در بازار به
گونه ای ارتقا می دهند که انرژی کمتری استفاده کند. در حال حاضر برخی از
تولید کنندگان این کشور با استفاده از فناوری شست و شوی بخار در ماشین های
شست و شو توانسته اند مصرف برق و آب را در مقایسه با مدل های برتر موجود ۷۰
درصد کاهش دهند.
اخیرا در ساختمان مجلس کره جنوبی از لامپ های LED
به جای انواع گداخته و ملتهب استفاده می شود که مصرف برق این ساختمان عظیم
را به یک ششم کاهش داده است.
در ایران …
در ایران خانواده
هایی داریم که رفاه چندان بالایی ندارند اما در مقابل دولت میلیاردها دلار
برای یارانه انرژی پول خرج می کند. سوال این جاست پس این همه پول کجا می
رود؟
پاسخ این است: دور ریخته می شود! بله خانواده های ایرانی ۵
برابر استاندارد انرژی مصرف می کنند بی آن که رفاه بالا داشته باشند. در
حالی که صرف جویی باعث می شود هم لذت بیشتری ببرند و هم پول کمتری خرج
کنند.
چند راهکار برای صرفه جویی بیشتر
صرفه جویی یعنی پیدا کردن روش های نوآورانه برای استفاده بهتر از منابع محدود، به خصوص منابع تجدیدناپذیر.
۱)
اگر از دودکش فلزی برای بخاری استفاده می کنید، طول دودکش را بلندتر در
نظر بگیرید تا بخشی از گرمای بخاری قبل از خروج به هوای اتاق منتقل شود.
۲)
صرفه جویی می تواند یک سرمایه گذاری هم باشد؛ به عنوان مثال خرید شیشه های
دو جداره به قیمت بالاتر ولی در عوض صرفه جویی طولانی مدت در مبلغ گاز و
انرژی و در نتیجه بازگشت سرمایه.
۳) برای اتوکشی لباس ها صبر کنیم تا مقدار آن ها به اندازه کافی برسد.
۴) یادمان باشد استفاده از دور تند کولر در ساعات اوج مصرف، احتمال خاموشی را افزایش می دهد.
۵)
از قرار دادن غذای گرم در داخل یخچال خودداری کنید تا یخچال دچار فرسودگی
بیش از حد نشود! اول غذا را در بیرون یخچال خنک کنید و بعد درون یخچال قرار
دهید.
۶) با انتخاب بهترین وسیله برقی، میزان مصرف برق خانه خود را کاهش دهید.
۷)
دیوارهای اتاق ها را به رنگ روشن، رنگ آمیزی و حباب لامپ ها را تمیز کنید.
همین اقدامات ساده می تواند تا ۵۰ درصد هزینه های برق شما را کاهش دهد.
۸) قبل از روشن کردن جاروبرقی، لوله های آن را کنترل کنید تا گرفتگی نداشته باشد و باعث هدر رفتن انرژی نشود.
۹) دست هایتان را به خاموش کردن چراغ اضافه عادت دهید.
۱۰) با از بین بردن برفک های یخچال، به سرمایش بهتر و بیشتر آن کمک کنیم.
۱۱) کولر گازی را در مسیر باد و در سایه قرار دهید تا منزل شما را بیشتر خنک کند.
۱۲)
رایانه خود را به گونه ای تنظیم کنید که مانیتور پس از ۳ ۲ دقیقه بیکار
بودن خاموش شود. مانیتور پر مصرف ترین بخش رایانه شماست. استفاده از یک
تصویر پس زمینه تاریک و محافظ صفحه تیره می تواند مقدار زیادی برق صرفه
جویی و چند کیلوگرم کمتر دی اکسید کربن راهی اتمسفر زمین کند.
۱۳)
آویختن پرده در مقابل در ورودی خانه چیزی از کلاس شما کم نمی کند. خاموش
بودن شومینه هم همین طور؛ آلوده کردن محیط زیست بدون دلیل دال بر بی فرهنگی
است.
۱۴) خانه را آن قدر گرم نکنید که اگر تابستان بود کولر روشن می کردید! دمای مناسب ۱۷ درجه است از لباس های گرم استفاده کنید.
۱۵)
استانداردهای مصرف آب برای استحمام ۴۳ لیتر، دست شویی ۲۶ لیتر، لباس شویی
حدود ۶ لیتر، پخت و پز ۱۳ لیتر، نظافت خانه و آبیاری باغچه حدود ۶ لیتر،
کولر و تهویه ۵/۵ لیتر، آشامیدنی و غیره ۵/۵ لیتر، ظرف شویی ۱۳ لیتر می
باشد. خودتان را به این استانداردها نزدیک کنید.
۱۶) شستن خودرو با یک سطل آب و عوض کردن واشر شیرهایی که چکه می کند هم به استفاده بهینه کمک می کند.
سخن آخر
کارشناسان
معتقدند مهم ترین راه حل برای استفاده بهینه انرژی و برق، استفاده از
یارانه ها در محل مناسب آن است. با انرژی ارزان و رایگان نمی توان مصرف را
به سمت استفاده بهینه هدایت کرد. با حذف یارانه ها به این شکل باید آن را
برای تحقق عدالت اجتماعی و برای اقشار کم درآمد مصرف کرد. شاید اگر مردمی
بودیم که این همه انرژی را بیهوده هدر نمی دادیم، کارشناسان مجبور نبودند
راهکارهای این چنینی که تنها اجبارگونه است ارائه دهند. پس بیایید خوب بودن
را در هر عرصه ای تجربه کنیم قبل از آن که مجبورمان کنند.
منشور اخلاقی
ما اعتقاد داریم :
- خدمات ما موجب غنا و تعالی زندگی مردم می شود و روابط بین ما و مردم را تقویت می نماید.
- موفقیت شرکت درگرو رضایت ارباب رجوع است . ما درهنگام ارایه خدمت به این ویژگی پایبندیم.
- کارکنان شرکت به عنوان
ارزشمندترین منابع به حساب می آیند. لذا تردیدی در اثرگذاری پندار، رفتار و
کردار آنان در همه مراجعین نداریم.
- بی تردید موفقیت مادی شرکت
مورد توجه است ولی ما آن را تنها وسیله ای برای دستیابی به هدفی گسترده تر
که ارایه خدمات مناسب می باشد، می دانیم .
- ما همواره با حفظ هویت خود ارزش های ذیل را که منبع هدایت ما در ارایه خدمات خدا پسندانه به ارباب رجوع می شود، فراموش نخواهیم کرد:
- در هر شرایط به اصول اخلاقی و صفای معنوی پای بندیم .
- نظم، آراستگی، وقت شناسی و آمادگی برای ارایه خدمات به ارباب رجوع را از اصول مسلم و قطعی موفقیت خود می دانیم.
- فرهنگ پاسخگو بودن در مقابل ارباب رجوع را از مسیرهای تعالی خود و شرکت می دانیم.
- رعایت ادب، نزاکت، عدالت و انصاف را رمز بقاء شرکت می دانیم .
این باورها و ارزش های اخلاقی تعیین کننده نوع رابطه ای است که ما با ارباب رجوع برقرار می کنیم.
