روش مطالعه ریاضیات – گروه انساني
حسین خواجه محمود آباد
درس ریاضیات یکیاز مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین دروس گروه آزمایشی علوم
انسانی است؛ یعنیاگر داوطلبی درصد ریاضی خود را کمی ارتقاء دهد، تأثیر
شگرفی در نتیجه ورتبه وی خواهد گذاشت. تأثیری که شاید این اندازه پیشرفت در
هیچ درس دیگرینمی توانست داشته باشد. علت این امر چیست؟
همانطور که می دانید و مشاوران تحصیلی تان به شما گفته اند، رتبه بندی
درکنکور سراسری براساس ترازهای داوطلبان صورت می گیرد نه براساس درصدهایشان. تراز به زبان ساده، شاخصی است که وضعیت یک داوطلب را در میان داوطلباندیگر بیان می کند.
براساس مثال، ممکن است شما در یک درس ساده که عموم داوطلبان در آن درصدخوبی کسب می کنند، نتیجه 70% را به‌دست آورید، ممکن است تراز شما9000 شود
ولی اگر همین نتیجه را در درسی بیاورید که برای عموم داوطلبانمشکل زا
باشد، تراز شما حدود 11000 می شود. این بدین معناست که شما در درسدوم نسبت
به سایر داوطلبان وضعیت بهتری دارید. از آن‌جایی که غالبداوطلبان علوم
انسانی، با درس ریاضیات میانه خوبی ندارند، اگر داوطلبیبتواند این درس خود
را تقویت کند، ترازش (وضعیتش نسبت به سایر داوطلبان) به‌طور خارق العاده ای بهبود می یابد و این تأثیر مستقیمی در بهبود رتبه‌اش خواهد داشت.
با این مقدمه نسبتاً طولانی، روشن شد که چرا درس ریاضیات اهمیت
زیادیدارد و چرا باید آن را به‌طور ویژه ای بخوانیم. حال می خواهیم بدانیم
چطورباید این‌کار را شروع کنیم و چگونه آن را ادامه دهیم؟
برای خواندن ریاضیات (و اصولاً هر درس دیگر) سه کارباید انجام دهیم: اول
پشتکار، دوم پشتکار و سوم هم پشتکار. بی‌شک بدونپشتکار و تلاش، به هیچ نقطه
مطلوبی نمی توان دست یافت.
شاید خواندن این درس برای برخی از داوطلبان که بیش‌تر به ادبیات و
روانشناسی و … علاقمند هستند مشکل باشد ولی باید بدانند با تداوم
خواندنریاضیات و گنجاندن آن در برنامه روزانه است که یک داوطلب می تواند
نتیجه‌کار خود در سایر دروس را به بهترین شکل دریافت کند. البته ما
نیزراه‌کارهایی را به شما پیشنهاد می کنیم که بتواند بازدهی کار شما را
بهحداکثر برساند و تلاش های شما را در جهت درست هدایت کند.
نکته اولی که پیشنهاد می کنیم این است که، هر داوطلب خودش مسائل و
تستهای زیادی را حل کند و از درستی راه‌حل خود مطمئن شود. این‌که راه‌حل
وجواب تشریحی سؤال را از روی کتاب کمک‌آموزشی ببینیم، کمکی به ما نمی کند. البته
اگر جواب سؤالی را نمی دانستید، حتماً باید پاسخ و راه‌حل آن رابیابید و
بیاموزید اما پساز آن باید تلاش کنید تا سؤالات مشابهی راخودتان به تنهایی
حل کنید تا مسأله در ذهن‌تان نهادینه شود. در این مرحله،زمان، عامل
تعیین‌کننده ای نیست. چه بسا حل مسأله ای 5 یا 10 دقیقه طولبکشد. اصلاً
مهم نیست! تازه در قدم اول هستیم.
گام بعدی این است که، به‌تدریج سعی کنید سرعت عمل خود را در حل
سؤالاتبالا ببرید و به زبان استاندارد کنکور نزدیک شوید. برای این‌کار،
علاوه برحل مسائل و تست های بسیار، باید بر فرمول های کتب درسی و کاربرد آن
هامسلط باشید. برای رسیدن به این هدف، توصیه می کنیم که فرمول ها را در
یکدفترچه بنویسید و به‌طور منظم دوره شان کنید. به این مثال ها توجه کنید:
= مختصات رأس سهمی
= واریانس
شما میتوانید تمام فرمول های کتب ریاضی و اتحادها و نسبت های مثلثاتی و… را
به این صورت یادداشت کنید و گاه‌گاهی آنها را دوره کنید تا در حلتست ها به
کمک‌تان بیایند. البته ریاضیات فقط حفظ‌کردن فرمول نیست بلکهباید مهارت و
خلاقیت استفاده از این فرمول ها را نیز با تمرین و تکرار،کسب کنید.با این
روش، شما به نحو چشم گیری سرعت حل مسأله خود را ارتقاءمی بخشید.
علاوه بر نکات ذکر شده، پس از مدتی متوجه خواهید شد که برای برخی
مسائل،راه حل های کوتاه‌تری نیز وجود دارد که با استفاده از آن ها
میتوانید دروقت خود صرفه جویی کنید. این راه ها و فرمول های ساده را می
توانید در کتبیا جزوات کمک‌آموزشی بیابید.
علاوه بر مهارت حل مسأله، داوطلبان گرامی باید متن کتاب های درسی
را نیزمطالعه کنند چرا که در سال‌های اخیر از این بخش ها هم سؤالات متعددی
مطرحشده است.
برای مثال: به سؤال 106 کنکور 88 توجه کنید:
میزان تحصیلات افراد یک شهر، کدام نوع متغیر است؟
1) کیفی ترتیبی 2) کیفی اسمی 3) کمّی پیوسته 4)کمّی گسسته
همانطور که مشاهده می کنید این تست از متن کتاب آمار و مدل‌سازی طرح
شدهاست و یک سؤال مفهومی است و ارتباط چندانی با مهارت های حل مسأله و …
کهپیش از این گفته شد، ندارد.
نکته آخری که در بخش روش مطالعه همواره به داوطلبان توصیه می کنیم این است که، مهارت و سرعت خود را در درس اقتصاد نیز بالا ببرند.
کنکور سراسری گروه آزمایشی علوم انسانی دارای سه دفترچه است:
دفترچه‌ی اول مربوط به دروس عمومی است؛ دفترچه‌ی دوم مربوط به دروسریاضیات
و اقتصاد است؛ و دفترچه‌ی سوم سایر دروس اختصاصی را شامل می شود. زمان پاسخ‌گویی به دفترچه‌ی دوم (دروس ریاضی و اقتصاد) 35 دقیقه است. داوطلبان
هرچه درس اقتصاد را در زمان کم‌تری پاسخ بدهند، بالطبع زمانبیش‌تری برای
سؤالات ریاضی خواهند داشت. پس سرعت تسلط در درس اقتصاد، نسبتمستقیم با
نتیجه به‌دست آمده در درس ریاضیات و بالطبع نتیجه کل آزمونخواهد داشت.
لازم بود که این نکته کلی را در مورد روش مطالعه درس ریاضیات در
همیناوایل کار به داوطلبان تذکر دهیم تا با قوت و پشتکار بیش‌تر و با روش
ورویکردی صحیح به این درس بسیار مهم بپردازند.
روش مطالعه درس فلسفه – گروه انسانی
فلسفه سوم – بخش 1 و 2
– فيلوسوفوس (فيلسوف) يعني دوستدار دانايي واولين باز فيثاغورث خود را فيلسوف ناميد.
– از سويديگر «سوفيستا» يعني دانشمند و اين گروه ادراك انساني را مقياس حقيقت مي‌دانستند.
– قوانين هر علمي مبنايي فلسفي دارد، مثل اصليكنواخت عمل كردن
طبيعت كه مبناي علوم تجربي است و تمام قوانين علمي بر مبناي اصلعليت بنا
نهاده شده‌اند. اين اصول در هيچكدام از علوم تجربي بررسي نمي‌شوند
بلكهفلسفه آنها را تبيين مي‌كند.
– رابطه فلسفه با سايرعلوم انساني از مباحث بسيار مهم است كه به كليد واژه هر مبحث اشارهمي‌كنيم.
1) فلسفه و روانشناسي: كليد واژه: بحثشناخت
2) فلسفه و جامعه‌شناسي: كليد واژه‌ها: مسالهاصالت
فرد و اصالت جامعه، انسان و پايگاه طبقاتي او ← آزاد بودن انسان يا تابع
بودناو نسبت به پايگاه طبقاتي‌اش
3)فلسفه و علم سياست: كليد واژه‌ها: «حق حكومت» و اين سوال كه «حكومت حق چه كسي است؟»
4) فلسفه و علم اخلاق: كليد واژه‌ها: قطعيت نانسبي بودنگزاره‌هاي اخلاقي
5) فلسفه و هنر: كليد واژه‌ها: ماهيت زيبايي، فرق يك هنرمند با ساير هنرمندان.
6) فلسفه و علم حقوق: كليد واژه‌ها: دليل مجازات مجرمين، چيستي جرم.
– در بخش آغاز فلسفه، نظرات پروتاگوداس و گرگياس، اهميتبسياري دارند.
– در درس شهيد راه حكمت، سخنان سروشمعبد دلفي و همچنين پيام سقراط اهميت بيشتري دارند.
فلسفه پيش‌دانشگاهي – فصل اول تا دهم
– در فصل اول، كليات (1)، بر دو مفهوم فطرت اول و فطرت ثاني،كه
صدالمتاهمين آن را از ارسطو نقل كرده است توجه دارد. همچنين خطبه
اولنهج‌البلاغه، حائز اهميت فراوان است. مثلا لازم است بدانيد كه آغاز دين،
معرفتكردگار است و كمال معرفت ايمان است و…
– در فصلدوم، نام كتب و مترجمين آنها كه تحت عنوان ترجمه‌هاي فلسفي
آمده بسيار مهم است وبارها در تست‌هاي كنكور سراسري مشاهده شده‌اند. مواد
قضايا (وجوب، امكان و امتناع) و مواد ثلاث (واجب
الوجود، ممكن الوجود و ممتنع الوجود)، كه از ابداعات حكمت مشائياست از
مباحث پايه‌اي فلسفه است كه در فصل سوم كتاب آمده‌اند.
– در فصل چهارم به ياد داشته باشيد كه متكلمان اسلامينظريه حدوث را
براي تبيين ملاك نيازمندي معلوم به‌علت پيشنهاد كرده‌اند، در حالي
كهفلاسفه نظريه امكان ذاتي را صحيح‌تر مي‌دانند. نكته ديگري كه در سوالات
كنكور بسياربه آن پرداخته مي‌شود نتايجي است كه از هركدام از فروع اصل عليت
به وجود مي‌آيند: وجوب علي معلومي ← نظام جهان، نظامي ضروري و لايتخلف
است. تقدم وجوب بر وجود ← نظامهستي، نظامي وجوبي و قطعي است (حتميت) سنخيت
علت و معلول ← انتظام نظام هستي و نظاممعين هستي.
در زير عنوان مراتب موجودات، به مفهوم عقول و عقل دهم (پاورقي) توجهكنيد.
– در فصل پنجم لازم است كه آثار و موضوعهر اثر را به‌خوبي بدانيد و
بر مفهوم مدينه فاضله و مباحث رياست مدينه فاضله مسلطباشيد. دلايل دادن
لقب معلم ثاني بر فارابي، به‌ويژه آخرين دليل، بسيار مورد توجهطراحان
آزمون‌هاست.
– تاليفات ابن‌سينا از نكات مهمفصل ششم است. همچنين نظر ابن‌سينا
درباره طبيعت و عشق از شاخصه‌هاي مهم فلسفهابن‌سيناست. مضمون حكايات اشراقي
ابن‌سينا از مباحث جالب و پر‌اهميت پايان اين فصلاست.
– در فصل هفتم حتما بر اشاعره (اشعري‌ها) و معتزله و مباني هر يك توجه كنيد. همچنين بايد با نظرات و تاليفات غزالي و فخررازيآشنا باشيد.
– در فصل هشتم تاليفات سهروردي رابه‌خوبي به‌خاطر بسپاريد.
جغرافياي عرفاني سهروردي و مراتب انوار از نظر او قابليتطرح در سوالات
كنكور را دارد.
– تفاوت‌ها وشباهت‌هاي عرفان، كلام، فلسفه مشاء و فلسفه اشراقي از مهمترين نكات فصل 9 هستند كهبارها در آزمون‌ها آورده‌اند.
– آثار و تاليفاتملاصدرا، اسفار اربعه و ارتباط اين سفرها با سلوك عقلي و عرفاني بايد مهمترين نكاتدر نظر داوطلبان كنكور باشد
