سرچشمه‌های شادی و نشاط در زندگی روزمره کجاست؟
آیا تا بحال به این فکر کرده اید که سرچشمه‌های شادی و نشاط در زندگی
روزمره کجاست؟ اگر واقعاً اطلاعی از آن ندارید این مقاله ایران ناز را تا
انتها بخوانید.
زن و مرد، پیر و جوان، ثروتمند و فقیر پیوسته در جست‌وجوی شادی‌اند و
کیفیت زندگی خود را بر اساس میزان شادی‌شان می‌سنجند. از این رو انگیزه
بسیاری از رفتارهای ما شاد شدن است. حتی زمانی که با بیماری و تنگدستی، عدم
امنیت و بی‌اعتمادی، نادانی و بی‌عدالتی می‌جنگیم
می‌خواهیم این عوامل اندوه را از زندگی خویش برانیم تا زمینه را برای
ورود شادی فراهم کنیم. با گذشت زمان و به تجربه آموخته‌ایم که تا ميهمان
ناخوانده ”غم“ را از دل بیرون نکنیم، نمی‌توانیم پذیرای احساس دلنواز و
شیرین شادی باشیم.
امروزه در نتیجه پژوهش‌های علوم مختلف شواهد و یافته‌های بسیاری در
مورد شادی وجود دارد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که احساس شادی علاوه بر
آن‌که شیرین و دل‌انگیز است، وجودش سلامت و عمر انسان را افزایش می‌دهد و
سبب برقراری پیوند محبت‌آمیز میان افراد، جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی، و
رشد و آرامش جامعه بشری می‌شود. حتی بقای بشر را وابسته به گرایش او به
شادی و گریزش از درد دانسته‌اند.
بر اساس دانسته‌های گذشته و یافته‌های جدید، شادی از نيازهای اساسي
انسان بوده و حق مسلم همه افراد است. بسیاری از متفکران بهترین جامعه را
جامعه‌ای می‌دانند که بیشترین شهروندان شاد را داشته باشد.
بنابراین همه مسوولان جامعه و تک‌تک افراد بر خود لازم می‌دانند که برای
افزايش شادی‌های همگانی و فردی تلاش کنند. دولت‌هایی که بخواهند شادی مردم
را افزایش دهند کارشان را با ریشه‌کن کردن یا به حداقل رساندن بیماری و
بیکاری، عدم امنیت و بی‌اعتمادی، نادانی و بی‌عدالتی شروع می‌کنند و با
برپایی جشن‌های عمومی ادامه می‌دهند. اما تک‌تک افراد هم می‌توانند با
آگاهی و عمل بر احساس شادی خویش بیفزایند. گام نخست برای رسیدن به این هدف
شناخت سرچشمه‌های شادی است. دکتر ریچارد لیارد در کتاب معروف و پژوهشی خود
به نام ”شادی“ که در سال ۲۰۰۴ منتشر کرده بر هفت عامل بزرگ زیر تاکید
می‌کند:
ارتباطات خانوادگی، وضع اقتصادی، شغل، اجتماع و دوستان، وضع سلامتی،
آزادی شخصی، ارزش‌های شخصی او می‌گوید که پنج عامل اول به ترتیب اهمیت
نوشته شده‌اند و نتیجه می‌گیرد که کیفیت روابط ما با دیگران بیش از همه چیز
بر شادیمان اثر می‌گذارد. این نتیجه‌ای است که بسیاری از ما تجربه
کرده‌ایم. او همچنین پژوهش‌های دیگری را به عنوان شاهد می‌آورد تا تاکید
کند که ثروت تنها وقتی سبب شادی افراد می‌شود که آنها را از مرحله فقر در
آورده و موجب آسانی امرار معاش‌شان شود. اما پس از این مرحله افزایش ثروت
در بالا بردن میزان شادی نقش چشمگیری ندارد. مطالعات اخیر (در سال ۲۰۰۶)
دکتر دانیل گیلبرت، روان‌شناس دانشگاه هاروارد نیز این موضوع را تایید
می‌کند.
دکتر لیارد با آمار و ارقام نشان می‌دهد که اگر چه در پنجاه سال اخیر
کشورهای غربی به خصوص آمریکا و انگلیس داراتر و ملت‌های آنها از خوراک و
لباس بیشتر، خانه و ماشین بزرگ‌تر، و امکانات و بهداشت بهتر برخوردار
شده‌اند، اما بر شادی آنها افزوده نشده است. جالب است که در مطالعه مستقل
ديگری که در سال ۲۰۰۳ صورت گرفته ملت نیجریه را شادترین مردم در میان ۶۵
کشور یافته‌ند. تحقیقات متعددی نشان می‌دهند که مردم شصت ساله تا شصت و پنج
ساله شادتر از جوانان بیست تا سی ساله هستند و افراد ازدواج کرده شادتر از
مجردها هستند.
دانستن این نکته ضروری است كه پژوهش‌های گوناگون روان‌شناسی و
زیست‌شناسی حدود پنجاه درصد از شادی افراد را به ژن‌های آنها نسبت
می‌دهند. تحقیقات ”دیوید لی کن“ پژوهشگر دانشگاه مینوسوتا بر روی دوقلوهایی
که در محل‌های مختلف و دور از هم زندگی می‌کرده‌اند، یکی از این
پژوهش‌هاست. با این حال تربیت، شرایط محیط، تصمیم، نگرش و اراده شخصی بر
پنجاه درصد دیگر و حتی ژن‌های به ارث برده شده، اثر گذاشته و در ایجاد و
افزایش احساس شادی انسان نقش مهمی ایفا می‌کنند.
نصایح خردمندان جامعه ما و نوشته‌ها و گفته‌های تجربی بسیاری، حاکی برای
آن است که همه می‌توانند با توجه کردن و عمل نمودن به هر یک از موارد زیر
شادی خود را افزایش دهند:
سالم ماندن و از سلامتی خود مواظبت کردن.
امنیت داشتن در خانه، محل زندگی، محل کار و جامعه.
معنی‌دار کردن زندگی با داشتن آرزو و دنبال کردن هدفی ارزشمند و دست یافتنی.
سرگرم بودن به شغلی که نه تنها با آن امرار معاش کنند بلکه از انجامش نیز لذت برند.
توجه محبت‌آمیز به دیگران داشتن و مورد توجه و علاقه آنها قرار گرفتن.
مفید واقع شدن و کمک به دیگران، بودا می‌گويد: ”شادی وقتی می‌آید که شما با کلمات و کارهایتان برای خود و دیگران مفید واقع شوید.“
داشتن تفکر و نگرش مثبت.
پذیرفتن خویش و به خود اعتماد داشتن.
ارتباط سازنده داشتن و وقت گذراندن با افراد خانواده، و دوستان خوب.
بر شمردن نعمت‌های خود و سپاسگزار بودن.
استفاده کردن و لذت بردن از موجودی خویش.
مقایسه نکردن خود و دارایی‌های خویش با دیگران.
آرام ماندن در روبه‌رویی با غیر منتظره‌ها.
عملی کردن هدف و خواسته‌های معقول خود.
تعادل داشتن در کار، تفریح و …
اعتماد داشتن و احترام گذاشتن به مردم.
شوخ بودن و به زندگی خندیدن.
بخشیدن خود و دیگران.
اعتقاد داشتن.
آزادی داشتن.
با جرات بودن.
کار گروهی کردن.
هر کس با توجه به ارزش‌های شخصی خویش می‌تواند موارد یاد شده را به
ترتیب اهمیت نوشته و عوامل شادی‌بخش ویژه خود را به آنها بیفزاید و به کار
گيرد. برای بسیاری از افراد دنبال کردن یک کار هنری می‌تواند شادی
پیوسته‌ای ایجاد کند. برخلاف بعضی از چیزها که یک‌باره به دست می‌آیند و پس
از مدتی وجودشان عادی شده و از شادی‌بخشی آنها کاسته می‌گردد، کار هنری
شادی پایداری را سبب می‌شود. زیرا مهارت در هنر به تدریج به دست می‌آید و
هنرجو با دستیابی به هر سطح مهارتی برتر، شادی تازه‌ای به خود هدیه می‌دهد.
با گزینش و اراده می‌توان از چیزهای ساده‌تر نیز شادمان شد. شنیده‌ایم
که داراترین مردم کسانی هستند که چشمه‌های شادی ارزان دارند. بسیارند
افرادی که از گفت‌وگو با عزیزان، بازی و خنده کودکان، و پیاده‌روی با
دوستان لذت می‌برند. فراوانند آنها که از تماشای پدیده‌های طبیعی چون
درخشش خورشید، گل و سبزه، برف و باران، کوه و دشت، آب و آبشار و ماه و
مهتاب به وجد آمده و آنها را سرچشمه‌های شادی خود قرار می‌دهند. زیبا و
طبیعی است که ما هم در هر مکان و زمان سببی برای شادی پیدا کنیم. زیبنده و
سازنده است که همیشه به یاد آوریم که مردم دیگر نیز چون ما خواهان
شادی‌اند، امیدبخش و برانگیزنده است که می‌دانیم و می‌توانیم با یک نگاه،
سخن، یا کردار محبت‌آمیز بر شادی آنها بیفزايیم. هنگامی که به دیگران
مهربانی می‌کنیم، به زندگی آنها نور و صفا می‌دهیم و آگاهیم که بخشندگان
نور، خود در تاریکی نمی‌مانند.
تکنیک های کاربردی برای مؤدب بودن
مؤدب بودن به معنای آگاهی از احساسات
دیگران و احترام گذاشتن به آنهاست. ممکن است در بسیاری مواقع متوجه ادب
دیگران نشویم اما پررویی، گستاخی و رفتار بی‌ملاحظه را خیلی زود تشخیص
می‌دهیم.
در این مقاله می‌خواهیم به بعضی از اصول و
قواعد حفظ ارتباط با دیگران اشاره کنیم. از اینرو به نمونه‌هایی از
متداول‌ترین رفتارهای افراد مؤدب و محترم اشاره می‌کنیم.
مؤدب بودن روابط شما با دیگران را بهتر
می‌کند، برایتان احترام می‌آورد، اعتمادبه‌نفستان را بالا برده و مهارت‌های
ارتباطی‌تان را تقویت می‌کند.
شاید خیلی از نکاتی که در زیر به آن اشاره
می‌کنیم به نظرتان بدیهی برسد اما خیلی وقت‌ها فراموش می‌کنیم رعایتشان
کنیم. اگر دوست دارید بدانید که چطور مؤدب بودن می‌تواند ارتباطتان با
دیگران را تقویت کند، این مقاله را دنبال کنید.
تشخیص بی‌ادبی و گستاخی دیگران کار بسیار
راحتی است اما تشخیص این رفتارها در خودتان چندان ساده نیست. به تاثیری که
روی دیگران می‌گذارید خوب فکر کنید. خیلی راحت می‌توانید با رعایت این نکات
در نظر همه فردی محترم و مؤدب بیایید.
در روابط خود با دیگران – دوستان، همکاران،
خانواده، مشتریان و همه آدم‌ها — این نکات را رعایت کنید . همیشه سعی کنید
از فکرتان استفاده کرده و تاجاییکه برایتان امکان دارد با در نظر گرفتن
تفاوت‌های فرهنگی، درست رفتار کنید.
1- به آدم‌ها سلام کنید – به درستی به دیگران
سلام و احوالپرسی کنید، به چشمانشان نگاه کرده و طبیعی لبخند بزنید.
نزدیکانتان را در زمان احوالپرسی در آغوش بگیرید و با همکارانتان دست
بدهید. طوری رفتار کنید که دیگران دوست داشته باشند به شما نزدیک شوند. فقط
به این دلیل که روز بدی داشته‌اید، دیگران را نادیده نگیرید.
2- کمی برای یک گپ کوتاه وقت بگذارید –
می‌توانید درمورد آب‌وهوا یا اخبار روز صحبت کنید یا احوال خانواده آن فرد
را جویا شوید. برای صحبت کردن علاقه نشان دهید اما دقت کنید که بیش از
اندازه پیش نروید. رفتارتان باید دوستانه و صمیمی باشد و به پیام‌های کلامی
و غیرکلامی فرد مقابل نیز توجه داشته باشید.
3- سعی کنید مسائل مربوط به طرف‌مقابل را به
یاد آورید و نظر و پیشنهاد مناسب دهید – اسم همسرشان، تولدشان یا هر اتفاق
مهم دیگری که برایشان افتاده را عنوان کنید. همیشه به یاد مشکلات و
اتفاقات منفی زندگی دیگران باشید.
4- همیشه از کلمات “لطفاً” و “ممنون” استفاده
کنید – یادتان باشد از دیگران به خاطر کارهایی که برایتان انجام می‌دهند
تشکر کنید و وقتی از آنها درخواستی دارید آن را بسیار محترمانه و با
استفاده از کلماتی مثل “لطفاً” عنوان کنید. اگر کسی چیزی به شما تعارف
می‌کند پاسخ دهید “بله ممنون” یا “خیر متشکرم.”
5- دیگران را تحسین کنید و بخاطر
موفقیت‌هایشان به آنها تبریک بگویید – تحسین شما باید واقعی به نظر برسد.
اگر حسادت کنید یا از موفقیت دیگران عصبانی باشید واقعی نشان دادن تحسین و
تبریکتان بسیار سخت خواهد شد.
6- سر کار چه با زیردستان و چه رئیس مؤدبانه رفتار کنید – موقعیت و مقام دیگران را بشناسید و به آن احترام بگذارید.
7- از زبانی مناسب استفاده کنید – به جنسیت،
نژاد، مذهب، دیدگاه سیاسی و سایر مسائل خاص دیگران احترام بگذارید. به هیچ
عنوان از الفاظ تحقیرآمیز درمورد هیچ کس در هیچ موقعیتی استفاده نکنید.
8- یاد بگیرید با دقت به حرف‌های دیگران گوش
کنید – وقتی طرف‌مقابلتان حرف می‌زند، خوب توجه کنید. وسط حرف دیگران نپرید
یا بی‌توجهی نکنید.
9- به وقت دیگران احترام بگذارید – سعی کنید وقت‌شناس باشید.
10- در صورت لزوم قاطع باشید- اما به حق دیگران برای قاطع بودن هم احترام بگذارید.
11- غیبت نکنید – سعی کنید نقاط مثبت دیگران را بگویید.
12- بخاطر اشتباهاتتان عذرخواهی کنید – اگر
چیزی گفتید یا کاری کردید که بی‌ادبانه و گستاخانه به نظر می‌رسید، از طرف
مقابل عذرخواهی کنید اما دقت کنید که بیش از اندازه این کار را تکرار
نکنید.
13- از زبانی که فهم آن برای دیگران دشوار
باشد استفاده نکنید – سعی کنید ایده‌ها و صحبت‌های پیچیده‌تان را با دقت
بیشتری توضیح دهید.
14- برای شنیدن ایده‌ها و نظرات دیگران آماده باشید.
15- مناسب با موقعیت لباس بپوشید- از پوشیدن
لباس‌های باز در مکان‌های عمومی خودداری کنید و به کسانیکه در چنین
مکان‌هایی لباس باز پوشیده‌اند هم خیره نشوید. هیچوقت رسمی‌تر از موقعیتی
که می‌خواهید در آن شرکت کنید لباس نپوشید.
16- با دقت و ملاحظه از شوخ‌طبعی استفاده کنید- مرزهای شوخی کردن را بشناسید و هیچوقت پایتان را فراتر از آن نگذارید.
17- مراقب بهداشت شخصی‌تان باشید-
دندان‌هایتان را مرتب مسواک بزنید، لباس‌هایتان را هر روز عوض کنید و از
اسپری بدن و عطر استفاده کنید.
18- وقت‌شناس باشید- اگر با کسی قراری دارید،
حتماً سروقت یا حتی چند دقیقه زودتر برسید. اگر می‌بینید که ممکن است
دیرتر برسید، حتماً فردمقابل را از آن مطلع کرده و عذرخواهی کنید. هیچوقت
دیر کردن خود را توجیه نکنید. به وقت دیگران احترام بگذارید و آن را هدر
ندهید.
19- سر میز غذا رفتاری مناسب داشته باشید-
وقتی در کنار دیگران غذا می‌خورید، از خوردن غذاهایی که بویی تند دارند
خودداری کرده، با دهان باز صحبت نکنید و غذا نجوید.
20- در محیط های عمومی، گوشتان را نخارانید،
دستتان را در بینی نکنید و ناخن‌هایتان را نجوید. از بازی کردن بیش از حد
با موهایتان هم خودداری کنید.
داشتن رفتاری درست هیچ هزینه‌ای برایتان ندارد اما در رفتار دیگران با
شما و احساسشان نسبت به شما تاثیر قابل‌توجهی می‌گذارد. وقتی مؤدب باشید و
رفتاری محترمانه نشان دهید، دیگران نیز با شما همانگونه رفتار خواهند کرد.
